Ný heimsskipan eftir stríð

Stofnað var til Úkraínustríðsins með ásetningi beggja stríðsaðila að breyta heinspólitíkinni. Vestrið, þ.e. Bandaríkin og Nató, gerðu bandalag við Úkraínustjórn um að klekkja á Rússum.

Obama þáverandi forseti Bandaríkjanna sagði 2014 að Rússland væri veikt og yrði að kenna lexíu; þá að standa og sitja eins og vestrið býður. Vesturlönd byggðu upp Úkraínuher frá grunni, með fjármagni, vopnum og þjálfun skv. handbókum Nató.

Rússar líta á stríðið sem prófstein á það hvort landið eigi sjálfstæðan tilverurétt án þess að krjúpa fyrir Bandaríkjunum og Nató. Pútín talar um nýja heimsskipan að loknu hernaði. 

Eftir að stríð skall á í febrúar var lokað á allar málamiðlanir. Annar aðilinn verður að tapa og hinn að sigra. Aðeins fræðilegur möguleiki er á jafntefli. Það jafntefli, í formi friðarsamninga, yrði annað tveggja á rússneskum forsendum eða vestrænum.

Ef vesturlönd og Kænugarður sigra er Rússland búið að vera. Nágrannar Rússa, gömlu sovétlýðveldin, myndu narta í hræið og fyrirsjáanlegur innanlandsófriður ylli endalokum rússneska ríkisins. 

Sigri Rússland réðu vesturlönd ekki lengur dagskrá heimsmálanna. Vesturlönd yrðu ekki lengur einráð fyrirmynd ríkja Asíu, Afríku og Suður-Ameríku. Rússland í bandalagi við Kína yrði mótvægi.  

Vestur-Evrópa, þ.e. ESB, verður sérstaklega illa úti ef Rússar fara með sigur af hólmi. Vegna landfræðilegrar legu, hernaðarlegs vanmáttar og hráefnafátæktar, orka og korn, verður Vestur-Evrópa háð velvilja rússneskra yfirvalda í mun meira mæli en hingað til. Fullmikið væri að segja Evrópusambandið á rússnesku áhrifasvæði. En það stappar nærri. (Innan sviga: Hjörtur J. Guðmundsson bendir á hæpinn málflutning íslenskra ESB-sinna, sem halda friður og öryggi fáist í Brussel.)

Vígaferlin á sléttum Garðaríkis breyta heiminum. Til átaka var stofnað með einbeittum ásetningi stórvelda að útkljá með ófriði ágreining sem mátti leysa með samningum.  Almenningur finnur á eigin skinni hörmungar stríðsins. Breska útgáfan Guardian birtir myndband úkraínskar konu sem örvæntir um eiginmanninn er skal með góðu eða illu á vígvöllinn. Menningarþjóðir þurfa sitt fallbyssufóður.      

 

 

Rússar einbeita sér ekki lengur aðeins að austrinu

Kalt Ísland, heitt Bretland - hvað með það?

,,Fyrstu 15 dagar júlímánuðir hafa verið í kaldara lagi í Reykjavík. Meðalhiti þeirra er 10,4 stig, -0,8 stigum neðan meðallags sömu daga 1991 til 2020 og -0,7 stigum neðan meðallags síðustu tíu ára. Hitinn raðast í 19. hlýjasta sæti (af 22 á öldinni)", skrifar Trausti Jónsson veðurfræðingur.

Þannig er það með veðrið, það er breytilegt milli landssvæða og breytist frá einum tíma til annars. Loftslagsváin er ýkjusaga, sagði annar gamalreyndur íslenskur veðurfræðingur, Magnús Jónsson; ,,Hlýnun sem lík­lega er orðin um 1°C á síð­ustu 150 árum þar sem lang­tíma­með­al­hiti jarð­ar­innar hefur hækkað um 0.1°C á hverjum 15 árum að jafn­að­i." 

Loftslagsvísindamaðurinn John Christy var svo vinsamlegar að gefa Láru á Refskinnu færi á spjalli um veður. Christy heldur gagnabanka í samvinnu við félaga sinn Roy Spencer um hitafar lofthjúpsins annars vegar og hins vegar spádóma hamfarasinna. Í áratugi hafa spádómar um hamfarahlýnun reynst rangir.

