Færsluflokkur: Dægurmál

Blaðamenn gegn tjáningarfrelsi

Blaðamenn voru lengi vel milliliður atburða og almennings. Fyrir daga netsins og félagsmiðla voru fjölmiðlar, s.s. dagblöð, tímarit, útvarp og sjónvarp, vettvangur nær allrar samfélagslegrar umræðu. Þar fléttuðust saman fréttir og skoðanir á málefnum líðandi stundar.

Blaðamenn geta enn með nokkrum rétti sagst nauðsynlegir lýðræðinu. Þrátt fyrir að fjölmargir aðrir leggi í púkkið, segi fréttir og skoðanir, sínar eigin eða annarra, eru blaðamenn atvinnumenn í faginu. Aðrir taka þátt sem almennir borgarar, sumir nokkuð reglulega.

Það er í þágu starfandi blaðamanna að tjáningarfrelsið sé ekki takmarkað. Lýðræðisleg umræða er best fallin til þess að skilja hismið frá kjarnanum, ekki boð og bönn um hvað megi segja og hvað ekki. Frjáls umræða leiðir fram, ef ekki bestu, þá skástu niðurstöðuna í álitamálum. Svipað og lýðræðið er skásta stjórnarfyrirkomulagið. Fyrsta grein siðareglna Blaðamannafélags Íslands endurspeglar þessa afstöðu:

Blaðamaður hefur sannleikann að leiðarljósi, stendur vörð um tjáningarfrelsið og frjálsa fjölmiðlun og rétt almennings til upplýsinga, svo veita megi nauðsynlegt aðhald í lýðræðisþjóðfélagi.

Tjáningarfrelsið er ekki, og getur ekki verið, fyrir útvalda. Ef tjáningarfrelsið væri aðeins fyrir þá sem uppfylltu tiltekin skilyrði, s.s. menntun og þjóðfélagsstöðu, væri í raun um að ræða skoðanakúgun gagnvart þeim sem ekki uppfylltu skilyrðin.

Allt sem að ofan er sagt ætti að vera sjálfsögð sannindi þeirra sem fallast á tjáningarfrelsi sé ómissandi þáttur lýðræðis.

Varaformaður Blaðamannafélags Íslands, Aðalsteinn Kjartansson, blaðamaður á Heimildinni, áður Stundinni, er ekki þeirrar skoðunar að tjáningarfrelsið sé hornsteinn lýðræðisins. Aðalsteini finnst ótækt að fjallað sé um byrlunar- og símastuldsmálið en þar er varaformaðurinn sakborningur.

Aðalsteinn stefndi tilfallandi síðast liðið sumar. Þá var bloggað:

Aðalsteinn vill tvær milljónir í miskabætur og málskostnað. Auk kröfu um ómerkingu átta ummæla gerir Aðalsteinn kröfu að tilfallandi bloggari fjarlægi af bloggsíðu sinni ummælin, að viðlagðri dagsekt upp á 50 þús.

Ef ummælin átta, sem Aðalsteinn krefst ómerkingar á, eru úr lausu lofti gripin, líkt og segir í stefnu, væru þau löngu gleymd. Það er eðli lýðræðislegrar umræðu. Orðræða sem veður villu og svíma fellur niður dauð og ómerk. Það þarf ekki atbeina dómstóla til að fella úr gildi ein eða önnur ummæli sem ekki halda vatni. 

Lögreglurannsókn stendur yfir á byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar, stuldi á síma hans og meðferð á einkagögnum. Aðalsteinn er einn fimm sakborninga úr röðum blaðamanna RSK-miðla, RÚV, Stundarinnar og Kjarnans. Það er staðreynd. Út frá þeirri staðreynd má eitt og annað álykta um vinnulag blaðamanna og freista þess að setja í samhengi. Eins og tilfallandi hefur gert. Blaðamenn RSK-miðla, sem gerst þekkja málavöxtu, segja það eitt að almenningi komi ekki við hvernig efni úr stolnum síma komst í hendur þeirra. Né heldur skýra þeir þá undarlegu staðreynd að blaðamenn keyptu síma til að afrita símtæki skipstjórans fyrir byrlun og stuld. Hvernig vissu blaðamenn að von væri á síma skipstjórans?

Áður hafa tveir meðsakborningar Aðalsteins, þeir Þórður Snær og Arnar Þór, stefnt tilfallandi og fengið hann dæmdan í héraðsdómi. Þeim dómi var áfrýjað til landsréttar, sem tekur málið fyrir í maí.

Blaðamenn RSK-miðla krefjast þagnar um byrlunar- og símastuldsmálið. Þeir þurfa ekki að hafa áhyggjur af starfsfélögum sínum á öðrum fjölmiðlum, sem þegja að stærstum hluta meðvirkri þögn. Enga heildstæða umfjöllun um byrlunar- og símastuldsmálið er að finna í fjölmiðlum. Tilfallandi stendur utan við félagsskap starfandi blaðamanna og nýtir tjáningarfrelsið til að fjalla um brýn málefni, eins og aðild RSK-blaðamanna að sakamáli. Í hátíðarræðum blaðamanna kallast þetta að veita aðhald, spyrja gagnrýnna spurninga og bregða ljósi á misfellur í starfsháttum aðila sem eiga að fara að lögum - fjölmiðla í þessu tilviki. 

Aðalmeðferð í dómsmáli Aðalsteins gegn tilfallandi er í dag.    


Handavinna Katrínar ætli hún í forsetann

Baldur Þórhallsson prófessor hyggst bjóða sig fram til forseta að því gefnu að Katrín Jakobsdóttir forsætis geri það ekki. Nokkuð bjartsýnt er af Baldri að Katrín geri upp hug sinn í næstu viku. Bjóði Katrín sig fram tekur hún páskana í nauðsynlega handavinnu. Eftir það tilkynnir hún framboð. Taki hún stökkið.

