Samherjafrétt á Glæpaleiti

Laust fyrir hádegi í gær loguðu fjölmiðlar á Íslandi. Allir sem einn stukku á stórfréttina um ófrið í Flokki fólksins. Stórkanónur blaðamanna, Jakob Bjarnar og Kolbeinn Tumi á vísi.is skrifuðu saman frétt. Allir miðlar uppfærðu reglulega stærsta fréttamálið.

RÚV, eins og oft áður, var senuþjófurinn. Fyrsta fyrirsögnin af óeirð í Flokki fólksins norðan heiða var þessi: 

Segir konur sæta niðrandi framkomu af hálfu samherja

Blaðamanninn klæjaði í fingurna að setja stórt ess á síðasta orðið í fyrirsögninni. Samherji og fréttir af vondslegri veröld eru samheiti á fréttastofu sakborninga. Fyrirsögn annarrar útgáfu fréttarinnar varð:

„Sagðar of vitlausar eða jafnvel geðveikar“

Fyrirsögnin endurspeglar hugarástandið á Glæpaleiti. Aðeins á yfirborðinu er fréttin um ástandið í fjöldahreyfingu Ingu Sæland.

Það verður ekki logið á íslenska blaðamenn. Alltaf eru þeir með fingurinn á púlsinum að lesa tifið í þjóðarsálinni.

Íslenskir blaðamenn eiga auðvelt með að skilja hismið frá kjarnanum (lítið ká).

Allt sem viðkemur ati í smáflokki er stórfrétt.

Ekkert er frétt sem viðkemur líkamsárás með byrlun, gagnastuldi, stafrænu kynferðisofbeldi og misnotkun á andlega veikum. Einkum og sérílagi ef blaðamenn eru sakborningar. 

Íslensk blaðamannastétt er tröll að vitsmunum og dómgreind. 

 

 

 

Miður sín vegna málsins

Blaðamenn hótuðu Páli skipstjóra

Í greinargerð lögreglu frá 23. febrúar sl. segir að sakborningar í RSK-sakamálinu séu m.a grunaðir um stafrænt kynferðisofbeldi. Það felur í sér að senda í stafrænu formi kynferðislegt efni. Í skýrslunni kemur fram að slíkt efni hafi verið í síma Páls skipstjóra, af honum og jafnöldru hans.

Lögreglan heldur þétt utan um upplýsingarnar um stafræna kynferðisofbeldið. Upplýsingar um það munu ekki koma fram fyrr en í ákærum. 

Aftur liggja fyrir upplýsingar um hvernig blaðamenn deildu sín á milli upplýsingum úr síma skipstjórans. Töluvert er af gögnum þar sem blaðamenn ræða sín á milli í spjallhópi um stolnu gögnin, viðbrögð við lögreglurannsókn og samskipti við byrlara Páls.

Blaðamenn fengu veiku konuna sem byrlaði Páli til að gera honum tilboð. Ef hann drægi kæruna tilbaka um símastuldinn myndi skipstjórinn fá ,,frið frá fjölmiðlamönnum", þ.e. blaðamönnum RSK-miðla, RÚV, Stundarinnar og Kjarnans. Að öðrum kosti hlyti hann verra af. Áður höfðu blaðamenn hæðst að skipstjóranum, búið til heila deild í kringum hann og ályktað út og suður um einkasamskipti hans. Í handraðanum höfðu þeir myndbandið af Páli skipstjóra. Það var hótunin.

Enn og aftur hugsuðu blaðamennirnir eingöngu um eigin hag. Brot byrlarans, líkamsárás með byrlun, er hegningarlagabrot sem ekki er hægt að fella niður þótt Páll drægi kæruna tilbaka. Ef hann á hinn bóginn myndi afturkalla kæru um símastuld myndu blaðamenn vera í annarri og betri stöðu.

Misnotkun á veikri konu stóð yfir í vikur og mánuði. Blaðamennirnir reyndu t.a.m. að fá hana til til að útvega sér útprentað yfirlit yfir einkareikning skipstjórans í banka. Gjaldkeri áttaði sig á að ekki væri allt með felldu, enda öllum augljóst sem hitta konuna að hún gengur ekki heil til skógar. 