En svo koma nokkrir heitir dagar og fullyrðingar um sameignlegt sjálfsmorð mannkyns streyma frá fólki sem á að heita með fullu viti, eins og António Guterres, aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna. Sameinuðu þjóðirnar handvöldu vísindamenn sem trúa á manngert veður fyrir meira en 30 árum. Ástæðan var pólitísk, ekki vísindaleg. Sameinuðu þjóðunum vantaði hlutverk á alþjóðavísu.

Hamfaraspámennskan er stóriðnaður sem freistar þess að valta yfir þau sannindi að náttúran en ekki maðurinn stjórnar veðrinu.

Hitinn yfir 40 gráður í fyrsta sinn

Fíkn, vændi og ómöguleiki

Fíkn er hugarástand. Langt leiddur fíkill er skeytingarlaus um annað en fullnægju fíknarinnar. Forsenda fyrir bata er að fíkill viðurkenni ástand sitt. Iðulega gerir hann það ekki fyrr en öll sund eru lokuð.

Sumir vinstrimenn vilja lögleiða fíkniefni en þora ekki að segja það upphátt. Þeir bera fyrir sig fíkla, segja þá eiga bágt og ekki skuli refsa þeim tvöfalt. En sjálfskaði er ekki refsing heldur sjálfskaparvíti. Ef lög banna eitthvað og einhver brýtur þau refsilaust eru lögin tilgangslaus.

Frjálshyggjumenn hlynntir lögleiðingu fíkniefna koma til dyranna eins og þeir eru klæddir (almennt er þetta munurinn á vinstri- og hægrimönnum) og segja fullveðja einstaklinga eiga sjálfa að ákveða hvað þeir innbyrða.

Rök frjálshyggjumanna eru málefnalega og siðferðilega sterkari en vinstrimanna, enda híma þeir ekki í skápnum með afstöðu sína.

Sömu rök frjálshyggjumanna gilda um lögleiðingu vændis. Einstaklingurinn eigi sig sjálfur og megi selja aðgang að skrokknum séu kaupendur fyrir hendi.

Tillaga, eða öllu heldur hugmynd, heilbrigðisráðherra um að fíklar fái refsilaust að höndla með ólögleg fíkniefni skapar hvata tómstundaneytenda, sem enn eru ekki fíklar, að lýsa sig háða eiturlyfjum. Ekki er það hlutverk stjórnvalda að hvetja fólk til sjálfsskaða.

Lögleiðing fíkniefna verður aðeins gerð með rökum frjálshyggjumanna. Önnur rök eru meira og minna siðlaus og óverjandi. Slái lögleiðing fíkniefna í gegn er hindrunum fyrir lögleiðingu vændis rutt úr vegi. Lögleiðing sjálfsskaða með fíkniefnum en róttækari breyting en að leyfa vændi. Óhófleg vímuefnanotkun er meiri misþyrming en að selja og kaupa blíðu.  Annað hvort á einstaklingurinn rétt að ráðstafa skrokk sínum eða ekki. 

Pólitíski ómöguleikinn er sá að fyrr frýs í helvíti en að vinstrimenn og frjálshyggjumenn verði sammála.

Harla gott fyrir okkur íhaldsmennina. Við heiðrum gildi er gæta jafnræðis milli einstaklingsfrelsis og samfélagsheilla.

Tillagan sé ekki framkvæmanleg

Selenskí rekur æskuvin, landráð á æðstu stöðum

Ívan Bakanov, yfirmaður SBU, úkraínsku leyniþjónustunnar, er landráðamaður sagði Selenskí forseti í gær og rak hann úr embætti. Bakanov er æskuvinur Selenskí og viðskiptafélagi. Bakanov stjórnaði framleiðslu á sjónvarpsþáttunum ,,Þjónn fólksins", um framhaldsskólakennara er varð forseti. Selenskí lék aðalhlutverkið og sigraði í forsetakosningum í framhaldi.

Hreinsanir í æðstu embættum í Kænugarði um helgina leiddu einnig til falls Irenu Venediktovu ríkissaksóknara.

Staðkunnugur álitsgjafi tengir hreinsanir helgarinnar við ásakanir um að starfsmannastjóri Selenskí forseta, Andriy Yermak, sé á rússneskum mála. Bandarískur þingmaður, Victoria Spartz, ber fram þær ásakanir. Þingmaðurinn er fæddur í Úkraínu.