Framboðsfrestur til forseta rennur út 26. apríl. Sjóaður stjórnmálamaður þarf ekki nema 2-3 vikna fyrirvara til að leggja í baráttuna um Bessastaði. Ef Katrín ætlar fram þarf hún á hinn bóginn að ná samningum við samstarfsflokka í ríkisstjórn.

Hvorki Bjarni Ben. né Sigurður Ingi eru áfram um haustkosningar. Að því leyti falla hagsmunir forsetaframbjóðandans Katrínar saman við formenn samstarfsflokkana. Öllum þrem er hagfellt að ljúka kjörtímabilinu. 

Gangi Katrín frá borði geta Vinstri grænir ekki lengur krafist forsætisráðuneytisins. Bjarni Ben. gæti orðið forsætisráðherra eða látið embættið falla í skaut Þórdísar Kolbrúnar. 

Allt er þetta handavinna sem ætti að vera auðleyst að greiða úr. Þokkalegt traust er á milli oddvita ríkisstjórnarflokkanna. Þjóðlífið er með rólegra móti. Kjarasamningar eru komnir í höfn. Þjóðin ætti auðvelt með að sætta sig við eins konar starfsstjórn fram að þingkosningum vorið 2025.

Katrín myndi sóma sér vel sem forseti lýðveldisins. Spurningin er hvort hún sé södd pólitískra lífdaga.

 


mbl.is Tekur ákvörðun um framboð í næstu viku
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Blaðamenn ræða Þóru en þegja fréttirnar

Fimm blaðamenn eru sakborningar í byrlunar- og símstuldsmálinu. Aðeins þrír þeirra birtu fréttir upp úr stolnum síma Páls skipstjóra Steingrímssonar. Þóra Arnórsdóttir á RÚV birti enga frétt og ekki heldur Ingi Freyr Vilhjálmsson á Stundinni.

Sakborningar, þeir sem tjá sig, segjast vera undir lögreglurannsókn fyrir að skrifa fréttir. En það stenst ekki. Hvorki Þóra né Ingi Freyr skrifuðu fréttir. Vísbending um aðild Inga Freys er í ársgamalli Morgunblaðsfrétt. Ingi Freyr er ,,til rann­sókn­ar vegna þess hvernig staðið var að af­rit­un sím­ans," segir þar. 

Stjórn Blaðamannafélags Íslands ræddi málið á fundi á meðan sakborningarnir voru enn fjórir, haustið 2022. Ingi Freyr var þá enn ekki kominn með réttarstöðu sakbornings. Tilefni dagskrárliðarins á fundi stjórnar BÍ var lögfræðileg álitsgerð sem BÍ hugðist senda til umboðsmanns alþingis. Tilgangurinn var að fá umboðsmann að beita sér í málinu í þágu blaðamanna. Það gekk ekki eftir en engar fréttir birtust um afgreiðslu málsins hjá umboðsmanni.

Í fundargerð stjórnar Blaðamannafélagsins 7. október 2022 er haft eftir Sigríði Dögg Auðunsdóttir formanni:

Að Þóra Arnórsdóttir, einn blaðamannanna fjögurra sem gefin var réttarstaða sakbornings, hefði ekki komið beint að fréttaflutningi, aðkoma hennar hefði verið önnur.

Þarna ræða blaðamenn sín á milli að undarlegt sé að Þóra fái stöðu sakbornings þar sem hún hafi enga frétt skrifað upp úr síma skipstjórans. Það sem er frábrugðið og sérstakt er iðulega fréttaefni. En það er engin frétt í íslenskum fjölmiðlum síðustu tvö ár, eða frá því að Þóra varð sakborningur, sem upplýsir hvað sé á ferðinni. Blaðamenn ræða fréttina sín á milli en hún er ósögð í fjölmiðlum sem þó fá framlög úr ríkissjóði með þeim rökum að fréttir séu nauðsynlegar lýðræðissamfélagi. Tilfallandi bloggari freistar þess að halda almenningi upplýstum á meðan fjölmiðlar hylma yfir.

Eiga blaðamenn ekki að segja merkileg tíðindi og setja þau í samhengi? Jú, það er kennt í blaðamannaskólum. En íslensk blaðamennska lýtur ekki lögmálum starfsgreinarinnar eins og hún er iðkuð í vestrænum ríkjum. Hér á landi taka blaðamenn lögin í sínar hendur ef svo ber undir. Þegar upp kemst stunda blaðamenn og fjölmiðlar ritskoðun og þöggun.

Hvaða aðkomu gæti Þóra hafa átt?

Páli skipstjóra var byrlað 3. maí 2021 og var meðvitundarlaus í 3 daga. Á þeim tíma sem skipstjóranum var tæplega hugað líf var síma hans stolið. Síminn var afritaður í höfuðstöðvum RÚV á Efstaleiti. Að lokinn afritun var síma skipstjórans skilað á sjúkrabeð hans. Þóra Arnórsdóttir keypti Samsung-síma, samskonar og skipstjórans, í apríl 2021, áður en skipstjóranum var byrlað. Þóra fékk símanúmerið 680 2140 á sinn síma. Munar aðeins síðasta staf á númeri Páls, sem er 680 214X. Notkun Samsung-síma Þóru hófst í apríl og hélt áfram fram á haust, þegar fyrstu yfirheyrslur lögreglu hófust. Símanúmerið sem Þóra fékk á afritunarsímann er ekki skráð í símnúmeraskrá RÚV og á já.is. Samsung-síminn var keyptur í sérstakt verkefni og fékk leyninúmer.

Engar fréttir úr síma skipstjórans birtust hjá Þóru á RÚV. Tæpum þrem vikum eftir byrlun, stuld og afritun birtust aftur samræmdar fréttir úr síma skipstjórans í Stundinni undir höfundarnafni Aðalsteins Kjartanssonar og í Kjarnanum þar sem Þórður Snær og Arnar Þór eru skráðir höfundar. Fréttirnar birtust báðar snemma morgun 21. maí 2021. Sömu höfundareinkenni eru á báðum fréttum. Skæruliðadeild Samherja er í fyrirsögnum í báðum tilvikum.

