Bræður í glæpum: ekkert vanhæfi

Ingi Freyr Vilhjálmsson blaðamaður á Heimildinni er sakborningur í byrlunar- og símastuldsmáli þar sem Arna McClure er brotaþoli ásamt Páli skipstjóra Steingrímssyni. Bróðir Inga Freys, Finnur Þór, er saksóknari hjá embætti héraðssaksóknara, og fer með s.k. Namibíumál þar sem Arna er með réttarstöðu sakbornings.

Arna fór fyrir héraðsdóm með kröfu um að stöðu hennar sem sakbornings verði aflétt. Rökin voru m.a. að ekkert í gögnum Namibíumálsins styðji réttarstöðu Örnu. Rannsóknin hófst 2019 með málatilbúnaði Jóhannesar uppljóstrara Stefánssonar og RSK-miðla - með Inga Frey innanborðs.

Héraðsdómur synjaði kröfu Örnu og hún áfrýjaði til landsréttar sem í gær staðfesti úrskurð héraðsdóms. Arna skal áfram sakborningur.

Í niðurstöðu landsréttar um tengsl bræðranna segir:

Sú rannsókn [á aðild Inga Freys að byrlunar- og símastuldsmálinu] snýr að öðrum atvikum og sakarefnum en rannsókn sóknaraðila [Finns Þórs] í máli þessu [Namibíumálinu].

Hér er tvennu ólíku slegið saman, rannsóknum og málsaðilum. Vanhæfi Finns Þórs snýst um að bróðir hans er sakborningur í refsimáli þar sem Arna er brotaþoli en ekki hvort málin séu skyld að öðru leyti. Á meðan Arna er sakborningur í Namibíumálinu batnar staða Inga Freys í byrlunar- og símastuldsmálinu. 

Sakborningur, samkvæmt skilgreiningu, er grunaður um glæp. Meingjörð gagnvart brotaþola, sem jafnframt er sakborningur, er ekki jafn alvarleg og meingjörð gegn alsaklausum. Þetta er ekki lögfræði heldur siðfræði 101. Siðfræði er undirstaða laga, en ekki öfugt.

Hér er tilgáta um ástæður niðurstöðu landsréttar. Dómararnir þrír vilja ekki undir nokkrum kringumstæðum taka fram fyrir hendur ákæruvaldsins á meðan rannsókn stendur.

Embætti héraðssaksóknara sleppur með skrekkinn í þessari umferð. Kröfumál, líkt og Arna höfðaði, eru ekki ekki sami hluturinn og ákærumál. Það mun ekki reyna á hæfi Finns Þórs í dómsmáli Namibíumálsins. Hann er ekki með nein gögn til að undirbyggja ákæru. Síðast hreyfði hann sig í málinu fyrir tæpu hálfu ári með örvæntingarfullu bréfi til Namibíu.

Skatturinn fór með þann hluta Namibíumálsins er snýr að fjárreiðum. Ekki fann Skatturinn nein ummerki um mútugjafir og felldi niður rannsóknina. Einu gögnin, ef gögn skyldi kalla, sem Finnur Þór býr að, er vitnisburður Jóhannesar uppljóstrara.

RSK-miðlar plöntuðu Jóhannesarsögu í norsku útgáfuna Aftenposten-Innsikt með hjálp leigupenna. Eftir að norska ritstjórnin fór yfir vitnisburðinn baðst hún afsökunar að hafa borið út slúður Jóhannesar og RSK-miðla.

,,Það hefði átt að koma fram í greininni," segir Aftenposten-Innsikt, ,,að Jóhannes er einn til frásagnar um að hafa stundað mútur." 

Einn til frásagnar þýðir að engin gögn eru um mútur í Namibíu. Ef ein arða af rökstuðningi fyndist yrði henni óðara slegið upp á RSK-miðlum. Heimildin (Stundin og Kjarninn) eru svo magnvana eftir dauðaleitina að 13 manna ritstjórn getur ekki hóstað upp fleiri en fimm fréttum á dag, - ásamt auðvitað yfirlýsingu um ,,missögn" Eddu Falak. 

Finnur Þór hefur vald til að úrskurða Örnu sakborning án annars rökstuðnings en að rannsókn standi enn yfir. Ingi Freyr bróðir nýtur góðs af.

ps

Tilfallandi bloggari á það til að fá stefnu fyrir að segja málsaðila eiga málsaðild. Svo talað sé án tvímæla, og Villi Vill, þriðji bróðirinn, fari ekki að skrifa kröfubréf, er það eindregin og afgerandi tilfallandi sannfæring að hvorki er Finnur Þór vanhæfur sem saksóknari að rannsaka mál þar sem bróðir hans á hagsmuni að gæta né er Ingi Freyr vanhæfur sem blaðamaður að skrifa um rannsókn bróa saksóknara. Fjölskylduréttlætið, það blífi.

