Ísland eftir Úkraínustríðið

Stríðinu í Úkraínu linnir, vonandi fyrr heldur en seinna. Eftir stríðið verða öryggis- og varnarmál Evrópu ekki eins og þau voru fyrir. Tvær stærstu fréttirnar, fyrir utan innrásina sjálfa, eru að Nató heldur að sér höndum í evrópustríði annars vegar og hins vegar að Bandaríkin þvo hendur sínar af örlögum Úkraínu.

Afstaða Bandaríkjanna felur í sér að Evrópa þarf að finna sínar eigin lausnir í öryggis- og varnarmálum. Bandaríkin eru í reynd með sömu afstöðu og þau höfðu í upphafi bæði fyrri og seinni heimsstyrjaldar. Washington leit svo á evrópskur hrepparígur væri sér óviðkomandi. Ekki fyrr en stórkostlega hallaði á Breta og Frakka létu Bandaríkin undan þrýstingi og tóku afstöðu.

Bretar, Þjóðverjar og Frakkar halda að sér höndum í Úkraínustríðinu. Á meðan svo er verður stríðið staðbundin hjaðningavíg í austri. En fari svo, sem meiri líkur eru á en minni, að Rússar hafi betur og leggi undir sig Úkraínu er Rússland orðið stórhættulegt Vestur-Evrópu. Úkraína er nær tvöfalt stærra land en Þýskland og með 45 milljónir þegna.

Stóru ríkin á meginlandi Vestur-Evrópu, Frakkland og Þýskaland, verða að finna leið til að lifa með rússneska stórveldinu. Bandaríkin, og þar með Nató, verða fremur áhorfendur en gerendur í þeirri þróun.

Bandaríkin verða áfram aðilar að Nató og styðja Vestur-Evrópu gegn vaxandi veldi Rússa. En Washington mun ekki, líkt og í kalda stríðinu, telja sér lífsnauðsyn að hafa aðalvarnarlínu sína í Mið-Evrópu. Rússland mun ekki, eins og Sovétríkin, ógna bandarískum hagsmunum um víða veröld. Í fáum orðum: séð frá Bandaríkjunum verður Rússland evrópskt vandamál.

Ísland er ekki hluti Vestur-Evrópu í skilningi öryggis- og varnamála. Bandaríkin munu taka Ísland, Grænland og Bretland fyrir það sem þessi lönd eru í landfræðilegum skilningi; eyjar á milli Bandaríkjanna og meginlands Evrópu.

Af þessu leiðir að Ísland verður í fremstu varnarlínu Bandaríkjanna gagnvart mögulegri ógn úr austri. Þetta eru ekki ný tíðindi. Þeir sem teljast til raunsæisskólans í akademískri umræðu um bandarísk varnarmál, t.d. John J. Mearsheimer og Stephen M. Walt, hafa talað fyrir aftengingu við langt-í-burtu hagsmuni. Bók Walt, Víti góðra áforma, er útlegging á nýja fagnaðarerindinu í bandarískum varnarmálum.

Íslendingar geta þakkað sínum sæla að Samfylkingu og Viðreisn tókst ekki að þvæla okkur inn í Evrópusambandið. Við getum tekið á málum af yfirvegun og raunsæi. Ef Ísland væri hjálenda ESB væru hagsmunar okkar í gíslingu á meginlandi Evrópu.

Macron býst við því versta eftir símtal frá Pútín