Tilfallandi athugasemdir

Sunnudagur, 14. júlí 2013

Stórstríð í Evrópu á hundrað ára fresti

Frá lokum miðalda er í Evrópu á hundrað ára fresti háð stórstríð þar sem stórveldi álfunnar fórna mannslífum fyrir valdabrölt. Framan af voru trúardeilur yfirvarp styrjaldanna en frá og með frönsku byltingunni pólitísk hugmyndafræði.

Um aldamótin 1500 börðust Frakkar annars vegar og hins vegar Heilaga rómverska keisaradæmið (þ.e. keisari þýskumælandi Evrópumanna) um völd og áhrif á Ítalíu. Borgríki Ítalíu urðu illa úti. Frakkland lagði grunninn að stórveldi sínu.

Aftur tókust á Frakkar og Þjóðverjar í hinu Heilaga rómverska keisaradæmi í 30 ára stríðinu 1618 til 1648. Þýskaland var helsti vettvangur stríðsins og enn í dag minnast Þjóðverjar hörmunganna - þótt þeir hafi marga stríðsfjöruna sopið, bæði fyrir og eftir. Frakkland var ráðandi afl á meginlandinu.

Í byrjun 18. aldar er Spánn bitbein Frakka og þýskumælandi Habsborgara. Englendingar taka þátt í spænska erfðastríðinu í samræmi við kennisetninguna um að valdajafnvægi á meginlandinu þjóni enskum hagsmunum.

Franska byltingin 1789 og Napoleón sameinuðu öll stórveldi álfunnar gegn Frakklandi. En það voru Englendingar og þýskir Prússar sem brutu veldi Frakka á bak aftur í Waterloo sumarið 1815. Stórveldistími Frakka var á enda runninn.

99 árum seinna, sumarið 1914, hófst næsta stórstríð Evrópu: fyrri heimsstyrjöld var einkum háð á frönsku og belgísku landi. Bretar studdu Frakka gegn Þjóðverjum, sem töpuðu 1918. Þjóðverjar reyndu að bæta um betur 30 árum seinna og hófu seinni heimsstyrjöld, sem stóð yfir í tæp sex ár um miðja síðustu öld. Fyrra og seinna heimsstríð er stundum kallað seinna 30 ára stríðið.

Á næsta ári eru 100 ár frá síðasta stórstríði í Evrópu, ef litið er á fyrra og seinna stríð sem eitt.

Engin furða þótt Danir vilja halda sér í æfingu og senda danska stráka að berjast á fjarlægum slóðum.