Eftir að blaðamenn urðu þess áskynja að lögreglurannsókn væri hafin kröfðust þeir að veika konan afhenti þeim símann sinn. Tilgangurinn var að fela slóðina, eyða gögnum úr síma byrlarans sem tengdu blaðamenn RSK-miðla við glæpinn. ,,Í símasamskiptum þessum kemur fram að fjölmiðlamaður er með í fórum sínum síma í eigu X," segir í greinargerð lögreglu frá 23. febrúar. X er byrlarinn.

Af samskiptagögnum, sem þegar eru kunn,  má ráða að blaðamenn RSK-miðla hafi verið upp með sér að hafa í sínum fórum stolin gögn. Vitað er um nána samvinnu milli blaðamanna og stjórnmálamanna vinstriflokkanna. Ekki er hægt að útiloka að einhverjir þingmenn hafi fengið efni úr síma skipstjórans. Komi það á daginn verður spurt um ábyrgð handhafa löggjafarvaldsins að taka við stolnu efni og tilkynna það ekki lögreglunni.

RSK-sakamálið er víðtækara en svo að það snerti eingöngu blaðamenn.  

 

Kristrún: samstaða með lögum eða glæpum?

Kristrún Frostadóttir verður krýnd formaður Samfylkingar í haust. Í fjölmiðlaviðtali segist Kristrún boða samstöðustjórnmál.

Flokksstjórnarfundur Samfylkingar gerði samþykkt i júní í fyrra. Í frétt RÚV segir

Flokkssstjórnarfundur Samfylkingarinnar samþykkti á fundi sínum í dag ályktun þar sem útgerðarfyrirtækið Samherji er gagnrýnt harðlega. Framganga félagsins gagnvart kjörnum fulltrúum, stjórnmálamönnum og fjölmiðlafólki sé óafsakanleg. Fyrirtækið og stjórnendur þess skorti alla auðmýkt því þjóðin eigi þá auðlind sem það hefur fengið að hagnýta.

Í samþykkt Samfylkingar segir ennfremur að afsökunarbeiðni Samherja sé ,,innihaldsrýr" og að stjórnendur félagsins eigi að ,,skammast sín" fyrir framgöngu starfsfólks.

Tilefni þessarar harðorðu samþykktar er fréttaflutningur RSK-miðla, RÚV, Stundarinnar og Kjarnans af meintri ,,skæruliðadeild." Fréttirnar voru samskipti Páls skipstjóra við samstarfsmenn sína í einkaskilboðum. Engin lög voru broti af Páli og þeim sem hann átti í samskiptum við. Spjall þeirra og vangaveltur voru ekki hegningarlagabrot. Páll skipstjóri skrifaði greinar í fjölmiðla og fékk aðstoð almannatengils. Þykir ekki tiltökumál.

Í meðförum RSK-miðla urðu einkagögn Páls skipstjóra að sérstakri deild í skipuriti Samherja, kennd við skæruliða. Það er skáldskapur. Miðað við framferði blaðamanna RSK-miðla er títtnefnd deild skátafélag og skipstjórinn prúður fermingardrengur. 

Það liggur fyrir að Páli skipstjóra var byrlað og síma hans stolið að undirlagi RSK-miðla. Eftir að síminn komst í hendur blaðamanna stunduðu þeir stafrænt kynferðisofbeldi og brutu á friðhelgi einkalífs. Blaðamenn misnotuðu andlega veika konu sem var fengin til verksins, að byrla Páli og stela síma hans. Blaðamenn hugsuðu aðeins um ,,faglega og fjárhagslega" hagsmuni, segir í skýrslu lögreglu, og skeyttu engu um velferð mjög veikrar konu.

Hvað gerir Samfylkingin? Mun flokkurinn fordæma glæpi RSK-miðla? Mun flokkurinn segja líkamsárás með byrlun, gagnastuld, stafrænt kynferðisofbeldi og misnotkun á veikri konu ,,óafsakanlegt" athæfi?

Hvar liggur samstaða ókrýndrar Kristrúnar? Með lögum eða glæpum? 

