19da eða 21sta öldin í túnfæti Hafnfirðinga

Á morgun kjósa Hafnfirðingar um það hvort þeir vilji hafa 19du aldar fabrikku í túnfætinum eða ekki. Álbræðsla ofaní íbúðabyggð er þriðja heims fyrirbæri sem ætti ekki að sjást í velmegunarsamfélagi eins og okkar, ekki frekar en opin holræsi.

Enron-bókhald, leyfilegt eða ekki

Héraðsdómur tekur núna, að þinghaldi í Baugsmáli loknu, afstöðu til þess hvort Enron-bókhald sé leyfilegt á Íslandi, hvort mismuna megi hluthöfum í almanningshlutafélögum með sjálfsafgreiðslu stærstu hluthafa á lánum sér til handa og hvort forstjórum leyfist að nota sjóði almenningshlutafélaga til að fjármagna einkaneyslu.

Í hnotskurn er þetta spurning hvort landsmenn séu jafnir fyrir lögum eða hvort stóreignamenn séu á undanþágu.

Kostnaður vegna sérfræðiþjónustu 55 milljónir

Lán, viðskipti og þjófnaður í Baugsmálinu

Málsvörn Baugsmanna fyrir héraðasdómi fól í sér nýstárlega skilgreiningu á jafn hversdagslegu fyrirbrigði og láni. Gestur Jónsson, aðalverjandi Jóns Ásgeirs Jóhannessonar vill gera lán í viðskiptum að einhverju allt öðru en venjulegu láni. Lán í viðskiptum væri í raun ekki lán, ekki einu sinni viðskiptalán heldur bara viðskipti. Til að brúa bilið milli heilbrigðrar skynsemi og Baugsheima talar lögmaðurinn um lán í lagalegum skilningi, og er það lexía í fabúleringu.

Í endursögn af málflutningi Gests hljómar röksemdafærslan svona

Þá sagði Gestur að gera yrði skýran greinarmun á kröfum, sem stofnist til í viðskiptum og eiginlegum lánum. Gestur sagði að lán í skilgreiningu laganna væri það þegar fjármunir væru afhendir án nokkurra annarra skilyrða en að þeir verði endurgreiddir. Um leið og önnur skilyrði fylgdu, svo sem um að viðtakandi eigi að nota féð í tilteknum tilgangi, t.d. til að kaupa nýtt hlutafé, væri þetta orðið þáttur í viðskiptum og skilgreiningin félli úr gildi. Þetta ætti við um þau viðskipti, sem ákært væri fyrir í þessu máli.
„Ef það eru hagsmunir Baugs sem eru hafðir í huga þegar lánið er veitt er það klárlega ekki lán. Sama á við þegar lánsmóttakandinn hefur ekki frjálsar hendur um ráðstöfun fjárins," sagði Gestur og bætti við að þrengri skilgreining á venjulegum viðskiptalánum ætti ekki við.

Ef röksemdafærslan er mátuð við daglega reynslu fólks koma undarlegir hlutir í ljós. Maður sem tekur húsnæðislán í banka og kvittar upp á að hafa launareikninginn hjá bankanum er í raun ekki að taka lán, hann er að stunda viðskipti. Taki hann lánsfé án sérstakra skilyrða heitir gjörðin ekki lengur viðskipti heldur lán. Annar maður sem tekur bílalán með skilyrðum um að bifreiðin sé kaskótryggð er ekki að taka lán, samkvæmt skilgreiningu Gests, heldur er hann í viðskiptum. Ef sami maður kýs að borga bílinn sinn með yfirdráttarláni er hann aftur á móti ekki lengur þáttakandi í viðskiptum, heldur að taka lán.

Skilgreining Gests er sniðin fyrir fingralanga kaupsýslumenn sem taka aldrei lán, þeir stunda bara viðskipti. Þegar grannt er skoðað er röksemdafærsla verjanda forstjóra Baugs þessi:

Þjófnaður er viðskipti - í lagalegum skilningi.

Verjandi Jóns Ásgeirs viðurkennir sekt

Í fyrsta sinn viðurkenna Baugsmenn sekt í dómsmálinu gegn þeim. Gestur Jónsson verjandi Jóns Ásgeirs Jóhannessonar forstjóra Baugs viðurkenndi í varnarræðu sinni í dag að Jón Ásgeir hafi fengið ólögmætt lán frá almenningshlutafélaginu Baugi. Vörnin byggist á því að ekki séu refsiheimildir fyrir lögbrotinu þar eð að í lögum segir að hlutafélögum sé óheimilt að veita lán og þar með megi ekki refsa Baugsforstjóranum því hann er maður en ekki hlutafélag.

Rétt er að óska Baugsmönnum til hamingju með kannast við það sem öllum var orðið löngu ljóst að sjóðir almenningshlutafélagsins Baugs voru notaðir sem einkabanki Jóns Ásgeirs.

Í leiðinni er sjálfsagt að taka hatt sinn ofan fyrir þessari snjöllu málsvörn: Forstjóri og hlutafélag er ekki sami hluturinn. Ef aðeins Jón Ásgeir hefði hagað sér í samræmi við innsæið sem birtist í málsvörninni hefði ekki verið ástæða til að ákæra hann.