Landsréttur hafnaði kröfu Örnu

EES og innlimun Íslands í ESB

EES-samningurinn er hægt en örugglega að snúast upp í verkfæri til að innlima Íslands í Evrópusambandið. Á sínum tíma var samningurinn seldur Íslendingum sem vörn gegn ESB-aðild. ,,Allt fyrir ekkert," hét það. 

Á alþingi liggur fyrir frumvarp utanríkisráðherra. Stutt og laggott hljómar það svona

Ef skýrt og óskilyrt lagaákvæði sem réttilega innleiðir skuldbindingu samkvæmt EES-samningnum er ósamrýmanlegt öðru almennu lagaákvæði skal hið fyrrnefnda ganga framar, nema Alþingi hafi mælt fyrir um annað. Sama á við um skuldbindingar sem eru innleiddar með stjórnvaldsfyrirmælum.

Í reynd er frumvarpið stórfellt valdaframsal alþingis. Lög Evrópusambandsins renna inn í íslenska löggjöf sjálfkrafa í gegnum EES-samninginn. Stefán Már Stefánsson, prófessor vekur athygli á að Evrópusambandið stundar ,,útvíkkun" EES-samningnum. Annað orð er innlimun á íslensku fullveldi í stjórnarskrifstofur Brussel.

Í greinargerð er viðurkennt að pólitískar hótanir eru ástæða frumvarpsins. Þar segir

ESA hefur kynnt að fyrir liggi að verði ekki bætt úr innleiðingu á bókun 35 muni stofnunin taka næsta skref og höfða mál fyrir EFTA-dómstólnum með kröfu um staðfestingu dómstólsins á því að Ísland hafi brotið gegn skuldbindingum sínum samkvæmt EES-samningnum.

í beinu framhaldi kemur afhjúpandi setning

Með frumvarpinu er frumkvæði og forræði stjórnvalda á málinu tryggt.

Uppgjöf tryggir ,,frumkvæði og forræði" Íslendinga. Hér talar íslenska stjórnarráðið eins og útibú Brussel. Frumvarpið er stórfellt valdaframsal frá Íslandi til meginlands Evrópu en íslenskir embættismenn tala um að Ísland nái ,,frumkvæði og forræði".

Það er aum ríkisstjórn sem gætir ekki hagsmuna þjóðarinnar betur en svo að íslenskumælandi brusselistar framselja fullveldið og kalla það framgang íslenskra hagsmuna.

 

Algjörlega breyttar forsendur

Biðst Þórður Snær afsökunar?

Þórður Snær Júlíusson ritstjóri Heimildarinnar, áður Kjarnans, fullyrti að Samherji hefði greitt mútur í Namibíu. Orðrétt skrifaði ritstjórinn ,,Samherji hefur nú verið opinberað fyrir að hafa greitt mútur til að komast yfir kvóta í Namibíu".

Tilvitnunin er tekin úr inngangi fréttaskýringar Þórðar Snæs um miðjan nóvember 2019. Samherji hefur ekki sætt ákæru fyrir mútur, hvorki á Íslandi né í Namibíu. Ítarleg skattrannsókn fór fram vegna áskana Þórðar Snæs og RSK-miðla. Rannsóknin var felld niður enda fannst ekkert saknæmt.

Sú spurning vaknar hvort Þórður Snær ætli að draga orð sín tilbaka og biðja Samherja afsökunar.

Spurningin er áleitin sökum þess að Þórður Snær og blaðamaður á ritstjórn hans stefndu bloggara fyrir að segja þá eiga aðild, beina eða óbeina, að refsimáli þar sem tvímenningarnir eru sakborningar. Þegar Þórður Snær skrifaði fréttaskýringuna var enginn Samherjamaður sakborningur. 

Þórður Snær taldi hart að sér vegið með því að segja hann eiga aðild að refsimáli þar sem hann er sakborningur. Haft er eftir Þórði Snæ, eftir að hann fékk bloggara dæmdan:

Ég er ánægður að sjá að rétt­ar­kerfið virk­ar eins og það á að virka. Það blasti við okk­ur að þarna voru sett­ar fram staðhæf­ing­ar og staðreynd­ir sem áttu sér enga stoð í raun­veru­leik­an­um. Ég og Arn­ar Þór Ing­ólfs­son vor­um sakaðir um al­var­leg hegn­ing­ar­laga­brot og það má ekki segja hvað sem er um hvern sem er, hvenær sem er, hvar sem er.

Staðhæfingar og staðreyndir bloggara byggja á réttarstöðu Þórðar Snæs og Arnars Þórs. Báðir eru sakborningar. Ergó, þeir eiga aðild að refsimálinu þar sem þeir eru til rannsóknar.