 

Rakel, Þóra og pása Aðalsteins frá RÚV

Aðalsteinn Kjartansson hætti skyndilega á RÚV föstudaginn 30. apríl 2021 og hóf störf samdægurs á Stundinni. Þrem dögum síðar var Páli skipstjóra byrlað og sími hans afritaður á Efstaleiti. Frá RÚV fóru gögnin á Stundina og Kjarnann til birtingar.

Daginn sem Aðalsteinn hafði vistaskipti skrifaði Rakel Þorbergsdóttir þáverandi fréttastjóri RÚV á samfélagsmiðli:

Kærar þakkir fyrir eðal samstarf og þá frábæru vinnu sem þú vannst með okkur í Kveik. Þín verður sárt saknað en ég ætla að leyfa mér að vona að RÚV ,,pásan" verði stutt.  Gangi þér allt í haginn í nýjum verkefnum, veit að þú átt eftir að halda áfram að blómstra sem fréttamaður og samfélagsrýnir.

Yfirmaður Aðalsteins lítur svo á að hann sé í sérverkefni um stundarsakir og komi aftur á höfuðbólið eftir vel unnið dagsverk á hjáleigunni. Þá segir Rakel Aðalstein ,,samfélagsrýni". Sérstakur titill á þann sem tekur að sér að koma stolnum gögnum í umferð. Enginn lofar vasaþjóf snör handtökin og kallar hann skáta. Í séríslenskum blaðamannaheimi eru glæpir aftur verðlaunaðir.

Í tilræðinu gegn Páli skipstjóra voru verkaskiptin þau að RÚV var miðstöðin en Kjarninn og Stundin sáu um dreifingu, birtu fréttir úr síma Páls. Í kjölfarið var fréttastofa RÚV ræst út og látin reka hljóðnemann upp í þingmenn og ráðherra til að fordæma. Allt gekk þetta eftir. Nú standa þingmenn og ráðherrar eins og þursar; vissu ekki að líkamsárás með byrlun og gagnastuldur var vinnulag blaðamanna. Í ofanálag misnotuðu blaðamenn andlega veika konu og stunduðu stafrænt kynferðisofbeldi. Selskapur með blaðamönnum RSK-miðla skilur eftir óbragð.

Daginn sem Stundin og Kjarninn birtu fyrstu fréttirnar, samkvæmt skipulagi, þann 21. maí í fyrra, deildi Þóra Arnórsdóttir á RÚV frétt Aðalsteins á Stundinni á einkareikningi sínum á Fésbók með eftirfarandi athugasemd:

Mér er eiginlega þvert um geð að deila þessu. En stundum þarf að gera fleira en gott þykir.

Þóra þykist koma af fjöllum, saklaus áhorfandi að svakalegum fréttum. Í reynd var RÚV miðstöð glæpsins. Sjálf var Þóra í reglulegum samskiptum við andlega veika konu sem byrlaði Páli, stal síma hans og lét í hendur blaðamanna, samkvæmt skipulögðu ráðabruggi. 

Eins og nærri má geta eyddi Þóra færslunni á Fésbók sinni eftir að lögreglan komst á sporið. En í skýrslum lögreglunnar er skjáskot af færslunni.

Rakel hætti sem fréttastjóri RÚV um áramót. Aðalsteinn og Þóra eru sakborningar auk tveggja blaðamanna Kjarnans. Ákærur í RSK-sakamálinu eru væntanlegar á næstu dögum.

Allur þorri fjölmiðla þegir um afhjúpun á verðlaunuðum glæpum blaðamanna RSK-miðla. Í næstu viku kemur alþingi saman. Þar sitja nokkrir þingmenn sem höfðu uppi stór orð í fyrravor og tóku undir með blaðamönnum er stunduðu glæpi á bakvið tjöldin. Munu þeir líka þegja?

Byrlari, blaðamenn og drullusokkurinn Seljan

Eftir að sími Páls skipstjóra komst í þjófahendur aðfaranótt 4. maí 2021 voru send sms-skilaboð til vinar skipstjórans.

Á meðan Páll skipstjóri var meðvitundarlaus á gjörgæslu kom tilboð úr síma hans um partí með skipstjóranum.