Úkraínskir embættismenn í héruðum herteknum af Rússum vinna með hernámsliðinu. 651 mál samverkamanna eru til rannsóknar, segir Selenskí. Í mörgum tilfellum eru um að ræða undirmenn Bakanov og Venediktovu.

Landráð á stríðstíma er oftast dauðasök. Ekki fer neinum sögum af afdrifum burtrekinna embættismanna.

Úkraínskir embættismenn eru sumir hverjir nátengdir Rússlandi. Bakanov æskuvinur, til dæmis, á rússneska eiginkonu. Faðir Yermak starfsmannastjóra er yfirmaður í rússneska hernum.

Rússar þegja og njóta tíðinda helgarinnar, segir fréttamaður Die Welt í Moskvu.

Stjórnin í Kænugarði er sjálfri sér sundurþykk. Hreinsanir helgarinnar ala á ótta og tortryggni. Á vígvellinum er andstreymi og óreiða á heimavígstöðvum. Vestræna verkefnið í Garðaríki er að fara í hundana.

 

 

Selenskí rekur ríkissaksóknarann

Þórður Sær gjaldfellir Jóhannes - og sjálfan sig

Jóhannes Stefánsson uppljóstrarinn í Namibíumálinu fær þessa umsögn í Kjarnanum undir ritstjórn Þórðar Snæs Júlíussonar:

Jóhannes hafi svo lýst fjár­hagskröggum sem hann væri í vegna áfeng­is- og fíkni­efna­neyslu og að hann væri að leita leiða til að bæta mann­orð sitt.

Ennfremur:

Hatuikulipi sagði að vegna „stöðugrar fíkni­efna­notk­un­ar“ Jóhann­esar hafi hann skaðað alvar­lega samn­inga sem gerðir voru milli Sam­herja og kvóta­rétt­hafa í Namib­íu. Hann hafi líka ítrekað þurft að borga trygg­ingu til að losa hann úr fang­elsi

Tilvitnanir hér að ofan eru teknar úr tveim fréttum í Kjarnanum, sem birtust í fyrradag, föstudaginn 15. júlí. Fréttirnar byggja á namibískum fjölmiðlum sem greina frá málaferlum þar syðra er hófust með fréttahrinu RSK-miðla (RÚV, Stundin og Kjarninn) í nóvember 2019 - Namibíumálið. Aðeins namibískir aðilar eru ákærðir, enginn Íslendingur eða íslenskur aðili.

Eina heimild RSK-miðla í Namibíumálinu er Jóhannes uppljóstrari, sem hingað til hefur verið í helgra manna tölu, bæði hjá RSK-miðlum og Samfylkingunni og Pírötum. Bragð er að þá barnið finnur.

Í föstudagsfréttum Kjarnans er einnig fjallað um hvernig Jóhannes lék tveim skjöldum, þóttist ýmist vera starfsmaður Samherja eða kominn í bandalag með öðrum, t.d. Ísfélaginu.

Tilfallandi athugasemdir fjölluðu fyrir ári síðan um þessa þætti í fari Jóhannesar, að hann vissi hvorki upp né niður hvað hann var að segja - sjá hér og hér. 

Ef Þórður Snær ritstjóri væri aðeins meiri blaðamaður og aðeins minni áróðursmaður hefðu bjöllur átt að hringja í kollinum á honum um leið og hann sá til Jóhannesar. Gaurinn með nafn guðspjallamannsins er einfaldlega ótrúverðug heimild. Blaðmenn eiga að byggja fréttir á trúverðugum heimildum, ekki slúðri fólks sem á andlega bágt. En sumir blaðamenn eru í áróðri þótt þeir þykist skrifa fréttir.

Þórður Snær ásamt þremur öðrum blaðamönnum á RSK-miðlum er með stöðu sakbornings í sakamáli er varðar byrlun og gagnastuld til að réttlæta Namibíumálið. Jóhannes er ekki einn um andleg bágindi. 