Þórður Snær setti fram fullyrðingu, um að Samherji greiddi mútur, sem á sér  ,,enga stoð í veruleikanum," svo notað sé orðfæri hans sjálfs.

Þórður Snær er óopinber talsmaður RSK-miðla sem fara með drjúgan hluta dagskrárvalds opinberrar umræðu hér á landi. Blaðamannafélag Íslands er bakhjarl RSK-miðla. Fjölmiðlabandalagið leggur línurnar um hvað leyfist og hvað ekki.

Mun ritstjórinn biðjast afsökunar, nú þegar hann er uppvís að halda ekki máli á eigin siðferðiskvarða? Ef ritstjórinn biður Samherja ekki afsökunar hlýtur hann að biðja bloggara afsökunar fyrir að stefna honum fyrir dóm vegna ummæla sem eru sýnu mildari og betur rökstudd en þau sem Þórður Snær viðhafði. 

Eða ætlar Þórður Snær að skáka í því skjólinu að RSK-blaðamenn eru hafnir yfir siði, lög og rétt og eru í ofanálag með héraðsdóm Reykjavíkur í vasanum til að dæma bloggara fyrir að segja sannleikann? Á meðan sannleikurinn er múlbundinn komast menn upp með glæpi. Til dæmis að byrla, stela gögnum, misnota andlega veika og brjóta á friðhelgi fólks.

 

 

Áfrýjun til landsréttar, málskostnaður

Tilfallandi bloggari var fyrir helgi dæmdur til að greiða tveim blaðamönnum RSK-miðla um 2,5 m.kr. vegna bloggskrifa um aðild RSK-miðla að byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar og stuldi á síma. ,,...það má ekki segja hvað sem er um hvern sem er," sagði annar blaðamannanna, Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, við dómsuppsögu á föstudag.

Tjáningarfrelsið er sem sagt fyrir fáeina útvalda. Þeir sem andæfa ráðandi frásögn fjölmiðla og vekja athygli á lögleysunni hljóta verra af - til dæmis málssókn. Dómnum frá föstudag verður áfrýjað enda tekur engu tali að ekki megi segja á opinberum vettvangi að málsaðilar eigi aðild, beina eða óbeina.

RSK-miðlar, RÚV, Stundin og Kjarninn (nú Heimildin) eru fjármagnaðir af ríkinu. RÚV er á fjárlögum og Heimildin fær fjölmiðlastyrk úr ríkissjóði. Tilfallandi bloggari er launamaður.

Lesendur hafa haft samband og spurt hvernig mætti leggja tilfallandi athugasemdum lið með fjárframlagi vegna málskostnaðar. 

kRST lögmenn ehf. hafa verið svo vinsamlegir að opna fjárvörslureikning til að halda utan um málskostnaðinn. Þeir sem vilja leggja málinu lið er bent á reikninginn sem skráður er hér að neðan - með fyrirfram þökkum frá tilfallandi bloggara.

KRST lögmenn ehf.

Kennitala

711204-2960

Reikningsnúmer

0513-14-640046

 

Páll vill draga „þjófsnauta“ fyrir Landsrétt

Lausung í löngum texta

Sakborningur í refsimáli á aðild að málinu. Þórður Snær Júlíusson og Arnar Þór Ingólfsson eru sakborningar í yfirstandandi lögreglurannsókn er snýst um byrlun og stuld á síma Páls skipstjóra Steingrímssonar. Dómari við héraðsdóm Reykjavíkur skrifar 26 blaðsíðna dóm um að málsaðilar eigi ekki málsaðild. Verðlaunadómur um verðlaunablaðamenn.

Í dómi héraðsdóms, þar sem tilfallandi bloggari er dæmdur fyrir ummæli um ,,beina eða óbeina aðild" vísar dómarinn ítrekað í,,staðreyndir málsins" og ályktar frjálslega um að Þórður Snær og Arnar Þór eigi ekki aðild að máli þar sem þeir eru sakborningar.

 ,,Staðreyndir málsins", sem dómari fabúlerar um, eru í gögnum lögreglu, sem dómarinn hefur ekki aðgang að, en eru grundvöllurinn að þeirri staðreynd að Þórður Snær og Arnar Þór eru sakborningar. 

Bloggari ályktaði að þar sem Þórður Snær og Arnar Þór eru sakborningar í lögreglurannsókn hljóti þeir að eiga ,,beina eða óbeina aðild" að málinu sem er til rannsóknar, þ.e. byrlun og gagnastuldi. Annars væru þeir ekki sakborningar. Lögregla úrskurðar að einhver sé sakborningur á grundvelli gagna sem tengja viðkomandi við refsiverða háttsemi. Á íslensku heitir það aðild.

Vörn Þórðar Snæs og Arnars Þórs er að þeir hafi ekki komið nálægt byrlun og stuldi, aðeins birt fréttir úr stolna símanum. En það er líka aðild. Þeir sem njóta góðs af þýfi eru þjófsnautar.