Daginn sem fyrstu fréttir úr síma skipstjórans birtust í Stundinni og Kjarnanum lék Þóra sakleysingja. Hún deildi frétt Aðalsteins á Stundinni á Facebook með eftirfarandi athugasemd:

Mér er eiginlega þvert um geð að deila þessu. En stundum þarf að gera fleira en gott þykir.

Ef aðkoma Þóru að málinu væri sú ein að deila á Facebook frétt Aðalsteins hefði hún ekki stöðu sakbornings. Það er ekki saknæmt að deila fréttum á samfélagsmiðlum. Þóra vissi vitanlegan miklu meira um málið. Allt sumarið 2021 var Þóra í reglulegum samskiptum við andlega veika konu, þáverandi eiginkonu Páls skipstjóra, sem hefur játað að byrla, stela síma og færa blaðamönnum til afritunar. Lögreglan getur kallað eftir upplýsingum um símnotkun og veit hver hringdi í hvern hvenær. Gögn sem sýna símtöl i apríl og maí eru ekki enn birt sakborningum og brotaþolum. Það gerist ekki seinna en þegar ákærur eru birtar. 

Aðdragandi, framkvæmd og útfærsla byrlunar, stuldar, afritunar og fréttaflutnings hefur öll einkenni skipulags. Einhver miðlægur sá um að hlutirnir gengu fram samkvæmt fyrirfram gerðri áætlun.

Spurningin er hverjir höfðu hvaða hlutverk. Sumir birtu fréttir og komu fram undir nafni. Aðrir unnu á bakvið tjöldin, sáu um öflun fréttaefnis. Stærsta ósagða frétt seinni ára er hvernig sú öflun fór fram. Byrlun og þjófnaður var forsenda fréttaflutnings. En það er nánast ekkert fjallað um málið í fjölmiðlum. Ástæðan er að blaðamenn ákveða hvað skuli birtast sem fréttir í fjölmiðlum. Í byrlunar- og símastuldsmálinu standa blaðamenn saman í stéttvísri þögn.

 


Sigríður Dögg kallar í partí: verðlaun og sakborningar

Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands boðar í ,,bransapartí" í dag fyrir blaðamenn og áhugasama um blaðamennsku. Teitið er í tilefni af veitingu verðlauna fyrir vel unnin störf.

Þrír sakborningar í byrlunar- og símastuldsmálinu eru tilnefndir: Aðalsteinn Kjartansson, Helgi Seljan og Ingi Freyr Vilhjálmsson.

Innanbúðarmenn telja gefið að Aðalsteinn fái verðlaun. Hann er varaformaður Blaðamannafélagsins og áskrifandi að þakklæti og virðingu félagsins sem hann er í forystu fyrir. Helgi er meðtilnefndur og fengi einnig blóm og krans, afsakið, verðlaunaskjal. Meiri spurning sé hvort Ingi Freyr hreppi hnoss. 

Tilfallandi hefur sannfrétt að dómnefndin hafi haft til athugunar að verðlauna sérstaklega þá ritstjórn sem hýst hefur flesta sakborninga í fjölmiðlasögu Íslands. Þar með fengi Þórður Snær ritstjóri Heimildarinnar einnig verðlaun. Hætt var við hugmyndina.

Sigríður Dögg formaður hyggst í partínu kynna ,,vitundarherferð um blaðamennsku". Um er að ræða sjónvarpsauglýsingu sem verður frumsýnd í dag. Án efa verður þar útlistað hvernig best sé að falsa gögn, slíta úr samhengi tilvitnanir, skipuleggja byrlun og afritun á illa fengnum símtækjum. Að ekki sé talað um húsbrot á hamfarasvæðum. Átti almenningur sig á hve blaðamenn leggja mikið á sig til að afla frétta mun virðingin fyrir blaðamennsku vaxa.

Ekki verður í teitinu í dag tilkynnt um nýjan framkvæmdastjóra Blaðamannafélagsins. Málum háttar þannig að Sigríði Dögg var gert að yfirgefa vinnustað sinn, RÚV, eftir að hún var afhjúpuð í haust sem skattsvikari. Sigríður Dögg tók þann kostinn að flæma úr starfi í janúar framkvæmdastjóra félagsins til tveggja áratuga og setjast sjálf í stól hans. Til málamynda var auglýst starf framkvæmdastjóra. Engar spurnir eru af ráðningu.

Við hæfi er að skattsvikari stjórni Blaðamannafélaginu og fari með fjárreiður félagsins. Samtök sem verðlauna sakborninga undir glæparannsókn verða að standa undir nafni.

Tilfallandi er áhugamaður um blaðamennsku og fær sem slíkur boð í partíið síðdegis. Því miður getur ekki orðið af mætingu. Tilfallandi þarf að undirbúa málsvörn vegna stefnu varaformanns Blaðamannafélagsins og sakbornings í byrlunar- og símastuldsmálinu, Aðalsteins Kjartanssonar. Aðalmeðferð er á mánudag. Varaformaðurinn, og aðrir RSK-blaðamenn, telja ótækt að bloggari út í bæ segi tíðindi sem blaðamenn vilja ekki að almenningur heyri. Fólk gæti haldið að afbrotamenn og siðleysingjar réðu ferðinni í íslenskri blaðamennsku. Enda hlaðnir verðlaunum.


Veika konan vorkenndi Helga Seljan

Blaðamenn RSK-miðla, RÚV, Stundarinnar og Kjarnans, urðu þess áskynja sumarið 2021 að lögreglan var komin á sporið í rannsókn á byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar í byrjun maí sama árs.

Þáverandi eiginkona Páls byrlaði honum, stal síma hans og færði fréttamanni RÚV til afritunar. Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks hafði stuttu áður keypt Samsung-síma, samskonar og skipstjórans. Þóra fékk á símann númerið 680 2140. Númerið á síma Páls er 680 214X. Aðeins munar síðasta tölustaf á símanúmerunum. 

