Tveir formenn í Framsóknarflokknum

Í Framsóknarflokknum eru tveir formenn, núverandi og fyrrverandi. Núverandi formaður ber ábyrgð á 10,5 prósent fylgi flokksins en sá fyrrverandi skilaði 25 prósent fylgi árið 2013.

Það liggur í hlutarins eðli að flokkur með tvo formenn innanborðs, sem hvor á sína stuðningsmenn og sitt bakland, er ekki vel starfhæfur sem ein heild. Þeir sem skipulögðu aðförina að fráfarandi formanni starfa á bakvið tjöldin að sannfæra flokksmenn að farsælast sé að fylkja sér að baki sitjandi formanni.

En það er ekki sannfærandi að hógvær staðarhaldari geri betur en aðsópsmikill húsbóndi rétt eftir að þingflokkurinn missti 11 af 19 þingmönnum.

Formannsskipti Framsóknarflokksins kortéri fyrir kosningar er ein undarlegasta flokkspólitíska aðgerð seinni ára. Henni verður helst líkt við óvænt formannsframboð þingmanns Samfylkingar gegn þáverandi formanni, Árna Páli Árnasyni, sem gerði sitt til að eyðileggja trúverðugleika Samfylkingar.

Eftir formannsskiptin féll Framsóknarflokkurinn í gamalkunnugt far. Flokkurinn er með um 20 prósent fylgi á landsbyggðinni en 5 til 7 prósent í Reykjavík og SV-kjördæmi. Framsóknarflokkurinn verður ekki gerandi í stjórnmálum undir þessu kringumstæðum.

Stjórnmálakerfið er ölduróti þessi misserin. Sjö flokkar eru á alþingi. Stjórnmálaflokkur sem hjakkar í sama farinu verður skilinn eftir.

 

Krefjast sætis fyrir Sigmund

Skelfing fylgir kosningasigrum krata

Kratar eru 15 prósent þjóðarinnar, eins og línuritið með fréttinni sýnir. Þegar kratar, þ.e. Alþýðuflokkur eða Samfylking, vinna kosningasigra og fara upp fyrir 15 prósent fylgja í kjölfarið skelfingar fyrir land og þjóð. Sagan geymir glögg dæmi þessa.

Árið 1978 vann Alþýðuflokkurinn stórsigur í kosningum, fékk 22 prósent fylgi. Kratar og Alþýðubandalag, sem einnig vann sigur, mynduðu ríkisstjórn með Framsóknarflokknum. Sjórnin lifði í eitt ár og var undanfari verðbólgubálsins á áttunda áratugnum.

2007 fékk Samfylking tæp 27 prósent fylgi og myndaði stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Hrunið árið eftir segir allt sem segja þarf um kratahörmungarnar.

Árið 2009 var Samfylkingin sigurvegari kosninganna. Meðsigurvegari var arftaki Alþýðubandalagsins, Vinstri grænir, og fyrsta hreina vinstristjórnin leit dagsins ljós. Skelfingin í kjölfarið voru Icesave-samningar, sem nærri gerðu þjóðina gjaldþrota, og ESB-umsóknin 16. júlí 2009 sem klauf þjóðina í tvennt.

Landið tók að rísa þegar Samfylking féll niður í 12,9 prósent fylgi í kosningunum 2013. Eftir kosningarnar síðustu helgi, þegar Samfylkingin minnkaði niður í 5,7 prósent, bíður þjóðarinnar blóm í haga - eins lengi og kratar haldast innan 15 prósent markanna.

Kratar í kreppu

Kaupmátturinn og krónan þurfa ríkisstjórn XD og XV

Tveir hagfræðingar gerðu úttekt á kaupmættinum annars vegar og hins vegar stöðu krónunnar. Már Wolfgang Mixa segir kaupmátt Íslendinga á sömu slóðum og 2007, rétt áður en hrunið skall á. Ólafur Margeirsson greinir þann veikleika, er krónan býr við, sem er að stofnanir ríkisvaldsins eru ekki nógu burðugar.

Til að viðhalda kaupmættinum, treysta undirstöður og skapa sátt um æðstu stofnanir samfélagsins þarf að setja saman ríkisstjórn sem endurspeglar breiddina í pólitíska litrófinu.

Eftir kosningarnar fyrir rúmri viku er einboðið að leiðandi öfl í slíkri ríkisstjórn hljóta að vera Sjálfstæðisflokkur og Vinstri grænir. Flokkarnir eru hvor á sínum væng stjórnmálanna og ættu með málamiðlunum að finna samstarfsgrunn með þriðja flokki, er gæti verið Framsókn, Björt framtíð eða Viðreisn. Sáttastjórn í þágu velferðar og stöðugleika er besta framlag nýkjörins alþingis.