 

 

Blóðþyrstir fræðimenn, takmörk kennivalds

Nokkrir blóðþyrstir fræðimenn vestrænir krefjast sigurs á vígvellinum yfir Rússum. Pútín er af sama sauðahúsi og Hitler, segja þeir, ekkert nema hrátt ofbeldið stöðvar hann.

Yfirlýsing fræðimannanna er birt í góðborgaralegri þýskri útgáfu, Die Welt, sem andsvar við ákalli annarra fræði- og listamanna um vopnahlé í Úkraínu og birtist í Die Zeit.

Fræðimenn hafa kennivald, sem kallað er, mismikið eftir efnunum og ástæðum. Kennivald býr í menningunni, er einkum miðlað með orðum . Hervald, á hinn bóginn, er hrátt ofbeldi og lætur sig menningu engu skipta; tjáir sig með dauða og tortímingu.

Í kalda stríðinu, 1945-1991, háðu tvenn hugmyndakerfi baráttu um kennivaldið, með ákveðnum greini, á heimsvísu. Borgaralegur kapítalismi annars vegar og hins vegar sósíalismi/kommúnismi. Borgaralegur kapítalismi sigraði með falli Sovétríkjanna.

Vestrænt kennivald freistaði þess, eftir sigurinn í kalda stríðinu, að móta heiminn í sinni mynd, fyrst Austur-Evrópu. Í alþjóðastjórnmálum er hugtakið mjúkt vald (soft power) notað um kennivald þegar það er blandað efnahagshagsmunum.

Með þessari blöndu sigruðu vesturlönd Austur-Evrópu sem allt kalda stríðið var áhrifasvæði Sovétríkjanna/Rússlands. Varsjárbandalagið var lagt niður en Nató óx og dafnaði. 

Ráðandi vestræn ríki, Bandaríkin, Þýskaland og Frakkland, lögðu mjúklega undir sig Pólland, Eystrasaltslöndin, Ungverjaland, Rúmeníu og Búlgaríu. Ríki Balkanskaga komu í humátt á eftir, þegar þau höfðu jafnað sig á Júgóslavíustríðunum. Með vestrænu forræði komu stofnanir, ESB og Nató, er mótuðu ramma og regluverk kennivaldsins.

Rússland stóð eftir, utan vestræns kennivalds og gekk ekki vestrænum stofnunum á hönd. Tilgátur og túlkanir eru um hvers vegna sú varð raunin, en látum þær liggja á milli hluta.

Gömul lýðveldi Sovétríkjanna, t.d. Úkraína og Georgía, höfðu, ekki frekar en Rússland, gengist undir vestrænt kennivald þegar Pútín forseta Rússlands var boðið 2007 að ávarpa öryggisráðstefnuna í Munchen, Þýskalandi. Þar afþakkaði forsetinn pólitíska leiðsögn vesturlanda, sem hann kenndi við einpóla heim er fengi ekki staðist til lengdar. Pútín bauð upp á samtal í anda jafnræðis, þar sem undir væru öryggishagsmunir, afvopnun, efnahagsmál og pólitískur stöðugleiki.

Vestræna kennivaldið lét andmæli forseta Rússlands sem vind um eyru þjóta. Á Nató-fundi í Búkarest, Rúmeníu, nokkrum mánuðum eftir ávarp Pútín í Munchen var bæði Georgíu og Úkraínu boðin aðild að Nató. Rússar brugðust hart við, réðust inn í Georgíu sumarið 2008 og höfðu betur á nokkrum dögum frekar en vikum.

Tapað Georgíustríð hamlaði ekki framrás vestræna kennivaldsins. Stjórnarbyltingin í Úkraínu 2014, hertaka Rússa á Krímskaga og stuðningur við uppreisn í Donbass ekki heldur.

Vestræna kennivaldið steytti á skeri 24. febrúar í ár þegar Rússar hófu hernað eftir að hafa verið sniðgengnir um samtal í 15 ár - frá öryggisráðstefnunni í Munchen að telja.

Vestrænu blóðþyrstu fræðimennirnir sem krefjast sigurs á vígvellinum yfir Rússum viðurkenna, óbeint að vísu, sannleika í alþjóðsamskiptum allt frá dögum Forn-Grikkja. Kennivald getur aðeins sannfært hlustir sem vilja heyra. Sannfæringarmáttur kennivalds án vopna er takmarkaður. 