Páll kærði málið 14. maí. Fyrstu fréttir úr símanum birtust samtímis morguninn 21. maí í Stundinni undir höfundarnafni Aðalsteins Kjartanssonar og í Kjarnanum með Þórði Snæ og Arnari Þór Ingólfssyni sem skráðum höfundum. Engin frumfrétt birtist í RÚV. Aðgerðin vorið 2021 var skipulögð. Afritun fór fram á RÚV en fréttir birtust á Stundinni og Kjarnanum.

Blaðamenn gripu til ráðstafana um sumarið til að fela slóðina. Í ágúst var Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks reglulega í sambandi við eiginkonu skipstjórans sem stríðir við geðræn veikindi á alvarlegu stigi. Konan hefur oftar en einu sinni verið öryggisvistuð á lokaðri deild. Í sms-skilaboðum 24. ágúst 2021 skrifar Þóra að konan skuli ,,breyta ÖLLUM lykilorðum alls staðar."

Þóra vill einnig fá síma konunnar og hefur mann á sínum snærum til að ,,yfirfara" símann sem geymdi upplýsingar um samskiptin við blaðamenn. Þóra skrifar:

Hann vill helst ekki hittast (mjög varkár maður, skiljanlega) en spyr hvort þú treystir honum fyrir símanum einn dag?

Konan lét símann í hendur RSK-blaðamanna. Hún var leiksoppur enda ekki í andlegu ástandi til að verjast ágengum blaðamönnum.

Hugmynd blaðamanna var að gera Helga Seljan, undirmann Þóru á Kveik/RÚV, að heimildamanni fyrir fréttum upp úr síma skipstjórans. Nýleg lög mæla fyrir um vernd heimildamanna. Með Helga sem heimildarmann töldu blaðamenn sig fá skálkaskjól, gætu vísað í lögin er lögregla innti eftir heimildinni fyrir samræmdum fréttum í Stundinni og Kjarnanum.

Til að undirbyggja Helga sem heimildamann var hann gerður að fórnarlambi. Sumarið 2020, ári fyrir byrlun og stuld, skrifaði Kjarninn frétt um ofsóknir Samherja á hendur Helga vegna Namibíumálsins. Í raun gerðist það, sem ekki er skrifað um í frétt Kjarnans, að Helgi lagði fram falska kæru til lögreglu og sakaði Jón Óttar Ólafsson um umsáturseinelti. En daginn sem Jón Óttar átti að hafa setið um heimili fréttamannsins var Jón Óttar úti á sjó. Maður sem falsar heimildir telur ekki eftir sér að leggja fram falska kæru.

Með frétt Kjarnans sumarið 2020 var kominn grunnur til að byggja á er RSK-menn þurftu nauðsynlega ári síðar að gera sig að fórnarlömbum. Um miðjan október 2021 var Helgi Seljan mættur í settið hjá Gísla Marteini, í þættinum Vikan á RÚV. Á föstudagskvöldi frammi fyrir alþjóð sagðist Helgi glíma við geðrænan vanda vegna áreitis Samherja.

Veika konan, sem byrlaði eiginmanni sínum og stal síma hans að undirlagi RSK-miðla, fann til með Helga Seljan. Konan skrifaði Þóru Arnórsdóttur fimm dögum eftir yfirlýsingu Helga hjá Gísla Marteini:

Sæl Þóra, mér sýnist Helga ekki veita af aðstoð. Er ekki bara kominn til til að ég afhjúpi mig. Ég hef hvor eð er ekki neitt að missa. Kveðja XXX (nafn fellt út af pv)

Orðalag veiku konunnar gefur til kynna að hún ætli að taka á sig sök Helga. RSK-liðar vildu ekki neitt slíkt, þeir voru tilbúnir með sína eigin útgáfu af atburðarásinni vorið 2021. Veika konan var ekki með hlutverk í handritinu. Í lögregluyfirheyrslu 14. febrúar 2022 segist konan ekki muna hvað hún hafi ætlað að afhjúpa. Þá kveðst veika konan ekki muna hvers vegna hún sendi Þóru Arnórsdóttur tölvupóstinn fimm dögum eftir að Helgi kvaðst í beinni útsendingu RÚV sárþjakaður af samskiptunum við Samherja.

Leikritið í sjónvarpsþætti Gísla Marteins var sett á svið til að afla samúðar. Fyrir tilviljun afhjúpaði tilfallandi bloggari samsærið. Bloggfærsla eftir beinu útsendinguna með Helga var stormvaki á félags- og fjölmiðlum. Krafan var að tilfallandi yrði sviptur atvinnu og mannorði. Fyrir það eitt að setja játningu fréttamannsins í annað samhengi en að hann væri fórnarlamb. Stikla sem RÚV hafði gert upp úr viðtali Gísla Marteins við Helga var tekin úr umferð. Tilfallandi áttaði sig á að stærsta frétt fjölmiðlasögu landsins er að mestu ósögð. Fáein blogg hafa síðan verið skrifuð til að varpa ljósi á málavöxtu. Lítið fer fyrir lofinu og engin eru verðlaunin. Uppskeran er helst sú að þrír sakborningar hafa stefnt tilfallandi fyrir ærumeiðingar. Kallast kæling á máli verðlaunablaðamanna.

Æðið sem rann á RSK-blaðamenn í október 2021 stafaði af örvæntingu. Fyrsta yfirheyrslan í byrlunar- og símastuldsmálinu var 5. október. Helgi kom fram í beinni útsendingu tíu dögum síðar. Í byrjun nóvember var tilkynnt um starfslok Rakelar Þorbergsdóttur fréttastjóra á RÚV, Helgi Seljan kvaddi Efstaleiti um áramót. Þóra hjarði lengst, var ekki vikið frá störfum fyrr en í febrúar 2023 - eftir að upp komst að hún keypti Samsung-símann sem notaður var til að afrita síma skipstjórans á Glæpaleiti 4. maí 2021.