Segir refsiheimildir ekki fyrir hendi í hlutafélagalögum

Þjóðarsátt um einkavæðingarstopp

Bankar og fjármálageirinn renna hýru auga til orkufyrirtækjanna sem, að frátöldu mennta- og heilbrigðiskerfinu, eru eini umtalsverði reksturinn enn í opinberri eigu. Áður en umræðan kemst á hættulegra stig ættu menn, einkum stjórnmálamenn, að sammælast um að ekki komi til greina að einkavæða orkufyrirtækin í fyrirsjáanlegri framtíð.

Samkeppnisrekstur hentar afar illa á orkumarkaði vegna þess að hann beinlínis kallar á sóun. Ef mörg fyrirtæki keppa um framleiðslu og flutning á raforku og heitu vatni margfaldast grunnfjárfestingin. Margar raf- og hitaveitulagnir í hvert hús er vitanlega út í bláinn.

Einkavæðing orkugeirans myndi þýða einokun einkafyrirtækja og það þjónar ekki almannahag. Reynslurökin eru ótvíræð: Það er hyggilegast að hafa orkufyrirtækin í opinberri eigu. Þar með er ekki sagt að mistök hafi ekki verið gerð í rekstri orkufyrirtækja. Vegna þess hve orkufyrirtækin eru stöndug, mörg hver, þurfa fulltrúar almennings í stjórnum þeirra að gæta sín og haga sér ekki eins og peningafurstar heldur kjörnir fulltrúar.  Almenningur á þó alltaf kost á að skipta um meirihluta í kosningum. Verði orkufyritækni einkavædd er það fjármagnið sem ræður, ekki almannavaldið.

Eftirsókn fjármálamanna eftir orkufyrirtækjunum er mælikvarði á þverrandi auðlindir hlutabréfamarkaðarins. Þar sem búið er að einkavæða flest það sem auðveldlega hægt er að fénýta og selja sumt oftar en einu sinni verður ásókn peningamannanna ákafari eftir orkufyrirtækjunum. Stjórnmálamenn þurfa að standast þessa ásókn og almenningur að halda þeim við efnið.

Viðskiptavild fyrir 421 milljarð króna skráð í Kauphöllina

Félög í Kauphöllinni voru með bókfærða viðskiptavild upp á 421 milljarð króna í árslok 2005. Viðskiptavild er óefnisleg eign, sem getur verið bókfærð eftir varlegri áætlun, bjartsýnni ágiskun eða einbeittum ásetningi að auka verðmæti fyrirtækis. Erlendir hagfræðingar hafa varað íslensk fyrirtæki við að skrúfa upp viðskiptavildina í bókum sínum.

Uppkaup á fyrirtækjum, sem eru stunduð glannalega oft hér á landi, auka á yfirverð fyrirtækja, mest í formi óefnislegra eigna, þ.e. viðskiptavildar. Kerfi sem býr til verðmæti með bókhaldsfærslum hefur tilheigingu til að verða stjórnlaust. Íslendingar eru ekki agaðir þegar kemur að fjármálum og meira spurning um hvenær en ekki hvort einhver fer útaf sporinu með rekstur sem stendur ekki undir himinhárri viðskiptavild. Útafaksturinn gæti leitt til keðjuverkunar.

Þeir sem vilja fræðast um verðbólguna í bókfærðri viðskiptavild íslenskra fyrirtækja ættu að mæta á fyrirlestur Einars Guðbjartssonar dósents í málstofu viðskipta- og hagfræðideildar Háskóla Íslands í hádeginu í dag, stofu 101 í Odda.

Pólitískar lygasögur fá trúverðugleika vegna Ólafs Ragnars

Gróa á Leiti fær nýtt líf í kosningabaráttu. Allskyns flökkusögur fara á stjá um pólitískt makk. Pétur Gunnarsson segir eina á síðunni sinni um meintan einkafund Steingríms J. og Geirs Haarde. Pétur veit ekki hvað þeim fór á milli en gerir því skóna að Steingrímur hafði beðið um stjórnarsamstarf vinstri grænna og sjálfstæðsimanna.

Það sem er ótrúlegt við söguna er að Steingrímur færi tæplega svona snemma til Geirs. Það á margt eftri að gerast fyrir kosningar og Steingrímur er sjóaðri en svo að hann færi á þessum tímapunkti að leita ásjár hjá formanni Sjálfstæðisflokksins.

Sagan um fund formannanna fær hins vegar á sig blæ trúverðugleika vegna þess að eitt sameinar þá Steingrím og Geir. Þeir vilja hvorugir eiga það undir forseta lýðveldisins hvernig stjórnarmyndunarviðræður þróast eftir kosningar.

Ólafi Ragnari klæjar í puttana að taka þátt í pólitískum hráskinnaleik, kalla formenn flokkana á sinn fund og útdeila stjórnarmyndunarumboði af náð og miskunn.

Þeir sem þekkja Ólaf Ragnar frá fyrri tíð hafa lítinn áhuga að hleypa honum að pólitíska ferlinu eftir kosningar. Eina leiðin til þess er að komast að samkomulagi um ríkisstjórn fyrir kjördag.