Viðtakandinn var mátulega tilkippilegur. Þá kom þetta svar úr síma skipstjórans:

Tökum bara ekki Seljan á þetta, þann drullusokk.

Annað tveggja sendi byrlarinn þessi skilaboð úr síma skipstjórans eða blaðamenn RSK-miðla. Aðrir koma ekki til greina. Meðvitundarlaus í öndunarvél var skipstjórinn ekki í standi að senda sms-skilaboð um menn sem honum annars kunna að vera hugleiknir.

Tilgangur byrlara/blaðamanns að þykjast Páll skipstjóri var bersýnilega sá að veiða upplýsingar frá viðtakanda sem grunlaus hélt sig vera í samskiptum við eiganda símans. Það þarf einbeittan brotavilja og töluvert samviskuleysi - nú, eða andleg veikindi - til að taka á sig persónu manns sem liggur meðvitundarlaus milli heims og helju.

Hvort það var byrlarinn, sem þóttist Páll skipstjóri og hæddist að Seljan, eða blaðamennirnir sjálfir er opin spurning.

Lögregluskýrslur eiga það til að upplýsa innræti fólks.

 

Þóra hringdi í byrlara Páls skipstjóra

Kona, nákomin Páli skipstjóra Steingrímssyni, byrlaði honum og stal síma hans 3. maí í fyrra. Konan stríðir við andlega vanheilsu. Hún afhenti blaðamanni RSK-miðla síma skipstjórans til afritunar samkvæmt fyrirfram ákveðnu skipulagi. Eftir gagnastuldinn var símanum komið fyrir á sjúkrabeð Páls, sem var á gjörgæslu.

Lögreglan hóf rannsókn málsins 14. maí í fyrra, eftir kæru Páls skipstjóra.

Fyrsta yfirheyrslan yfir konunni fór fram 5. október.

Tveim klukkustundum fyrir yfirheyrsluna hringdi Þóra Arnórsdóttir ritstjóri hjá RÚV í veiku konuna, sennilega ekki til að vita hvernig henni liði. 

Gögn lögreglu sýna yfir 20 símtöl Þóru og byrlara Páls skipstjóra á tímabilinu sem yfirheyrslur fóru fram yfir fimm sakborningum. 

Líklega voru ræddar uppskriftir - þó ekki þær sem kenndar eru við kökur. 

RSK-miðlar, RÚV, Stundin og Kjarninn, reyndu frá ágúst að búa til samræmda frásögn um það sem gerðist í apríl og byrjun maí í fyrra þegar atlagan að Páli skipstjóra var skipulögð og framkvæmd. Ekki undir neinum kringumstæðum mátti hið sanna koma í ljós. Litla-Hraun og Hólmsheiði eru ekki skemmtilegir áfangastaðir.

Lögreglan hlustaði.

 

Þórður Snær stefnir bloggara

Tveir sakborningar í RSK-sakamálinu, Þórður Snær Júlíusson og Arnar Þór Ingólfsson stefna höfundi Tilfallandi athugasemda fyrir héraðsdóm vegna meintra ærumeiðandi ummæla. Lögmaður þeirra félaga, Vilhjálmur H. Vilhjálmsson krefst ómerkingar tvennra ummæla.

1. Arn­ar Þór Ing­ólfs­son og Þórður Snær Júlí­us­son, blaðamenn á Kjarn­an­um, [...] eiga aðild, beina eða óbeina, að byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar og stuldi á síma hans.

og

2. Saksóknari mun gefa út ákæru á hendur blaðamönnum RSK-miðla, líklega í september.

Þeir Þórður Snær og Arnar Þór vilja hvor um sig 1,5 m.kr. í miskabætur og að málkostaður sé greiddur af bloggara.

Stefnan kemur í framhaldi af hótun um stefnu sem fjallað var um 9. maí.

Hvað er hægt að segja?

Páli skipstjóra var byrlað 3. maí 2021 og síma hans stolið á meðan hann var meðvitundarlaus. Gögn úr símanum urðu frétt Þórðar Snæs og Arnars Þórs í Kjarnanum 21. maí í fyrra.

Lögreglurannsókn leiddi til þess að Þórður Snær og Arnar Þór fengu stöðu sakborninga, segja það sjálfir í frétt Kjarnans 14. febrúar.