Byrlunar- og símastuldsmálið er snúin rannsókn enda við að etja harðsvíraða einstaklinga með heljartök á fjölmiðlum. Blaðamenn töfðu málið um hálft ár, voru boðaðir í yfirheyrslu í febrúar 2022 en mættu ekki fyrr en um haustið. Áramótin 2022/2023 komst upp um kaup Þóru á Samsung-símanum. Áður hafði rannsóknin einkum beinst að meðferð blaðamanna á einkagögnum Páls skipstjóra. Eftir að uppvíst var um símakaup Þóru beindist athyglin að samskiptum blaðamanna og byrlara í aðdraganda glæpsins.

Lögreglan leitaði eftir upplýsingum um gmail-reikning veiku konunnar hjá Google sem hýsir tölvupóstinn. Öllum tölvupóstum hafði verið eytt á tölvu konunnar. Þá fengu blaðamenn konuna til að afhenda sér einkasímann til að eyða gögnum.  Ekki er vitað hvað kom úr eftirgrennslan hjá Google.

Blaðamannafélag Íslands gerir sér far um að tefla fram blaðamönnum undir lögreglurannsókn sem fyrirmyndum. Þrír sem koma við sögu byrlunar- og símastuldsmálsins fá tilnefningu til blaðamannaverðlauna í ár. Þeir eru Helgi Seljan og sakborningarnir Aðalsteinn Kjartansson og Ingi Freyr Vilhjálmsson. Allir þrír starfa á Heimildinni. Aðalsteinn, sem jafnframt er varaformaður Blaðamannafélagsins, er í áskrift að verðlaunum félagsins. Árið sem hann varð sakborningur fékk hann verðlaun, ásamt meðsakborningum sínum Þórði Snæ og Arnari Þór Ingólfssyni. Allir, auðvitað, á Heimildinni, áður Stundinni og Kjarnanum.

Til siðs er víða um lönd að verðlauna blaðamenn sem afhjúpa glæpi og rangindi. Á Íslandi er þessu öfugt farið. Séu íslenskir blaðamenn grunaðir um afbrot fá þeir blómvönd og verðlaunaskjal. Formaður félagsins sem hyllir sakborninga er skattsvikari.

Íslensk blaðamennska verður aðhlátursefni heimsbyggðarinnar. Til að kóróna fjarstæðukennda atburðarás er æðsti yfirmaðurinn á Glæpaleiti fyrrum lögreglustjóri. Ef byrlunar- og símastuldsmálið væri handrit að glæpasögu þætti sagan of fáránleg til útgáfu.


Andrésarkviða snöggheimska

Í stað þess að puða í áravís á skólabekk væri ekki einfaldara ef maður gæfi upp nafn og kennitölu og fengi prófgráðu senda heim?

Ofangreind hugsun er fengin að láni frá Andrési Inga Jónssyni þingmanni Pírata. Þingmaðurinn skrifar montgrein á Vísi að hann sé höfundur snöggskilnaðar.

Snöggskilnaður er í stuttu máli sá möguleiki að ganga í hjónaband fyrir hádegi en skilja eftir hádegi. ,,Við megum vera ánægð með að hafa náð í gegnum Alþingi þessari litlu breytingu á hjúskaparlögum sem einfaldar lífið hjá fólki," skrifar hróðugur Andrés Ingi. 

Hvers vegna ekki að yfirfæra hugmyndina á önnur svið þjóðlífsins, til dæmis prófgráður frá skólum? Má ekki einfalda lífið og auðvelda aðgengi fólks að prófgráðum? Skólaganga er frjálst val, rétt eins og hjónaband. Í báðum tilvikum er um að ræða opinbert skjal um tiltekna stöðu mála. Einhver veifar prófskírteini, aðrir vígsluvottorði. Hvers vegna má ekki bjóða hvorttveggja í sjálfsafgreiðslu?

Sumt í lífinu glatar gildi sínu ef frjálslega er farið með. Ef hjónaband má leysa upp á þeim tíma sem tekur að skipta um sokka verður það ómerkilegra og tilgangslausara en áður. Sama gildir um prófgráður; þær verða ekki pappírsins virði ef hver sem er getur fengið gráðuna út á nafn og kennitölu, svona eins og hjónaband. Auðvitað fjarska þægilegt og hentugt. Einkum fyrir ábyrgðalaust fólk sem vill fá allt upp í hendurnar án þess að leggja neitt af mörkum sjálft og alls ekki axla ábyrgð á eigin ákvörðunum.

Hjónaband og menntun krefjast alúðar og oft þrautseigju. Lög eru um hjúskap og prófgráður. Tilgangurinn er að hafa skýrt form og innihald. Prófskírteini gerir ráð fyrir að handhafi hafi staðist skilgreindar kröfur. Hjónavígsla er skuldbinding tveggja einstaklinga að deila kjörum. Prófgráður og hjónaband veita lögformleg réttindi. Þingmaður sem gortar sig af því að auðvelda fólki að hlaupast undan skuldbindingum sínum er ekki starfi sínu vaxinn. 

Ljúkum Andrésarkviðu snöggheimska með stílfærslu á upphafsorðum pistilsins á Vísi: imbi og alþingismaður er ekki alltaf besta blandan.

  


Írar verja hjónabandið og mæður í stjórnarskrá

Um helgina höfnuðu Írar stjórnarskrárbreytingum. Í þjóðaratkvæðagreiðslu var tekist á um tvær tillögur. Sú fyrri gerði ráð fyrir að stað ,,hjónabands" kæmi ,,sambúð" í ákvæði er fjallaði um fjölskyldur. Seinni tillagan kvað á um að í stað ,,móður" í stjórnarskrárákvæði er verndar rétt mæðra að ala upp börn sín kæmi ,,umönnunaraðili."

Ríkisstjórnin knúði á um samþykkt en írska þjóðin hafnaði með afgerandi hætti. Tæp 68 prósent sögu nei við breytingum á hjónabandsákvæðinu og 74 prósent hafnaði tillögu stjórnvalda að strika mæður úr stjórnarskránni.

Katie Hopkins bendir á að stjórnvöld víða á vesturlöndum tapi jafnt og þétt trúverðugleika almennings. Í stað þess að kjósendur taki vinsamlegum ábendingum yfirvalda mætir yfirvaldinu tortryggni.