Þess vegna verða ríkisstjórnarmódel smíðuð fyrir kosningar, svona tvö til þrjú.

Umframeftirspurn eftir fallandi gengi

Gengi Teymis hf. hefur fallið um 7,5 prósent frá áramótum og það er umframeftirspurn eftir hlutum í útboði félagsins, en hlutir að vísu seldir með afslætti eða 4,75 krónur á hlut en gengið á föstudag var 5,0.  Miðað við þessa velgengni Teymis hf. ætti 365 hf. að drífa sig í hlutafjárútboð. Gengið þar á bæ hefur fallið um meira en 25 prósent frá áramótum og hlýtur að vera fjarska áhugaverður fjárfestingakostur. 

Hvaða lífeyrissjóðir skyldu annars hafa keypti í Teymi hf.? 

57% umframeftirspurn hjá Teymi

Atast í Agnesi - hvar er þingflokkur Samfylkingarinnar?

Samfylkingin hefur fundið sér óvin í Agnesi Bragadóttur blaðamanni Morgunblaðsins. Í dagblöðum og bloggi skrifar samfylkingarfólk margt misjafnt um Agnesi og fréttaskýringu hennar um daginn á pólitíska gambítnum í stjórnarskrármálinu sem klúðraðist fyrir stjórnarandstöðunni.

Eftir því sem næst verður komist er höfuðsynd Agnesar að segja Össur þingflokksformann Skarphéðinsson ekki hafa haft umboð þingflokks Samfylkingarinnar til að egna gildru fyrir Framsóknarflokkinn í stjórnarskrármálinu. Agnes hafði það eftir ónefndum heimildamönnum í þingflokknum að Össur hefði ekki haft umboð. Össur segist hins vegar hafa haft umboðið.

Í blaðagrein í Morgunblaðinu sagði Össur þingflokkinn standa á bakvið sig í málinu. Agnes svaraði og kvað sínar heimildir í þingflokknum traustar.

Núna hlýtur að vera komið að því hver og einn þingmaður Samfylkingarinnar leggi fram yfirlýsingu um að vera ekki heimildarmaður Agnesar fyrir umboðsleysi Össurar.

Er þingflokkur Samfylkingarinnar nokkuð týndur?

Skemmtikraftar sem stjórnmálamenn

Íslandshreyfingin verður með þekkt andlit á forystusveit sinni og þarf ekki að glíma við kynningavandamál á borð við, ´hver er aftur þessi formaður nýja framboðsins'. Aftur gæti orðið snúnara fyrir menn sem þjóðin þekkir sem skemmtikrafta að sanna sig sem stjórnmálamenn.

Jakob Magnússon Stuðmaður og fyrrum varaþingmaður Samfylkingarinnar kann flest sem lýtur að framkomu, skipulagstarfi samtaka og framsetningu stefnumála. Og er að auki þjóðþekktur. Þrátt fyrir það náði hann ekki þeim árangri í Samfylkingunni sem efni stóðu til. Jafnvel ekki í prófkjörinu fyrir síðustu kosningar þegar Jakob virtist búa að digrum kosningasjóði.

Af einhverjum ástæðum gerði Jakob sig ekki sem stjórnmálamaður í Samfylkingunni. Kannski er honum líkt farið og knattspyrnumanni sem þrátt fyrir ótvíræða hæfileika fellur ekki að leik liðsins. En núna er Jakob kominn í nýtt lið og ef til vill rætist úr hjá honum.

Ómar Ragnarsson er skemmtikraftur en jafnframt þekkur sem fréttamaður og á síðustu árum sem umhverfisverndarsinni. Í Ómari sameinast elja, hugmyndaauðgi, fjör og græskuleysi. Ef Ómar væri enn ungur maður yrði hann kosinn vænlegasti tengdasonurinn af mæðrasamtökunum. En munu mæður og feður þessa lands kjósa stjórnmálamanninn Ómar?

Þjóðfélagsstraumarnir sem fleyta mönnum áfram í stjórnmálum eru óútreiknanlegir. Hvað varð til þess að þjóðin samþykkti orðljótan æsingamann sem forseta lýðveldisins fyrir rúmum áratug? Hvernig víkur því við að Steingrímur J. Sigfússon formaður Vinstri grænna, sem til skamms tíma var erkitýpa eilífðrarandstöðunnar, er kominn með yfirbragð stjórnvitrings og nánast ávísun á ráðherradóm?

Jakob, Ómar og félagar í Íslandshreyfingunni hafa burði til að gera sig gildandi í stjórnmálalífinu. Ef hreyfingunni tekst að komast klakklaust í gegnum röðun á framboðslista, sem hefur reynst mörgu nýframboðinu erfitt, er þannig undiralda í samfélaginu að allt er mögulegt.

Líklega verður eitt fyrsta verkefni nýja framboðsins að sannfæra almenning að hreyfingin sé komin til að vera, að eftir sýninguna sem opnar núna og lýkur á kosninganótt verði áfram til Íslandshreyfing og skemmtikraftarnir orðnir að stjórnmálamönnum.