Normal stjórnmál og afbrigðileg

Snyrtileg uppstokkun á ríkisstjórn, eftir að Katrín forsætis gekk frá borði, er til marks um að stjórnmálin á Fróni nálgist eðlilegt ástand. Samstjórn Sjálfstæðisflokks, Vinstri grænna og Framsóknar fékk endurnýjað umboð við síðustu þingkosningar og ætlar að ljúka kjörtímabilinu. Það er ábyrgt og siðlegt.

Lýðræði og leikreglur haldast í hendur. Gildandi leikreglur er að þingmeirihluti komi sér saman um starfhæfa ríkisstjórn í eitt kjörtímabili hið minnsta. Áður en fyrri ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur tók við 2017 ríkti óreiða í stjórnmálum. Tvær fyrri stjórnir luku ekki kjörtímabilinu, önnur náði ekki að fagna ársafmælinu. Lýðræði og óreiða eru andstæður, þrífast ekki hlið við hlið. Í óreiðu þrífst siðleysi.

Annað til vitnis um eðlileg stjórnmál er að formaður stærsta flokksins, Bjarni Benediktsson, er orðinn forsætisráðherra. Að Katrín fékk stólinn 2017 var til sanninda um afbrigðileg stjórnmál. Víst hafði Katrín alla burði sem einstaklingur að verkstýra ríkisstjórn; hún gerði það með sóma í sjö ár. En hún hafði aldrei þingstyrk sem formaður Vinstri grænna til eiga sanngjarna kröfu á forsætinu.

Katrín varð forsætisráðherra til að friðþægja villta vinstrið, sem er meginuppspretta óreiðustjórnmála. Bjarni Ben. er maður nógu stór í sniðum til að horfast í augu við pólitískan veruleika, fórna minni hagsmunum, forsætisráðuneytinu, fyrir meiri; pólitískan stöðugleika. Vel fer á að hann leiði ríkisstjórnina til loka kjörtímabilsins. Almælt er að Bjarni hyggist hverfa frá vettvangi stjórnmálanna er kjörtímabilið rennur sitt skeið. Vonandi sér hann sig um hönd.

Enn er til marks um normalíseringu stjórnmálanna að forsetaframboð Katrínar fær fljúgandi start. Könnun sýnir þriðjungsfylgi. Stjórnin sem hún yfirgefur nýtur ekki alþýðuhylli en kjósendur sjá í Katrínu þjóðhöfðingjaefni. Pólitískar þrætur eru eitt en í eðlilegu stjórnmálaástandi nýtur fólk verðleika sinna.

Nokkur sláttur er á stjórnarandstöðunni vegna uppstokkunar landsstjórnarinnar, sem vonlegt er. Hlutverk stjórnarandstöðu hvers tíma er andóf. Hávaðinn er ekki meiri en svo að samstaða virðist um að forsetakjörið í sumar fari sómasamlega fram með hófstilltri orrahríð. Að kjöri loknu verður hugað að kosningavetri.

Að svo mæltu styður tilfallandi tillögu Sigmundar Davíðs að Brynjar Níelsson lýsi söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva á RÚV. Brynjar fór fyrir skemmstu í starfskynningu á Efstaleiti og lét vel af aðstöðunni. Stefán útvarpsstjóri tók honum með kostum og kynjum, sjálfsagt orðinn leiður á að vísa óhæfu starfsfólki út bakdyramegin. Brynjari er ekkert að vanbúnaði, nú öllum hnútum kunnugur á ríkisfjölmiðlinum. Dagskrárliðurinn yrði á ný eðlileg fjölskylduskemmtun.

  

Síðasta myndin af ríkisstjórn Katrínar

Þórður Snær og Aðalsteinn játa aðild að málum Páls skipstjóra

Páll skipstjóri Steingrímsson skrifaði Stefáni Eiríkssyni útvarpsstjóra tölvupóst sumarið 2022. Krafa skipstjórans var að undirmenn Stefáns, fréttamenn RÚV, létu barnsmóður og fyrrum eiginkonu sína í friði. Konan glímir við alvarleg veikindi og má illa við yfirgangi blaðamanna, sem m.a. tóku af konunni einkasíma hennar.

Tölvupóstinn skrifaði skipstjórinn til Stefáns, sem sagt, en sendi afrit á Þórð Snæ ritstjóra Kjarnans og á Aðalstein Kjartansson blaðamann á Stundinni. Hvorugur er nafngreindur í tölvupóstinum, aðeins er talað um samverkamenn RÚV. Samheiti fjölmiðlanna þriggja er RSK-miðlar. Áramótin 2022/2023 sameinuðust Kjarninn og Stundin undir merkjum Heimildarinnar.

Blaðamenn RSk-miðla höfðu verið í sambandi við eiginkonu Páls skipstjóra frá vorinu 2021. Þann þriðja maí árið 2021 byrlaði hún Páli, sem féll í öngvit og var meðvitundarlaus í þrjá daga. Á meðan tók konan síma eiginmannsins traustataki og færði blaðamönnum samkvæmt skipulagi. Sími skipstjórans var afritaður á Efstaleiti í húsakynnum RÚV. Eftir afritun var símanum skilað í púss Páls. Þann 21. maí 2021 birtust samræmdar fréttir í Kjarnanum og Stundinni um meinta skæruliðadeild Samherja. Í báðum fréttum var vísað í stolin gögn úr síma skipstjórans.

Eftir að lögreglurannsókn hófst sumarið 2021 óx ágangur blaðamanna gagnvart konunni. Andleg líðan hennar versnaði stöðugt en blaðamenn héldu áreitinu áfram allt það ár og árið eftir. Tilgangurinn var að hafa áhrif á framburð konunnar þegar hún gaf lögregluskýrslu sem sakborningur í refsiverðu athæfi, byrlun og stuldi. Þegar um er að ræða andlega veikan einstakling kallast vinnulag blaðamanna að æra óstöðugan. Fyrsta yfirheyrslan fór fram 5. október 2021. Sumarið 2022 óttuðust börn þeirra hjóna verulega um velferð móður sinnar og báðu pabba að freista þess að draga úr linnulausum atgangi blaðamanna.

Þetta er aðdragandinn að tölvupósti Páls skipstjóra.

Stefán útvarpsstjóri, Þórður Snær og Aðalsteinn kusu að líta á tölvupóstinn sem hótun í sinn garð og kærðu Pál skipstjóra til lögreglunnar.

Þremenningarnir hefðu getað sagt við skipstjórann, eins og þeir gerðu í lögregluskýrslu, (ath. Stefán hefur enn ekki verið yfirheyrður svo vitað sé) að þeir þekktu hvorki haus né sporð á eiginkonu hans fyrrverandi og vissu ekki hvað hann væri að tala um. Lögregluskýrslur, yfirheyrslur yfir Aðalsteini og Þórði Snæ, sem tilfallandi hefur undir höndum, hafa einmitt þetta eftir RSK-tvílembingunum; þeir hafi ekki hugmynd um tilvist veiku konunnar og aldrei átt samskipti við hana.

En í stað þess að segja við skipstjórann að þeir þekktu ekki konuna, sem Páll vildi að þeir létu í friði, ákváðu þremenningarnir að kæra Pál. Blaðamenn eiga að heita sérfræðingar í að upplýsa. Hvers vegna upplýstu þeir ekki skipstjórann að hann færi mannavillt, einhverjir aðrir en þeir hafi herjað á konuna? 

Nú hafa tvö embætti farið yfir kæruna, lögreglan fyrst en síðan ríkissaksóknari. Niðurstaðan er einróma. Páll hótaði engu misjöfnu þegar hann byrsti sig. Stefán útvarpsstjóri undi niðurstöðu lögreglu og kærði ekki niðurfellingu málsins. Þórður Snær og Aðalsteinn á hinn bóginn kærðu niðurfellinguna til ríkissaksóknara. Þeim er kappsmál að líma sig sem fastast við málefni Páls skipstjóra.

Kærumálið er endanlega afgreitt. Eftir stendur að Þórður Snær og Aðalsteinn eru báðir sakborningar í rannsókn lögreglu á byrlun Páls skipstjóra, stuldi á síma hans og afritun. Með kærunni til lögreglu tóku Þórður Snær og Aðalsteinn málið til sín. Þeir notuðu ekki sömu afsökun og í lögregluyfirheyrslu um aðkomu að byrlun og stuldi; að þeir vissu ekkert um eiginkonu skipstjórans. Vitanlega vita tvímenningarnir allt sem vert er að vita um hvað gerðist vorið 2021. Þeir eru skráðir höfundar sömu fréttar sem birtist á sama tíma, að morgni 21. maí, í tveim aðskildum fjölmiðlum, Stundinni og Kjarnanum. Án byrlunar og stuldar hefðu fréttirnar ekki birst.

Ekki beittustu hnífarnir í skúffunni, Þórður Snær og Aðalsteinn, að kæra sjálfa sig inn í mál Páls skipstjóra. Verði þeim að góðu, fyrirséð málaferli munu taka mörg ár og fara fyrir öll dómsstig. Starfsferill fleiri en eins verðlaunablaðamanns fer á bálið, kennitölur verða gjaldþrota.

Álitshnekkir íslensku blaðamannastéttarinnar verður alþjóðlegt fréttaefni. Spurt verður hvernig heil stétt gat tileinkað sér það siðleysi að verðlauna byrlun og þjófnað. Til svara verður formaður Blaðamannafélags Íslands. Það verður upplit á erlendum blaðamönnum er þeir sannfrétta að formaðurinn sé skattsvikari sem keypti auglýsingaherferð um mikilvægi blaðamennsku fyrir lýðræði og almannahagsmuni en verðlaunaði sakborninga í refsimáli.  

Kærur Þórðar Snæs og Aðalsteins endanlega felldar niður

Helga Vala stöðvar múturannsókn lögreglu

Lögmaðurinn og fyrrum þingmaður Samfylkingar, Helga Vala Helgadóttir, tilkynnir fyrir hönd lögreglunnar að mútugjafir Íslendinga til erlendra embættismanna verði ekki rannsakaðar. Ekki er langt síðan að Helga Valda taldi fátt brýnna en að lögreglan á Íslandi rannsakaði mútugjafir, í Namibíumálinu.

Mútur í Egyptalandi eru allt annað en mútugjafir í Namibíu, er viðhorf Helgu Völu, sem tekur að sér að tala fyrir hönd lögreglunnar, samkvæmt viðtengdri frétt. Fjölmiðlar láta það gott heita að lögmaður út í bæ fullyrði um afstöðu lögreglunnar.

Tilfallandi fjallaði fyrir tveim mánuðum um mútugjafir Íslendinga í Egyptalandi og skrifaði:

Íslenskir aðgerðasinnar múta embættismönnum í Egyptalandi til að kaupa sérvalda Palestínuaraba yfir landamærin við Gasa. Í viðtali á mbl.is viðurkenna aðgerðasinnar að bera fé á embættismenn:

það kost­ar í kring­um 5000 doll­ara fyr­ir ein­stak­ling að koma í gegn­um landa­mær­in með flutn­ingi

Fimm þúsund dollarar eru tæpar 700 þúsund krónur. Hér er ekki um að ræða greiðslu fyrir skjöl og flutninga heldur er verið að bera fé á opinbera starfsmenn er sjá um landamæragæslu á milli Egyptalands og Gasa. Það er lögbrot samkvæmt íslenskum lögum að múta. [...] Mútugjafir Íslendinga í Egyptalandi eru fullframdar, játning liggur fyrir. Það hlýtur að hafa afleiðingar. Varla eru lög um bann við að bera fé á fólk upp á punt.

Einar S. Hálfdánarson lögmaður kærði til lögreglu tvo Íslendinga sem játuðu að stunda mútur í Egyptalandi. Helga Vala er lögmaður annars þeirra, Semu Erlu Serdaroglu.

Erlendir fréttamiðlar, t.d. Bloomberg og CBC, staðfesta að stórfelld mútustarfsemi fer fram á landamærum Egyptalands og Gasa. Íslendingar hafa játað mútugjafir. En fyrir hönd lögreglu tilkynnir Helga Vala að engin rannsókn muni fara fram.

Á RÚV segist Helga Vala hafa lagt fram gögn til lögreglu er sýni fram á sakleysi þeirra sem áður hafa viðurkennt mútugjafir. En Helga Vala leggur ekki fram gögnin á opinberum vettvangi. Lögmaðurinn blekkir, segist hafa gögn en leggur þau ekki fram.

Þegar Namibíumálið kom upp, fyrir tæpum fimm árum, var annað hljóð í strokknum hjá Helgu Völu. Málið snýst um ásakanir á hendur Samherja um að mútugjafir í Namibíu. Þá sagði Helga Vala:

Í mín­um huga kem­ur ekk­ert annað til greina en að eign­ir Sam­herja verði fryst­ar núna strax á meðan á rann­sókn stend­ur. Um er að ræða rann­sókn á mögu­legu mútu­broti, pen­ingaþvætti og skatta­laga­brot­um.

En nú má ekki einu sinni rannsaka játningu íslenskra aðgerðasinna í Egyptalandi að hafa greitt mútur þar í landi. Annað hvort eru mútur afbrot eða ekki. Játning íslenskra ríkisborgara að hafa greitt mútur hlýtur að kalla á rannsókn yfirvalda.

Á alþingi krafðist Helga Vala ítrustu aðgerða þegar komu fram ásakanir um mútur. Sem lögmaður hafnar hún lögreglurannsókn þegar fyrir liggur játning á mútugjöfum. Gott er að hafa tungur tvær og tala sitt með hvorri.  

Eitt í lokin: mun lögreglan staðfesta að Helga Vala sé orðin fjölmiðlafulltrúi lögreglunnar, sem komi fram opinberlega og tilkynni hvaða mál séu til rannsóknar og hver ekki?

 

Lögregla hefur hætt rannsókn

Staðreyndir og samhengi Sigríðar Daggar

Staðreyndir og samhengi þeirra er viðfangsefni blaðamanna, segir í auglýsingaherferð Blaðamannafélags Íslands. Formaður Blaðamannafélagsins, Sigríður Dögg, gefur sjálfri sér undanþágu frá kröfum blaðamanna um staðreyndir og samhengi.

Sigríður Dögg upplýsir  ekki staðreyndir í skattsvikamáli sínu. Samhengi skattsvikanna er einnig á huldu. Björn Bjarnason vekur athygli á málinu og segir:

Að leitin að staðreyndum megi ekki beinast að blaðamönnunum sjálfum hefur birst undanfarið í þeim hópi sem stendur vörð um Sigríði Dögg sem formann BÍ.

Blaðamannafélagið segir að staðreyndir og samhengi þeirra séu helstu rökin fyrir blaðamennsku. Sigríður Dögg formaður félagsins segir aftur að um sumar staðreyndir skuli ríkja þögn og alls ekki setja í samhengi.

Sigríður Dögg hefur játað að hafa stolið undan skatti. En hún upplýsir ekki um staðreyndir málsins, til dæmis hve fjárhæðin var og hvernig uppgjöri við skattinn var háttað. Viðskiptablaðið bendir á að formaðurinn hafi í hlaðvarpi sósíalista, Samstöðinni, játað:

„Þetta voru alveg stórar upphæðir, ég viðurkenni það.

Út frá umfangi rekstursins, Airbnb-leigu á íbúðum til ferðamanna, er líklegt að Sigríður Dögg hafi stungið undan skatti um 100 milljónum króna. Skattsvikin voru skipulögð, stóðu yfir í nokkur ár. En það eru ekki staðreyndir sem fjallað er um og heldur ekki samhengi þeirra.

Upp komst um skattsvikin síðast liðið sumar. Sigríður Dögg var þá starfandi fréttamaður á RÚV. Í fundargerð stjórnar RÚV 27. september kemur fram að málefni formanns Blaðamanna voru rædd. Þar segir

Útvarpsstjóri var spurður um umfjöllun í fjölmiðlum um starfsmann félagsins þar sem komu fram ásakanir á hendur viðkomandi. Útvarpsstjóri kvaðst hafa rætt við starfsmanninn og taldi ekki þörf á því að málið yrði skoðað nánar.

Fréttastofa RÚV getur ekki fjallað um skattsvik í samfélaginu á trúverðugan hátt á meðan skattsvikari með ,,stórar upphæðir" á samviskunni starfar á fréttastofu. Stefán Eiríksson virðist hafa gefið Sigríði Dögg frest til áramóta að ganga frá sínum málum á RÚV. Í byrjun árs tilkynnti hún launalaust leyfi frá fréttastofu, rak framkvæmdastjóra Blaðamannafélagsins til áratuga og settist sjálf í stól hans. Jafnframt neitaði formaðurinn að tjá sig frekar um ,,staðreyndir og samhengi þeirra."

Nú er tilkynnt að nýr framkvæmdastjóri Blaðamannafélagsins hefji störf í lok maí. Sigríður Dögg vill áfram laun, ekki lengur sem framkvæmdastjóri, heldur sem formaður. Áður en hún varð formaður var staðan launalaus. Þetta kallar hún ,,að skerpa á regl­um fé­lags­ins hvað varðar sjóði þess."

Sigríður Dögg virðist einnig ætla að taka upp fyrri störf á RÚV. „Ég hef ekki samið um neitt annað,“ segir hún í viðtengdri frétt. Skringilegt orðalag um launalaust leyfi. Það er ekki veitt ótímabundið. Hvar er staðreyndin um endurkomu Sigríðar Daggar á RÚV? Og ef hún byrjar aftur fréttamennsku á ríkismiðlinum verður hún jafnframt á launaskrá Blaðamannafélagsins? Er það ekki tvöfeldni á tvöföldu kaupi? Mun Sigríður Dögg fjalla um skattsvikamál annarra sem fréttamaður?

Hér vantar töluvert upp á að staðreyndir séu lagðar á borðið og samhengi þeirra útskýrt. Blaðamennskan er léleg.  Framganga Sigríðar Daggar ómerkir auglýsingaherferð Blaðamannafélagsins. Á mælikvarða blaðamennskunnar, eins og hún er skilgreind af Blaðamannafélagi Íslands, heldur formaður félagsins ekki máli. Svona álíka og brennuvargur sjái um brunavarnir.

Í viðtengdri frétt segist Sigríður Dögg ætla að reka félagið ,,með gegn­sæi og traust að leiðarljósi, þannig að öll starf­semi þessa fé­lags verði fé­lags­mönn­um til sóma." Sæmd og stuldur eru andstæður, ekki hliðstæður.

Harðsnúið stuðningslið Sigríðar Daggar eru blaðamenn RSK-miðla - RÚV og Stundin/Kjarninn, sem nú heita Heimildin. Fimm þeirra eru sakborningar í byrlunar- og símastuldsmálinu. Einsdæmi í sögunni er að stéttafélag blaðamanna sé í höndum skattsvikara og sakborninga i refsimáli. En sú staðreynd fær litla umfjöllun og er enn síður sett í samhengi.

 

 

Vill fá laun fyrir formennskuna

Pólitík eftir Katrínu

Frá hruni hefur Katrín verið ráðherra í 11 ár, forsætisráðherra síðustu sjö ár. Vinstri grænir er flokkur stofnaður um aldamótin til að vera andstöðuflokkur en varð stjórnfestuflokkur undir forystu Katrínar. Aðstæður fremur en ásetningur réð ferðinni.

Hrunið varð stjórnmálakerfinu dýrkeyptara en hagkerfinu. Hagvísar eins verðbólga, atvinnuleysi og hagvöxtur, komust í samt lag fáeinum misserum eftir gjaldþrot bankanna haustið 2008. Stjórnmálin, og opinber umræða, eru í kreppuástandi fram á síðustu misseri. Óvenjulegar aðstæður kölluðu á óhefðbundnar málamiðlanir.  

Vinstri grænir og forverar, Alþýðubandalag og Sósíalistaflokkur, höfðu ekki starfað í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokki frá 1947, í nýsköpunarstjórninni, er Katrín varð forsætisráherra 2017. Málamiðlunin heldur líklega fram að þingkosningum árið 2025 (gætu þó orðið fyrr). Katrín bjó ekki til málamiðlunina upp á eigin spýtur. En hún svaraði kalli tímans. Stjórnmálamönnum er ekki öllum það gefið.

Tilfallandi er andsnúinn þorra pólitískra stefnumála Katrínar og Vinstri grænna. Nægir þar að nefna kynjaruglið og loftslagsbábiljuna. Engu að síður; Katrínu ber að þakka landsstjórnina síðustu sjö ár. Í heildina tókst vel til og það er ekki síst fyrir verkstjórn fráfarandi forsætisráðherra. Án hennar hefði pólitíkin orðið villtari og vitlausari, einkum á vinstri vængnum.

Hvað gerist í pólitík eftir Katrínu?

Merkilegir hlutir gera sig sýnilega í skoðanakönnunum. Hófstilltari Samfylking, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur, fer með himinskautum. En samt eru harla litlar líkur á vinstristjórn, hvort heldur þingkosningar fari fram í ár eða næsta. Ástæðan er fylgishrun Vinstri grænna. Með Katrínu sem formann voru litlar líkur á viðsnúningi. Án hennar mega Vinstri grænir þakka fyrir að lafa á þingi.

Kristrún og Samfylking gætu dregið til sín fimmtungs eða fjórðungsfylgi. Þrjátíu prósent mælingar í skoðanakönnun upp á síðkastið eru ekki líklegar til að raungerast á kjördegi. Samfylking yrði hið minnsta að fá þrjá vinstriflokka með sér í meirihluta: Vinstri græna, Viðreisn og Pírata. Jólasveinar koma ekki til byggða í ágúst. 

Sem sagt: vinstristjórn er ekki í spilunum um fyrirsjáanlega framtíð. Mistökin frá 2009-2013 verða ekki endurtekin. Örvæntingin eftir hrun kemur ekki aftur.

Þá eru eftir tveir valkostir. Í fyrsta lagi stjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar með þriðja hjólið undir vagni. Köllum það kratastjórn.

Í öðru lagi stjórn Sjálfstæðisflokks og Miðflokks með þriðja hjólið undir vagni. Köllum það hægristjórn.

Þriðja hjólið í báðum tilvikum er Framsókn, ef að líkum lætur. Miðflokkurinn kæmi til greina í kratastjórnina en þó tæplega. Olía og vatn blandast illa. Af sömu ástæðu er ósennilegt að Samfylkingin skriði uppí hjá hægristjórn.

Raunveruleg kosningabarátta næsta vetrar verður á milli Miðflokks og Samfylkingar. Sjálfstæðisflokkurinn er gefin stærð, 20-25 prósent. Miðflokkurinn mælist í dag hálfu minni en Samfylking. Vöxtur Miðflokksins er jafn og stöðugur, ekki er langt síðan hann mældist við fjögur prósentin. Fylgið hefur meira en þrefaldast. Spyrjum að leikslokum.

Íslensk stjórnmál eru loksins, vonum seinna, að ná jafnvægi eftir hrun. Gráglettni örlaganna er að Katrín Jakobsdóttir, hófstillt kona í róttæklingaflokki, hverfur af sviði stjórnmálanna í þann mund sem meðalhófið fær brautargengi. 

Katrín segir af sér formennsku

Frelsi, forseti og óreiða

Frelsi er lykilhugmynd í menningunni. Við viljum, í nafni einstaklingsfrelsis, lifa lífi okkar á þann hátt sem við kjósum án óviðkomandi afskipta.

Að því sögðu búum við í samfélagi og beygjum okkur undir sameiginlegar reglur til að samskipti séu friðsamleg og mannlífið gangi sæmilega greiðlega fyrir sig. Án umferðareglna, svo dæmi sé tekið, er hætt við að samgöngur yrði ógreiðari, að ekki sé sagt hættulegri. Við greiðum skatta til löggæslu, heilbrigðisþjónustu, menntunar og annarra samfélagslegra þarfa. Stjórnvöld, lýðræðislega kjörin, gæta sameignarinnar.

Frelsinu eru settar samfélagslegar skorður. Erfitt að sjá hvernig öðruvísi gæti verið. Jú, reyndar, það er hægt. Án laga og reglna, skráðra og óskráðra, yrði óreiða.

Allir Íslendingar 35 ára og eldri geta orðið forseti, segir stjórnarskráin. Umorðað: allir eldri en 35 ára eiga stjórnarskrárvarið frelsi að bjóða sig fram til forseta. Eitt lítið viðbótarskilyrði er að meðmælendur þurfi að vera 1500, rafræn undirskrift nægir.

Eitthvað um 60 manns hafa lýst yfir áhuga að bjóða sig fram til forseta, nýta frelsi sitt. Freista þess að fá kjör sem æðsta stjórnvald.

60 einstaklingar eru örlítið prósent þjóðarinnar. En nú gengur maður undir manns hönd og segir að þetta sé alltof mikill fjöldi frambjóðenda. Við blasi óreiða, gjaldfall embættis þjóðhöfðingja.

Viðbúið sé, er sagt, að næsti forseti hafi aðeins um 20 prósent fylgi á bak við sig. Á samfélagsmiðlum er hrollurinn áþreifanlegar. Yfir því einu að fáeinir tugir nýta frelsið, bjóða sig fram til forseta í lýðræðislegum kosningum. Svona eins og aðrir kaupa sér happadrættismiða. Aldrei að vita nema heppnin færi manni gull og græna skóga - eða Bessastaði til ábúðar í fjögur ár.

Hvaða almennu ályktanir má draga af forsetahappadrættinu, frelsi og óreiðu? Einkum tvær.

Í fyrsta lagi að skyldleiki er á milli frelsis og óreiðu.

Í öðru lagi að aðeins þarf fámennan hóp, örlítinn minnihluta, til að skapa samfélagslega óreiðu.

Niðurstaðan er að frelsi og samfélag án óreiðu eru gæði í hlutföllum. Við ættum að láta okkur annt um samfélagið, ekki líta á það sem happadrætti. 

 

 

Sigríður Dögg og land siðlausra blaðamanna

Enginn bauð sig fram gegn sitjandi formanni Blaðamannafélags Íslands, Sigríði Dögg Auðunsdóttur. Flokkseigendafélag blaðamanna sá til þess að enginn vogaði sér að hrófla við valdhöfum.

Helstu flokkseigendurnir eru Þórður Snær, Aðalsteinn Kjartansson, varaformaður BÍ, og Helgi Seljan, allir þrír á Heimildinni, en áður á RÚV, Stundinni og Kjarnanum, RSK-miðlum. Smáhjörð blaðamanna fylgir þeim að málum. Ekki þarf mikið til að stjórna félagsskap eins og BÍ. Sigríður Dögg var fyrst kjörin formaður vorið 2021, með 171 atkvæði.

Einmitt sama vor, 2021, stóðu RSK-miðlar fyrir ógeðfelldustu aðför blaðamanna í sögu fjölmiðlunar á Íslandi. Þeir misnotuðu andlega veika konu til að byrla eiginmanni sínum, Páli skipstjóra Steingrímssyni, stela síma hans og afhenda blaðamönnum. Skipstjórinn lá milli heims og helju í 3 sólarhringa. Á meðan var sími hans afritaður á RÚV. Á Efstaleiti var sama falsfréttin skrifuð í tveim útgáfum, um skæruliðadeild Samherja. Fréttin birtist samtímis í Stundinni og Kjarnanum snemma morguns 21. maí.

Strax eftir kjörið vorið 2021 vatt Sigríður Dögg sér í að bera í bætifláka fyrir misindismenn RSK-miðla. Hún fékk samstarf við norræn sendiráð á Íslandi um málþing. Meginviðfangsefni málþingsins var sérstakt hugðarefni RSK-miðla, að þeir væru ofsóttir af norðlenskri útgerð:

Hafa blaðamenn á hinum Norðurlöndunum upplifað viðlíka árásir á fréttamenn og Samherji hefur ástundað? Hvert er hlutverk stjórnvalda þegar kemur að því að tryggja fjölmiðlafrelsi?

Meintar árásir Samherja er falsfrétt, líkt og skæruliðadeildin. Samherji hafði það eitt til saka unnið að gera myndbönd á YouTube til að andmæla ásökunum RSK-miðla í Namibíumálinu. Sigríður Dögg og félagar kalla það árásir þegar falsfréttum er andæft.  Þórður Snær og Helgi Seljan fengu báðir hlutverk á málþinginu sumarið 2021. Lögreglurannsókn var hafin á byrlunar- og símastuldsmálinu, þótt fáir vissu af enda lagði flokkseigendafélag blaðamanna blátt bann við fréttaflutningi. RSK-blaðamenn vildu með málþinginu fá undanþágu frá refsilöggjöfinni, í reynd heimild til að eiga aðild að byrlun og stuldi. Lilja Alfreðsdóttir ráðherra menningarmála beit á agnið og flutti erindi.

Tilfallandi fjallaði um málþingið á sínum tíma. Tilvitnun úr blogginu sýnir hugarfarið sem RSK-miðlar höfðu skapað:

Rósa Björk Brynjólfsdóttir þingmaður Samfylkingar var með ákveðið hlutverk í sviðsetningunni. Hún sat við hlið Helgu Völu og stóð upp þegar Helgi Seljan hafði flutt sína útgáfu af Samherjamálinu. Rósa Björk byrjaði á því að líkja Samherjamálinu við morðið á blaðakonu á Möltu fyrir nokkrum árum, jafn smekklegt og það er. Rósa Björk vakti athygli á því að stjórnvöld á Möltu tóku ekki til við að rannsaka morðið fyrr en eftir alþjóðlegan þrýsting. Síðan spurði þingmaður Samfylkingar hvort og hvernig mætti setja alþjóðlegan þrýsting á íslensk stjórnvöld í deilu RÚV við Samherja.

Óhugnanleg samlíking Rósu Bjarkar veitir innsýn í bandalag vinstriþingmanna og RSK-miðla. Fjölmiðlarnir skálda falsfréttir og þingmenn trúa lyginni sem nýju neti enda fellur hún að pólitískum fordómum þeirra. Sé fáránleikanum mótmælt er andmælendum líkt við morðingja.

Sigríður Dögg hélt áfram að þjónusta skemmdu eplin í blaðamannatunnunni. Fjórir blaðamenn urðu sakborningar í byrlunar- og símastuldsmálinu í febrúar 2022. Óskiljanlegt að lögreglan krefji blaðamenn um að upplýsa heimildarmenn, sagði formaðurinn. En lögreglan vissi vel hver heimildarmaður blaðamanna var, veik eiginkona skipstjórans. Sigríður Dögg japlaði á sömu tuggunni og Þórður Snær, að lögreglan vildi nafn heimildarmanna. Það eru ósannindi. Lögreglan vissi um heimildarmann RSK-miðla.

Þegar harðnaði á dalnum í málsvörn sakborninga og Sigríðar Daggar var ráðinn til verka danskur blaðamaður búsettur á Íslandi, Lasse Skytt. Þar hæfði skel kjafti, Skytt var síðar afhjúpaður sem falsfréttamaður. Að undirlagi Þórðar Snæs og Sigríðar Daggar skrifaði sá danski tvær greinar um ofsóknir íslenskra yfirvalda á hendur blaðamönnum. Greinarnar birtust í Aftenposten-Innsikt og Journalisten. Tilfallandi tók saman þátt Sigríðar Daggar í Skytt-málinu. Þar er lygi smurð ofan á ósannindi með blekkingu sem álegg. Bæði Aftenposten-Innsikt og Journalisten hafa beðist afsökunar á falsfréttunum.

Síðasta sumar var Sigríður Dögg afhjúpuð sem skattsvikari. Enginn veit hve háum fjárhæðum formaður blaðamanna stakk undan skatti. Hún neitar að gera grein fyrir málavöxtu. Viðskiptablaðið tók saman það litla sem haft er eftir Sigríði Dögg. Í hlaðvarpi sósíalista, Samstöðunni, sagði hún þetta um skattsvikin:

„Þetta voru alveg stórar upphæðir, ég viðurkenni það.“

Vegna skattsvikanna varð Sigríður Dögg að hætta á fréttastofu RÚV. Miðstöð byrlunar- og símastuldsmálsins, Glæpaleiti, úthýsir óheiðarlegum blaðamanni. En Sigríður Dögg situr áfram keik sem formaður Blaðamannafélags Íslands. Flokkseigendafélag blaðamanna passar upp á talsmann sinn. Gagnkvæmir hagsmunir eru um að lögbrot, óheiðarleiki og siðleysi hafi betur en heilindi, löghlýðni og siðareglur. Gæti hvergi gerst nema í landi siðlausra blaðamanna.

 

 

 

Sigríður Dögg áfram formaður

Hildarleikur og Katrínarklúður

,,Bjóði Katrín sig fram tekur hún páskana í nauðsynlega handavinnu," skrifaði tilfallandi 17. mars. Páskahelgin virðist hafa verið starfssöm hjá Katrínu forsætis. Af öllum sólarmerkjum að dæma kynnir hún framboð til forseta í vikunni. Nema að handavinnan hafi klúðrast. 

Að ríkisstjórnin sæti áfram var gefið. Fréttir í gær um að sjálfstæðismenn leituðu hófanna hjá Viðreisn eru annað tveggja úr lausu lofti gripnar eða pólitískur glæfraleikur. Fóðrið í fréttirnar, að Viðreisn kæmi í stað Vinstri grænna, kom frá þingflokki Sjálfstæðisflokksins sem boðaður var á fund til að ræða stjórnarsamstarfið.

Stjórnarslit yrðu áfellisdómur allra þriggja ríkisstjórnarflokkanna. Björt framtíð hélt næturfund til að fella ríkisstjórn og þurrkaðist út í næstu kosningum. Fundarboð sjálfstæðismanna í gær er ekki jafn óábyrgt en hallar sér í áttina. Taugaveiklunin í kjölfar fundarboðunar sjálfstæðismanna gerði allar tölur nema eina rauðar í Kauphöllinni. Sumar tölurnar urðu verulega rauðar. Flokkur sem vill þeim vel er ávaxta sitt pund sendir ekki skilaboð um að líf ríkisstjórnar hangi á bláþræði nema verulega hrikti í.

Eitthvað hlýtur að búa að baki.

Það stendur upp á Katrínu að ganga friðsamlega frá borði ríkisstjórnarfleytunnar, stefni hún á Bessastaði. Gerði hún órímlegar kröfur, t.d. að vinstri grænir héldu forsætisráðuneytinu? Er það ástæða frétta í gær Svandís, vinkona Katrínar, eigi yfir höfði sér vantraust vegna hvalræðis síðasta vetrar? Svandís er skæruliðapólitíkus, íslensk útgáfa Úlriku Meinhof. Djúpheimskur orðavaðall helst í hendur við óstjórnlega löngun að sprengja allt í tætlur, þó í óeiginlegri merkingu hjá Svanhof.

Orðspor Svandísar gefur pólitískum blaðamanni Morgunblaðsins, Andrési Magnússyni, tilefni til að skrifa eftirfarandi í morgunútgáfu blaðs allra landsmanna: 

Margir spyrja hins vegar hvort hún [Svandís] hafi áhuga á því að framlengja ríkisstjórnarsamstarfið; henni og flokki hennar kunni að koma vel að vera í stjórnarandstöðu fram að næstu kosningum, sem fram fara ekki síðar en haustið 2025.

Hér yrði um að ræða skringilegustu pólitísku loftfimleika lýðveldissögunnar. Stjórnarflokkur, sem fer með forsætisráðuneytið í þokkabót, tæki sér frí síðasta ár kjörtímabilsins til að bera ekki ábyrgð á landsstjórninni í kosningabaráttunni. Vinstri grænir út og Viðreisn inn. Stjórnin springur en hvellurinn er kallaður innáskipting.

Hildar leikur Sverrisdóttur þingflokksformanns sjálfstæðismanna, að boða fund, fylgir hún úr hlaði með þeim orðum í viðtengdri frétt að ,,það liggi ekki fyrir" hvað verði um ríkisstjórnarsamstarfið, gangi Katrín frá borði.

Döh. Jú, það verður að liggja fyrir, annars fer Katrín ekki í framboð. Ef ríkisstjórnin springur stórskaðast möguleikar Katrínar að ná kjöri í sumar. Makaskipti á Bessastöðum og ráðherradómi viðreisnarþingmanna er ekki leikflétta sem gengur upp.  

Í sömu frétt segir að Þórdís Kolbrún hafi ,, um liðna helgi rætt við þing­menn flokks­ins um hvað væri til ráða ef ske kynni að Katrín færi í fram­boð..." Hvar var Bjarni formaður? Það er Bjarni sem semur við Katrínu og Sigurð Inga um framhald mála, hverfi Katrín á braut. Annað: Hildur myndi ekki boða fund þingflokksins nema ráðfæra sig við Bjarna.

Tilfallandi ráðlegging til áhafnar þjóðarskútunnar er að taka sig saman í andlitinu og koma skikki á útgerðina hið fyrsta. Þjóðin sér í gegnum fingur sér með hversdagslega sísvengd stjórnmálamanna eftir metorðum. Metnaðurinn er orðinn blindur þegar þýfgað er um tvö æðstu embætti lýðveldisins, forsætisráðherra og forseta. Þjóðarhagsmunir eru gerðir að afgangsstærð. Tímabært er að spyrja hvort ekki eigi að vísa allri áhöfninni á landganginn. Óreiðufólk á ekkert erindi í stjórnarráðið. 

  

 

 

 

    

Funda vegna mögulegs forsetaframboðs Katrínar

Fagleg fjárkúgun Sigríðar Daggar

Dagar íslenskrar blaðamennsku eru taldir ef skattsvikarinn Sigríður Dögg hlýtur ekki endurkjör sem formaður Blaðamannafélags Íslands. Á þessa leið les fjölmiðlarýnir Viðskipablaðsins, Örn Arnarson, í undirliggjandi skilaboð auglýsingaherferðar Blaðamannafélagsins:

Miðað við útlit herferðarinnar og framsetningu virðist það einnig vera markmið herferðarinnar að fólk fái það á tilfinninguna að því hafi verið að berast fjárkúgunarbréf frá formanni Blaðamannafélagsins...

Tvennt annað vekur athyli fjölmiðlarýnis Viðskiptablaðsins. Herferð Blaðamannafélagsins mismunar blaðamönnum, segir suma blaðamenn faglega en aðra ófaglega. Þá hrýs fjölmiðlarýni hugur sá boðskapur að blaðamenn ,,setji fréttir í samhengi".

[Í vitundarherferð Blaðamannafélagsins] er undirstrikað að ekki dugi að blaðamenn segi fréttir, heldur þurfi að setja þær í samhengi og skýra með hag almennings að leiðarljósi. Hvað er verið að segja hér? Jú, við þurfum ekki að leita staðreynda, greina kjarna máls og meta ólík sjónarmið. Við getum bara eftirlátið faglegum blaðamönnum það, sem af fórnfýsi og náungakærleik setji það allt í samhengi fyrir okkur.

Lítum sem snöggvast á þrjú dæmi um ,,faglega" blaðamennsku er setur ,,hlutina í samhengi." Stærsti fjölmiðill landsins, sjálf ríkisútgáfan, RÚV, er í aðalhlutverki í öllum þremur tilvikum. Faglegir blaðamenn á feitum ríkislaunum eiga sem sem sagt í hlut.

Í seðlabankamálinu falsaði RÚV gögn. Í Namibíumálinu var drykkfelldur ógæfumaður eina heimildin fyrir ásökunum um mútur. Í byrlunar- og símastuldsmálinu misnotuðu blaðamenn konu sem gengur ekki heil til skógar, fengu hana til að byrla eiginmanni sínum og stela frá honum síma sem blaðamenn afrituðu.

Blaðamennskan í málunum þrem þverbrýtur grunnreglur vestrænnar blaðamennsku. Aidan White forstöðumaður siðastofnunar blaðmanna, EJN, útskýrir reglurnar, en þær eru:

1. Nákvæmni 2. Sjálfstæði 3. Óhlutdrægni 4. Mannúð 5. Ábyrgð.

Reglurnar fimm eru hornsteinn heiðarlegrar blaðamennsku. Blaðamennskan sem Sigríður Dögg kynnir almenningi á Íslandi sem faglega er í öllum vestrænum ríkjum talin glæpsamlegur óheiðarleiki. Frétt byggð á fölsuðum gögnum er ekki nákvæm. Ekki er til marks um sjálfstæði að RÚV afriti stolinn síma og sendi fréttir til birtingar í Stundinni og Kjarnanum. Hlutdrægnin í málunum þrem er yfirþyrmandi, þarf ekki að ræða frekar. Um mannúð og ábyrgð er það að segja að enginn, hvort heldur blaðamaður eða ekki, með minnsta vott af ábyrgð og mannúð misnotar andlega veika til óhæfuverka. 

Mannlíf á Íslandi yrði snöggtum betra án glæpsamlega óheiðarlegrar blaðamennsku. Endurkjör Sigríðar Daggar í formannsstól Blaðamannafélags Íslands er til marks um siðakreppu starfsstéttar. Vitundarvakningin ætti að beinast að blaðamönnum sjálfum, ekki almenningi. Sjálf ætti Sigríður Dögg að sýna fordæmi og axla ábyrgð.