Sama hvernig á það er litið eiga Þórður Snær og Arnar Þór aðild að RSK-sakamálinu. Annars væru þeir ekki sakborningar.

Í síðustu viku fengu Þórður Snær og Arnar Þór um 400 blaðsíðna skýrslu frá lögreglu. Hvers vegna skyldi lögreglan senda félögunum skýrslu um RSK-sakamálið ef þeir eiga enga aðild? Varla þarf að útskýra aðildarleysi á 400 blaðsíðum.  

Engin umfjöllun er í Kjarnanum, ekkert um að blaðamenn þar á bæ séu fullkomlega saklausir, eigi enga aðild.

Í stað þess að gera grein fyrir stöðu sinni í RSK-sakamálinu stefna blaðamennirnir bloggara fyrir að segja að þeir eigi beina eða óbeina aðild að sakamáli þar sem þeir eru sakborningar.

Yfir vötnum stefnunnar svífur sá andi að blaðamenn séu æðstuprestar opinberrar umræðu. Aðrir skulu þegja, nema ef tekið er undir málflutning blaðamanna. Þá má tala. Textinn er með höfundareinkennum ritstjóra Kjarnans. Með tilgerðalegu yfirlæti segir að bloggari sé ekki í blaðamannafélagi og því óverðugur. Það er þá munur að vera í Blaðamannafélagi Ísland sem verðlaunar sakamenn.

Messíasarkomplex Þórðar Snæs er alkunnur. Í lögregluyfirheyrslu var viðkvæðið; en ég er verðlaunablaðamaður. Über-Doddi staðhæfir að það sé ærumeiðing að hann sé sakborningur og eigi yfir höfði sér ákæru. Maður sér fyrir málsvörnina í dómssal: ég er hafinn yfir lög og rétt, orð mín eru vegurinn, sannleikurinn og lífið. Kjarninn er heilög ritning.

Lög voru brotin á Páli skipstjóra þegar honum var byrlað, síma hans stolið, einkagögn gerð opinber og send í umferð til óviðkomandi. Þórður Snær ann skipstjóranum ekki verndar laganna. En Þórður Snær heimtar að lögin verndi sína æru. Hræsni í hæstu hæðum.

Málatilbúnaður Þórðar Snæs og Arnars Þórs er einn stór brandari. Ef það má ekki segja opinberlega almælt tíðindi, þótt þau komi við kaun blaðamanna, má pakka tjáningarfrelsinu saman og senda það í Gúlagið.

 

Glæpaleiti: breytt fréttastefna Stefáns

Ákærur verða gefnar út í RSK-sakamálinu á næstunni. Miðstöð glæpsins gegn Páli skipstjóra Steingrímssyni var á RÚV. Málsgögn, sem þegar eru kunn, staðfesta það. Tveir starfsmenn RÚV, annar fyrrverandi, eru meðal sakborninga. Þá er verktaki RÚV sakborningur.

Stefán Eiríksson útvarpsstjóri hefur ekki gert grein fyrir aðkomu og ábyrgð RÚV. Á bakvið tjöldin er Stefán iðinn við kolann. Í sumar tók hann sér alræðisvald í siðamálum stofnunarinnar. 

Í nýjustu fundargerðum stjórnar RÚV, sem birtust í fyrradag, kemur fram að Stefán hyggst breyta fréttastefnu ríkisfjölmiðilsins. Í fundargerð 25. maí segir í umræðu um minnisblað útvarpsstjóra í a-lið  að áhersla í stefnumótun sé ,,fréttir og fréttatengd umfjöllun". Í b-lið sömu umræðu eru nýjar siðareglur spyrtar við ,,fréttir og dagskrárefni þeim tengt."

Ekki verður ráðið að umræða hafi orðið um minnisblað útvarpsstjóra. Seta í útvarpsráði er þægileg aukavinna flokksgæðinga. Ráðsmenn skilja siðvit og dómgreind eftir heima þegar farið er á fund útvarpsstjóra og spyrja ekki um innanhússmál á Glæpaleiti. Það væri eins og að nefna snöru í hengds manns húsi.