Stjórnarmyndun í skugga velmegunar

Síðustu tvær ríkisstjórnir voru myndaðar í kreppuástandi, vinstristjórn Jóhönnu Sig. strax eftir hrunið og samstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í skuldakreppunni eftir hrunið.

Næsta ríkisstjórn, þessi sem reynt er að stofna til næstu daga, glímir ekki við neina kreppu. Við blasir velsæld með hagvexti, vaxandi kaupmætti og engu atvinnuleysi.

Íslendingum gengur oft erfiðlega að höndla velsæld. Okkur er tamt að hugsa í vertíðum. Þegar vel aflast er um að gera að afla sem mest enda ekki á vísan að róa næstu vertíð.

Við þurfum ríkisstjórn sem leggur grunn að varanlegum stöðugleika. Þá þarf að vanda til verka og gefa sér rúman tíma. Ekki ætti að setja saman ríkisstjórn í tímahraki eða geðshræringu.

Meginverkefni næstu ríkisstjórnar er að gera sitt til að velmegunin komi öllum landsmönnum til góða og að viðhalda stöðugleika. Þegar allir viðkomandi átta sig á verkefninu hlýtur að fást skynsamleg niðurstaða.

Allir finna til ábyrgðar

Ofbeldi Viðreisnar og nýja ríkisstjórnin

Hægriflokkurinn Viðreisn reynir að selja sig sem miðjuflokk í stjórnarmyndunarviðræðum. Framlag eins þingmanns Viðreisnar, Pawel Bartosek, í þeirri sölumennsku er að skattar séu ofbeldi.

Ögmundi Jónassyni fráfarandi þingmanni Vinstri grænna finnst markassetning Viðreisnar minna á ýkjusöguna um Lísu í Undralandi.

Í orðræðu miðalda voru skattar játning um þegnskap. Í sögu Ólafs helga Noregskonungs leggur Snorri Sturluson þau orð í munn Einars Eyjólfssonar frá Þverá að skattar til konungs jafngildi ,,lýðskyldu". Í Gamla sáttmála, gerður þegar Íslendingar gáfust upp á innanlandsófriði, og játuðust Noregskonungi, voru skattar tjáning á þegnskap.

Þeir sem túlka skatta sem ofbeldi gefa lítið fyrir það megineinkenni velferðarríkisins að skattar standi undir sameiginlegum þörfum þegnanna. Viðreisn er stofnuð af fólki sem tilheyrir þeim best settu í samfélaginu, sem hvorki hefur skilning á né samstöðu með meginhugsun velferðarsamfélagsins.

Þegar þetta fólk kennir sig við miðjuna í íslenskum stjórnmálum er augljóst að miðjan er orðin að öfgum. Samkvæmt því yrði ríkisstjórn undir forystu Viðreisnar öfgastjórn. 

Fá en stór lykilverkefni

Björt framtíð fyrsta fórnarlamb Benedikts

Viðreisn er innherjaflokkur Íslands. Þar á bekk situr hópur vellaunaðra og enn betur tengdra; fyrrverandi ráðherrar, ráðherrabörn, talsmenn Samtaka atvinnulífsins og loks innherjinn sjálfur í Nýherja - Benedikt formaður.

Metnaður Benedikts er óseðjandi, það sýndi hann strax eftir kosningar.

Benedikt er ekki heimskur maður, hann er meira grunaður um græsku. Björt framtíð er fyrsta fórnarlamb hans enda þingflokkurinn þar blautur á bakvið eyrun. Stöðutaka Benedikts á vinstri vængnum er gerð í þeim eina tilgangi að herja þaðan með kröfur á Sjálfstæðisflokkinn. 

Vilja Benedikt sem forsætisráðherra

Brexit og dauðastríð ESB

Evrópusambandið getur ekki starfað áfram að óbreyttu. Annað tveggja verður sambandið að auka miðstýringuna og setja saman Stór-Evrópu eða breytast í samstarf fullvalda ríkja. Úrsögn Bretlands, Brexit, voru vatnaskil fyrir ESB.

Eftir úrsögn og samninga við Breta um hvernig framtíðarsamskiptum við ESB skyldi háttað stóðu vonir til þess að Evrópusambandið gæti unnið í sínum málum og lagt nýjan grunn að tilveru sinni. Tafir á úrsögn Breta setja framtíð ESB í enn meira uppnám.

Dómsúrskurður í Bretlandi um að bresk stjórnvöld geti ekki virkjað úrsagnarákvæði Lissabonsáttmálans nema með aðkomu þingsins gera ekki annað en að tefja framgang Brexit. Óhugsandi er að úrskurðurinn komi í veg fyrir að niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslu í sumar verði ekki fylgt eftir. Það þýddi einfaldlega endalok lýðræðis í Bretlandi.

