Ísland leiksoppur í ESB-pólitík

Utanríkisráðherra Búlgaríu leggst gegn hraðleið Íslands inn í Evrópusambandið. Ráðherrann telur að innganga Íslands verði að setja í samhengi við umsóknir nágranna Búlgara í suðri, Svartfellinga, Albani og Tyrki. Í viðtali við austurríska dagblaðið Der Standard tekur utanríkisráðherrann af öll tvímæli að Búlgaría leggst gegn sérmeðferð fyrir Ísland.

Rumiana Jeleva tók nýlega við embætti utanríkisráðherra í Búlgaríu en áður var hún þingmaður á Evrópuþinginu. Hún segir að eftir að umsókn Íslands hafi verið lögð fram hafi Búlgaría komið þeim skilaboðum á framfæri að ríkin á vesturhluta Balkanskaga væru mikilvæg fyrir Búlgaríu.

Nach dem Antrag Islands auf eine EU-Mitgliedschaft - eines demokratischen und marktwirtschaftlich entwickelten Landes, hatten wir die Gelegenheit, auf die Bedeutung der Westbalkanländer für die Sicherheit unserer Region hinzuweisen und zu betonen, dass ein Schnellverfahren im Fall Islands nicht angebracht wäre.

Búlgaría ætlar að nota umsókn Íslands til að auka þrýstinginn á Evrópusambandið að sinna Suðaustur-Evrópu.

Hér er viðtalið í heild.

Jóhanna löðrungar og vill svo samstöðu

Jóhanna löðrungaði þjóðina þegar hún hafnaði sátt um að þjóðaratkvæði yrði um umsókn að Evrópusambandinu. Forsætisráðherra með dyggri aðstoð formanns Vg knúði þingmenn til að greiða atkvæði gegn samvisku sinni þann 16. júlí. Tæpum mánuði síðar koma skötuhjúin og vilja samstöðu um óreiðusamninga til greiðslu óreiðuskulda. Það er einfaldlega ekki heil brú í pólitík ríkisstjórnarinnar.

Stjórnmálaskóli Jóhönnu og Steingríms J. heitir frekja, svik og prettir. Þetta er sömu lestirnir og komu okkur í vandræði á útrásaráratugnum. Mál er að linni. Alþingi getur fyrir hönd þjóðarinnar sagt hingað og ekki lengra með því að fella Icesave-samninginn.

Ekki öll nótt úti enn

Geislavirk niðurstaða Icesave

Hvort sem Icesave-samningurinn springur með hvelli eða lágu suði verða afleiðingarnar geislavirkar. Ríkisstjórnin mun freista þess að láta sem lítið hafi breyst og lýsa yfir vilja til að starfa áfram. Takist stjórninni það verður hún ígildi starfsstjórnar með takmarkað umboð. Ríkisstjórn sem gerð er afturreka með jafn stórt mál og Icesave verður ekki söm og jöfn.

Seinni starfsstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur verður með öðru yfirbragði en hin fyrri. Í vetur sammæltust Samfylkingin og Vg að stjórna að loknum kosningum og stóðu sameiginlega fyrir því að blekkja þjóðina til fylgilags við vinstri stjórn. Sigurvegararnir frá í vor tapa í sumar og í framhaldinu verður hvor flokkur fyrir sig og hver þingmaður fyrir sig. Kosningar eru í nánd og hver sem betur getur reynir að skrúbba af sér geislavirknina af Icesave.

Engin niðurstaða um Icesave

Dánarfregn Icesave-samninganna

Ekki er þingmeirihluti fyrir Icesave-samningunum. Formenn stjórnarflokkanna, Jóhanna og Steingrímur J., sólunduðu sínu pólitíska kapítali í ESB-umsóknina og eiga ekkert afgangs til að þræla Icesave-málinu í gegnum þingið. Höggið sem ríkisstjórnin fékk þegar skoðanakönnun leiddi í ljós að Íslendingar eru mótfallnir aðild að ESB og afgerandi meirihluti vildi þjóðaratkvæði um umsókn gróf undan stjórninni og sýndi forystumenn hennar sem þjösnapólitíkusa án framtíðarsýnar.

Icesave-samningurinn var frá fyrsta degi ónýtur. Ríkisstjórnin ætlaði sér samt að keyra hann í gegnum þingið en fyrir handvömm annars vegar og hins vegar óforskammaða frekju komst stjórnin hvorki lönd né strönd.

Þegar Icesave-samningarnir falla situr ríkisstjórnin eftir án trausts og er það maklegt. Með umsókninni og Icesave var ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur komin í beint stríð við þjóðina.

