Aðalsteinn hnýtir í Stefán útvarpsstjóra, byrlunarhelgin

Aðalsteinn Kjartansson starfaði á Kveik/RÚV undir ritstjórn Þóru Arnórsdóttur allt til 30. apríl 2021. Þann morgun hættir Aðalsteinn á RÚV. Eftir hádegi sama er Aðalsteinn kominn í vinnu hjá Stundinni, sem systir hans Ingibjörg Dögg ritstýrir.

Það þótti frétt að Aðalsteinn skipti um vinnustað í hádeginu. Vísir skrifaði, Moggi sömuleiðis og einnig Kjarninn. Það sætir tíðindum að blaðamaður skipti um fjölmiðil í hádeginu. Í frétt Vísis segir um vistaskiptin og ummæli hádegisflakkarans:

Ákvörðunin sé fyrst og fremst persónuleg.
„Starfsumhverfið á RÚV er bara ekki fyrir mig. Kveikur er áfram frábær þáttur og mikilvægur og RÚV er einn mikilvægasti fjölmiðill á Íslandi,“ segir hann [Aðalsteinn].

Samstarfsmenn á RÚV vissu að ekki var allt sem sýndist og gátu ekki setið á sér. Urðu að gefa til kynna að eitthvað stórt væri í vændum, aðeins á fárra vitorði. Rakel Þorbergsdóttir þáverandi fréttastjóri RÚV skrifaði sama dag Facebook-færslu um hádegisumskipti Aðalsteins og beindi orðum sínum til fréttamannsins:

Kærar þakkir fyrir eðal samstarf og þá frábæru vinnu sem þú vannst með okkur í Kveik. Þín verður sárt saknað en ég ætla að leyfa mér að vona að RÚV ,,pásan" verði stutt.  Gangi þér allt í haginn í nýjum verkefnum, veit að þú átt eftir að halda áfram að blómstra sem fréttamaður og samfélagsrýnir.

Yfirmaður Aðalsteins lítur svo á að hann sé í ,,pásu" frá RÚV, komi aftur fljótlega til fyrri starfa á Efstaleiti. Hann þurfi bara að ljúka ákveðnum verkum á Stundinni.

Líður nú eitt og hálft ár. Aðalsteinn er mættur í skýrslutöku hjá lögreglu. Hann fékk stöðu sakbornings í febrúar 2022 og boðun í skýrslutöku en mætti ekki til viðtals við lögreglu fyrr en 9. september sama ár. Blaðamaðurinn er inntur eftir breytingum á starfshögum í lok apríl 2021. 

Aðspurður var spurður hvers vegna hann hafi skipti um starf? Aðalsteinn sagði að hann hafi verið að vinna hjá RUV áður en hann byrjaði að vinna hjá Stundinni. En áður en hann hætti störfum hjá RUV var hann í fæðingarorlofi og í hlutastarfi við að viðhalda birtingu úr þáttunum Kveik á vefsíðu RUV. Aðalsteinn sagði að það hafi verið af margvíslegum ástæðum. En það sem hafði mestu áhrif hafi verið meðhöndlun fyrrum vinnuveitanda á áreiti starfsmanna Samherja sem hann varð fyrir.(feitletr. pv)

Frásögn Aðalsteins til lögreglu rímar illa við kappsemina sem hann sýndi 30. apríl 2021; ég er sko ekki hættur rannsóknablaðamennsku. Hálfu öðru ári síðar er tóninn annar. Blaðamaðurinn segist nánast hafa farið í fæðingarorlof á útgáfu systur sinnar, Stundina. Og klykkir út með harðri gagnrýni á Stefán útvarpsstjóra, sbr. feitletrun.

Aðalskýringin á vistaskiptunum, segir Aðalsteinn, hafi verið skortur á stuðningi Stefáns Eiríkssonar útvarpsstjóra í stríðinu við Samherja. Hér á blaðamaðurinn við Namibíumálið, sem hann og Helgi Seljan settu á flot í nóvember 2019 með stuðningi annarra, t.d. Stundarinnar, Kjarnans og Wikileaks.

Samherji kærði bæði Aðalstein, Helga og fleiri til siðanefndar RÚV. Aðalsteinn var sýknaður en Helgi úrskurðaður alvarlega brotlegur við siðareglur.

Hvers vegna sagði Aðalsteinn ekki 30. apríl 2021 að Stefán útvarpsstjóri styddi ekki nógu vel við bakið á fréttamönnum og það væri ástæða starfsloka á RÚV? Nú, auðvitað, Aðalsteinn var aðeins í pásu frá RÚV, eins og Rakel fréttastjóri sagði á Facebook, í sérstök verkefni á Stundinni. Hann kæmi aftur, líklega sigri hrósandi. Hjá lögreglunni haustið 2022 var Aðalsteini aftur ljóst að í fyrirsjáanlegri framtíð væri hann persona non grata á Efstaleiti. Líkt og Rakel, Helgi og Þóra sem flæmdust á brott í skugga lögreglurannsóknar. Um að gera að láta Stefán hafa það óþvegið.

En hver er raunveruleg ástæðan fyrir vistaskiptunum 30. apríl 2021 sem áttu aðeins að vara í skamma stund?

Daginn sem Aðalsteinn skipti af RÚV yfir á Stundina kom Páll skipstjóri Steingrímsson í land í Vestmannaeyjum eftir róður. Hann þurfti að sinna erindum í Reykjavík og bókaði sig síðdegis á Hótel Óðinsvé í Þingholtunum. Þáverandi eiginkona hans hélt suður yfir heiðar að ná tali af bóndanum. Þau stóðu í skilnaði en ræddu reglulega saman. Skilnaðarferlið hófst eftir að geðrænn sjúkdómur konunnar versnaði en hún veiktist á fullorðinsárum. Líkt og oft gerist er dagamunur á þeim sem þjást af andlegum kvillum. En allir sem áttu í samskiptum við konuna sáu að þar fór manneskja er ekki gekk heil til skógar.

Eiginkonan mætti á Hótel Óðinsvé föstudagskvöldið vel birg af hvítvíni og bjór. Páll skipstjóri er aftur haldinn þeirri sérvisku að drekka lítið eða ekkert daginn sem hann kemur í land. Kannski vegna þess að hann hefur séð margan góðan drenginn blóta Bakkusi um of í landlegum. Skipstjórinn afþakkaði áfengið og hélt sprækur og hress norður yfir heiðar daginn eftir.

Tilfallandi lesendur geta ímyndað sér símtölin, sms-skeytin og tölvupóstana á milli blaðamanna og andlega veikrar eiginkonu skipstjórans helgina 30. apríl til 2. maí 2021. Búið var að kaupa Samsung-síma til afritunar en enginn kom sími skipstjórans til samsærismanna á RÚV. Það þurfti að gera nýja áætlun, skipstjórinn varð að þiggja göróttan drykk. Það átti að leggja Pál skipstjóra að velli, stela og afrita símtæki hans og skila tilbaka án grunsemda af hans hálfu um eitthvað misjafnt. Út á það gekk upphaflega planið sem átti að framkvæma í Þingholtunum að kveldi dagsins er Aðalsteinn skipti um starf. Nú þurfti skipuleggja allt upp á nýtt.

Kvöldið 3. maí var Páll skipstjóri við garðverk heima hjá sér. Um kvöldið eldar hann hamborgara, horfir á sjónvarpið og leggst til hvílu. Um klukkan ellefu kemur eiginkonan inn í svefnherbergið og vill spjalla. Hún er með tvo bjóra, leggur annan á náttborð eiginmannsins. Eftir stund spyr konan hvasst hvort hann ætli ekki að drekka bjórinn sem hún færði honum. Páll teygar bjórinn. Næst man hann af sér þrem dögum síðar á gjörgæslu í Reykjavík. Á meðan hann var meðvitundarlaus fór síminn hans á ferðalag, kom við á Glæpaleiti til afritunar. Þar voru skrifaðar tvær útgáfur af sömu fréttinni, önnur til birtingar í Stundinni undir nafni Aðalsteins en hin fyrir Kjarnann. Þórður Snær og Arnar Þór eru skráðir höfundar. Glæpaleiti lagði línurnar: Stundin og Kjarninn birtu fréttirnar samtímis þann 21. maí 2021.

Byrlunarhelginni var bjargað á þriðjudegi. Blaðamenn fögnuðu. Aðalsteinn fékk verðlaun Blaðamannafélags Íslands. Fyrir að skipta um vinnu í tæka tíð til að taka við þýfi. Þórður Snær og Arnar Þór fengu líka verðlaun BÍ við sama tækifæri. 

 

Múslímar og mæðraveldið

Trúarmenning íslam byggir á feðraveldi. Mannréttindaskrá múslímaríkja heitir Kairó-yfirlýsingin, er sem sagt önnur en mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna, sem kveður á um jafnrétti kynjanna. Í Kairó-yfirlýsingunni er eiginmaðurinn ábyrgur fyrir velferð fjölskyldunnar, er eiginkonunni fremri.

Í samfélögum múslíma er að jafnaði ekki gert ráð fyrir að konur séu einar á ferð, allra síst á fáförnum slóðum eða að næturlagi. Konur eiga að vera í fylgd eiginmanns, föður, bróður eða frænda. Sé um hóp kvenna að ræða má veita afslátt af kröfunni um karlavernd.

Múslímskir karlar sem koma til vesturlanda og sjá konur einar á vappi frjálslegri klæddar en þekkist í löndum spámannsins fá sumir hverjir þá hugmynd að konurnar séu í karlmannsþörf. Einhverjir líta svo á að nei einstæðrar konu þýði í raun já.

Í nýlegu dómsmáli bar múslími ákærður fyrir kynferðisbrot því við að Google-translate sýndi já þótt stúlkan segði nei. Kona ein í leigubíl um nótt þýðir tvöfalt já, samkvæmt viðtengdri frétt. Réttarspeki íslam kveður á um að framburð kvenna sé minna að marka en staðhæfingu karla. Misskilin gervigreind og menningarólæsi eru gildar afsakanir karla með kóraninn að bakhjarli.

Er múslímum fjölgar hér á landi verður brýnna að konur láti ekki sjá sig utan dyra einar og stakar. Gildir almennt en sérstaklega í skammdeginu. Þær setja sig í hættu. Betur að kona sé í fylgd karlmanns. Eins og feðraveldið býður. Klæðaburð þarf einnig að endurskoða. Druslur hafa eina merkingu á Fróni en aðra í menningarheimi íslam.

Femínistar eru í framlínu þeirra sem sem krefjast stóraukins innflutnings hælismúslíma. Líklega leiðist þeim mæðraveldið.

Leigubílstjórarnir hafa verið sviptir leyfi

Þórður Snær og Lasse falsfréttamaður

Danski blaðamaðurinn og almannatengillinn Lasse Skytt skrifaði í samvinnu við Þórð Snæ á Heimildinni og Sigríði Dögg formann Blaðamannafélags Íslands málsvörn fimm sakborninga í byrlunar- og símastuldsmálinu. Í gær var Lasse afhjúpaður sem falsfréttamaður, ritþjófur, af dönsku fjölmiðlunum Politiken, Jyllands-Posten og fagritinu Journalisten.

Rifjum upp hvaða þjónustu Þórður Snær og Sigríður Dögg fengu hjá Lasse Skytt. Tilfallandi bloggaði um áramótin:

Fimm blaðamenn eru sakborningar í byrlunar- og símastuldsmálinu. Þeir bjuggust við ákæru á útmánuðum ársins sem er að líða. Til að undirbúa málsvörnina í opinberri umræðu réðu þeir danskan almannatengil/blaðamann, Lasse Skytt. Hugmynd sakborninga var að fá jákvæða erlenda umfjöllun og flytja hana inn í íslensku umræðuna. Frægðin skyldi koma að utan, um leið og traðkað væri á íslenska réttarríkinu og það sakað um að ganga erinda auðvaldsins.

Skytt fékk birtar tvær málsvarnargreinar íslensku blaðamannanna. Sú fyrri birtist í Aftenposten-Innsikt. Greinin endaði sem stórslys. Ritstjóri Aftenposten baðst afsökunar á allri greininni: ,,Verkferlar hjá okkur brugðust. Grunnatriði blaðamennsku er að ásakanir séu bornar undir þá sem þær beinast að. Það var ekki gert í þessu tilviki." Svona hugsa og skrifa blaðamenn sem hafa metnað fyrir eigin hönd og blaðamennskunnar. Biðjast afsökunar þegar þeim verður á í messunni. Íslenskir blaðamenn ýmist forherðast eða þegja hjárænulega í von um að syndirnar falli í gleymsku og dá. Svikamylla stéttvísra blaðamanna fær frið til að byrla almenningi eitruð ósannindi í bland við þögn um ekki-atburði; skaffar jafnframt rúmlega 100 stéttvísum þægilega innivinnu á ríkistryggðum launum.

Seinni greinin, sem Skytt skrifaði fyrir sakborningana, birtist í fagriti danskra blaðamanna. Kjarni þeirrar greinar er endurbirtur í fagútgáfu Blaðamannafélags Íslands. Fyrirsögnin er afhjúpandi: ,,Landið þar sem blaðamenn hættu að skipta máli."

Í gær voru danskir fjölmiðlar í yfirtíð að afsaka sig fyrir að hafa fallið fyrir falsfréttum Lasse Skytt, sem hann skrifaði sem lausamaður og seldi aðskiljanlegum miðlum dönskum.

Hér á Íslandi gerist það undarlega að Heimildin, sem Þórður Snær ritstýrir, birtir frétt síðdegis í gær um Lasse Skytt. Ekki fyrr en í niðurlagi fréttarinnar á Heimildinni er sagt frá ,,afrekum" Skytt í Namibíumálinu annars vegar og hins vegar byrlunar- og símastuldsmálinu.

Hér er eitthvað málum blandið og það verulega. Heimildin er langfyrst íslenskra fjölmiðla til að birta umfjöllun um falsfréttamanninn Skytt. Afhjúpunin fór fram í Danmörku en Heimildin er með tilbúna frétt.  Heimildin býr bersýnilega að innherjaupplýsingum. Kíkjum nánar á framferði og hegðun Þórðar Snæs og umgengni hans við sannleikann.

Þórður Snær gerir sér far um að misnota stöðu sína sem ritstjóri. Fyrir tveim vikum skrifaði hann tveggja síðna leiðara í Heimildina um byrlunar- og símastuldsmálið. Þar afneitaði hann þekktum staðreyndum, að Páli skipstjóra var byrlað og sími hans afritaður. Það liggur fyrir játning þáverandi eiginkonu skipstjórans að hún byrlaði eiginmanni sínum, stal síma hans og lét fréttamann á Efstaleiti fá símtækið til afritunar. Einnig liggur fyrir að búið var að kaupa Samsung-síma, samskonar og skipstjórans, fyrir byrlun. Þá er upplýst að staðsetningarbúnaður í síma skipstjórans staðfestir að símtækið fór inn á ritstjórn RÚV á Efstaleiti.