Vókið sem tröllríður vestrænni menningu vill afnema gömul og viðurkennd hugtök eins og hjónaband og móðir. Í staðinn eiga að koma orð með óskýrri merkingu. Sambúð hefur víðtækari merkingu en hjónaband og umönnunaraðili getur verið hver sem er. Móðir á hinn bóginn er kona sem hefur fætt barn. 

Vókið tapaði á Írlandi um helgina. Eftir helgi fékk hugmyndafræðin annan löðrung handan Írlandshafs. Verkamannaflokkurinn í Bretlandi hafnar nú að transkonur, þ.e. karlar sem kalla sig konur, fái keppnisrétt í kvennaíþróttum. Vinstrimenn eru að jafnaði hallir undir vók. Nýr formaður Verkamannaflokksins, Keir Starmer, lét kanna hvernig kjósendum litist á þá stefnu að karlar gætu orðið konur og keppt í kvennaíþróttum. Kjósendum fannst það léleg hugmynd. Í framhaldi breytti Verkamannaflokkurinn um stefnu. Transkonur geta ekki keppt í íþróttum kvenna.

Almenn skynsemi verður að ráða ferðinni, sagði formaður Verkamannaflokksins.

Vók og almenn skynsemi eru andstæður. Vinstrið virðist farið að skilja að fáránleikafræðin eru komin út í öfgar. Vonum seinna. 

 

 


Alþingi ber ábyrgð á ofbeldinu

Múslími kemur til Íslands sem hælisleitandi. Hann hótar fólki hægri vinstri lífláti, stundar þjófnað og alvarlegar líkamsárásir samtímis sem maðurinn er á framfærslu hins opinbera. Helgi Magnús Gunnarsson vararíkissaksóknari, sem hefur orðið fyrir barðinu á múslímska ofbeldismanninum, segir alþingismenn ábyrga fyrir ástandinu.

Löggæsla og ákæruvald vita hvar skórinn kreppir í lagasetningu um útlendinga. Opingáttarstefna síðustu ára skaðar íslenskt samfélag. Vegna lagasetningar alþingis eiga lögregla og ákæruvald óhægt um vik að vísa úr landi glæpamönnum sem ekkert erindi eiga hingað. Útlendingar eru rétthærri á Íslandi en heimamenn.

Á alþingi sitja 63 þingmenn. Vinstrimenn eru í meirihluta. Þorri þeirra er alþjóðasinnaður og þó nokkrir hatast við þjóðina sem þeir eiga í orði kveðnu að þjóna. Tryggð og trúnaður þessa safnaðar er ekki við íslenskt heldur útlent.

Síðustu ár er starfræktur hælisiðnaður hérlendis sem leggur ofurkapp á að flytja inn múslíma. Þrátt fyrir að upplýsingar liggi fyrir um afbrotahneigð þeirra og slæm áhrif á samfélagið. Innflutningurinn er tilræði við íslenskt samfélag eins og við þekkjum það.

Íslendingar hljóta að gera þá kröfu til þingmanna að lög landsins leyfi að almenningur geti um frjálst höfuð strokið; þurfi ekki að óttast um eigur sínar, líf og limi vegna innfluttra múslímskra ofbeldismanna.

Það er komið nóg.


mbl.is Árásarmaðurinn hefur hótað Helga árum saman
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Tilboð Rússa: Nató-ríki fái hluta Úkraínu

Rússar gerðu Nató óformlegt tilboð í víkunni um skiptingu Úkraínu. Nató-ríkin Pólland, Rúmenina og Ungverjaland fái stór landssvæði í vestri og suðri, Rússland alla Austur-Úkraínu og allt land við Svartahaf, Odessu-borg meðtalin. Garðaríki hið forna yrði endurreist með Kænugarð sem höfuðborg nærsveita; héti Úkraína en væri í raun smáríki á borð við Lúxemborg.

Medvedev fyrrum Rússlandsforseti og einn af æðstu Kremlarherrum á eftir Pútín forseta kynnti óformlega tilboðið og birti landakort af nýrri skipan mála.

Tilboðið fær litla sem enga umfjöllun á vesturlöndum. Vestrænir fjölmiðlar gera enn ráð fyrir að Selenskí forseti marséri til Moskvu og leggi Pútín að velli. Þeir sem fylgjast með vígvellinum vita aftur að klukkan glymur Kænugarði en ekki Kreml.

Rússar hafa í austurhéruðum Úkraínu brotist í gegnum aðalvarnir Úkraínuhers. Á næstunni má búast við að æ stærri landsvæði falli Rússum í skaut. Fyrir skemmstu bjuggust flestir við að Rússar létu af sókn sinni er þeir kæmu að Dnípró-ánni sem sker Úkraínu í tvennt. Kort Medvedev gefur aftur til kynna að matarlyst Rússa hafi aukist. Velgengni á vígvelli býr til kröfur um meira herfang.

Pólverjar, Rúmenar og Ungverjar eiga landakröfur á Úkraínu, byggðar á aðstæðum fyrir fyrra stríð. Sígilt er að breyta landamærum með friðarsamningum. Danir, svo dæmi sé tekið, töpuðu syðsta hluta Jótlands til Þjóðverja eftir Slésvíkurstríðið 1864. Í friðarsamningum íhuguðu þeir að bjóða Þjóðverjum Ísland og halda meira af landi byggðu Dönum. Ekkert varð úr þeim makaskiptum, góðu heilli. Danir fengu tilbaka stóran hluta af töpuðu landi í Versalasamningunum eftir fyrra stríð.

Í Nató ráða ekki ferðinni nágrannar Úkraínu. Þrjú ríki taka helstu ákvarðanir. Bandaríkin annars vegar og hins vegar Frakkland og Þýskaland. Macron Frakklandsforseti viðraði tillögur um að senda Nató-hermenn á vígvöllinn en fékk afsvar frá Þjóðverjum. Bandaríkin ljá ekki máls á beinni aðild. Sérhæfðir Nató-hermenn starfa í Úkraínu en þeir eru flokkaðir sem málaliðar. Opinber stefna Nató er að slavnesku blóði skuli úthellt í austri.