Samkvæmt dómnum er ærumeiðandi að segja sakborning í refsimáli eiga aðild að málinu. Sannleikurinn er ærumeiðandi og skal ómerkja. Leiðin framhjá sannleikanum liggur í löngum texta. Gildir bæði í blaðamennsku og dómaskrifum.

Úrskurður dómarans, í hnotskurn, er eftirfarandi: Þórður Snær og Arnar Þór eru sakborningar í refsimáli, en þeir eiga ekki aðild að málinu, hvorki beina né óbeina.

Einu sinni var dómari sem komast að þeirri niðurstöðu að lög bönnuðu ekki að hengja bakara fyrir smið. Héraðsdómur Reykjavíkur gerir betur: sakborningar eru ekki málsaðilar. Hvað kemur næst? Að ákærðir séu ekki ákærðir?

Dómarinn fór í smiðju Þórðar Snæs sem skrifaði alræmdan leiðara 18. nóvember 2021, ,,Glæpur í höfði Páls Vilhjálmssonar." Þremur mánuðum síðar var Þórður Snær orðinn sakborningur í lögreglurannsókn á byrlun og gagnastuldi. Páll Vilhjálmsson skrifar og veldur raðbilun á dómgreind.

Þórður Snær birti frétt á Heimildinni kl. 7:30 í gærmorgun um að dómur í málinu verði kveðinn upp síðar sama dag. Þórður Snær var mættur í dómssal að hlýða á dómsuppkvaðningu og hafði kallað til félaga sína úr blaðamannastétt að fagna með sér. Hvernig vissi Þórður Snær niðurstöðuna fyrirfram? Samhengið er langur texti, léleg dómgreind og lágt siðferði.

 

„Má ekki segja hvað sem er“

Dagskrárvald RSK-miðla: 3 dæmi

Ekkert heyrist af danska blaðamanninum Lasse Skytt sem fékk birta grein í Aftenposten fyrir RSK-miðla um að blaðamenn séu ofsóttir á Íslandi. Aftenposten baðst afsökunar að hafa birt efnið fyrir þrem vikum. Tilfallandi athugasemd fjallaði um málið:

Í afsökunarbeiðni Innsikt er tekið fram að útgáfan hafi ekki séð neinar trúverðugar heimildir um að Jóhannes hafi fyrir hönd Samherja mútað embættismönnum í Namibíu. ,,Það hefði átt að koma fram í greininni," segir Innsikt, ,,að Jóhannes er einn til frásagnar um að hafa stundað mútur."
Skytt hafði ekki samband við Samherja þegar hann undirbjó greinina. Enda var Skytt í vinnu hjá RSK-miðlum til að ófrægja Samherja. Aldrei stóð til sjónarmið annarra en RSK-miðla kæmust á framfæri. Afsökunarbeiðni Innsikt segir: ,,Verkferlar hjá okkur brugðust. Grunnatriði blaðamennsku er að ásakanir séu bornar undir þá sem þær beinast að. Það var ekki gert í þessu tilviki."

Afsökunarbeiðni Aftenpoten segir að RSK-frásögnin um Namibíumálið og stóra byrlunar- og símstuldsmálið ekki halda vatni. Hvers vegna er Skytt ekki spurður af íslenskum fjölmiðlum og krafinn skýringa að fara með staðlausa stafi?

Í nóvember síðastliðinn sendi  Blaðamannafélag Íslands beiðni til umboðsmanns alþingis að hann hæfi frumkvæðisathugun á rannsókn lögreglu á aðild RSK-miðla að byrlun og gagnastuldi. Beiðnin er upp á heilar níu blaðsíður. Sigríður Dögg Auðunsdóttir formaður BÍ sendi frá sér fréttatilkynningu og sagði m.a.:

Það er mikilvægt að fá álit Umboðsmanns Alþingis á því hvort ákvörðun lögreglustjórans á Norðurlandi eystra, að kalla blaðamenn til yfirheyrslu fyrir það eitt að vinna vinnuna sína, hafi verið í samræmi við hlutverk lögreglu og þá vernd sem fjölmiðlar njóta samkvæmt stjórnarskrá og mannréttindasáttmálum.

Síðan eru liðnir fjórir mánuðir. Hvers vegna er Sigríður Dögg ekki spurð af fjölmiðlum um svarið sem hún fékk frá umboðsmanni alþingis?

Í september á síðasta ári sagðist Aðalsteinn Kjartansson, einn sakborninga í stóra byrlunar- og símamálinu, hafa kært lögreglurannsóknina til Mannréttindadómstóls Evrópu. Síðan eru liðnir sex mánuðir.