Stefán bar ábyrgð á starfsemi RÚV þegar aðförin að Páli skipstjóra var skipulögð og framkvæmd. Líklega ætlar Stefán að leika hlutverk Þóru þegar ákærur verða birtar og þykjast voða hissa.

Í beinu framhaldi mun Stefán boða breyttar áherslur RÚV og lofa bót og betrun. Þannig hyggst útvarpsstjóri freista þess að bjarga sjálfum sér og stofnuninni. 

Mun herfræði útvarpsstjóra ganga upp? Ekki seinna en í október í fyrra vissi hann um aðild starfsmanna sinna að alvarlegum brotum á hegningarlögum. Fyrstu yfirheyrslur lögreglu voru 5. október. Tíu dögum síðar, þann 15. október, skipulagði RÚV hallærislegustu fjölmiðlagagnsókn sögunnar, með viðtali Gísla Marteins við Helga Seljan.

Erfitt er að sjá fyrir trúverðug svör við aðgerðaleysi yfirstjórnar RÚV í heilt ár. Stuðningsyfirlýsingar Stefáns við sakborninga verða rifjaðar upp. Í stað þess að taka til á stofnuninni sópaði hann óþægilegum staðreyndum undir teppið. Þessi orð Stefáns, sögð í janúar í ár, eldast illa:

Hvað Helga Seljan varðar sérstaklega þá er það sigur fyrir íslenska þjóð og blaðamennsku að þessi öflugi blaðamaður haldi áfram sínum störfum.

 

Þegar Stefán sagði þessi orð vissi hann vel að starfsmenn RÚV hefðu framið alvarleg afbrot. Útvarpsstjóri varð að láta Helga taka pokann sinn eftir harðan dóm siðanefndar RÚV. (Sem Stefán lagði niður í sumar). Í kveðjuskyni sigar útvarpsstjóri Helga á samfélagið með hvatningarorðum um að halda ferlinum áfram, bara ekki á Glæpaleiti. Það sé kappnóg að hafa Þóru á þeirri vakt. Hvers á þjóðin að gjalda?

Lipur tunga, lítilsiglt útvarpsráð og auðsveipir fjölmiðlar eru verkfæri Stefáns. Verkfærin bíta ekki á hrollvekjuna um skipulegt samsæri þar sem líkamsárás/manndrápstilraun með byrlun, gagnastuldur, stafrænt kynferðisofbeldi, friðhelgisbrot og misnotkun á andlega veikri kona eru rauður þráður.

Nokkuð seint er að breyta fréttastefnunni á Glæpaleiti til að hún rími við nýjar siðareglur útvarpsstjóra um ,,ábyrgð, heilindi og heiðarleika." Siðblind afbrot, s.s. byrlun, stuldur og stafrænt kynferðisofbeldi, eru illu heilli samofin ríkisfjölmiðlinum. Undir stjórn Stefáns Eiríkssonar.

Þórður Snær: En ég fékk verðlaun...

RSK-sakamálið, þar sem blaðamenn RÚV, Stundarinnar og Kjarnans eru sakborningar, telur einar 400 blaðsíður og er það þó ekki nema hluti gagnanna. Lögmenn sakborninga fá gögn í framhaldi af skýrslutöku. 

Er Þórður Snær ritstjóri Kjarnans mætti vonum seinna í lögregluyfirheyrslu í byrjun ágúst, sagði hann fátt en tók skýrt fram að hann væri verðlaunablaðamaður. Rannsóknablaðamennska ársins hét það hjá Blaðamannafélagi Íslands er Þórður Snær fékk fréttir frá Efstaleiti unnar upp úr stolnum síma Páls skipstjóra og birti í Kjarnanum.

Gögnin sýna víðtækt samráð blaðamanna þriggja fjölmiðla að gera sér mat úr stolnu efni, fengið með byrlun. Óhugnanlegar tilraunir að sverta mannorð einstaklinga sem blaðamönnum er í nöp við er þema RSK-miðla. Mannorðsmeiðingar klæddar í búning frétta.

RSK-sakamálið snýst um líkamsárás/manndrápstilraun með byrlun, gagnastuld, stafrænt kynferðisofbeldi, brot á friðhelgi einkalífs og misnotkun á andlega veikri konu.