Staða Úkraínu er enn ekki það slæm að vilji sé til að semja við Rússa. Litlar líkur eru á að Úkraínuher stöðvi framrás Rússa. Spurningin er hve lengi er hægt að tefja. Bandaríkin taka líklega enga stóra ákvörðun um Úkraínu fyrr en að afloknum forsetakosningum í nóvember. Nái Trump kjöri gæti Nató verið úr sögunni, segir í Telegraph. Án Bandaríkjanna og Nató er stjórnin í Kænugarði dauðadæmd. 

Rússneska kortið sem sýnir skiptingu Úkraínu að stríði loknu er diplómatískt herbragð. Í einn stað auglýsir það sigurvissu Rússa. Í annan stað er þrem Nató-ríkjum boðið land í Úkraínu. Kalt stríð er milli Póllands og Úkraínu, þótt ekki fari það hátt. Pólverjar vilja ekki landbúnaðarafurðir að austan sem keppa við heimaframleiðslu. Allir vöruflutningar yfir landamærin eru torsóttir. Pólverjar vilja gjarnan ,,heim" austurhéruðin gömlu sem Stalín tók af þeim og lagði undir Úkraínu eftir seinna stríð.

Ráðandi öfl í Nató, þ.e. Bandaríkin, Þýskalad og Frakkland (með Bretland í aukahlutverki) taka ekki stórar ákvarðanir að sinni, heldur bíða og sjá hverju fram vindur, á vígvellinum annars vegar og hins vegar alþjóðastjórnmálum. Sum ríki, t.d. Tyrkland og Kína, hvetja til friðarsamninga. Ekki er lengur rætt um að einangra Rússland í alþjóðasamfélaginu. Sú tilraun mistókst.

Mulningsstríðið heldur áfram og býr til harðar staðreyndir þar sem landi er skipt fyrir blóð. Þegar friður kemst á vonum seinna blasir við mesta tilfærsla á landamærum evrópskra þjóðríkja frá lokum seinna stríðs. Reginmunur verður þó á. Enginn spurði eftir þýska uppgjöf vorið 1945 til hvers stríðið var háð. Seinna stríð var nánast barátta góðs og ills. Úkraínustríðið er það ekki, þótt sumir láti þannig. Auðveldlega hefði mátt koma í veg fyrir ófriðinn. Úkraína sem hlutlaust ríki utan hernaðarbandalaga væri í dag kannski ekki gróðurvin friðsældar og lýðræðis en svo sannarlega ekki vígvöllur milljón manna herja.

Til hvers? verður spurt eftir Úkraínustríðið. Sama spurning brann á vörum margra veturinn 1918 er fyrra stríði lauk. Fyrir hundrað árum kunnu menn engin svör. Óreiðuöfl fengu byr undir báða vængi. Stríðið 1939-1945 varð framhald fyrra stríðs. Ófrið er auðvelt að kveikja, erfiðara að slökkva.     

 

 


Hýenublaðamenn: Ingi Freyr og Helgi Seljan

Átakanleg lýsing skipulagðrar árásar á æru og afkomu Hreiðars Eiríkssonar er að finna í nýrri bók, Seðlabankinn gegn Samherja eftirlit eða eftirför?, eftir Björn Jón Bragason. Tveir hýenublaðamenn, Ingi Freyr Vilhjálmsson og Helgi Seljan, lögðu á ráðin að hafa af Hreiðari mannorð og atvinnu.

Hreiðar starfaði í gjaldeyriseftirliti Seðlabanka Íslands þegar Helga Seljan bar þar að garði vorið 2012 með fölsuð gögn. Helgi, þá fréttamaður RÚV, sagði að gögnin sýndu að Samherji hefði brotið gjaldeyrislög. Fréttamaðurinn fékk fund með gjaldeyriseftirlitinu. Hreiðar sat ekki þann fund. Ingibjörg Guðbjartsdóttir forstöðumaður gjaldeyriseftirlitsins fundaði með Helga. Tilfallandi rakti þá sögu sl. sunnudag.

Ráðist var í húsleit á skrifstofum Samherja á Akureyri og Reykjavík 27. mars 2012. Hreiðar stýrði húsleitinni á Akureyri. Ingibjörg Guðbjartsdóttir sat í samhæfingarmiðstöð aðgerða í húsi Seðlabankans við Kalkofnsveg. Nokkrum dögum áður en húsleitin fór fram fól Ingibjörg Hreiðari að hafa samband við Helga Seljan á RÚV, sem hafði látið að því liggja að fréttir yrðu fluttar á grunni gagnanna sem Helgi kynnti á fundi Seðlabanka. Hreiðar hafði samband við RÚV. Sigmar Guðmundsson fréttamaður, núverandi þingmaður Viðreisnar, varð fyrir svörum. Samkomulag varð á milli Hreiðars og Sigmars að RÚV héldi að sér höndum en fengi í staðinn fyrstu fréttir af húsleitinni.

Það gekk eftir. Hreiðar staðfestir í bókinni að Ingibjörg hringdi í Helga Seljan á meðan húsleitinni stóð. Fyrstu fréttir birtust á RÚV fáeinum mínútum eftir að húsleit hófst klukkan níu að morgni. Um kvöldið birtist glaðbeittur Helgi með fréttaskýringu í sjónvarpinu.

Seðlabankamálið var byggt á sandi. Fölsuðu gögnin frá Helga héldu vitanlega ekki vatni. Önnur gögn byggðu á misskilningi, röngum útreikningum og vanþekkingu seðlabankamanna. Sú saga er þekkt af fréttum.

Aftur er ekki fyrr en með bókinni Seðlabankinn gegn Samherja eftirlit eða eftirför? sagt opinberlega hvernig Helgi Seljan beitti sér á bakvið tjöldin í félagi við Inga Frey Vilhjálmsson blaðamann á Stundinni.