Hvers vegna er Aðalsteinn ekki inntur eftir kærunni? Hvers vegna er hann ekki beðinn að framvísa kærunni og upplýsa framvindu hennar?

RÚV, með stuðningi Blaðamannfélags Íslands og jaðarmiðlinum Heimildinni (áður Stundin/Kjarninn) stjórna umræðunni um fjölmiðlun á Íslandi. Fimm blaðamenn eru sakborningar í stóra byrlunar- og símamálinu, allir á RÚV og Heimildinni. En það er ekkert að frétta.

 

Bræður í glæpum, lygar í neytendapakkningum

Finnur Þór Vilhjálmsson saksóknari hjá embætti héraðssaksóknara er bróðir Inga Freys blaðamanns á Stundinni/Heimildinni. Ingi Freyr tók þátt, ásamt öðrum blaðamönnum, að útbúa Namibíumálið í hendur embættis héraðssaksóknara. Finnur Þór tók við gögnum blaðamanna RSK-miðla (RÚV, Stundarinnar og Kjarnans) haustið 2019. Þannig hófst málið kennt við Afríkuríkið.

Namibíumálið snýst um ásakanir Jóhannesar Stefánssonar uppljóstrara að Samherji hafi stundað mútur í Namibíu til að fá þar veiðiheimildir. Ingi Freyr er iðinn við að skrifa fréttir um meinta sekt Samherja á meðan Finnur Þór bróðir stundar sakamálarannsóknina. Leiksýningin hefur staðið yfir í rúm 3 ár.

Meðal sakborninga í rannsókn Finns Þórs er Arna McClure lögfræðingur Samherja. Hún stefndi embætti héraðssaksóknara fyrir til dóm til að fá réttarstöðu sinni aflétt. Arna er brotaþoli í öðru sakamáli, byrlun Páls skipstjóra og stuldi á síma hans. Þar er Ingi Freyr sakborningur, ásamt fjórum öðrum blaðamönnum.

Samkvæmt meðfylgjandi frétt hefur Ólafur Þór Hauksson héraðssaksóknari og yfirmaður Finns Þórs hafið rannsókn á aðild Inga Freys að byrlunar- og símastuldsmálinu. Ólafur Þór fær þær upplýsingar að Ingi Freyr notaði gögn úr stolnum síma og hann sé einnig sakborningur ,,vegna þess hvernig staðið var að af­rit­un sím­ans."

Ekki þarf doktorspróf í lögfræði til að sjá að Finnur Þór saksóknari er vanhæfur til að fara með rannsókn máls þar sem bróðir hans, blaðamaðurinn Ingi Freyr, á ríka hagsmuni að ljúki með ákæru en ekki niðurfellingu.

Tilfallandi blogg, sjá hér og hér, setja málið í samhengi. Meira hangir á spýtunni.

Veigamesti hluti Namibíurannsóknarinnar var felldur niður 12. janúar síðast liðinn. Öll hörðu sönnunargögnin, sem koma úr bókhaldi, voru í rannsókn hjá Skattinum. Þar fannst ekkert saknæmt.

Það eina sem eftir er af Namibíumálinu er sá hluti sem liggur hjá Finni Þór. Í raun er það aðeins vitnisburður Jóhannesar uppljóstrara, sem Ingi Freyr og fleiri bjuggu til í hendur héraðssaksóknara.

Finnur Þór viðurkenndi óbeint með bréfi til Nambíu 17. október sl. haust að vitnisburður Jóhannesar væri drasl. Hann yrði að fá nýjar upplýsingar frá Namibíu til að geta haldið málinu opnu á Íslandi. Þær upplýsingar munu aldrei koma fram, einfaldlega vegna þess að þær eru ekki til. Kolruglaður eiturlyfja- og áfengissjúklingur bjó til frásögn í samvinnu við RSK-miðla.

Kristinn Hrafnsson, náinn vinur Helga Seljan, leiddi þá saman, fréttamanninn og uppljóstrarann. Kristinn lýsir upphafinu með þessum orðum:

Fljót­lega eft­ir fund Krist­ins og Jó­hann­es­ar, sem er fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóri og stjórn­ar­maður Sam­herja í Namib­íu, setti sá síðar­nefndi sig í sam­band við lög­reglu­yf­ir­völd og spill­ingar­rann­sókn­ar­nefnd í Namib­íu.

