Erfitt að telja krónur, hvað með sanngirni?

Ríkið, verkalýðshreyfingin og samtök atvinnurekenda komust að því á fundi að erfitt sé að telja launakrónur launþega. 

Launakrónurnar eru í meginatriðum fjórþættar. Í fyrsta lagi launataxti sem birtist í launatöflum. Sumir, t.d. kennarar, fá greitt skv. launataxta. Í öðru lagi markaðslaun, sem virka þannig á almenna launamarkaðnum að taxti er viðmið og svo fá menn laun ofan á taxtann eftir aðstæðum. Í þriðja lagi eru það heildarlaunin með yfirvinnu, sem stundum er unnin en stundum ekki. Í fjórða lagi ýmsar sporslur, t.d. fata- og ferðapeningar, sem undir hælinn er lagt hvort að séu raunkostnaður eða launauppbót.

Skiljanlega er erfitt að ná utan um allar launakrónurnar og fá þær í töflureikni til að gera samanburð milli starfshópa.

Önnur nálgun að samkomulagi á vinnumarkaði er að spyrja um sanngirni. Það má spyrja hvað er sanngjarnt að leikskólakennari fái í laun? Eða rútubílstjóri? Við myndum ekki geta svarað þessum spurningum nema með samanburði við aðra starfshópa. Til viðbótar yrði að hafa í huga að leikskólakennarar starfa ekki á samkeppnismarkaði. Ríki og sveitarfélög einoka menntun. Rútubílstjórar starfa aftur á samkeppnismarkaði, ferðaþjónustunni, og laun þeirra hljóta að taka mið af afkomu greinarinnar.

Þingfararkaupið er 1,1 milljón kr. á mánuði. Þingmennska er mikilvægt starf, um það hljóta allir að vera sammála, þótt ekki beri á því í pólitískri umræðu. Er hægt að nota þingfarakaup sem viðmið? Að aðrar stéttir, t.d. í opinbera geiranum, fái laun sem hlutfall af þingfarakaupi?

Það verður alltaf erfitt að telja launakrónur. Og það er snúið að meta hvaða laun eru sanngjörn. Hvorugur mælikvarðinn er algildur. En mörg úrlausnarefni bjóða einfaldlega ekki upp á fullkomin lausn.

 

 

 

Eru sammála um nauðsyn betri launagagna