Vesturlönd höfnuðu samtali 2007-2022. Það stóð alltf til að láta sverfa til stáls. Nató byggði upp úkraínuher frá 2014, eftir stjórnarbyltinguna sem var gerð með vestrænum stuðningi.

Úkraínu er fórnað fyrir framgang vestræns kennivalds. Blóðþyrstu kennimennirnir vilja berjast til síðasta Úkraínumannsins. Að hætti heimsendaspámanna boða þeir ragnarök falli Úkraína. Næst á rússneskum matseðli séu Eystrasaltsríkin og Pólland.

Svo eru til fræðimenn, sem ekki líta á sig sem boðbera fagnaðarerindis. Einn þeirra er sagnfræðingurinn Christopher Clark, höfundur Svefngengla, sem útskýrir á sannfærandi hátt ástæður fyrra stríðs. ,,Pútín er ekki Hitler," segir sagnfræðingurinn og hvetur til yfirvegunar, samtals.

Á sléttum Garðaríkis er háð staðgenglastríð. Vestrið fórnar slavnesku blóði fyrir kennivald sem fær ekki áheyrn í austrinu. Kennivaldið hafði alltaf á bakvið sig Nató, sem hvorki er skátafélag né saumaklúbbur, heldur hernaðarbandalag.  

 

 

Sósíalismi, landsbyggðin og Vísir hf.

Fyrir átta árum, 2014, hætti Vísir hf. fisk­vinnslu á Húsa­vík, Þing­eyri og Djúpa­vogi. Starfsemin var flutt til Grindavíkur.

Fréttaknippa mbl.is sýnir töluverða umræðu fyrir átta árum. Einkum höfðu menn áhyggjur af byggðaröskun fámennra sjávarbyggða. Öflugum fyrirtækjum á landsbyggðinni hefur fækkað og það dregur máttinn úr plássunum.

Núna, árið 2022, kaupir Síldarvinnslan í Neskaupstað Vísi. Síldarvinnslan var einu sinni útgerð austfirskra sósíalista. Samvinnufélag útgerðamanna stofnaði fyrirtækið 1957 með aðild bæjarfélagsins, sem kallað var Litla Moskva.

Útgerðin var stofnuð sem almenningshlutafélag til að efla rekstur í heimabyggð. Í dag er Síldarvinnslan eina hlutafélagið í Kauphöllinni með höfuðstöðvar á landsbyggðinni.

Hér áður, þegar sósíalistar stóðu vaktina með launafólki, hefðu þeir eflaust fagnað eflingu Síldarvinnslunnar, ekki síst landsbyggðasósíalistar. 

Arftakar sósíalista kallast í dag vinstrimenn. Þeir sjá ofsjónum yfir fáeinum krónum er rata í buddu tveggja grunn- og leikskólakennara í Grindavík og systkina þeirra, afrakstur vinnu tveggja kynslóða í útgerð og vinnslu.

Vinstrimenn samtímans gleyma tveim aðalatriðum. Það er hægt að komast í álnir á Íslandi, með vinnu og eljusemi, annars vegar og hins vegar að landsbyggðin þarf á öllu sínu að halda andspænis valdasamþjöppun á SV-horninu.

Vinstrimenn skilja hvorki atvinnustarfsemi né uppsprettu velmegunar. Dæmigerður vinstrimaður situr á kaffihúsi í miðbæ Reykjavíkur og pælir í hvernig best sé að eyða skattfé vinnandi fólks. 

Kaupin á Vísi hluti af nauðsynlegum breytingum

Þýskir fjölmiðlar: Úkraína tapar, er spillt

Þýski sagnfræðingurinn Michael Wolffsohn segir Úkraínu hafa tapað stríðinu við Rússa og fær uppslátt hjá borgaralegu útgáfunni Die Welt. Wolffsohn ráðleggur skæruhernað. Þýski herforinginn Erich Vad kemur fram á ntv-sjónarvarpsstöðinni með sama boðskap, en segir skæruliðastríð óráðlegt.

Til að bæta gráu ofan á svart segir Die Welt frá safaríkri spillingarsögu, í gegnum fréttaritara í Moskvu. Úkrínskir hermenn eiga að hafa selt háþróað bandarískt eldflaugakerfi, HIMARS, til Rússa fyrir 800 þús. dollara. Frásögnin er höfð eftir rússneskum bloggara með 2,2 milljónir lesenda.