Fyrsti prufukeyrði Jóhannes uppspuna sinn á trúgjörn eyru Kristins sem keypti kjaftæðið í heildsölu og seldi Helga Seljan og namibískum yfirvöldum í smásölu. Eftir að yfirvöld þar syðra bitu á agnið var hægt að endurvinna draslið og selja íslenskum almenningi svikna vöru í neytendaumbúðum. Kristinn útskýrir hvernig það var gert

Ég held líka al­mennt séð að þessi birt­ing og þessi um­fjöll­un sé ákveðinn próf­steinn og prófraun á ís­lenskt sam­fé­lag, og einnig á ís­lenska fjöl­miðla, hvernig þeir mat­reiða og verka þessi mál

Í dómsmáli, sem rekið er í Namibíu, er vitnisburður Jóhannesar ekki notaður. Rugludallurinn var veginn og metinn og léttvægur fundinn. Uppljóstrarinn er ekki trúverðug heimild nema hjá blaðamönnum með glæpsamlegt hugarfar sem ,,matreiða og verka" slúður í neytendapakkningar.

Eina réttarfarslega rétta niðurstaðan sem Ólafur Þór Hauksson héraðssaksóknari getur komist að er sú að Finnur Þór sé vanhæfur til að rannsaka Namibíumálið. Ólafur Þór er ekki svo skyni skroppinn að hann setji nýjan saksóknara í að berja til lífs dauða namibíska hrossið.

Spilaborgin sem RSK-miðlar bjuggu til í nóvember 2019 með Kveiksþætti á RÚV um ásakanir Jóhannesar uppljóstrara riðar til falls. Eftir stendur byrlunar- og símastuldsmálið þar sem fimm blaðamenn eru sakborningar. Sú lögreglurannsókn er, ólíkt Namibíumálinu, byggð á gögnum en ekki slúðri.

Rannsókn á Inga Frey víðtækari

Þóra ráðleggur byrlara

Páli skipstjóra Steingrímssyni var byrlað 3. maí 2021. Á meðan hann lá meðvitundarlaus á gjörgæslu var síma hans stolið og farið með hann á RÚV þar sem afrit var tekið. Afritaði síminn fékk númerið 680 2140. Stefán Eiríksson útvarpsstjóri staðfestir að Þóra Arnórsdóttir yfirmaður Kveiks á RÚV hafi verið með símann í sínum fórum.

Páll skipstjóri kærði málið 16.maí og lögreglan hóf rannsókn. Meðal þeirra gagna sem lögreglan hefur aflað eru símtöl 24. ágúst 2021. Blaðamenn RSK-miðla (RÚV, Stundin og Kjarninn) fengu veður af lögreglurannsókninni og höfðu áhyggjur af framvindu mála.

Blaðamennirnir voru vel meðvitaðir um að hafa framið alvarlegt lögbrot og kappkostuðu að eyða sönnunargögnum.

Þóra var 24. ágúst samtals átta sinnum í sambandi við konuna sem verður ákærð fyrir að byrla Páli, stela síma hans og færa blaðamönnum til afritunar. Konan stríðir við alvarleg andleg veikindi.

Þóra leggur til við konuna að ,,breyta ÖLLUM lykilorðum alls staðar."

En það er ekki nóg. Þóra vill að konan láti af hendi sinn eigin síma til að hægt sé að afmá upplýsingar. Hún skrifar

Hann vill helst ekki hittast (mjög varkár maður, skiljanlega) en spyr hvort þú treystir honum fyrir símanum einn dag?

Ekki er upplýst hver sá varkári er. Hann gæti hafa verið annar blaðamaður. Auk Þóru eru fjórir aðrir blaðamenn sakborningar. 

Blaðamenn áttuðu sig á að konan sem byrlaði er með tvo síma. Þeir lögðu að henni að gefa frá sér símkortin til að hægt væri að eyða gögnum. Tölvupóstur skrifaður 3. október 2021 ber það með sér. 

Viðtakendur eru Lára V. Júlíusdóttir lögfræðingur, Þóra Arnórsdóttir, Aðalsteinn Kjartansson og Ingi Freyr Vilhjálmsson, þá blaðamenn Stundarinnar en nú Heimildarinnar. Báðir eru þeir sakborningar. Texti tölvupóstsins er eftirfarandi:

Sæl Lára.
Ég gef hér með Þóru Arnórsdóttur og Aðalsteini Kjartanssyni umboð til að ná í símkortin mín til þín ef þau óska eftir því að fá þau í hendur ásamt öðru efni sem þú kannt að hafa frá mér

Lára var lögfræðingur veiku konunnar. Hún virðist hafa verið milligöngumaður byrlara og blaðamanna.

Fólk við hestaheilsu lætur ekki síma og símkort sín af hendi. Blaðamenn RSK-miðla nýttu sér yfirburða stöðu sína og virðast hafa haft öll ráð veiku konunnar í hendi sér.

 

 

BÍ normalíserar glæpi, játar óheiðarleika

Blaðamannafélag Íslands, BÍ, gerir því skóna að byrlun og gagnastuldur séu viðurkenndir starfshættir blaðamanna. Þá telur BÍ eðlilegt að RÚV skipuleggi líkamsárás með byrlun, steli síma og afriti en láti Stundinni og Kjarnanum (nú Heimildin) um að birta þýfi og kalla fréttir.