Hreiðar fékk það hlutverk eftir húsleitina að skrifa ákæru á hendur Samherja. Vandinn var sá að gögn málsins studdu ekki ákæruna sem honum var gert að skrifa. Hann fór með þau sjónarmið til yfirmannsins, Ingibjargar, sem aftók með öllu þá niðurstöðu að ekki væri tilefni til ákæru. Hreiðar var settur út af sakramentinu í Seðlabankanum. Ingibjörg hótaði honum, að hann fengi ekki annað starf hjá stjórnsýslunni. Loks var gerður við Hreiðar starfslokasamningur.

Vandræði Hreiðars voru rétt að byrja. Hreiðar upplýsti umboðsmann alþingis um misfellur sem hann taldi vera á rannsókn Seðlabanka á Samherja. Málið í heild velktist í stjórnkerfinu áravís. Annað slagið birtust fréttir, allar Seðlabanka og RÚV í óhag.  

Átta árum eftir húsleitina er Hreiðar starfsmaður Fiskistofu. Í ágúst 2020 er upplýst um falsanir Helga Seljan á gögnum sem hann fékk frá Verðlagsstofu skiptiverðs. Fölsuðu gögnin hafði Helgi lagt fyrir seðlabankafólk á fundi vorið 2012. RÚV beitti sér hart þegar hið sanna kom í ljós. Yfirlýsing kom frá ríkisfjölmiðlinum um að ,,stórfyrirtæki" reyni að ,,skaða mannorð fréttamanns" og að nú stæði yfir ,,kerfisbundin atlaga að fjölmiðlum."  Þóra Arnórsdóttir, yfirmaður Helga og vinkona, birti á Facebook-síðu sinni yfirlýsingu frá Helga. Þar er Samherji sakaður um ,,drullumokstur að sverta mannorð öflugasta rannsóknarblaðamanns landsins og hrella fjölmiðla."

(Innan sviga er þess að geta Helgi og Þóra flæmdust síðar bæði af RÚV vegna byrlunar- og símstuldarmálsins). 

Hreiðar kom hvergi nálægt afhjúpuninni á fölsunum Helga Seljan í Seðlabankamálinu. En hann lá undir grun, bæði vegna fyrri starfa hjá Seðlabankanum og störfum hans á Fiskistofu. Sama dag og Helgi er afhjúpaður hringir Ingi Freyr Vilhjálmsson blaðamaður á Stundinni í Hreiðar að undirlagi Helga. Ingi Freyr vísar í Helga sem heimildarmann um að Hreiðar hafi tekið við gögnum frá Helga átta árum áður á fundi í Seðlabankanum. En Hreiðar var ekki á þeim fundi. Ingi Freyr sleit samtalinu en hringdi aftur síðar sama dag og sakaði Hreiðar um að rjúfa trúnað og að hann ynni fyrir Samherja. Hreiðar neitaði en samt birti Ingi Freyr fréttir úr lausu lofti gripnar um óheiðarleika Hreiðars. Mannorðsatlagan var hafin.

Málinu lauk ekki með falsfréttum Inga Freys í Stundinni. Hreiðar fékk þær upplýsingar frá yfirmanni sínum, Ögmundi Knútssyni fiskistofustjóra, að með skömmu millibili hefðu bæði Ingi Freyr og Helgi hringt og borið á Hreiðar sakir. Síðan spurt: treystir fiskistofustjóri þessum manni?

Hýenur ráðast ekki einar og stakar á fórnarlömb sín. Þær eru alltaf tvær eða fleiri saman. Hýenublaðamenn hafa sama háttinn á. Ingi Freyr starfaði á Stundinni árið 2020 en Helgi Seljan var á RÚV. Með því að hringja í fiskistofustjóra með sama erindið sama dag láta þeir skína í að tvær sjálfstæðar ritstjórnir hafi komist að sömu niðurstöðu, að Hreiðar Eiríksson væri brotlegur í starfi. Hýenurnar Helgi og Ingi Freyr höfðu samráð, stilltu saman strengina fyrir atlöguna að mannorði og afkomu Hreiðars. Þeir vildu Hreiðar rekinn úr starfi. 

Hýenublaðamennska er viðtekin venja RSK-blaðamanna á RÚV, Stundinni og Kjarnanum, sem heita núna Heimildin. Fréttir um skæruliðadeild Samherja birtust samtímis í Stundinni og Kjarnanum 21. maí 2021. Aðalsteinn Kjartansson á Stundinni og Þórður Snær á Kjarnanum birtu sama dag árás á tilfallandi fyrir að skrifa um byrlunar- og símastuldsmálið.

Hýenublaðamenn leita ekki frétta. Þeir koma sér fyrirfram saman um hver skuli vera fréttin og skálda síðan frásögn. Skáldskapurinn er seldur almenningi sem staðreynd með afli endurtekningarinnar. Heimildir eru ýmist falsaðar, líkt og í Seðlabankamálinu, eða áfengar, eins og í Namibíumálinu, nú eða fengnar með byrlun og stuldi, sem var tilfellið í fantasíu RSK-blaðamanna um skæruliðadeild Samherja.

Hýenublaðamenn afla sér trúverðugleika með verðlaunum. Þau skaffa Blaðamannafélag Íslands undir formennsku skattsvikara. Í ár fá þrír skráðir og skjalfestir hýenublaðamenn tilnefningu.

Tilfallandi lesendur gætu spurt sig hvers vegna hýenublaðamenn séu ráðandi í íslenskri blaðamennsku. Helsti talsmaður hýenuhópsins er Þórður Snær ritstjóri Heimildarinnar. Hann útskýrir huglausa hjarðmenningu íslenskra blaðamanna með þessum orðum: ,,samfélagið okkar [er] gegnsýrt af spillingarmentalíteti." Blaðamenn sem vilja komast til valda og áhrifa í samfélaginu tileinka sér hýenuhátt. Það er eins með hýenur og heimskra manna ráð. Gefast því verr er fleiri koma saman.


Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband