Flóttamenn með flugvélum - séríslenskt vandamál

Í ESB-ríkjum er í gildi reglugerð 2001/51/EC sem gerir flugfélög fjárhagslega ábyrg fyrir flóttamönnum sem fá ekki stöðu hælisleitenda. Flugfélög neita þess vegna að flytja farþega frá miðausturlöndum og Afríku sem ekki eru með vegabréfsáritun.

Flugfar frá Afríku og miðausturlöndum kostar 300 til 400 evrur. Þýska útgáfan FAZ segir flóttamenn borga 7000 evrur og meira fyrir að komast í manndrápsfleytur yfir Miðjarðarhaf. Þótt krafist sé að reglugerð Evrópusambandsins, um fjárhagslega ábyrgð flugfélaga á flóttamönnum sé afnumin, eru engar líkur á því að það verði gert.

Evrópusambandið hefur ekki minnsta áhuga á að gera þetta séríslenska vandamál, flóttamenn með flugvélum, að sínu.

Hópur hælisleitenda til landsins í gær

Stjórnarmyndun, andúð og siðleysi

Sjálfstæðisflokkurinn er nær tvöfalt stærri, með 29% fylgi, en næsti stærsti flokkurinn á alþingi, Vinstri grænir, sem eru með 15,9% hlutfall atkvæða í nýafstöðnum kosningum.

Nú reyna fimm flokkar, sem allir fengu atkvæði á ólíkum forsendum, að setja saman ríkisstjórn án aðildar Sjálfstæðisflokksins. Flokkarnir fimm buðu kjósendum upp á fimm ólíkar stefnuskrár sem málefnahópar sjóða saman í einn stjórnarsáttmála.

Í stjórnarsáttmálanum, ef af verður, er ein setning sem allir læsir á pólitík lesa á milli línanna: ríkisstjórn vinstriflokkanna og Viðreisnar er til höfuðs Sjálfstæðisflokknum og kjósendum hans.

Fimm flokka ríkisstjórn til höfuðs tæplega þriðjungi þjóðarinnar fær hvorki meðbyr né velvild. Ekkert málefni, nema andóf gegn Sjálfstæðisflokki, sameinar smáflokkana fimm.

Þegar smáflokkar sameinast gegn þeim stærsta þarf málatilbúnaðurinn að byggja á heilbrigðari hvöt en andúð. Annars er siðleysinu gert hátt undir höfði.

Tuttugu manns í málefnahópunum

Öfgaríkisstjórn vinstrimanna

Fimm flokka ríkisstjórn vinstriflokkanna og Viðreisnar verður með Reykjavíkurslagsíðu á kostnað landsbyggðarinnar. Sérstök áhugamál kennd við 101 Reykjavík, s.s. ESB-umsókn, skattlagning á útgerð, óheftur innflutningur matvæla og stjórnarskrárbreytingar, fá stóraukið vægi. Málefni landsbyggðarinnar verða víkjandi. 

Öfgastjórn vinstrimanna er gagngert sett saman til að halda Sjálfstæðisflokknum frá völdum. Sjálfstæðisflokkurinn er með fyrsta þingmanninn í öllum kjördæmum landsins, sem þýðir að stærsti kjósendahópurinn í hverju kjördæmi styður flokkinn til áhrifa í samfélaginu.

Þeir 5 flokkar sem nú ræða stjórnarmyndun geta með samráði hindrað að tæp 30 prósent þjóðarinnar fái eðlilega aðkomu að landsstjórninni. En aðeins í skamman tíma. Þegar kemur að uppgjöri verður vígstaða vinstriflokkanna gjörtöpuð.

Samþykkja formlegar viðræður

Bandaríkin yfirgefa Evrópu

Síðasti fundur Obama Bandaríkjaforseta og starfsfélaga hans í Rússlandi, Pútín, fór í að hvetja til samninga um Úkraínu. Bandaríkin og Evrópusambandið styðja ríkisstjórnina í Kiev en Rússar uppreisnarmenn í austurhluta landsins.

Obama er forseti á útleið, í janúar tekur Donald Trump við. Nýr hæstráðandi í Washington vill hverfa frá stöðutöku Bandaríkjanna í Austur-Evrópu. Baráttan stendur um hvort Úkraína verði ESB-ríki með Nató-aðild en Rússar segja það ógna öryggishagsmunum sínum. Minsk-samkomulagið í deilunni gerir ráð fyrir að Úkraínu verði skipt upp í sjálfsstjórnarsvæði, sem gefur Rússum færi á að stjórna í reynd austurhluta landsins.

Sérfræðingar í alþjóðamálum, t.d. Robert Kagan, spá einangrunarstefnu Bandaríkjanna í kjölfar sigurs Trump. Í Austur-Evrópu er talað um að Pútín verði vinsælli sökum þess að fjarvera Bandaríkjanna geri Rússland sterkt en Evrópusambandið veikt. Smáríkin við Eystrasalt munu í auknum mæli komast undir rússnesk áhrif.

Evrópusambandið tapar áhrifum sínum í Austur-Evrópu. Efnahagslegur máttur ESB kemur fyrir lítið þegar hernaðarstyrkur Nató er ekki lengur bakhjarl. Bandaríkin greiða 70 prósent af kostnaði Nató og Trump mun skera þau framlög niður.

Angela Merkel kanslari Þýskalands mun eiga fullt í fangi með að tryggja þýska hagsmuni í Mið-Evrópu. Eftir útgöngu Breta úr Evrópusambandinu og einangrunarstefnu Bandaríkjanna er kristaltært að ESB er ekki lengur aflið sem mótar framtíð Evrópu. Öxullinn Berlín-Moskva mun gera það.

Vill verja lýðræðisleg gildi

Vinstristjórn veit á pólitíska kreppu

Eftir hrun varð hér pólitísk kreppa og fyrsta hreina vinstristjórn lýðveldissögunnar leit dagsins ljós. Ríkisstjórn Vinstri grænna og Samfylkingar lagði til atlögu við fullveldið og stjórnskipun landsins, með ESB-umsókn og tilraun til uppstokkunar á stjórnarskrá.

Hvorttveggja mistókst og vinstristjórnin var lömuð helming kjörtímabilsins.

Vinstristjórnin 2009-2013 var afleiðing efnahagshruns. Möguleg vinstristjórn 2016-2017 er afleiðing pólitískrar kreppu vinstrimanna, sem dreifast á 4 flokka, annars vegar og hins vegar lýðskrums sömu flokka sem bjóða sömu sömu lausnir og misheppnaða ríkisstjórn Jóhönnu Sig., þ.e. ESB-umsókn og nýja stjórnarskrá.

5 flokka vinstristjórn, með Viðreisn innanborðs, gæti mögulega sameinast um valdatöku meirihlutans á alþingi. Valdatakan er aðeins fær með því að útiloka sigurvegara nýafstaðinna kosninga, Sjálfstæðisflokkinn. Verði það raunin er skollin á heimatilbúin pólitísk kreppa, sem vinstriflokkarnir búa til en verður um megn að leysa. Nýjar þingkosningar næsta vor er rökrétt afleiðing.

Funda kl. 13 á morgun

Ísland á bandarísku áhrifasvæði

Bandaríkjaher fékk aðstöðu á Íslandi í seinni heimsstyrjöld. Sumarið 1941 var gerður þríhliða samningur milli Íslands, Bandaríkjanna og Bretlands, sem hafði hernumið Ísland ári áður, um að Bandaríkjaher leysti breska setuliðið af hólmi.

Samningurinn sumarið 1941 er merkilegur í alþjóðlegu samhengi. Bandaríkin voru enn hlutlaus í stríði Breta við Þjóðverja, sem höfðu lagt undir sig alla Vestur-Evrópu og Noreg og Danmörku að auki. Stríð milli Bandaríkjanna og Þýskalands hófst ekki fyrr en eftir árás Japana, bandamanna Þjóðverja, á Perluhöfn í byrjun desember 1941.

Ísland komst með herverndarsamningnum 1941 undir bandarískt áhrifasvæði. Heimsókn Churchill forsætisráðherra Breta til Íslands í ágúst sama ár var táknræn viðurkenning að mesta flotaveldi Evrópu afsalaði sér áhrifum í þessum heimshluta til Bandaríkjanna.

Allt kalda stríðið, sem tók við af seinni heimsstyrjöld, var Ísland mikilvægur hlekkur í varnarkeðju vestrænu Nató-ríkjanna gegn útþenslu Sovétríkjanna. Eftir fall Sovétríkjanna myndaðist valdatómarúm á Norður-Atlantshafi. Bandaríkin töldu herstöðina í Keflavík óþarfa og lokuðu henni árið 2006.

Björn Bjarnason, fyrrverandi ráðherra, ræðir við Robert G. Loftis um brotthvarf Bandaríkjahers af Íslandi. Loftis var samningamaður bandarískra stjórnvalda gagnvart Íslandi. Í viðtalinu kemur fram sígilt sjónarmið stórvelda, að þau setja upp herstöðvar og loka þeim fyrst og síðast í þágu eigin hagsmuna. En jafnframt hitt að orðspor stórvelda skiptir máli. Ótímabær lokun Keflavíkurstöðvarinnar skaðaði orðspor Bandaríkjanna, sérstaklega gagnvart smáþjóðum sem treysta á vernd þeirra - t.d. Norðurlönd og Eystrasaltsríkin.

Ísland er enn á bandarísku áhrifasvæði. Helsta verkfæri Bandaríkjanna í öryggismálum Evrópu, Nató, stendur frammi fyrir óvissu í kjölfar valdatöku Donald Trump. Verkefni íslenskra stjórnvalda næstu árin er að lóðsa öryggishagsmuni okkar þannig að þau taki mið af pólitískum staðreyndum en skerði ekki fullveldi okkar til vinsamlega samskipta, t.d. við Rússland. Allra síst ættum við að leggja lag okkar við upplausnarástandið sem ber skammstöfunina ESB.

Líkur á kosningum næsta vor

Jákvæður tónn er í viðræðum um fimm flokka ríkisstjórn. Ef tekst að halda þessum jákvæða tón út helgina og fram í næstu viku gætum við fengið yfir okkur sérkennilegustu ríkisstjórn seinni tíma.

Engar líkur eru á að fimm flokka ríkisstjórn haldi velli nema yfir bláveturinn. Í landinu er góðæri og flokkarnir fimm eiga marga munna að metta. Fyrir páska verður komið hallæri.

Ekki seinna en í maí 2017 göngum við á ný til þingkosninga.

„Það virkuðu allir mjög jákvæðir“

Lygi vex með lausung

Net- og samfélagsmiðlar eru fjölmiðlabylting sem skellur á okkur um líkt leyti og samfélagssáttmáli síðustu áratuga er í uppnámi. Tvær lýðræðislegar hamfarir ársins 2016 færa okkur heim sanninn um að fjölmiðlabyltingin og rof samfélagssáttmálans leiða ekki til upplýstari umræðu heldur veldisvöxt lyginnar.

Í Brexit-umræðunni í Bretlandi smurðu bæði andstæðingar veru Bretlands í Evrópusambandinu og fylgjendur svo þykkt á staðreyndir að almenningur gat ekki með nokkru móti myndað sér hlutlæga skoðun. Engri hlutlægni var til að dreifa. Ýkjur og gróusögur um að Bretland yrði óþekkjanlegt, hvort heldur landið yrði áfram í ESB eða yfirgæfi sambandið, voru aðalréttirnir á matseðli umræðunnar.

Forsetakosningarnar í Bandaríkjunum buðu upp á sömu umræðuna. Þar í landi er orðinn til heimilisiðnaður að afhjúpa lygar í fréttaflutningi. Sú skýring, að reglulegir fjölmiðlar standi sig ekki nógu vel að flytja sannar og hlutlægar fréttir, segir ekki nema hluta sögunnar.

Jonathan Freedland er dálkahöfundur vinstriútgáfunnar Guardian. Hann kennir linku vinstrimanna um Brexit og sigur Trump. Freedland segir vinstrimenn ekki nógu ósvífna í málflutningi sínum, þar hafi hægrimenn vinninginn. Hæpið er að þessi kenning standist. Skýring R.W. Johnson á sigri Trump í London Review of Books er meira sannfærandi. Nat Parry er líka með trúverðugri skýringu en Freedland.

Engu að síður er þeir margir, bæði til hægri og vinstri, sem telja nauðsynlegt að auka veg ýktra frétta, ef ekki beinna lyga, til að ná árangri í pólitískri umræðu.

Ástæðan fyrir því að ýkjur og lygar eiga jafn mikið upp á pallborðið og raun ber vitni er stóraukin eftirspurn. Net- og samfélagsmiðlar eru þrátt fyrir allt miðlar en ekki sjálfstæð uppspretta. Þeir sem fóðra miðlana, bæði hægri- og vinstrimenn, eyddu ekki fé og fyrirhöfn í framleiðsluna ef almenningur hlýddi ekki á.

Þegar grannt er skoðað hlýtur ástæða eftirspurnarinnar að vera sú að fólki finnst heimsmynd sín á hverfanda hveli. Fólk leitar eftir frásögnum sem staðfesta þá tilfinningu annars vegar og hins vegar bjóða upp á pólitískar lausnir. Heimsmynd kalda stríðsins og velferðarríkisins er liðinn. Tími frjálslyndis og stöðugs hagvaxtar er einnig liðinn. Við lifum á tímum lausungar og þar vex lygin.

ASÍ og þjófótta verslunin

ASÍ þjónar almannahagsmunum vel með verðlagseftirliti. ASÍ sýnir fram á að verslunin skilar ekki til neytenda styrkingu krónunnar. Viðskiptaráð er ósvífið verkfæri þjófóttrar verslunar og birtir ,,leiðréttingu" á niðurstöðum ASÍ.

Viðskiptaráð reynir að útskýra þjófnað verslunarinnar með vísun í launahækkanir. ASÍ svarar og bendir á launaliðurinn í versluninni er ekki nema 8 til 13 prósent.

Niðurstaða: verslunin stelur af neytendum með því að lækka ekki vöruverð til samræmis við styrkingu krónunnar - að teknu tilliti til launahækkana.

Sterkt gengi ekki skilað sér

Samfylkingin í fjármálaráðuneytið

Í ríkisstjórn vinstriflokkanna gæti Samfylkingin fengið fjármálaráðuneytið. Færi svo yrðu Samtök fjármálafyrirtækja hoppandi kát enda nýr framkvæmdastjóri þeirra enginn annar en fyrrverandi fjármálaráðherra, Katrín Júlíusdóttir, sem þartil fyrir skemmstu var þingmaður Samfylkingar.

Katrín er núna hluti af baklandi Samfylkingar. Komist Samfylking í ríkisstjórn verður baklandið lifandi sem aldrei fyrr, jafnvel þótt um örflokk sé að ræða með 5,7 prósent fylgi.

Katrín gæti reynst nýjum vinnuveitendum sínum gulls ígildi. Samtök fjármálafyrirtækja ,,byggja upp heil­brigt og traust fjár­mála­kerfi", eins og alþjóð veit. Á tímum útrásar höfðu samtökin forgöngu um gengistryggð lán, sem síðar reyndust ólögleg, og lögðust jafnframt á árarnar við að gera Íslendingum kleift að opna bankareikninga í útlöndum, til dæmis í Panama.

Katrínu er óskað velfarnaðar í starfi.

Katrín ráðin framkvæmdastjóri SFF