Í ályktun BÍ er þessi kostulega efnisgrein:

Stjórn félagsins lýsir jafnframt yfir miklum áhyggjum af þeirri vegferð sem lögreglan virðist vera á - að það sé nú talið mögulega saknæmt athæfi að taka á móti tölvupóstum eða hvers kyns upplýsingum. Það er einmitt kjarninn í vinnu hvers blaðamanns: Að taka á móti upplýsingum, meta trúverðugleika þeirra og fréttgildi í þágu almennings.

Stjórnin veit að Páli skipstjóra var byrlað, síma hans stolið og hann afritaður á RÚV. Það liggur fyrir að Þóra Arnórsdóttir yfirmaður á RÚV/Kveik var með afritaða símann, - Stefán Eiríksson útvarpsstjóri hefur viðurkennt það.

Það er einnig þekkt staðreynd að varaformaður BÍ, Aðalsteinn Kjartansson, var fluttur af RÚV á Stundina þrem dögum áður en Páli skipstjóra var byrlað, 3. maí 2021.

Fimm blaðamenn eru með stöðu sakborninga í lögreglurannsókninni: Þórður Snær Júlíusson, Arnar Þór Ingólfsson, Aðalsteinn Kjartansson, Ingi Freyr Vilhjálmsson og Þóra Arnórsdóttir. Sjötti blaðamaðurinn, Helgi Seljan, er annað tveggja vitni eða sakborningur.

Rannsókn lögreglu er gagnadrifin, byggir m.a. á samskiptagögnum blaðamanna sjálfra. Rannsóknin er með upphafpunkt 1. apríl 2021, rúmum mánuði áður en Páli skipstjóra var byrlað. Rök standa til að blaðamenn hafi skipulagt byrlun gagngert til að komast yfir síma skipstjórans.

Blaðamannafélagið gerir engar athugasemdir, en kvartar undan seinagangi lögreglu. En það voru blaðamenn sem flúðu réttvísina. Þeir voru boðaðir í yfirheyrslu 14. febrúar í fyrra en létu ekki sjá sig fyrr en í ágúst og september. Tímann notuðu þeir til að hylja slóðina, eyða gögnum. 

Í ályktun stjórnar BÍ er talað um ,,fréttagildi í þágu almennings." Almenning þyrstir í fréttir um aðild blaðamanna að byrlun og gagnastuldi. En fjölmiðlar birta aðeins fréttatilkynningar frá stjórn BÍ. Tilfallandi bloggari sinnir aðhaldshlutverki fjölmiðla og skrifar fréttir um byrlun, þjófnað og yfirhylmingu blaðamanna. 

Fyrir þrem mánuðum gagnrýndi Sigríður Dögg Auðunsdóttir formaður Blaðamannafélags Íslands að forsvarsmenn stofnana og fyrirtækja sendu frá sér ályktanir og fréttatilkynningar en svörðu ekki spurningum. Haft er eftir Sigríði Dögg

Samfélagið ætti ekki að sætta sig við einhliða yfirlýsingar kjörinna fulltrúa eða forsvarsmanna fyrirtækja í málum er varða almenning. Þetta segir formaður blaðamannafélagsins sem telur yfirlýsingar þeirra á samfélagsmiðlum ekki heiðarlega leið til að svara fyrir erfið mál.

En hvað gera blaðamenn og fjölmiðlar þegar ,,erfið mál" snúa að þeim sjálfum? Jú, þeir senda ályktanir og fréttatilkynningar. Samkvæmt skilgreiningu formanns BÍ eru blaðamenn ,,óheiðarlegir" er þeir hlaupa í felur með ,,einhliða yfirlýsingum." Það er blaðamannastéttinni til ævarandi skammar og háðungar hvernig hún hefur tekið á fréttum um blaðamenn bendlaða við byrlun og gagnastuld.

Blaðamannafélag Íslands slær skjaldborg um blaðamenn grunaða um alvarlega glæpi. En, svo það sé sagt og skrifað: byrlun og þjófnaður er ekki blaðamennska heldur lögbrot.

 

Fordæma vinnubrögð lögreglu

Stefán benti á Þóru - verður hann vitni?

Stefán Eiríksson útvarpsstjóri staðfesti við lögreglu í janúar síðast liðinn að Þóra Arnórsdóttir var með afritaðan síma Páls skipstjóra Steingrímssonar. Afritaði síminn fékk númerið 680 2140. Þóra valdi þetta símanúmer með það í huga að aðeins munar einum tölustaf á því og stolnum síma Páls, sem hefur númerið 680 214X.

Þóra notaði afritaða símann til að eiga í samskiptum við konuna sem byrlaði Páli skipstjóra 3. maí 2021, stal síma hans og afhenti RÚV til afritunar. Með því að númerið sem Þóra valdi er keimlíkt símanúmeri Páls, aðeins munar síðasta tölustaf, kemur ekki fram á almennum yfirlitum um símnotkun hvor síminn er notaður. Yfirlitin sleppa tveim síðustu tölustöfum símanúmera.

Lögreglan, á hinn bóginn, styðst ekki við almenn yfirlit, heldur sértækari gögn sem sýna reglulega notkun Þóru á afritaða símanum, bæði í samskiptum við konuna og blaðamenn RSK-miðla. Frá Þóru fór efni úr afritaða símanum til blaðamanna á Stundinni og Kjarnanum. Lögreglan er með upplýsingar um frekari dreifingu. Allt eru þetta einkagögn Páls skipstjóra. 

Afritaður sími skipstjórans var einnig notaður í tilraunir til að komast inn á reikninga skipstjórans s.s. samfélagsmiðla og viðskiptabanka.

Fyrstu viðbrögð Stefáns útvarpsstjóra, eftir að hann fékk fyrirspurn lögreglu, var að tefja og þæfa málið. Hann bar m.a. fyrir sig ,,friðhelgi einkalífs" Þóru. Sérkennilegar mótbárur í ljósi þess að starfsmenn Stefáns, Þóra og fleiri, eru grunaðir um að hafa stórkostlega brotið á einkalífi Páls skipstjóra með afritun á síma hans og dreifingu persónugagna.

Stefán fékk lögfræðiálit og hugðist ekki veita lögreglu upplýsingar. En svo rann upp fyrir útvarpsstjóra að lögreglan var með gnótt upplýsinga. Líklega hefur Stefán, sem er fyrrum lögreglustjóri, kannað málið betur, mögulega með óformlegum samtölum, og komist að þeirri niðurstöðu að snara réttvísinnar væri komin um háls útvarpsstjóra ef hann torveldaði lögreglurannsókn á refsiverðu athæfi.

Stefán benti á Þóru um miðjan janúar og sagði að hún bæri ábyrgð á símanúmerinu 680 2140 - afrituðum síma skipstjórans. Seinni hluta janúar urðu frekari samskipti milli Þóru og útvarpsstjóra. Stefáni var ljóst að hann sjálfur myndi ganga plankann með Þóru ef héldi áfram sem horfði. 

Þann 6. febrúar var tilkynnt að Þóra hætti á RÚV. Tilkynningin var snubbótt eftir 25 ára starf Þóru á ríkisfjölmiðlinum. Þegar Stefán útvarpsstjóri kvaddi Helga Seljan fyrir rúmu ári var það með þessum orðum:

Hvað Helga Seljan varðar sérstaklega þá er það sigur fyrir íslenska þjóð og blaðamennsku að þessi öflugi blaðamaður haldi áfram sínum störfum.

Þóra fær engin kveðjuorð frá útvarpsstjóra. Hún er selflutt umyrðalaust frá Glæpaleiti yfir á Háaleiti, til Landsvirkjunar, eins og hver annar ómagi. Tvær ríkisstofnanir henda á milli sín heitri kartöflu meðan sú þriðja, á heiðinni kenndri við Hólm, er eingöngu ætluð körlum.

Í væntanlegu dómsmáli er Stefán útvarpsstjóri líklegt vitni. Hann verður spurður hvers vegna Þóra var ekki látin fara 14. febrúar í fyrra þegar upplýst var að hún væri grunuð í sakamáli. Hvers vegna beið Stefán í tæpt ár með ráðstafanir?

- Jú, ég áttaði mig á því í janúar 2023 að böndin bárust að mér og fannst að ég yrði að gera eitthvað i málinu til að verja sjálfan mig og stofnunina.   

Mun Stefán svara á þessa lund? Tæplega, enda heiðarlegt svar. Stefán mun róa að því öllum árum að vera ekki kallaður í vitnastúkuna. Útvarpsstjóri hefur ekki svarað grunnspurningunni í málinu:

Hvers vegna, Stefán Eiríksson, greipst þú ekki í taumana sumarið og haustið 2021 er þau tíðindi spurðust út að fréttamenn RÚV, í félagi við Stundina og Kjarnann, voru skýrt og ótvírætt bendlaðir við glæpsamlegt athæfi, byrlun og gagnastuld? Hvers vegna upplýstir þú ekki, með innanhússrannsókn, aðild starfsmanna RÚV að alvarlegu lögbroti?

Útvarpsstjóri lítur svo á að RÚV sé stofnun í þágu starfsmanna og hans hlutverk sé að leggjast á árarnar með lögbrjótum ef því er að skipta. En RÚV er opinber stofnun og á skilyrðislaust að starfa innan ramma laganna. Yfirmaður stofnunarinnar ber ábyrgðina. Stefán brást skyldum sínum sem útvarpsstjóri.