Umboðsmaður lýðræðisins

Aldraðir þurfa umboðsmann, segir þingmaður Samfylkingar. Börn hafa þegar umboðsmann og orðtakið segir að tvisvar verði gamall maður barn.

En það eru ekki aðeins börn og gamalmenni sem þurfa umboðsmann. Umboðsmaður alþingis er til reiðu fyrir fullfríska kjósendur á besta aldri til umboðsvörslu gagnvart ríkisvaldinu sem á að heita að sé fengið frá almenningi - með umboði kjósenda.

Umboðsmennirnir eru fleiri: neytenda, sjúklinga, fatlaðra, borgarbúa og skuldara.

Einkenni allra þessara umboðsmanna er að þeir hafa ekki umboðið frá umbjóðendum sínum heldur kemur það að ofan, með lögum og reglum, en ekki að ósk eða kröfu þeirra sem umboðið á að þjóna.

Að einhverju marki er umboðstískan angi af sjálfkenndarstjórnmálum sem bútar fólk niður í marga hluta: skattgreiðanda, sjúkling, skuldara, rauðhærðan, knattspyrnuáhugamann o.s.frv. Þeir sem starfa í fórnarlambamenningunni erja þennan akur.

Umboðsfaraldurinn stafar einnig af yfirþyrmandi valdsókn hins opinbera inn í líf hins frjálsa borgara. Með tíð og tíma verður borgarinn ekki lengur einstaklingur heldur samsafn af auðkennum - og umboðsmaður er fyrir hvert auðkenni. Hver er aftur umboðsmaður lýðræðisins?

Náttúran er flókin

Eldar á Reykjanesi minna á að náttúran lýtur ekki vísindalegri þekkingu. Tilburðir mannsins að skilja náttúruna eru háðir þeim annmörkum að náttúran er ekki reikningsdæmi höfundar sem klappar á kollinn snjöllum vísindamanni að fenginni úrlausn.

Í menningu okkar ber á þeirri hugsun að maðurinn stýri náttúruöflunum, sést hvað skýrast á umræðunni um manngert veðurfar. Fyrr á tíð, þegar trúin var veigameiri þáttur í menningunni, var hægt að vísa til guðdómsins þegar röklegar skýringar þraut. En við lifum trúlausa tíma og þykjumst hafa svör á reiðum höndum um allt það sem í heimi er.  

Vísindin freista þess að skilgreina og spá fyrir um náttúrlega ferla en náttúran fer sínu fram óháð viðleitni mannsins. Sumir, t.d. Noam Chomsky, telja að mennsk meðvitund sé ekki þeim gáfum gædd að skilja náttúruna til hlítar.

 

 

 

„Þetta verður bara flóknara og flóknara“

Meðalhófið í sóttvörnum

Á yfirborðinu virðist torsótt að finna meðalhófið í sóttvörnum. Í stað eru það mannréttindi og í annan stað lýðheilsa. Spurningin er hversu mikið má skerða einstaklingsfrelsi í þágu heildarhagsmuna.

Einhlítt svar við spurningunni er ekki til. Það er háð aðstæðum hverju sinni. 

Til þessa hefur valið fyrir Íslendinga verið tiltölulega einfalt, sé tekið mið af nágrannaþjóðum. Við höfum haft fremur stífar kröfur á Keflavíkurflugvelli um að þeim sem hleypt er inn í landið séu án Kínaveiru. Til að ganga úr skugga um það þarf skimun og sóttkví. Aðrar þjóðir beita langtum róttækari aðgerðum s.s. ferða- og útgöngubanni. Í útlandinu mörgu hverju eru mannréttindi fótum troðin í þágu lýðheilsu.

Í raun höfum við fundið meðalhófið í sóttvörnum. Það felst í skimun og sóttkví ferðamanna. En við eigum eftir að finna heppilegustu útfærsluna. Hún hlýtur að finnast von bráðar. 

Ný reglugerð taki gildi sem fyrst

Með lögmönnum skal land smita

Fyrirsögnin er fengin úr páskaeggjamálshætti sem gengur á samfélagsmiðlum.

Sumir lögmenn, t.d. Ómar R. Valdimarsson, slógu sjálfa til tvöfaldrar riddaratignar pólitísks rétttrúnaðarins, þóttust vinna kauplaust í þágu mannréttinda.

Á lögmenn verður ekki logið.

Þórólfur kærir til Landsréttar

Farsóttarpólitík er jarðsprengjusvæði kosningasumars

Mælikvarðinn á sóttvarnir er skýr og einfaldur, hlutfall sýktra af mannfjöldanum. Aftur er flóknara að framkvæma sóttvarnir, eins og síðast sést á úrskurði héraðsdóms um skylduvist ferðamanna á sóttkvíarhóteli.

Ríkisstjórnarflokkarnir verða í haust dæmdir eftir því hvernig til tókst með farsóttarvarnir. Í heildina er staðan góð. Tiltölulega breið samstaða er um að halda daglegu lífi fólks að mestu óröskuðu vegna Kínaveirunnar. Það þýðir skimun og sóttkví ferðamanna.

Framkvæmdavaldið er í höndum ríkisstjórnarinnar. Ef framkvæmdin klúðrast sitja stjórnarflokkarnir uppi með Svarta-Pétur í haust.

Snýst ekki um sóttkvíarskyldu

Femínisti um karlmennsku, epli um appelsínu

Þegar yfirlýstur femínisti tjáir sig um karlmennsku er það eins og eplið sem sagði við appelsínuna ,,vertu eins og ég".

Þegar karl segist femínisti er hann að einhverju marki búinn að gefast upp á sjálfum sér, vill vera annað en hann er frá náttúrunnar hendi. Kynin eru tvö og maður velur ekki kyn sitt. Einstaklingur sem kennir sig við annað kyn en viðkomandi er náttúrulega er ekki sáttur í eigin skinni, glímir við persónulegt vandamál.

Þeir sem glíma við persónuleg vandamál eru gjarnir á að samfélagsvæða einkalíf sitt. Þeir kenna samfélaginu um vandkvæðin við að koma reiðu á eigið líf. Í fjölmiðlum finna þeir viðhlæjendur enda fjölmiðlar uppteknir af hinu afbrigðilega.

Allir bera ábyrgð á eigin lífi. Maskúlín sem kennir sig við femínin rís ekki undir ábyrgðinni.

 

 

„Eru ekki sjálfkrafa karlrembur“

Sóttvörn er skerðing á frelsi - óhjákvæmilega

Sóttvörn er til að einn smiti ekki annan af skæðri veiru. Börn missa af skóla vegna sóttvarna, atvinnurekstur leggst niður, áskilnaður er um grímunotkun og ungir og aldnir sæta frelsisskerðingu heima hjá sér í sóttkví og einangrun.

Þá eru það loks ferðamenn sem koma til landsins. Þeir eru settir í sóttkvíarhótel uns gengið er úr skugga um að þeir beri ekki smit inn í landið. Tekur fimm daga. 

Af öllum sóttvörnum er sóttkvíarhótel mikilvægust. Nýsmit kemur inn í landið frá útlöndum.

Ef lög standa ekki til þess að sóttkví ferðamanna sé heimil blasa við víðtækar samfélagslokanir með tilheyrandi skerðingu á frelsi fólks innanlands.

Ferðalög eru valkvæð. Enginn þarf að ferðast. En fólk þarf að geta átt daglegt líf að mestu óraskað af farsótt.

Dómstólar geta ekki veitt ferðamönnum veiðileyfi á líf og heilsu landsmanna. 

Seinagangur sóttvarnalæknis „óásættanlegur“

Bill Gates-samsærið, endurræsingin og pólitík efitr farsótt

Fyrir tíu mánuðum þegar bólusetning heimsbyggðarinnar stóð fyrir dyrum tröllriðu húsum samsæriskenningar um að væntanlegt bóluefni væri með smáforriti ættuðu úr smiðju Bill Gates auðkýfings og stofnanda Microsoft. Þegar íbúar heimsþorpsins væru allir bólusettir yrði forritið virkjað og þeim stýrt eins og tannhjólum í vél. Bóluefnið reyndist ekki eitt heldur mörg og samsærið missti tiltrú. Bill Gates er ábyggilega máttugur en hann framleiðir ekki Spútnik  í Rússlandi.

Stóra endurræsingin var önnur samsæriskenning um að eftir kófið myndi alþjóðleg elíta skipta auðæfum heimsins upp á nýtt og við byggjum í martraðarríki. Háborg alheimshyggjunnar, ESB, er rúin trausti og trúverðugleika eftir bóluefnaklúður. Án ESB er ekkert alþjóðaríki.  

Tökum stöðuna á laugardegi fyrir páska í þrem Evrópuríkjum. Þriggja daga útgöngubann er á Ítalíu, sbr. meðfylgjandi frétt. Í Þýskalandi er útgöngubann næturlangt á sumum stöðum sem virkar ekki. Bretar ræða reglur um hverjir megi ferðast til útlanda í sumar og undir hvaða formerkjum. Allt eru þetta skammtímaaðgerðir til að verjast bráðavanda. Ekkert plan, bara viðbrögð.

Leggjum til hliðar samsæriskenningar. Spáum í líklega pólitíska framvindu næstu misserin. Gefum okkur að Kínaveiran hjaðni í sumar og haust. Farsóttir eiga sinn líftíma, burtséð frá brölti mannsins.

Eftir farsótt verður spurt hvað virkaði til að hemja hana. Svarið verður tvíþætt. Staðbundið vald og samstaða. Óttinn við farsóttina, eða aðra sambærilega, lifir áfram. Sú krafa verður uppi að staðbundin yfirvöld haldi vöku sinni. Almenningur væntir stöðugleika og binst sterkari tryggðarböndum en áður við samfélag sitt. Smitið kemur alltaf utan frá. Landamæri eru vörn gegn vá.

Mannréttindi, eins og þau voru skilgreind fyrir kófið, láta á sjá. Það verður ekki lengur samþykkt að hvaða dúddi sem er geti vaðið á skítugum skónum hvert sem er og krafist alþjóðlegra mannréttinda. Þau eru ekki til og hafa aldrei verið til nema sem draumsýn. Staðbundið vald tryggir réttindi og lýðheilsu þeirra sem búa í samfélagi og hafa komið sér saman um meðferð opinbers valds. Að vera laus undan veiru og samfélagslokunum er frelsi sem trompar meint alþjóðleg mannréttindi.

Pólitíkin eftir kóf verður íhaldssamari en hún var fyrir faraldurinn. Samsæriskenningarnar, sem vikið var að hér að ofan, eru tilbúningur sem fjarska margir trúðu. Sameiginlegt þeim báðum er að hið illa er alþjóðlegt.

 

 

 

 

Útgöngubann um páska á Ítalíu

Farsótt og misskilið frelsi

Kínaveiran og sóttvarnir skerða frelsi sem áður var sjálfgefið. Þúsundir Íslendinga hafa setið í sóttkví og einangrun vegna kófsins. Það heitir stofufangelsi og er frelsissvipting á mælikvarða sem gilti fyrir farsótt.

Ferðamenn sem koma til landsins eru sendir í farsóttarhús til að fyrirbyggja nýsmit veirunnar. Sumir kalla það frelsissviptingu. En ferðmann hafa val, þeir þurfa ekki að koma hingað. Undarlegt er að fáir segja skerðing á frelsi þegar Íslendingar eru settir í stofufangelsi, sóttkví eða einangrun, í sama tilgangi. Spéhræðsla við útlendinga brýst þarna fram. En tilfellið er að Íslendingar standa sig ljósárum betur en flest útlönd í sóttvörnum.

Í meðfylgjandi frétt er sagt frá háu hlutfalli þeirra sem veikjast af COVID-19 og eru allt að 3 mánuði að jafna sig. Lægra hlutfall, raunar mun lægra, jafnar sig aldrei, fer ofan í gröfina.

Kínaveiran er skæð farsótt. Tveir möguleikar eru í stöðunni. Í einn stað að grípa til margvíslegra ,,frelsisskerðinga" s.s. sóttkvíar, einangrunar og farsóttarhýsingu ferðamanna. Í annan stað blasa við samfélagslokanir til að ráða við endurteknar smitbylgjur.

Svíar reyndu þriðju leiðina, að leyfa farsóttinn að éta sig í gegnum samfélagið. Þeir sneru við blaðinu þegar líkin hrönnuðust upp og heilbrigðiskerfið fór á hliðina.

Enginn hefur frelsi til að smita aðra sjúkdómi sem getur leitt til langvinnra veikinda og í versta falli ótímabærs andláts. Skrítið hve margir ágætlega gefnir einstaklingar skilja ekki þessi einföldu sannindi. Hverjum dytti í hug að kalla það frelsisskerðingu að bannað sé aka á vinstri vegarhelmingi? Hvað með frelsið til að bera vopn? Kaupa vændi? Komast í heróínvímu?

Samfélag þarf lög og reglur til að það sé starfhæft. Annars gilda frumskógarlögmálin.

Einn af hverjum sjö með langvarandi einkenni

Fréttaskortsala RÚV

Skortsala á hlutabréfum er að fá lánuð hlutabréf í fyrirtæki, selja á markaðsverði og veðja á að þau lækki. Gangi veðmálið eftir hirðir skortsalinn hagnað þegar hann kaupir nýja hluti á lægra markaðsverði og skilar lánveitanda.

RÚV hefur á seinni árum þróað fréttaskortsölu. Aðferðin gengur út á að velja sér skotmark er liggur vel við höggi, t.d. stjórnmálamann, fyrirtæki eða stofnun, og búa til fréttir til hneisu fyrir viðkomandi. Gangi veðmálið upp og skotmarkið er rúið trausti og virðingu valdeflist RÚV, fær greiðari aðgang að sjóðum almennings og fréttamenn e.t.v. verðlaun Blaðamannafélags Íslands.

Skortsalar á hlutabréfamarkaði koma af stað gróusögum um að rekstur fyrirtækisins sem þeir tóku skortstöðu í sé á fallandi fæti. Fréttamenn RÚV eru virkir á samfélagsmiðlum við að útmála sekt skotmarksins. Þá gera þeir stundum formlegt bandalag við aðra fjölmiðla, Stundina til dæmis, þegar verulega mikið er í húfi, svo sem í fréttaskortsölu á Samherja. 

Skortsala á hlutabréfum þjónar því hlutverki að grisja markaðinn af veikburða rekstri. Fréttaskortsala RÚV skilur eftir sig sviðna jörð þar sem grunngildi samfélagsins um sanngirni, réttlæti og heiðarleika eru fótum troðin.