Skoðanir enn skiptar

Sérfræðiþekking og hrunið

Hrunið hér heima og kreppan ytra verður á þeim tíma þegar aldrei í veraldarsögunni hafa jafn margir sérfræðingar verið við störf í fjármálageiranum og stjórnsýslu. Skortur á sérfræðiþekkingu er ekki-skýring á hruni og kreppu. Aðrar breytur, sumar mannlegar eins og græðgi og svindlárátta, og kerfislægar, aðgangur að ódýru lánsfé til dæmis, eru þættir sem koma til athugunar. Heildarmat á stöðu hagkerfisins, skortur á aðgerðum ríkisvalds og valdahlutföll í samfélaginu eru jafnframt atriði til íhugunar sem og múgsefjun er varð möguleg fyrir tilstilli múlbundinna fjölmiðla; allt þetta eru viðfangsefni sem verða gaumgæfð í framhaldinu.

Hvað er annars að frétta af vöxtum Seðlabankans, núna þegar eintómir sérfræðingar ráða þar ríkjum?

Segir Davíð hafa skort sérfræðiþekkingu

Vont og það versnar sálfræði

Andköf voru tekin í fjölmiðlum og á bloggi í gær þegar Páll Hreinsson formaður rannsóknanefndar Alþingis á hruninu boðaði í spjallþætti að engin nefnd hefði þurft að færa þjóð sinni jafn slæm tíðindi og sú sem hann veitir formennsku. Andköfin eru fremur til marks um sálarástand þjóðarinnar en að fólk almennt og yfirleitt trúir að rannsóknanefndin leggi fram upplýsingar sem breyti verulega mati á því sem gerðist.

Stutta útgáfan á hruninu er að tiltölulega fámennur hópur manna komst yfir íslensku bankanna og gerði þá að vogunarsjóðum á alþjóðlegum markaði. Á uppgangstímanum urðu fjölmiðlar og stjórnmálamenn meðvirkir og eftirlitsstofnanir sömuleiðis. Auðmennirnir þóttust geta gengið og vatni og margir trúðu; forsetaembætti spilaði með og háskólarnir í Reykjavík mærðu fjármálavitið. Eftir hrun kom í ljós að auðmennirnir voru svikahrappar.

Ítarlegri útgáfa, sem t.a.m. skýrir hvernig í ósköpunum þetta gat gerst, verður margra þátta og fyllir út í eyður jafnframt sem álitamál verða fjölmörg. Einföld skýring á flóknum veruleika er ekki í boði.

Sálarástand þjóðarinnar í eftirhruninu er ekki viðfangsefni rannsóknanefndar Alþingis. Það ástand er aftur brýnt að greina og skilja vegna þess að í skjóli þess er verið að fremja óhæfu. Umsókn um aðild Íslands að Evrópusambandinu er send á meðan þjóðin er í taugaáfalli; reynt er að keyra samninga um Icesave í gegnum Alþingi með sama hætti.

Undir formerkjum vont og það versnar sálfræðinnar er reynt að telja okkur trú um að uppgjöf sé eina leiðin. Við eigum að gefa frá okkur fullveldið og framselja fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinnar.

Þessa blekkingariðju stunda þeir sem voru hvað meðvirkastir í útrásinni, stjórnmálaflokkar eins og Samfylkingin og fjölmiðar eins og Morgunblaðið, Fréttablaðið og Útvarpið.

Látum viðrinin ekki plata okkur aftur.

 

Jón Baldvin vill lýðveldið feigt

Guðfaðir ferfætlinganna sem krefjast þess að Íslendingar skríði inn í Evrópusambandið skrifar grein í Morgunblaðið í dag. Jón Baldvin Hannibalsson fyrrum formaður Alþýðuflokksins hóf stjórnmálaferil sinn með baráttu fyrir Sovét-Íslandi og á áttræðisaldri er Brussel-Ísland takmarkið eina og sanna.

Rökin fyrir inngöngu Íslands í ESB eru samkvæmt Jóni Baldvini þau að við getum ekki staðið á eigin fótum. Þar víxlar hann persónu sinni og þjóðarinnar. Frá föður sínum, Hannibal Valdimarssyni, fékk hann í vöggugjöf að lýðveldi ætti ekki að koma á fót hér á landi. Konungssamband við Danmörku væri vegurinn til framtíðar var viðkvæði Hannibals og nokkurra Alþýðuflokksmanna.

Þjóðin hlustaði ekki á Hannibal og mun daufheyrast við æmti sonarins. Málflutningurinn er eins ótrúverðugur og hugsast getur. Jón Baldvin veit að smáþjóðir í Evrópusambandinu, t.d. Írar og Lettar, eru komnar með efnahagskerfi sín að fótum fram og stefna í dýpri og langvinnari kreppu en Íslendingar. Þeir fá litla sem enga hjálp frá Evrópusambandinu enda ekki hlutverk ESB að borga óreiðuskuldir.

