Dómstóll götunnar afþakkaður

Tilraunir til að endurskoða dóma réttarkerfisins byggja nær alltaf á múgsefjun af einum eða öðrum toga. Stundum eru það lukkuriddarar réttlætisins sem finna sér málstað ógæfumanna að berjast fyrir. Í öðrum tilvikum ráða auðmenn sér almannatengla og kaupa sér fjölmiðla til að útbreiða fagnaðarerindið um sakleysi dæmdra manna.

Stjórnmálamenn eru eðli málsins samkvæmt næmari fyrir múgsefjun en dómstólar. Fyrirbrigði sem heitir ,,endurupptökunefnd innanríkisráðuneytis" er með trúverðugt nafn. En það er skipað fulltrúum framkvæmdavaldsins og æðstir þess valds eru stjórnmálamenn og háðir endurkjöri og framlögum í kosningasjóði.

Múgsefjun býr til dómstól götunnar. Sá dómstóll getur brugðið sér í ýmissa kvikinda líki en verður aldrei hlutlægur og yfirvegaður á sama hátt og dómstólar.

Við búum við réttarkerfi sem í öllum meginatriðum framleiðir réttlæti. Látum þar við sitja.

Má ekki fella dóma úr gildi

Tveir siðleysingjar, saklaus stúlka og hlutverk fjölmiðla

Ljótt að heyra frásögn Bylgju Babýlons um tvo stráka sem gengu í skrokk á henni í æsku. Drengirnir tveir urðu fullorðnir nauðgarar og óhætt að segja að snemma beygist krókurinn.

Bylgja er eina heimild blaðamanns fyrir frásögninni um níð á minni máttar og slaka framgöngu yfirmanna í skóla í röktu eineltismáli.

Það er ekki einleikið hvað ,,frægir" verða fyrir slæmri lífsreynslu snemma á ævinni: Hallgrími var nauðgað, einhver perri gerði Vigdís Gríms óleik og svo er það söngkonan sem fékk í sig súkkulaðimola og óprenthæfar athugasemdir - í árum talið raunar eftir að barndómi lauk. Þá er ótalinn Jón Gnarr sem skemmdist á Núpi vegna villimennsku skólasystkina og starfsliðs. Núna er það sem sagt Bylgja Babýlons er rifjar upp erfiða æsku með lexíu handa uppalendum á heimilum og skólum.

Blaðamaðurinn, og ritstjórn mbl.is, hljóta að fara í málið, kynna sér málsatvik; ræða við skólastjórnendur í viðkomandi skóla og kanna félagslegan bakgrunn siðleysingjanna sem píndu Bylgju. Málavextir og kringumstæður ættu að vera ær og kýr fjölmiðla í málum af þessu tagi en ekki fésbókarfærslur.

,,Frægir" þrífast á umræðunni þar sem betra er að veifa röngu tré en öngu. Hlutverk fjölmiðla er ekki að vera gjallarhorn ,,frægra" heldur að upplýsa almenning um stöðu mála. Fjölmiðlar eiga ekki að útmála fyrir almenningi einnar heimildar heimsmynd ,,frægra" heldur draga upp raunsanna mynd af veruleikanum.    

Alltaf eins og hún væri vandamálið

Vondu karlarnir í Sýrlandi

Ráðamenn á vesturlöndum kenna Assad forseta um upplausnarástandið í Sýrlandi og þar á eftir Pútín Rússlandsforseta fyrir að styðja Assad. Íslensk stjórnvöld eru aðilar að endurlífgun Rússagrýlu með aðild að viðskiptabanni (með Úkraínurökum).

Í Bandaríkjunum er ekki einhugur um að Assad/Pútín séu skúrkarnir í Sýrlandi. í Boston Globe, góðborgaralegu stórblaði, birtist grein eftir Stephen Kinzer frá rannsóknastofnun við Brown háskóla sem húðskammar fjölmiðla fyrir að taka undir með kolrangri greiningu bandaríska stjónvalda á ástandinu í Sýrlandi.

Samkvæmt Kinzer eru svokallaðir hófsamir uppreisnarmenn, sem vestræn ríki styðja, varla annað en hópar misindismanna sem sitja yfir hlut almennings.

Kinzer segir alvarlegt að bandarísk umræða sé svo utangátta að taka ofbeldismenn fyrir engla. Bandaríkin, segir Kinzer, ráða lífi og dauða þjóða með hernaðarmætti sínum.