Þórður Snær er enn á sama rólinu og hann var fyrir ári með Lasse Skytt. Með þeim danska kokkaði ritstjóri Heimildarinnar upp frásögn um að hópur lögreglumanna hefði með valdi sótt Þórð Snæ og félaga til Reykjavíkur og flutt nauðuga norður yfir heiðar. Eftir að upp komst um falsfréttir Skytt breytti Jornalisten frásögninni. Í lok uppfærðrar fréttar segir:

Við skrifuðum í fyrri útgáfu að Þórður Snær Júlíusson og þrír aðrir blaðamann hafi skyndilega fengið óvænta heimsókn í Reykjavík frá hópi lögreglumanna. Við höfum nú lagfært þetta, og segjum að þeir hafi verið símleiðis boðaðir í yfirheyrslu.

Vi skrev tidligere, at Thórdur Snær Júlíusson og tre andre journalistkolleger fik pludselig uventet besøg i Reykjavík af en gruppe politimænd. Det er nu rettet til, at de blev indkaldt telefonisk til en afhøring.

Þá er einnig leiðrétt að Bjarni Benediktsson formaður Sjálfstæðisflokksins hafi skrifað grein í Morgunblaðið til stuðnings lögreglu. Í reynd skrifaði Bjarni Facebook-færslu. En það er dramatískara að hann hafi skrifað grein í Morgunblaðið. Þá var hægt að tengja málið við Davíð Oddsson sem var og gert. Skilaboðin í upphaflegu útgáfunni eru að formaður Sjálfstæðisflokksins styddi ofsóknir lögreglu á hendur blaðamönnum. Morgunblaðið væri í þokkabót sérstakur bakhjarl aðgerða gegn tjáningarfrelsinu.

Uppfærsla fréttarinnar í Journalisten er dagsett 23. febrúar, fyrir fjórum dögum. Ritstjóri Journalisten í Danmörku þekkir ekkert til íslenskra mála. Skráður höfundur upphaflegu fréttarinnar, falsfréttamaðurinn Skytt, lætur ekki ná í sig. Hver gæti verið heimildin fyrir leiðréttingu danska ritstjórans? Það kemur aðeins einn til greina: Þórður Snær Júlíusson.

Þórður Snær er innherji í málinu. Hann vissi að minnsta kosti fyrir fjórum dögum að Lasse Skytt yrði afhjúpaður. Í leiðinni lygarnar um valdníðslu íslensku lögreglunnar gagnvart blaðamönnum og lygin um Mogga-grein Bjarna Ben. Þórður Snær notaði tímann til að hanna saklausa frétt í Heimildina, og gætti þess að hafa nafn sitt hvergi nærri. Þegar danskir fjölmiðlar hófu fréttaflutning í gær var hönnuð frétt Þórðar Snæs tilbúin til birtingar. Hugsunin hjá ritstjóra Heimildarinnar var að saklausa fréttin sem birtist í gær skyldi tæma málið. Ekki væri neitt meira að segja um Skytt og fréttafölsunina um byrlunar- og símastuldsmálið. 

En það er öðru nær að málið sé tæmt. Mikilvægum spurningum er ósvarað.

Hvers vegna lét Þórður Snær ósannindi um valdbeitingu íslensku lögreglunnar og blaðagrein Bjarna Benediktssonar standa óleiðrétt í útlenskum fjölmiðli í heilt ár? Hvers vegna óskaði Þórður Snær ekki strax eftir leiðréttingu þegar upphaflegu ósannindin voru birt 7. febrúar í fyrra? Tilfallandi vakti athygli á lyginni þegar 14. febrúar í fyrra með bloggi undir fyrirsögninni ,,Þórður Snær ofsóttur af sveit eyfirskra lögreglumanna."

Þórður Snær og Lasse falsfréttamaður eru af sama sauðahúsi. Annar er lygari til leigu en hinn lýgur sér til frama, - enda margverðlaunaður af Blaðamannafélagi Íslands sem stýrt er af skattsvikara.

Alvarlegri ákærur í byrlunar- og símastuldsmálinu

Grunaðir blaðamenn grófu sína eigin gröf þegar þeir neituðu að mæta sem sakborningar til skýrslutöku hjá lögreglu í febrúar 2022. Blaðamennirnir töfðu rannsóknina í hálft ár, mættu ekki til skýrslugjafar fyrr en í ágúst og september. Í framhaldi komst lögregla yfir ný gögn og rannsóknin tók aðra stefnu. 

Sakirnar sem blaðamennirnir stóðu frammi fyrir í febrúar 2022 lutu fyrst og fremst að meðferð þeirra á gögnum úr síma Páls skipstjóra Steingrímssonar. Þáverandi eiginkona Páls byrlaði honum 3. maí 2021 á Akureyri. Flogið var með skipstjórann á gjörgæslu Landspítalans í Fossvogi. Á meðan hann lá meðvitundarlaus í tvo sólarhringa fór konan, sem glímir við andleg veikindi, tvisvar með síma skipstjórans til afritunar á Efstaleiti, höfuðstöðvar RÚV. Fyrri afritunin mistókst og varð að endurtaka leikinn.

Vísbendingar um skipulega aðför að skipstjóranum voru fyrir hendi en áhersla lögreglunnar var til að byrja með á meðferð blaðamanna á stolnum einkagögnum. Blaðamennirnir voru kallaðir til skýrslutöku til að gera grein fyrir kringumstæðum er veika konan afhenti þeim þýfið. Fyrir liggur að margsinnis var reynt að fara inn á aðgang skipstjórans á Facebook, tölvupóst-reikning og heimabanka. Hvort voru það blaðamenn eða veika konan sem voru þar að verki? Í greinargerð lögreglu segir

Hafa ber í huga að í síma einstaklinga í dag er allt líf þeirra skráð. Þar er að finna mikið af upplýsingum um einkalíf þeirra, einkasamtöl við fjölskyldu, vini og kunningja, jafnvel lækna, sálfræðinga, lögfræðinga ofl. Þar að finna ljósmyndir og myndskeið, jafnvel sjúkraupplýsingar og aðrar viðkvæmar persónuupplýsingar.

Greinargerðin er frá 23. febrúar 2022. Hún er skrifuð vegna dómsmáls sem Aðalsteinn Kjartansson blaðamaður og sakborningur höfðaði til að fá undanþágu frá dómstólum að mæta í skýrslutöku hjá lögreglu. Krafa Aðalsteins var að blaðamenn nytu friðhelgi umfram almenna borgara, sem er skylt að mæta til skýrslutöku lögreglu séu þeir grunaðir um refsiverða háttsemi. Dómstólar höfnuðu kröfu Aðalsteins. Allt sumarið 2022 skipulögðu blaðamennirnir fjórir, sem þá voru með stöðu grunaðra, þeim fimmta var síðar bætt við, að aldrei voru þeir allir á landinu á sama tíma. Um haustið gáfust þeir upp flóttanum og mættu til skýrslutöku í ágúst. Aðalsteinn síðastur, þann 9. september.

Í greinargerðinni frá febrúar 2022 ekki vikið einu orði að grunsemdum um að blaðamenn hafi átt aðild að skipulagi aðfararinnar að skipstjórnum. Aðeins er fjallað um meðferð blaðamanna, á símagögnunum annars vegar og hins vegar veiku konunni.

Meira en líklegt er að lögreglu hafi snemma grunað að blaðamenn hafi verið komnir í samband við veiku konuna fyrir byrlun og stuld. Kannski hafði lögregla einhver gögn sem bentu til skipulags með aðkomu blaðamanna. Ef svo er hafa upplýsingarnar enn ekki orðið að gögnum málsins.

En hitt er vitað að sum gögn, sem bendla blaðamenn við aðdraganda að byrlun og stuldi, voru ekki komin fram í febrúar 2022. Það er ekki fyrr en seint um haustið, líklega í desember, sem Samsung-síminn dúkkar upp í málinu. Samsung-síminn er sömu gerðar og sími Páls skipstjóra. Til að afrita síma skipstjórans urðu blaðamenn að nota samskonar símtæki.   

Þóra Arnórsdóttir fékk stöðu sakbornings á sama tíma og Aðalsteinn, Þórður Snær og Arnar Þór Ingólfsson, sem allir eru á Heimildinni, áður Stundinni og Kjarnanum. Ólíkt þremenningunum birti Þóra enga frumfrétt úr síma skipstjórans. Lögreglan taldi sig vita í febrúar 2022 að framkvæmdin, þ.e. viðtaka símans og afritun, hefði farið fram á Efstaleiti, vinnustað Þóru.

Þóra hefur verið spurð af yfirmönnum sínum á RÚV hver aðkoma hennar væri að málinu. Samkvæmt yfirlýsingu Stefáns útvarpsstjóra og Heiðars Arnar Sigurfinnssonar fréttastjóra játaði Þóra það eitt að hafa tekið við gögnum. Á þeim grunni gáfu Stefán og Heiðar Örn út yfirlýsingu 20. febrúar 2022 þar sem sagði m.a.

Einn þáttur í þessu sjálfstæði fjölmiðla er að þeir geti tekið við slíkum upplýsingum í trúnaði án þess að þurfa að gera grein fyrir hvaðan eða frá hverjum þær stafi [...] jafnvel þótt um sé t.d. að ræða einkagögn sem fjölmiðlum eru fengin.

RÚV vildi láta reyna á rétt blaðamanna til að taka við gögnum, einnig þeim sem eru illa fengin. Nokkuð djarft af RÚV að fá löggildingu sem þjófsnautur. En það er eitt að taka við stolnum gögnum og annað að skipuleggja byrlun og stuld. Þjófsnauti er ekki gerð sömu refsing og afbrotamanni með ásetning að fremja glæp. Ríkisfjölmiðill sem heldur uppi skipulagðri brotastarfsemi er kominn í þær ógöngur að ekki verður aftur snúið.

Þóra, sem sakborningur, hélt stöðu sinni á RÚV. Rakel Þorbergsdóttir fréttastjóri var látin fara í nóvember 2021 og Helgi Seljan um áramótin. Hvorki Rakel né Helgi hafa formlega réttarstöðu í sakamálinu, eftir því sem næst verður komist. Aftur var talið á Efstaleiti að ekki væri óhætt að hafa þau innan dyra á meðan lögreglurannsókn stæði yfir. En yfirstjórn RÚV hélt verndarhendi yfir grunaðri Þóru.

Allt breyttist þegar Samsung-síminn varð að gögnum málsins, í janúar 2023. Upplýst var að Þóra keypti símann í apríl 2021 en Páli var byrlað í maí. Kaup Samsung-símans staðfesta að vitneskja var á RÚV að væntanlegur var tiltekinn sími tiltekins skipstjóra sem mætti afrita til að komast yfir gögn er gætu orðið fréttaefni. Þóra og RÚV ætluðu aldrei að birta fréttir upp úr símanum. Fréttirnar skyldu birtast fjarri Efstaleiti.

Skipulagið gekk út á fréttir í Stundinni og Kjarnanum. Aðalsteinn Kjartansson, undirmaður Þóru á Kveik/RÚV, skipti um vinnu í hádeginu 30. apríl 2021, þremur dögum fyrir byrlunina. Fór af RÚV yfir á Stundina og er skráður höfundur fyrstu fréttar Stundarinnar um Pál skipstjóra.

Eftir að Samsung-síminn komst á dagskrá var Þóru ekki lengur vært á RÚV. Gefin var út fáorð tilkynning 6. febrúar 2023 að Þóra væri hætt á RÚV eftir 25 ára starf. Ekkert kveðjuhóf, engin ræðuhöld, aðeins skömm.

Ef blaðamenn hefðu mætt til skýrslutöku hjá lögreglu í febrúar 2022 og lagt spilin á borðið er ekki víst að þeir hefðu horft fram á alvarlegri ákæru en varðar meðferð persónugagna og brot á friðhelgi einkalífs. Nú blasir við að blaðamenn vissu fyrirfram af tvöföldum glæp, byrlun og stuldi.

Blaðamennirnir vita gjörla hvernig staðið var verki vordagana fyrir fjórum árum. Þeir þorðu ekki fyrir sitt litla líf að gera hreint fyrir sínum dyrum. Sakirnar voru of stórar. Betra, hugsuðu sakborningar með sér, að neita fram í rauðan dauðann og vona að lögreglurannsókn tækist ekki að sýna fram á hvað gerðist í apríl og maí 2021 er blaðamenn níddust á alvarlegri veikri konu sem vann það óhæfuverk að byrla eiginmanni sínum til að þjónusta fjölmiðla. Blaðamenn RSK-miðla eru samviskulausir hjónadjöflar, svo mikið er víst. 

Ísland og Nató, Trump og Jens

Í nótt sigraði Trump í forvali repúblíkana í Suður-Karólínu með yfirburðum. Trump á Repúblíkanaflokkinn, segir Die Welt. Í viðtengdri frétt segir Jens Stoltenberg, framkvæmdastjóri Úkraínu nær Nató en nokkru sinni. Jens á við Evrópu-deild Nató, sem er nýtt hugtak um nýjan veruleika. 

Nató er með böggum hildar eftir ummæli Trump að Bandaríkin ættu ekki að verja þau Nató-ríki sem koma sér undan skuldbindingum í varnarmálum. Trump er líklegur næsti Bandaríkjaforseti. Þjóðverjar, nákvæmnismenn sem þeir eru, hafa sett á kort þau ríki ekki njóta Nató-verndar, samkvæmt trúlkun Trump.

Bretland er ekki með neina áætlun ef Trump dregur Bandaríkin úr Nató, segir í Telegraph. Valdamenn í Evrópu vita ekki í hvorn fótinn þeir eiga að stíga. Gamla varnarkerfið er að hruni komið og óvissa framundan.

Tveir hornsteinar Nató í kalda stríðinu voru hernaðarmáttur Bandaríkjanna annars vegar og hins vegar trúverðugleiki fimmtu greinar stofnsáttmála Nató um að árás á eitt bandalagsríki jafngilti árás á þau öll. Í kalda stríðinu var Evrópu skipt í tvennt, kommúnisma og borgaralegt lýðræði. Hornsteinar Nató stóðust prófraun kalda stríðsins.

Í dag er öldin önnur. Evrópa er ekki lengur tvískipt. Það er enginn kommúnismi, þótt trauðla megi með góðu móti kenna álfuna í heild við borgaralegt vestrænt lýðræði.

Sígild stórveldagreining á best við Evrópu samtímans. Tvö lykilríki, Frakkland og Þýskaland, stjórna Evrópusambandinu, sem má kalla stórveldi. Austan ESB er Rússland stórveldi. Vestur af meginlandinu er Bretland, sem er gamalt stórveldi en stendur ekki undir nafni nema að því leyti sem sögulega náinn vinskapur við Bandaríkin leyfir.

Stórveldin tvö í Evrópu, ESB og Rússland, stríða um hvort Úkraína skuli tilheyra ESB eða vera hlutlaust - í reynd undir áhrifasvæði Rússa. Bandaríkin hafa stutt viðleitni ESB, og höfðu til skamms tíma forystu, en nú með hangandi hendi. Vígstaðan er Rússum í vil enda Úkraína í bakgarði þeirra, líkt og Mexíkó er bandarískt heimatún í skilningi stórveldahagsmuna. Ný skoðanakönnun sýnir 64% Þjóðverja telja stríðið tapað. Skriftin er á veggnum.

Úkraínustríðinu lýkur á rússneskum forsendum. Sjálfkrafa veikist ESB, verður minna stórveldi í samanburði við Rússland. Austurvíkingi ESB er lokið. Nýr veruleiki blasir við. Nató, hernaðarbandalag þvert á Atlantsála, verður í reynd Ameríku-deild og Evrópu-deild. Er það ekki síst vegna þróunar bandarískra stjórnmála.

Bandaríkin fjarlægjast hægt en örugglega skuldbindingar sínar frá kalda stríðinu. Orð Trump eru til marks um það. Hvorki bandarískir hermenn né Nató-hermenn berjast í Úkraínu, nema sem málaliðar. Ástæðan er einföld. Það hefur ekki tekist að selja Úkraínustríðið sem baráttu góðs og ills. Takmörk eru fyrir trúgirni fólks. Jafnvel á meðan kalda stríðið stóð í blóma keypti almenningur ekki að víetnamskir hrísgrjónabændur væru útsendarar heimskommúnismans. Raunsæi trompar hugsjónir er til lengdar lætur.

Hver er staða Íslands í hnignun Nató? Harla góð. Í gildi er varnarsamningur á milli Íslands og Bandaríkjanna, sem vísar raunar í Nató, en samningurinn er að öðru leyti sjálfstæður milli tveggja lýðvelda. Endurskilgreining á öryggishagsmunum Bandaríkjanna mun alltaf fela í sér varðstöðu um Norður-Atlantshaf. Fullmikið væri sagt að Ísland sé Bandaríkjunum nauðsynlegt. Á hinn bóginn er kristalstært að heimavarnir austurstrandar Bandaríkjanna yrðu síðri ef ekki nyti aðstöðu á Íslandi. Við erum og verðum í Ameríku-deild Nató. 

Í öryggismálum, síður í menningarmálum, er sérstakur bónus fyrir Íslendinga að vera ekki á evrópsku öryggissvæði heldur bandarísku. Meginland Evrópu, ESB, á fyrir höndum stórt verkefni, sem er að finna leið til að lifa með sterku Rússlandi. Fyrir Íslendinga er best að halda sig fjarri þeim hráskinnaleik.

Auga leið gefur að Ísland gengur ekki í fyrirsjáanlegri framtíð í Evrópusambandið og Evrópu-deild Nató í leiðinni. Trumpvæðing Ameríku tryggir Ísland gagnvart ásælni Evrópusambandsins.  

Úkraína nær NATO en nokkru sinni fyrr

Úkraínustríðið tveggja ára en líka tíu ára

Innrás Rússa í Úkraínu hófst 24. febrúar 2022. Stríðið er tveggja ára. Rússar tóku Krímskaga í febrúar 2014 eftir vestræna stjórnarbyltingu í Kænugarði. Stríðið er tíu ára. Á tímamótunum er hvað sorglegast að ekki hafi tekist að semja á þeim átta árum, 2014-2022, sem stríðið var hófstillt, ef hægt er að nota það orð um manndráp, en ekki á iðnaðarskala líkt og það varð fyrir tveim árum.

Frá lokum seinna stríðs er hernaður í Evrópu bannorð, tabú. Júgóslavíustríðin á síðasta áratug liðinnar aldar voru skilin sem undantekning er sönnuðu regluna um engin stríð í Evrópu. Reglan gildir ekki lengur. Öll Evrópa og Bandaríkin eiga aðild að Úkraínustríðinu, þótt nær eingöngu sé slavnesku úthellt. Hvernig yfirstandandi stríði lýkur mun ráða hvort ófriðarskeið sé runnið upp í álfunni eða að herskáum haldið í skefjum.

Stríðinu mun ljúka, eins og öllum stríðum lýkur, annað tveggja með uppgjöf eða friðarsamningum. Langt er í uppgjöf Úkraínu og ekki í augsýn að Rússar leggi niður vopn. Það er lyginni líkast að bræðraþjóðir geti stundað stríð á stórum skala þar sem mannfall er talið í hundruðum þúsunda án þess að heimavígstöðvarnar, almenningur í hvoru landi um sig, sýni meira óþol en raun ber vitni. Valdamenn í austri og vestri með kláða í gikkfingri gætu dregið þá ályktun að nú séu aðstæður hagfelldar til að virkja þjóðir til hernaðar án mikillar fyrirhafnar. Að þessu leyti gæti Úkraínustríðið markað þáttaskil. Næg eru tilefnin. Pólland ágirnist vesturhluta Úkraínu. Ungverjar og Rúmenar gætu einnig gert tilkall til landamærahéraða. Stríð hafa löngum dregið landamæri álfunnar. 

Meiri líkur eru á friðarsamningum en uppgjöf. Það gæti þó breyst hratt. Ef Úkraínuher tekst ekki að ná sæmilegri varnarstöðu á næstunni, eftir ófarir síðustu vikna, er hætta á að örvænting grípi um sig, 1917-ástand skapist í Garðaríki.

Fráfarandi yfirhershöfðingi Úkraínu, Salúsjhní, sagði í viðtali við Economist í desember 2022 að hann vonaðist til að komast hjá Mannerheim-ræðu. Þar vísaði hann til frægrar ræðu finnska yfirhershöfðingjans Mannerheim í lok vetrarstríðsins við Rússa síðvetrar 1940. Finnar fengu ekki nægan stuðning frá vestrinu, sagði sá finnski, til að halda baráttunni áfram. Úkraínumenn eru í sömu stöðu 84 árum síðar.

 

Vetrarstríði Finna og Rússa lauk með friðarsamningum sem enn halda, þrátt fyrir inngöngu Finna í Nató. Samningarnir voru´á rússneskum forsendum. Hugtakið ,,Finnlandisering" varð til þótt merkingin sé ævagömul, að minnsta kosti frá Pelópsskagastríðinu sem Þúkýdídes skrifaði um á fimmtu öld fyrir Krist. Smáríki etja ekki kappi við stórríki án afleiðinga. Úkraína hélt sig með vestræna bakhjarla standa jafnfætis, ef ekki framar, Rússlandi. Selenski forseti og félagar reiknuðu rangt. 

Úkraína verður ekki sama ríkið og það var fyrir stríð. Rússland verður stærra og sterkara. Vesturveldin munu naga sig í handarbökin að hafa ekki samið frið 2014-2022 á meðan átökin voru glennur, ekki hildarleikur. Nema það óvænta gerðist, að Rússland stæði frammi fyrir herfilegum ósigri. Hildarleikurinn yrði barnagæla stæði kjarnorkuríki á bjargbrúninni.

Hvort heldur friðarsamningar eða uppgjöf markar sléttustríðið þau skil að 30 ára aðlögunartímabili eftir kalda stríðið er lokið. Illa gekk að aðlagast friðsamlegum samskiptum og úr varð heitt stríð. Kannski að menn staldri við og taki nýjan pól í hæðina áður en það er um seinan. En, eins og merkur heimspekikennari íslenskur sagði í útvarpsviðtali fyrir margt löngu; heimsku mannanna eru engin takmörk sett. 

 

Ættarmót Palestínuaraba á Íslandi

Palestínuarabi á Íslandi átti íslenska eiginkonu. Þau eru skilin. Palestínuarabinn er með umsókn hjá Útlendingastofnun um fjölskyldusameiningu. Hann á móður á lífi í Gasa og 12 systkini, segi og skrifa tólf, og vill þau öll til Íslands.

Ekki liggur fyrir hve mörg systkina Palestínuarabans eiga maka og börn. Ef þau eiga öll maka er fjöldinn kominn upp í 24 einstaklinga. Palestínuarabar í Gasa eru eitt frjósamasta samfélag í heimi, samkvæmt alþjóðlegri tölfræði.

Hver kona í Gasa á að jafnaði 3,5 börn. Ef við notum þá tölu á systkini Palestínuarabans hér á landi, og gefum okkur að þau séu öll með fjölskyldu, fáum við 42 börn.

Reikningsdæmið lítur þá svona út. Einn Palestínumaður kemur til Íslands vill í nafni fjölskyldusameiningar fá 67 skyldmenni hingað til lands.

Dæmið hér að ofan er ekki einstakt. Tilfallandi hefur áður fjallað um Palestínuaraba á Íslandi sem vildi fá hingað 21 ættmenni.

Ættarmót Palestínuaraba eru í boði vinstriflokkanna. Samfylking, Vinstri grænir, Píratar og Viðreisn standa vörð um sjálftekt útlendinga á íslenskri velferð. 

Samkvæmt tölfræði Útlendingastofnunar eru Palestínuarabar þriðji stærsti hópurinn sem sækir um hælisvist á Íslandi. Íslenskir meðhjálparar sjá til þess að aröbum fjölgar stöðugt. 

Það sjá allir í hendi sér að haldi fram sem horfir verður Ísland-Palestína ekki nafn á samtökum heldur þjóðríki.

Getum ekki tekið við nema um 500

Glæpir og blaðamennska: Assange, Kristinn og RSK-miðlar

Stofnandi Wikileaks, Julian Assange, er fyrir rétti í London. Úrskurðað verður hvort hann skuli framseldur til Bandaríkjanna þar sem bíða hans ákærur um að opinbera hernaðarleyndarmál. Kristinn Hrafnsson tók við af Assange sem stjórnandi Wikileaks 2018 en hafði verið í slagtogi með stofnanda Wikileaks frá 2010, ef ekki fyrr.

Kristinn er í London að fylgjast með afdrifum Assange. Hann skrifar á Facebook:

Sakirnar eru að stunda blaðamennsku. Margmenni er fyrir utan dómhúsið. Þar er fólkið sem skilur að framtíð blaðamennsku í heiminum kann að vera í húfi.

Landslið vinstrimanna tekur undir með ritstjóra Wikileaks. Helga Vala Helgadóttir fyrrv. þingmaður, Þórunn Sveinbjarnardóttir Samfó-þingmaður, Sigmar Guðmundson í Viðreisn, Ólafur Þ. Harðarson RÚV-álitsgjafi, Illugi Jökuls skríbent, Sigmundur Ernir fyrrum Samfó-þingmaður og sjálf Siða-Sunna pírati.

Jöss, hugsaði tilfallandi með sér, það er ekkert annað. Blaðamennska í heiminum stendur á bjargbrúninni og íslenskir vinstrimenn á öndinni. En bíðum við. Síðan hvenær urðu vinstrimenn uppteknir af blaðamennsku? Jú, auðvitað, þegar hún spilltist, varð verkfæri aktívista til að telja almenningi trú um að hvítt sé svart.

Lögmaður bandarískra stjórnvalda segir í London-réttarhöldunum yfir Assange að hann sé hvorki blaðamaður né útgefandi. Samkvæmt Telegraph segir lögmaðurinn Assange ekki skrifa fréttir og heldur ekki bíða eftir að einhver sendi honum leyniskjöl til birtingar á Wikileaks. Assange hafi hvatt til lögbrota, að trúnaður yrði brotinn og Wikileaks afhent skjöl með viðkvæmum upplýsingum. Assange hafi gengið lengra og boðið aðstoð við að ,,hakka" tölvukerfi. Slík ,,hökkun" er innbrot, glæpur.

Tilfallandi ætlar ekki að taka afstöðu til þess hvort réttmætt hafi verið af Assange í samstarfi við Chelsea Manning að opinbera skjöl um hernað Bandaríkjanna í Afganistan og Írak. Né heldur hvort framselja eigi Assange frá einu vestrænu réttarríki til annars. En vinnubrögðin hringja bjöllum. Nánar tiltekið Namibíu- og byrlunarbjöllum.

Wikileaks eða Wikihack? spyr Sigurður Már Jónsson blaðamaður í nýlegri grein um samstarf Assange og Kristins við frægasta hakkara Íslands, sem alltaf er kallaður Siggi hakkari. Sigurður Már byggði á dönskum heimildaþáttum um Sigga hakkara.

Hakkarar, samkvæmt skilgreiningu, fara með ólögmætum hætti inn í tölvukerfi og sækja gögn ófrjálsri hendi. Síðan hvenær snerist blaðamennska um að stela upplýsingum? Blaðamenn eiga að segja fréttir. Ef illa fengið efni rekur á fjörur blaðamanna ber þeim að vega og meta hvort almannahagur krefjist birtingar. En það er allt annað að ráða í vinnu hakkara til að stela gögnum. Það er ekki blaðamennska heldur lögbrot með ásetningi. Enginn munur verður á blaðamanni og þjófi. Robin Hood-syndrómið í nútímaútgáfu; stela frá þeim spilltu, gefa þeim réttlátu. Engin furða að vinstra-vókið sé hrifið af Assange. 

Kristinn Hrafnsson ritstjóri Wikileaks er ásamt blaðamönnum RSK-miðla (RÚV, Stundin og Kjarninn) höfundur Namibíumálsins; ásakanir á hendur Samherja um mútur í fátæku Afríkuríki. Ekki var um að ræða stolin gögn heldur var ógæfumaður, Jóhannes Stefánsson, gerður að trúverðugri heimild. Heil hrúga af einskins verðum skjölum var skellt á Wikileaks til að sýna fram á meintar mútugjafir. Trúverðugleika átti að falsa með gagnamagni. Framburður Jóhannesar og gögnin reyndust rusl, sýndu ekki fram á eitt eða neitt misjafnt. En landslið vinstrimanna á Íslandi dansaði stríðsdans í marga mánuði.

Daginn eftir að Namibíumálið var frumsýnt í nóvember 2019 á RÚV mætti galvaskur Kristinn í viðtal í Morgunblaðið og sagði fjálglega að fjölmiðlar yrðu að ,,matreiða og verka þessi mál." Ekki segja fréttir, upplýsa almenning um mikilsverð málefni, tefla fram staðreyndum í samhengi. Nei, matreiða og verka, láta hvítt sýnast svart. 

RSK-blaðamenn komust á bragðið með Namibíumálinu. Er færi gafst víluðu sér ekki fyrir sér byrlunar- og símastuldsmálið. Þar er um að ræða alvarlega glæpi, byrlun og gagnastuld. Samkvæmt refsilögum er byrlun annað tveggja líkamsárás eða morðtilraun. Hróa Hattar blaðamennskan er ekki lengur sæt og saklaus heldur ljót og grimm.

Hver er vörn blaðamannanna? Jú, þeir segja eins og Kristinn: við stundum blaðamennsku.

Nei, og aftur nei. Blaðamennska er eitt, glæpir annað. Blaðamenn sem segjast stunda glæpi í þágu almannahagsmuna hafa sagt skilið við siðferði og samfélag. Þeir fótum troða réttarríkið. Glæpablaðamenn falla helst í kramið hjá aðgerðasinnum sem taka lögin í sínar hendur. Komist uppskeran í hús verður vargöld. Allir gegn öllum, hver með sinn sannleika. 

Landslið vinstrimanna klappaði upp Namibíumálið. Fyrst eftir að byrlunar- og símastuldsmálið komst á dagskrá voru ungliðahreyfingar vinstriflokkanna virkjaðar til fulltingis við sakamenn. Boðað var til mótmælafundar á Austurvelli. Nú er komið annað hljóð í strokkinn. Vinstrimenn fara með veggjum þegar glæpi RSK-miðla ber á góma.

Spillt blaðamennska, að ekki sé sagt glæpsamleg, er tilræði gegn almannahagsmunum. Landslið vinstrimanna talar hátt og snjallt um réttarhöldin í London en hugsar með hryllingi um væntanlegt dómsmál á Íslandi. Riddaraliði vinstrimanna hrýs hugur að réttlæta glæpi með blaðamennsku. Enda er það ekki vinnandi vegur.

Þórður Snær játar: veika konan stal síma Páls

Ritstjóri Heimildarinnar, Þórður Snær Júlíusson, birti á föstudag leiðara um byrlunar- og símastuldsmálið. Þórður Snær er sakborningur í málinu sem og þrír blaðamenn hans. Fimmti maðurinn á ritstjórn Heimildarinnar, Helgi Seljan, er ekki ótengdur málinu. Réttarstaða hans er ókunn. 

Tilfallandi fjallaði um leiðarann og dró ályktanir um líklega málsvörn Þórðar Snæs þegar málið kemst á formlega dagskrá. Líklega hafa blaðamennirnir, sem eru sakborningar, lúslesið texta leiðarans í próförk og gert sér far um að neita öllu sem gæti leitt til sakfellingar. Blaðamennirnir hafa aðgang að þeim gögnum sem lögreglan hefur veitt sakborningum og brotaþolum aðgang að. Vörn blaðamannanna er að neita næstum öllu. En bara næstum.

Þannig neitar leiðarinn að Páli skipstjóra hafi verið byrlað og hafnar að sími hans hafi verið afritaður. En svo kemur þessi merkilega játning Þórðar Snæs í leiðaranum:

Konan, sem stóð í skilnaði og grunaði mann sinn um framhjáhald, hefur gengist við því að hafa tekið símann hans, og skilað honum síðan nokkrum dögum síðar. 

Þórður Snær viðurkennir, tekur gott og gilt, að síma Páls skipstjóra hafi verið stolið og verið í þjófahöndum í nokkra daga. Þetta gerir ritstjórinn eftir langa og ítarlega yfirlegu á þeim málsgögnum sem eru í umferð. Þórði Snæ hefði verið í lófa lagið að neita stuldi á síma skipstjórans, sagt að það væri ,,bara kenning". Svona eins og það sé ,,bara kenning" að jörðin sé hnöttótt. 

Athyglisvert.

Ritstjóri Heimildarinnar kemst að þeirri niðurstöðu að ekki sé lengur hægt að neita að síma skipstjórans hafi verið stolið. Vakna þá spurningar um hvernig samskiptum blaðamanna og þáverandi eiginkonu Páls hafi verið háttað. Lögreglan hefur ekki veitt aðgengi að upplýsingum um samskiptin í maí 2021. En gögn frá ágúst og október varpa ljósi á tök blaðamanna á konunni.

Blaðamenn átta sig á sumarið 2021 að lögreglan er komin á sporið. Þeir kappkosta að hylja slóðina. Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks á RÚV, og einn sakborninga, er í samskiptum við konuna yfir sumarið. Þann 24. ágúst sendir Þóra veiku konunni þau skilaboð að hún sé með mann á sínum snærum sem vilji komast í síma konunnar. Hér er ekki um að ræða síma skipstjórans heldur einkasíma konunnar. Þóra skrifar:

Hann vill helst ekki hittast (mjög varkár maður, skiljanlega) en spyr hvort þú treystir honum fyrir símanum einn dag?

Blaðamennirnir hafa það áhrifavald yfir konunni að geta farið fram á einkasíma hennar í heilan dag. Áður höfðu þeir fengið stolinn síma skipstjórans frá konunni. Nú er það einkasími konunnar sem blaðamenn þurfa að komast yfir. Til hvers? Varla til skoða einkagögn konunnar. Ekki ætluðu blaðamenn að skrifa fréttir um innihald síma konu sem glímir við geðræn veikindi. Nei, þeir vildu afmá upplýsingar um fyrri samskipti við konuna. Það er eina röklega skýringin.

Yfirburðastöðu sína gagnvart konunni héldu blaðamenn áfram að nýta sér þá um haustið. Tölvupóstur sem konan skrifaði 3. október ber það með sér. Viðtakendur eru Lára V. Júlíusdóttir lögfræðingur, Þóra Arnórsdóttir, Aðalsteinn Kjartansson og Ingi Freyr Vilhjálmsson. Aðalsteinn og Ingi Freyr eru sakborningar og blaðamenn á Heimildinni, báðir áður á Stundinni. Texti tölvupóstsins er eftirfarandi:

Sæl Lára.
Ég gef hér með Þóru Arnórsdóttur og Aðalsteini Kjartanssyni umboð til að ná í símkortin mín til þín ef þau óska eftir því að fá þau í hendur ásamt öðru efni sem þú kannt að hafa frá mér

Lára var skilnaðarlögfræðingur veiku konunnar. En þann 3. október var skilnaður við Pál skipstjóra ekki á dagskrá. Lögreglan hafði boðað konuna í yfirheyrslu í fyrsta sinn. Lára tók að sér að fylgja konunni í yfirheyrsluna, sem fór fram 5. október. Af þeirri yfirheyrslu er undarleg saga. Lára stöðvaði frásögn konunnar í miðjum klíðum og fór með hana afsíðis. Konan kom grátandi tilbaka eftir yfirhalningu lögmannsins og sagði fátt. En þann 3. október, tveim dögum fyrir yfirheyrslu, þurftu blaðamenn að komast yfir símkort konunnar, sem átti tvo einkasíma. Til hvers þurftu blaðamenn símkortin? Jú, vitanlega, til að eyða upplýsingum.

Upplýsingarnar sem lögreglan hefur gert að gögnum málsins eru aðeins toppurinn á ísjakanum.

Lögreglan veit að sími Páls skipstjóra fór ekki einu sinni heldur tvisvar á Efstaleiti dagana 4. til 6. maí. En þessar upplýsingar eru ekki í þeim gögnum sem eru í umferð. Gögn málsins og gögn lögreglu eru ekki sami hluturinn.

Við skulum rifja upp atburðarásina vorið 2021. Páli var byrlað 3. maí en komst til meðvitundar 6. maí. Hvað gerir miðaldra hvítur karlmaður þegar hann vaknar á framandi stað og vill átta sig á lífinu og tilverunni eftir að hafa verið í dái? Nú, auðvitað, hann kveikir á símanum, tékkar á skilaboðum og kannar heiminn á fjöl- og samfélagsmiðlum.

Páll skipstjóri er vel tæknilæs. Hann er vanur að stýra skipum út á rúmsjó og þarf að kunna eitt og annað fyrir sér í stafrænum upplýsingakerfum. Páll sá að átt hafði verið við símtækið á meðan hann var meðvitundarlaus. Eftir að hann komst á lappir og varð ferðafær leiddi grunurinn til kæru til lögreglu 14. maí. Skipstjórinn vissi ekki hver stal og í hvaða tilgangi en var sannfærður um að eitthvað væri gruggugt við símtækið.

Sex dögum síðar voru Þórður Snær, þá á Kjarnanum, og Aðalsteinn Kjartansson, þá á Stundinni, svo vinsamlegir að staðfesta grun skipstjórans. Þeir hringdu í hann á tíu mínútna millibili, þýfguðu hann um fréttir sem þeir voru með í höndunum, sem líklega voru að mestu skrifaðar á RÚV. Stjórnandi aðgerða á Efstaleiti sagði tvílembingunum hvenær þeir ættu að hringja og ákvað hvenær átti að birta. Kvenleg smásmygli er á aðgerðaráætluninni þegar fínstillt var hvenær blaðamenn skyldu hringja í skipstjórann. Daginn eftir, 21. maí, birtust fréttirnar í Kjarnanum annars vegar og hins vegar Stundinni. Allt samkvæmt áætlun. Skipulagið á RÚV, birtingar í Stund og Kjarna.

Hvað gerir lögreglan þegar staðfest er 21. maí að stolin gögn úr síma skipstjórans eru í höndum óvandaðra?  Jú, hún leitar uppi ferðalag símans í þjófahöndum. Tvær leiðir eru til þess.

Í fyrsta lagi var sími Páls með staðsetningarbúnað. Hægt var skoða símtækið og sjá hvar það var hverja mínútu. Á daginn kom að símtækið hafði farið inn á Efstaleiti, höfuðstöðvar RÚV, dagana 4. til 6. maí. Ekki einu sinni heldur tvisvar.

Í öðru lagi getur lögreglan fengið upplýsingar hjá símafyrirtækjum um staðsetningu einstakra síma, hvar þeir eru hverju sinni. Símafyrirtæki geyma þessar upplýsingar í tilskilinn tíma og hægt er að fletta þeim upp vegna sakamálarannsóknar. Lögreglan getur einnig fengið upplýsingar um síma blaðamanna og fengið staðfest hvort þeir voru í nágrenni síma skipstjórans. 

Bingó. Lögreglan er með þessar upplýsingar en þær eru ekki orðnar að gögnum málsins. Þórður Snær játar að konan hafi stolið símanum og hafi verið með hann í nokkra daga. Í leiðaranum viðurkennir Þórður Snær að lögbrot hafi verið framið, bara ekki af blaðamönnum Kjarnans. Undanskyldir þar með eru blaðamenn Stundarinnar og RÚV. Viljandi eða óviljandi vísar ritstjórinn á aðra blaðamenn sem málsaðila.

Fyrir liggur að blaðamennirnir fengu gögn símans sem urðu að fréttum samtímis í Kjarnanum og Stundinni þann 21. maí. Miðlæg aðgerð hefst með byrlun og lýkur með birtingu. Blaðamennirnir héldu að þar með væri allt klappað og klárt. En svo var ekki. Páll kærði 14. maí og lögreglan hóf rannsókn þegar Kjarninn og Stundin staðfestu stuld á gögnum með því að birta fréttir úr símanum. 

En hvers vegna þurfti andlega veika konan að dröslast með símann í tvígang upp á Efstaleiti? Jú, blaðamennirnir klúðruðu fyrstu afrituninni. Urðu að endurtaka leikinn. Kölluðu til liðs annan blaðamann sem kunni eitthvað aðeins meira fyrir sér í að afrita síma. Lögreglan gat einnig flett honum upp.  

Ekki beittustu hnífarnir í skúffunni sakamennirnir sex.

Kristrúnu hótað 6% fylgi

Kristrún formaður Samfylkingar sagði opin landamæri ekki samrýmanleg velferðarkerfi. Háværustu vinstrimennirnir hóta formanninum 6 prósent fylgi í næstu kosningum.

Logi forveri Kristrúnar segir í viðtengdri frétt að ekki sé um að ræða stefnubreytingu, heldur nýr ,,veruleiki" er kalli á ,,nýja nálgun." Fyrir þremur árum  fordæmdi Logi danska jafnaðarmenn fyrir að sömu hugsun og Kristrún lét í ljós. Ný nálgun er ,,Logorð" yfir tækifærismennsku.

En það er þetta með fylgið. Undir forystu Kristrúnar hefur fylgi Samfylkingar meira en tvöfaldast, var um tíu prósent en hallar sér í 25 prósent. Engin skýring er á auknu fylgi, nema Kristrún sjálf. Fylgi Samfylkingar er persónufylgi Kristrúnar. Enn á eftir að leysa það út í kosningum. En þetta er mælt fylgi, fjórðungur atkvæða eða þar um bil. Það hefur vægi.

Vinstrimenn hafa frá hruni stundað flokkapopúlisma. Leikurinn gengur út á að háværustu vinstrimennirnir gefa á hverjum tíma einum vinstriflokki atkvæði sitt í umræðunni. Vegur og vegsemd Vinstri grænna, Samfylkingar, Pírata og áður Bjartrar framtíðar ræðst af hvernig þeir háværustu beita sér hverju sinni. Ruðningsáhrif þeirra öskrandi eru töluverð, þeir leggja undir sig umræðuna í félagsmiðlum. Gunnar Smári reynir sitt ítrasta að koma Sósíalistaflokki sínum á kortið í samkvæmisleiknum en ekki haft erindi sem erfiði. Viðreisn fær stundum inni hjá flokkapopúlistum til vinstri og ná tveggja stafa fylgismælingu.

Háværustu vinstrimennirnir eru dæmigert eins máls fólk. Eitt mál hverju sinni yfirgnæfir allt annað. Himinn og jörð farast ef málefnið nær ekki fram að ganga. Nú er innflutningur á Palestínuaröbum stórasta verkefnið. Með öllum ráðum skal menning og mannlíf á Íslandi gert verra með innflutningi á fólki sem hvorugt virðir. 

Kristrún á þrjá kosti í stöðunni. Í fyrsta lagi að láta gott heita, horfa úr fjarlægð á þjarkið um það hvort ummæli hennar marki stefnubreytingu eða ekki. Í öðru lagi draga í land og segja ofmælt að Samfylking sé hlynnt skynsamlegri stefnu í málefnum útlendinga. Þriðji kostur er taka af skarið og lýsa afgerandi yfir að útlendingamálin séu ólestri og þurfi að stokka upp.

Tilfallandi veðjar á að Kristrún taki þriðja kostinn. Hún er komin með pólitískt kapítal til að taka slaginn. Fyrsti kosturinn er hálfvelgja, annar kosturinn uppgjöf. Stjórnmálamaður í efstu deild þolir tapaðar atkvæðaprósentur. Hik og uppgjöf í málefnaumræðu fara aftur með trúverðugleikann. Kristrún gæti orðið útbrenndur Logi.

Sigri formaður Samfylkingar hælisumræðuna gæti það markað þau þáttaskil að viðræðuhæfa vinstrið skilur sig frá fáráðlingavinstrinu. Löngu tímabært sextán árum eftir hrun.

 

Logi sammála Kristrúnu um útlendingamálin