Vandi Íra og Letta yrði auðleystari er þjóðirnar gætu fellt gjaldmiðil sinn. Það geta þær ekki, Írar hafa evru og Lettar fasttengdir evrunni og fá ekki leyfi Evrópusambandsins að aftengja vegna þess að Brussel óttast allsherjaráhlaup á evruna í kjölfarið.

Íslendingar hafa fellt krónuna og það mun gera leiðina greiðari úr kreppunni. En Jón Baldvin kann svar við því, eða hitt þó heldur. Hann skrifar

Sumir telja framtíðarhorfur af þessu tagi málaðar of dökkum litum. Þeir benda á, að gengisfall krónunnar styrki samkeppnisstöðu sjávarvöru - og álútflutnings á erlendum mörkuðum. Þess vegna ættu Íslendingar að verða fyrri til að ná sér á strik en t.d. frændur vorir Írar, eða t.d. Lettar, svo að tekin séu dæmi af smáþjóðum innan Evrópusambandsins. Þessar smáþjóðir geta ekki fellt gengi gjaldmiðils síns til þess að styrkja samkeppnisstöðu útflutnings til skamms tíma.

Þeir sem þessu halda fram, gleyma því hins vegar, að 100% gengisfelling hefur tvöfaldað skuldabyrði fyrirtækja. Skuldir sjávarútvegsfyrirtækja á Íslandi nema t.d. þreföldum árstekjum þeirra. Hvar eiga þessi fyrirtæki að fá fjármagn til að endurfjármagna skuldasafnið? Íslenska ríkið er komið niður á "junk-bond status". Íslensk fyrirtæki njóta hvergi lánstrausts. Ofurhátt vaxtastig er um það bil að soga til sín það litla sem eftir var af eigin fé fyrirtækja. 

Jón Baldvin blandar saman í graut skuldum einkafyrirtækja og skuldum ríkisins. Ef einkafyrirtæki eru ekki með rekstur til að standa undir lánum fara þau einfaldlega í gjaldþrot. Jón Baldvin vill fá okkur til að trúa að sjávarútvegsfyrirtæki landsins séu bæjarútgerðir og gjaldþrot þeirra leiði til skattlagningar á almenning. Svo er ekki.

Úti í heimi stendur yfir hagfræðitilraun sem nefnd er ,,quantative easing" og felst í að seðlabankar prenta peninga til að vinna gegn verðhjöðnun. Það er beinlínis verið að framleiða verðbólgu til að vinna gegn verðhjöðnun sem samdráttur kreppunnar veldur. Liður í peningaprentuninni er að halda vöxtum því sem næst núlli. Í þessum samanburði eru vextir háir hér á landi. Flest ríki á Vesturlöndum myndu hins vegar telja það lúxus að hafa efni á íslenskum stýrivöxtum. Vextir munu hækka hratt á Vesturlöndum þegar peningarnir komast allir í umferð.

Óvissan um niðurstöðu hagfræðitilraunarinnar er veruleg. Þá er gott að búa á eyju út í hafi, fylgjast með álengdar og vona að útlendingum farnist vel en þakka jafnframt fyrir að vera sjálfs sín ráðandi, fullvalda þjóð í eigin landi.

Eftirfokkpólitík

Stjórnmálin eru að breytast á Íslandi. Á um það bil sólarhring, plús mínus, hafa þrjú atriði sem virðast ótengd birst sem vísir að nýju landslagi stjórnmálanna. Borgarahreyfingin er komin í öngstræti og ratar tæplega þaðan út ósködduð. Hreyfingin er birting helvítis fokking fokk viðhorfsins í kjölfar hrunsins. Reiðialdan í þjóðfélaginu skolaði fjórum þingmönnum á land sem núna talast helst við í gegnum fjölmiðla og mæta ekki á fundi hreyfingarinnar. 

Í gærkveldi mætti í Kastljósið sigurvegari kosninganna í vor, Steingrímur J. Sigfússon formaður Vg, og lýsti sig staðfastan talsmann Alþjóða gjaldeyrissjóðsins, Evrópusambandsins og Icesave-samningana. Sjálfsvönun Steingríms J. stafar af jesú-komplexinum sem hrjáir hann. Formaðurinn lét hreðjar sínar að veði fyrir ESB umsókninni og Icesave og virkilega trúði því að hann gæti útá nafn og fyrri störf haldið manndómi sínum. Í Kastljósi birtist þjóðinni hjáróma taugahrúga sem leit stöðugt niður fyrir sig. Steingrímur J. veit að hann sekkur með Icesave.

Íslensk vinstripólitík átti sér von með Steingrími J. Jóhanna Sigurðardóttir átti samkvæmt handriti að þakka fyrir sig eftir tvö til þrjú ár, formaður Vg að taka við forsætisráðuneytinu og í spilunum var jafnvel að sameina vinstrimenn enda fátt sem aðgreinir flokkana. Þetta mun ekki ganga eftir vegna þess að Steingrímur J. er búinn að vera sem stjórnmálamaður.