Nýleg dæmi um hvernig hernaðarmætti Bandaríkjanna er beitt til að búa til nýtt yfirvald þjóða, t.d. í Írak, lofa ekki góðu fyrir Sýrland. Það er saga bandarískra afskipta af lögmætum ríkisstjórnum í miðausturlöndum ekki áferðafalleg.

Vondu karlarnir í Sýrlandi eru ekki einu megin víglínunnar en þeir góðu hinum megin.

Vörpuðu 21 tonni af neyðarbirgðum

Vinstri-píratar og hægri-píratar

Svanur Kristjánsson er í bandalagi með Birgittu Jónsdóttur í vinstriarmi Pírata. Sonur Svans er borgarfulltrúi Pírata í Reykjavík og líklega í sama liði. Á hægri væng Pírata stendur Helgi Hrafn Gunnarsson þingmaður sem talar fyrir frjálshyggjulegu lágmarksríki frjálsra borgara án leiðtoga.

Velgengni Pírata í skoðanakönnunum verður skiljanlegra þegar haft er í huga að til þessa störfuðu vinstrimenn og hægrimenn hlið við hlið í flokknum. Saklaust nördayfirbragð Pírata gaf fólki átyllu til að þeim atkvæði sitt í skoðanakönnunum. Umræða síðustu daga gefur til kynna að þeir dagar séu taldir.

Uppgjör vinstri-pírata við hægri-pírata er hugmyndafræðilegt annars vegar og hins vegar persónulegt, líkt og ávallt í innanflokksdeilum. Það er einnig uppgjör á milli hugsjónafólks og raunsæismanna.

Baráttan stendur um fylgi sem við síðustu mælingu var 35 prósent. Innanflokksátök draga úr fylgi en fylgistap er einmitt eldsneyti slíkra átaka. Þegar barist er um síminnkandi gæði verður hver ný orusta mikilvægari en sú síðasta.

Ráðist á þingmann með svikabrigslum

Móðursýki og stjórnarskrá

Ekki þarf að setja í stjórnarskrá lýðveldisins ákvæði um framsal ríkisvalds vegna alþjóðasamninga. Ekki stendur til að framselja ríkisvaldið og því er ákvæði um það óþarft.

Þá er vafasamt að hrófla við núverandi ákvæðum um þjóðareign á náttúruauðlindum, ekki síst ef slíkt ákvæði gæti leitt til einkaeignaréttar á almannagæðum, samanber athugasemdir Skúla Magnússonar.

Yfirstandandi umræða um breytingar á stjórnarskrá hófst með hruninu 2008 án þess að nokkurt orsakasamhengi sé þar á milli. Móðursýki er ekki heppileg hvöt fyrir stjórnarskrárbreytingar.

Falleinkunn stjórnarskrárnefndar

Píratar, stjórnmál og samfélag

Píratar voru stofnaðir sem nördaflokkur með áherslu á fjarskipti og tölvur. Án þess að vinna til þess urðu Píratar stærsti flokkur landsins i skoðanakönnunum.

Óverðskulduð velgengni krafði Pírata um að vera annað og meira en samtök um þægilega innivinnu fyrir Birgittu Jónsdóttur og félaga.

Nördaflokkur verður ekki að stjórnmálahreyfingu nema að tala fyrir pólitík sem höfðar til almennings. Píratar bjuggu ekki að neinni hefð fyrir pólitíska stefnumótun og voru alls ekki undirbúnir undir það fylgi sem sópaðist að þeim.

Ef Píratar eru mátaðir við fyrirferðamikil deilumál í samfélaginu, s.s. ESB-umræðuna, verðtryggingu, byggðastefnu, fiskveiðistjórnun, heilbrigðismál og fleiri slík er lítið um píratískar áherslur sem skapa flokknum sérstöðu.

Tilefni deilna Birgittu Jónsdóttur og Ernu Ýrar Öldudóttur er hvort Birgitta sé leiðtogi Pírata eða ekki. Ráða má af deilunum að píratasamfélag sé orðið til, sem leggur upp úr réttum skilningi á formi og hugmyndafræði flokksins. Deilur af þessu tagi eru fylgifiskur tilrauna til pólitískrar nýsköpunar.