Engin staðfesting er á frásögninni. Hvort heldur sem er, að fréttin sé rétt eða uppspuni, er stórhættulegt fyrir úkraínsk stjórnvöld að ráðsettir fjölmiðlar gefi gaum frásögninni. Fyrir eru komnar á flot spillingarfrásagnir í Bandaríkjunum. 

Vilji vesturlanda til að styðja Úkraínu er í réttu hlutfalli við trúverðugleika stjórnarinnar í Kænugarði. Ef sú mynd festist í sessi að spilling ráði ríkjum í höfuðborg Garðaríkis dregur það stórlega úr örlæti vesturlanda á vopn og fjármuni. Úkraína lifir á vestrænum stuðningi.

Til að bjarga andlitinu boða stjórnvöld í Kænugarði stórsókn á suðurvígstöðvunum með herafla úr milljón manna herliði, safnað með herkvaðningu. Hluti herliðsins er konur í hælaskóm.

Verði af stórsókninni í suðri, og land vinnst af Rússum, gæti það aukið tiltrú á getu stjórnarhersins.

Fréttir af vígvellinum eru misvísandi. Greinandi hlynntur Úkraínu segir lítið að frétta af bardögum, víglínan sé meira og minna stöðug síðustu daga. Stríðslýsandi hallur undir Rússa segir frá landvinningum Rússa síðasta sólarhring og boðar hratt undanhald Úkraínuhers. Báðir eru mæltir á tungu stríðsaðilja og byggja á margvíslegum heimilum, bæði opinberum og einstaklingum, sumum nærri eða jafnvel á vígvellinum.

Austurrískur herforingi gerir annað slagið úttekt á stöðu mála. Síðasta greiningin, nokkurra daga gömul, segir Rússa hafa yfirtölu í bardagasveitum þrátt fyrir að herlið Úkraínu sé fjölmennara.

Óljósar fréttir af vígstöðunni eru lognið á undan storminum. Ef næsta fréttahrina verður Úkraínu óhagstæð lýkur stríðinu í haust með algerum ósigri Úkraínu. Aftur nái Úkraína að kreista fram betri vígstöðu, þó ekki sé nema á hluta víglínunnar, gætu átökin dregist fram undir vetur. Selenskí forseti sagði í 27. júni að stríðinu yrði að ljúka fyrir árslok. Spurningin er hvernig.

Evran sekkur, dollar og króna rísa

Lækkandi gengi evru skýrist einkum af tvennu. Í fyrsta lagi gat evrópski seðlabankinn ekki hækkað vexti í tíma þegar verðbólga fór á skrið. Efnahagsástand evru-svæðisins stóð veikt, ekki síst vegna ríkisskulda aðildarríkja. Bandaríski seðlabankinn hækkaði vexti fyrr.

Í öðru lagi bitnar Úkraínustríðið harðar á meginlandi Evrópu en öðrum heimshlutum. Meiri óvissa um efnahagshorfur leiðir til minni tiltrúar á gjaldmiðlinum. 

Lækkandi gengi evru kyndir undir verðbólgunni, einkum á orku- og hrávörumarkaði þar sem keypt og selt er með dollar.

Íslenska krónan styrkist ásamt dollar.

Má ekki búast við að talsmenn Viðreisnar og Samfylkingar biðjist afsökunar á þeirri firru að upptaka evru þjóni íslenskum hagsmunum?

Chomsky-Foucault, nývinstrið og 2 valkostir

Frumvinstrið má kenna við Karl Marx og lærisveina hans, t.d. Lenín. Frumvinstrið á Íslandi er fóstrað af mönnum eins og Einari Olgeirssyni og Brynjólfi Bjarnasyni. Brynjólfur mun hafa séð Lenín í Moskvu á meðan heimsbylting kommúnista var enn á dagskrá. 

Um það bil sem Einar og Brynjólfur drógu sé í hlé frá virku starfi, í kringum 1970, báðir þó iðnir við kolann í andanum, Einar hélt úti Rétti og ritaði endurminningar en Brynjólfur skrifaði heimspeki, verður nývinstrið til úr fransk-bandarískri sambræðslu.