En skiljanlega fagna ESB-sinnar á Íslandi úrskurðinum. Lýðræði er ekki besti vinur ESB-sinna, samanber útreiðina sem þeir fengu í kosningunum á laugardag.

Er Brexit búið að vera?

Frjálslyndir innherjar með stefnu Samfylkingar

Björt framtíð og Viðreisn eru tvær útgáfur af Samfylkingunni, sem þjóðin hafnaði í kosningunum 2013 (12,9%) og aftur um helgina (5,7%). Björn Bjarnason spyr hvort Björt Viðreisn ætli virkilega að taka upp föllnu samfylkingarstefnuna.

Samanlagt er Björt Viðreisn með 17,7% fylgi, rúmur hálfdrættingur á við Sjálfstæðisflokkinn.

Ekkert fyrirsjáanlegt stjórnarmynstur er til sem gerir Bjartri Viðreisn kleift að verða ráðandi afl í landsstjórninni. Valdaplott með Heiðu Kristínu Helgadóttur sem millilið er aðeins til að fresta myndun starfhæfrar ríkisstjórnar.

„Betra að leggja í púkk“

Sanngjörn laun þingmanna

Laun þingmanna, eftir síðustu launahækkun, ná því ekki að vera tvöföld meðallaun í landinu. Við ættum að búa sæmilega að þingmönnum okkar, þeir eru fulltrúar þjóðarinnar og setja lög í landinu. 

Á síðustu öld starfaði ég fyrir Alþýðubandalagið, fór reglulega á fundi þingflokksins og kynntist starfi þingmanna bæði innan þings og utan. Í stuttu máli er vinna dæmigerðs þingmanns töluvert meiri en hægt er að komast yfir á dagvinnutíma. Þingmaður sem sinnir starfi sínu hlýtur að vinna að minnsta kosti tíu til tólf tíma á dag á meðan þingið starfar. Aðskiljanlegir fundir utan þingtíma eru reglulegur þáttur í starfi þingmanna.

Dæmigerður þingmaður er þess verðugur að fá tvöföld meðallaun. Við launaákvörðun þingmanna hljótum við að miða við dæmigerðan þingmann. Líkt og í öðrum starfsstéttum er misjafn sauður í mörgu fé; sumir vinna lítið og illa en aðrir mikið og vel. Eðli málsins samkvæmt er ekki hægt að ákveða laun þingmanna út frá afköstum - stundum er best að setja engin lög fremur en ólög.

Þingfararkaup á við 1,8 meðallaun

Lýðræðið síast inn - byltingin mistókst

Eftir hrun var eftirspurn eftir byltingarkenndum hugmyndum um breytt Ísland. Róttækasta hugmyndin var að kollvarpa stjórnskipun landsins, taka upp annan gjaldmiðil og ganga í Evrópusambandið.

Samfylkingin var í þessum skilningi byltingarflokkurinn. Strax eftir hrun fékk flokkurinn 30 prósent fylgi til að stokka upp Ísland. Byltingarleiðangurinn til Brussel rann út í sandinn áramótin 2012/2013. Í kosningunum á laugardag galt Samfylkingin afhroð og er dauðvona.

Vægari útgáfur af Samfylkingunni, Viðreisn hægrimanna og Björt framtíð til vinstri, eru smáflokkar. Stjórnlausa afbrigði Samfylkingar, Píratar (sem Össur sagði að væri alveg eins og Samfylkingin), fékk 14,5 prósent fylgi.

Niðurstöður kosninganna á laugardag eru að sá flokkur sem lofaði engu öðru en að viðhalda stöðugleikanum sigraði í öllum kjördæmum landsins og er nær tvöfalt stærri en sá flokkur sem næstur kemur.

Sigur Sjálfstæðisflokksins markar tímamót í eftirhruninu. Lýðræðislegur vilji þjóðarinnar er að viðhalda og styrkja félagslegan og efnahagslegan stöðugleika.

Ekkert stjórnarsamstarf er betur til þess fallið að endurspegla úrslit kosninganna en að Sjálfstæðisflokkur og Vinstri grænir myndi ríkisstjórn. Verkskiptin eru skýr, Sjálfstæðisflokkurinn á að sjá um að bókhaldið gangi upp en Vinstri grænir að félagsleg samheldni þjóðarinnar styrkist, sem er jafnvel mikilvægari en efnahagslegi þátturinn.

Þriðji flokkurinn undir ríkisstjórnarvagni Sjálfstæðisflokks og Vinstri grænna gæti verið í þessari röð: Framsókn, Björt framtíð eða Viðreisn.

Byrjar á fundi með Katrínu