Píratar eiga eftir að gera upp við sig hvort þeir séu nördasamfélag eða stjórnmálaafl sem ætlar sér að breyta Íslandi. Nokkur munur er á þessu tvennu.

Píratar deila hart á Facebook

ESB-sinni á Bessastaði?

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir studdi ESB-umsókn Samfylkingar. Hún lét hjá líða að greiða atkvæði gegn þingsályktun 16. júlí 2009, sem heimilaði ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur að sækja um aðild að Evrópusambandinu, þrátt fyrir yfirlýsta andstöðu Sjálfstæðisflokksins. 

Ekki er tímabært að kjósa ESB-sinna til forseta lýðveldisins.

Þorgerður Katrín íhugar framboð

Skotgrafir eru skýrar víglínur - vælustjórnmál í tveim útgáfum

Í stjórnmálaumræðu er oft kvartað undan því að ,,sami rassinn sé undir þeim öllum" - að lítill munur sé á afstöðu stjórnmálamanna og flokka. Sérstakt heiti er komið á þetta meinta fyrirbæri: fjórflokkurinn.

Þetta er ein útgáfa af vælustjórnmálum. Þeir sem hallast að þeim eru of latir að greina á milli stjórnmálamanna og stjórnmálaflokka og nenna ekki að setja sig inn í málefnin. Svo eru þeir sem stilla sjálfum sér sem valkosti við alla hina. Björt framtíð reyndi herfræðina við síðustu kosningar og Píratar ætla að bjóða fram undir þessum formerkjum vorið 2017.

Önnur gerð vælustjórnmála er að kvarta þegar stjórnmálamenn taka skýra afstöðu. Þá vilja sumir óðara að sverðin séu slíðruð, að menn hætti skotgrafahernaði, eins og Kjarninn biður um.

Væluútgáfurnar tvær eiga það sameiginlegt að slæva skýra hugsun, grugga vatnið og kynda undir moðsuðu þjóðmálanna.

Skotgrafir eru skýrar víglínur. Í skotgröfum er tekin afstaða, byggð á mati hvað sé rétt og hvað rangt. Okkur veitir ekki af djúpum og traustum skotgröfum þegar nær dregur kosningum. Skotgrafir eru forsenda lýðræðislegra kosninga þar sem almenningur tekur afstöðu til málefna og manna sem bera þau fram. Án skotgrafa er ,,sami rassinn undir þeim öllum."

 

Umræðan, fyrir dómi og í kommentakerfum

Á seinni árum gefa dómstólar ríkara svigrúm þjóðmálaumræðu. Hér áður gat minnsta kusk á æru orðið tilefni til málssóknar þar sem sækjandinn átti alla möguleika að fá bætur fyrir jafnvel varfærnar athugasemdir.

Gildisdómar, þar sem einhverjum finnst eitthvað, með vísun í rök eða staðreyndir, eru fyrirferðamestir í þjóðmálaumræðunni. Almennt viðurkenna dómstólar að gildisdómar eru hvorki refsiverðir né bótaskyldir.

Dómstólar veita þjóðmálaumræðu meiri vernd á sama tíma og kommentakerfin virðast ganga sér til húðar sem umræðuvettvangur.

Nafnlaus umræða, sem kommentakerfin bjóða oft upp á, skilar ekki þeim árangri, sem að var stefnt, að lýðræðisvæða umræðuna. Ábyrgð verður að fylgja aðild að umræðunni.

 

Mikilvægt fyrir lýðræðislega umræðu

Landakortið og vinstrahrunið 2013

Til að útskýra hrunið 2008 er helst leitað í rekstrarsögu fjármálastofnana og efnahagsstefnu stjórnvalda.

Til að útskýra vinstrahrunið 2013, þegar Samfylking og Vinstr grænir töpuðu meira fylgi stjórnarflokka en dæmi eru um í eftirstríðssögu Vestur-Evrópu, er nærtækast að líta á landakortið.

Vinstriflokkarnir ráku utanríkisstefnu, með ESB-umsókn sem hornstein, í þágu Reykjavík 101. Ríkisstjórnin 2009 til 2013 keyrði efnahagspólitík sem gekk út á að rukka landsbyggðina fyrir framkvæmdum í Reykjavík. Innanlandspólitík vinstrimanna var að etja saman í hanaslag landsbyggð og þéttbýli.

Forsætisráðherra veit hvað hann syngur í pólitík.

Ísland stærra en Melarnir í Vesturbænum