Þriðji vísir að breytingum er grein Þórlinds Kjartanssonar um erlendu lánin frá Alþjóða gjaldeyrissjóðnum og samskipti við sjóðinn. Án þess að lesa of mikið í greinina og þá staðreynd að Þórlindur er sjálfstæðismaður er tóninn þar annar en venja er til. Gommu-gusupólitík Sjálfstæðisflokksins á liðnum árum var komin úr öllu samhengi við ábyrgð, ráðdeild og íhaldssemi. Drögin sem lögð eru með grein Þórlinds eru að varkárni komi í stað gönuhlaups, hægfara þróun í stað frjálshyggjubyltinga.

Samantekið er reiðialdan að fjara út, vinstriflokkarnir að grafa sér gröf og sjálfstæðismenn að ná vopnum sínum. Framsókn? Sjáum til.

Flótti til framtíðar

Fjármálaráðherra hrekst úr einu víginu í annað. Fyrst var Icesave-samingurinn fyrri stjórn að kenna og núna vill hann að við hættum að lifa í samtímanum og flýjum til framtíðar undir traustri forystu orðheldna formanns Vg.

Steingrímur J. kemur betur út í sjónvarpi en á texta. Þrátt fyrir augljósa taugaveiklun í Kastljósinu í gær skoraði ráðherrann stig með mælskubrögðum. Í dag bauð hann okkur að lesa varnarræðuna fyrir Icesave-samningunum. Maður þarf að vera gagntekinn steingrímssinni til að verða ekki fyrir vonbrigðum. Textinn er skrifaður án sannfæringar og boðar í viðtengingarhætti að þetta og hitt gæti gerst ef við samþykkjum ekki samninginn.

Fjármálaráðherra klykkir út með að góðar fréttir þurfi að berast frá Íslandi. Maður veltir fyrir sér hvort ráðherra hafi fengið ráðgjöf frá útrásarauðmanni. Rétt fyrir hrun kyrjuðu auðmenn og meðhlauparar þennan söng um að fréttir frá Íslandi yrðu að vera góðar.

Ríkisstjórnin er með dautt mál í höndunum þar sem Icesave-samningarnir eru. Alþingi á eftir að útfæra hvort heiðarlega verður staðið að því að hafna samningnum og boðið upp á nýjar viðræður eða hvort samfylkingarleið verður farin með tilheyrandi undirferlum í formi fyrirvara.

Framhaldið verður annað tveggja, langt dauðastríð útbrunninnar stjórnar eða snögg aftaka. Steingrímur J. kemst loksins á vit framtíðarinnar þar sem hann vonandi getur sagt satt orð bæði kvölds og morgna.

Vill ekki stríð við aðrar þjóðir

Steingrímur J. fattar allt, nema aðalatriðið

Steingrímur J. kom feikilega vel undirbúinn í Kastljósviðtalið í kvöld og þuldi upp lögfræðisamanburð á gjaldþrotalögum aðskiljanlegra Evrópuríkja. Taugaveiklað fitl við minnisblöð var eina vísbendingin um að fjármálaráðherra væri ekki rótt. Eftir lögfræðirulluna kom Steingrímur J. með stórskotaliðið: Hvað haldiði að gerist í haust ef við samþykkjum ekki frumvarpið? Bretar og Hollendingar koma sækja á tryggingasjóðinn...

...og fjármálaráðherra botnaði ekki hótunina. Mælskumeistari þingsins ætlaði áhorfendum að draga sínar ályktanir. Og niðurstaða hnípinnar þjóðar í vanda væri að leggja upp laupana og treysta orðheldna ráðaherra sínum.

En bíðum við. Hvað myndi í raun gerast ef gengið yrði á sjóðinn sem á tryggja innistæður? Jú, hann er galtómur og yrði lýstur gjaldþrota. Og þá opnast ótal pólitískar og lagalegar spurningar um götótt regluverk Evrópusambandsins.

Við vorum þvinguð í ferli Icesave-samninga þegar bankakerfi Evrópu riðaði til falls. Eins og flokkssystir Steingríms J., Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, sagði sem utanríkisráðherra í þarsíðustu stjórn var lausn Icesave-reikninganna nátengd spænskum og frönskum sparifjáreigendum.

Aðstæður eru breyttar í dag. Við eigum að fella frumvarp Steingríms J. og semja upp á nýtt. Fjármálaráðherra veit að það þýðir endalok ráðherradómsins og líklega fær hann ekki þann frama í nýja flokknum sínum, Samfylkingunni, sem hann hafði í þeim gamla. Það skýrir taugaveiklunina.