Nývinstrið, ólíkt frumvinstrinu, er ekki höfundarverk eins manns eða fárra. En þróun hugmyndafræði vinstrimanna síðustu 50 ára verður tæpast sögð án Noam Chomsky and Michel Foucault. Chomsky er í grunninn fræðimaður, málvísindamaður og heimspekingur, með hugmyndafræði sem aukabúgrein. Foucault aftur hugmyndafræðingur með kennsluréttindi.

Þeir félagar mættust í frægum sjónvarpskappræðum 1971. Á youtube má finna stubba af kappræðunum. Í einum stubbi, um vald og réttlæti, kristallast hvorttveggja í senn sameiginlegir þættir tvímenningana og andstæður.

Þeir eru sammála um að samfélagið, og áttu við vestrænt samfélag almennt fyrir hálfri öld, væri í heljargreipum valdhafa er sátu yfir hlut almennings. Kúgunin væri bæði formleg, með réttarkerfi, lögreglu og her, og óformleg í gegnum menntakerfið og aðrar stofnanir sem aðeins á yfirborðinu virðast hlutlausar. Þekking er eitt form valdbeitingar, segir Foucault og Chomsky samsinnir.

Aftur eru Foucault og Chomsky ósammála um  viðbrögð við kúguninni. Til að losna við valdið, segir Chomsky, þurfum við anarkó-syndikalisma frjálsra félagasamtaka sem almenningur gæti fundið sig heima í. Foucault andmælir, segir valdakerfi samtímans fyrirfram skilgreina orðræðuna, t.d. hugtök eins og réttlæti, og útiloka nokkurn árangur. Allt kerfið verði að brjóta niður.

Til að gera langa sögu stutta hefur nývinstrið síðustu hálfa öld fylgt boðskap beggja, Foucault og Chomsky. Hvert tækifæri er notað til að rífa niður stofnanir samfélagsins; réttarkerfið, menntakerfið og efnahagskerfið. Anarkó-syndikalismi Chomsky birtist t.d. í félagsskap eins og No Borders sem heimtar afnám landamæra þjóðríkja. Nær allir vinstrimenn hafa fundið sér heimilisfestu í hópi sem telur sig sérstaklega kúgaðan og heimtar hástöfum réttlæti sér til handa og útilokun annarra. Öll samskipti eru skilgreind út frá valdastöðu málsaðila. 

Frelsið undan áþján valdsins verður aðeins keypt með skipulagsleysi, óreiðu. Án valds er ekkert skipulag, heldur viðvarandi upplausnarástand. Í hálfa öld hafa vinstrimenn gengið á höfuðstól samfélagstrausts sem gengnar kynslóðir ávöxtuðu. Enginn veit hvenær sjóðurinn tæmist, aðeins hitt að gjaldþrotið verður tekið út með þraut og pínu.

Mótsögn nývinstrisins er þessi: í orði kveðnu er sóst eftir frelsi og réttlæti en aðferðin, að brjóta niður stofnanir samfélagsins, leiðir til stríðsástands enda ekkert vald til að úrskurða um rétt og rangt og framfylgja lögum.

Söguleg dæmi eru um samfélag er þrífst án ríkisvalds. Frelsi og réttlæti í anda Chomsky og Foucault var víðs fjarri. Íslenska þjóðveldið 930-1262/64 bjó við sameiginleg lög en ekkert ríkisvald. Höfðingjastéttin, goðarnir, um 40, og stórbændur nutu frelsis. Almenningur var aðeins óhlutur með höfðingja sem bakhjarl. Í fámennu ættarsamfélagi virkaði fyrirkomulagið í þrjár aldir. Síðan tók við Sturlungaöld sem lauk með norsku konungsvaldi. 

Samfélag án laga og reglna, og valds sem framfylgir þeim, býður ekki upp á frelsi, aðeins réttlæti frumskógarins, forræði þeirra sterku yfir þeim veiku. Chomsky, ólíkt merkilegri hugsuður en Foucult, segir það hreint út í tilvitnuðum stubbi: óreiða elur af sér fasisma.

Það verður að vera system í galskapet, segja Danir, og það á við samlíf manna. Valið í samtíma okkar stendur á milli borgaralegs meðalhófs og óreiðu sem endar í fasisma.