Gögnin sýna blaðamenn í hlutverki hjónadjöfuls til að koma höggi á einstaklinga.

Fyrstu 400 blaðasíður málsgagna eru komnar í dreifingu hjá þrem fjölmiðlum: RÚV, Stundinni og Kjarnanum. En það er ekkert að frétta. Almenningi koma ekki við glæpir fjölmiðla. Verðlaun eru aftur uppsláttur.

Engin dæmi eru í annálum íslenskra starfsgreina um að stéttarfélag verðlauni glæpi. Fjölmiðlar og blaðamenn bíta svo höfuðið af skömminni með þögn eftir að glæpurinn er afhjúpaður.    

Vopnatak, viðskipti og 190 ára bók

Hundrað og níutíu ára gömul bók fær nú fleiri tilvitnanir en löngum áður, skrifar aðalálitsgjafi þýsku útgáfunnar Die Welt. Bókin Um stríð kom út 1832 að höfundi látnum, Karli von Clausewitz. Frægasta setning bókarinnar er að stríð sé framhald stjórnmála.

Fyrir skemmstu, um miðjan síðasta áratug, áttu viðskipti að verða framhald stjórnmála. Rétt fyrir embættislok reyndi þáverandi Bandaríkjaforseti, Barack Obama, að blása lífi í viðskiptasamning þvert á Atlantsála, TTIP. Tilgangurinn var að bjarga vestrænni alþjóðahyggju. 

Um sama leyti risu úfar með Úkraínu og Rússlandi. Bylting í Kænugarði velti úr sessi forseta sem flúði á náðir Pútín í Moskvu. Úkraína varð vestrænt verkefni á landamærum Rússlands.

Vestræn alþjóðahyggja þrífst á ódýrri hrávöru og orku frá öðrum heimshlutum til iðnaðar- og hátækniframleiðslu. Rússland á gnótt orku og hrávöru. Vandamálið frá aldamótum, þegar Pútín tók við að Jeltsín, er að Rússar spila ekki með, láta sér ekki vel líka forræði vestrænnar alþjóðahyggju þar sem viðskipti og pólitík haldast í hendur.

TTIP-draumurinn varð úti með forsetakjöri Trump haustið 2016. Frjálslynda alþjóðavinstrið gekk af göflunum og sagði Pútín á bakvið valdatöku Trump. Vestræn alþjóðahyggja riðaði til falls. Biden kom  fjórum árum síðar til bjargar og dælir vopnum og peningum til Úkraínumanna. Lokatilraun að blása lífi í hugmyndafræði á fallandi fæti. 

Selenskí forseti Úkraínu er næmur á vestræna orðræðu. Hann var aufúsugestur á flestum þjóðþingum vesturlanda, m.a. alþingi Íslendinga, þar sem hann á fjarfundi útskýrði að stríðið á steppum Garðaríkis væri í þágu vestrænna hagsmuna. Les: vestrænnar alþjóðahyggju. Nú fer Selenski halloka. Evrópa verður fátæk, segir forsetinn.

Laukrétt hjá Selenskí.

Næst frægasta setning úr bók Clausewitz segir að andstæðingar í stríði hafi sama markmið, að brjóta mótherjann undir sinn vilja. Um það snýst Úkraínustríðið. Vesturlönd með Úkraínu sem verkfæri vilja beygja Pútín og Rússa undir vald sitt. Pútín vill brjóta á bak aftur óseðjandi vestræna löngun í ódýra hrávöru Bjarmalands.

Clausewitz lærði sín fræði á vígvellinum. Þjóðverjinn gekk í raðir Rússa í stríðinu við Napoleón og Frakka. Viljastyrkur, sagði sá þýski, skiptir sköpum í stríði. Gildir enn.

Hvor stríðsaðilinn er tilbúinn að taka á sig þær þjáningar sem þarf til að sigra? Æ fleiri deyja á vígvellinum og margir örkumlast. Tæknin er nýtísku en mannfórnin ævaforn. Stríð afklæðir manninn siðmenningu. Vestræn alþjóðahyggja er sum sé hápunktur siðmenningarinnar. 

Fátækt beitt sem vopni gegn Evrópu