Færsluflokkur: Dægurmál

200 íslenskir fjölmiðlar: pennastrik á RÚV

Opinberar tölur segja 200 fjölmiðla starfa hér á landi. Bæði væru þeir fleiri og burðugri ef RÚV hyrfi af markaði. Á hverju ári fær ríkisfjölmiðillinn tæpa 6, já sex, milljarða króna af skattfé almennings. Að auki tekur RÚV tæpa 3 milljarða árlega í auglýsingatekjur.

Hvað þarf þjóðin marga fjölmiðla? Enginn veit þá tölu. Ekki frekar en að fyrir liggi hvaða tilgangi fjölmiðlar þjóni. Eðlilegast er að fjölmiðlar vaxi, dafni og deyi án atbeina ríkisvaldsins. Fyrir liggur að almannahag er illa þjónað með RÚV sem ráðandi fjölmiðil. 

Ef RÚV yrði lokað með einu pennastriki rynni upp gósentíð fjölmiðla. Auglýsingafé upp á þrjá milljarða lægi á lausu. RÚV-frekjan í dagskrárvaldi opinberrar umræðu hyrfi á einni nóttu. 

Beint samhengi er á milli dagskrárvalds RÚV og spilltra blaðamanna sem tóku lögin í sínar hendur er þeir véluðu um byrlun og gagnastuld til að sækja fréttir þegar hallaði á RÚV í umræðunni. Fimm blaðamenn eru sakborningar í lögreglurannsókn. Efstaleiti var aðgerðamiðstöðin í byrlunar- og símastuldsmálinu. Tvö önnur reginhneyksli íslenskrar fjölmiðlunar síðasta áratug eru runnin undan RÚV-rifjum: Seðlabankamálið og Namibíumálið.

Stefán útvarpsstjóri Eiríksson hefur losað sig við spilltu blaðamennina einn af öðrum. En útvarpsstjóri hefur aldrei gert grein fyrir aðkomu RÚV að glæpnum gegn Páli skipstjóra Steingrímssyni. Stefán á eftir að gefa lögregluskýrslu um sína vitneskju.

RÚV er faglega og siðferðilega gjaldþrota stofnun. Ríkið heldur druslunni gangandi með sex milljörðum á ári. Íslensk fjölmiðlun yrði stórum heilbrigðari þegar sjoppunni á Glæpaleiti verður loksins lokað.

 

 


mbl.is Lagt til að RÚV fari af auglýsingamarkaði
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

RÚV: TikTok er leyniaðgerð

RÚV rekur TikTok rás á samnefndum félagsmiðli en neitar að veita upplýsingar um starfsemina. Það veit ekki á gott stafræna auglýsingasölu. Blekkingar og undirferli einkenna starfsemina á Efstaleiti.

Varaformaður stjórnar RÚV, Ingvar Smári Birgisson, óskaði í desember eftir greinargerð útvarpsstjóra vegna rásar sem RÚV rekur á samfélagsmiðlinum TikTok. Ingvar Smári spurði hvaða viðmið væru um umfjöllunarefni á TikTok rásinni og hvaða starfsmenn ynnu efni á rásina. Hann spurði einnig um hótanir, m.a. um líkamsmeiðingar, og níð sem birtist á TikTok rásinni og hver ábyrgð RÚV væri. Þá spurði Ingvar Smári um kostnað við rásina og hvernig hún samræmdist lögbundnu hlutverki RÚV.

Allt gildar og góðar spurningar um stafræna starfsemi RÚV. Tilefnið er ærið, TikTok rás RÚV virðist vettvangur fyrir miður fallegt efni s.s. hótanir um líkamsmeiðingar og níð. Þá er sérkennilegt að á sama tíma og skorður eru reistar við umfangi ríkisfjölmiðilsins sækir RÚV á ný stafræn mið.

Stefán útvarpsstjóri neitar að upplýsa TikTok starfsemina. Í síðustu fundargerð er sagt að upplýsingar um TikTok rásina varði ekki almenning, hún sé innanhússgæluverkefni sem unnið er með á bakvið tjöldin. Vitanlega segir útvarpsstjóri ekki hreint út að leyndarmálið um TikTok rásina skuli geymt innan veggja Efstaleitis, eins og ýmis önnur myrkraverk sem ekki þola dagsins ljós.

Í fundargerðinni segir í kansellístíl að ósk varaformanns um greinargerð útvarpsstjóra sé svarað í ,,stjórnargátt". Leyndarmál, sem sagt, sem engir aðrir en innvígðir fá vitneskju um.

RÚV krefur reglulega aðra um gagnsæi og upplýsingar. Ríkisfjölmiðillinn sjálfur er undirlagður leyndarhyggju og neitar almenningi upplýsingum um starfsemina.


mbl.is Lagt til að auglýsingasala RÚV verði stafræn
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Tveir kennarar tjá sig, annar missir atvinnuna

Fyrir ári varð framhaldsskólakennari uppvís að hafa í kennslustund jafnað Sigmundi Davíð formanni Miðflokksins við Hitler og Mussólíni. Samkvæmt glæru kennarans eru þremenningarnir ,,merkir þjóðernissinnar." Morgunblaðið sló málinu upp, Vísir einnig.

Síðan gerðist ekkert meira. Málið fjaraði út.

Helgi Helgason kennari við Menntaskólann á Laugarvatni skrifaði um helgina ófagra færslu á Facebook um Bashar Murad er keppti í söngvakeppni RÚV. Starfsferill Helga kennara fjaraði út á þremur dögum.

Kennarinn í Versló líkti Sigmundi Davíð við tvo helstu óþokka sögunnar í kennslustund. Helgi tjáði sig á Facebook utan kennslu. Ólíku er saman að jafna. Agavald skolastjórnenda er yfir kennurum að störfum, ekki yfir frjálsum borgurum utan vinnu. Stjórnarskráin tryggir, eða á að tryggja, rétt manna til að tjá hug sinn.

Ef gefið er að tjáning beggja kennaranna hafi verið óviðurkvæmileg og smekklaus má spyrja hvers vegna aðeins annar varð fyrir alvarlegum eftirmálum, - missti vinnuna.

Nærtæk skýring er að kennarinn í Versló fékk ekki yfir sig holskeflu vinstrimanna, handhafa pólitísks rétttrúnaðar. Helgi fær yfir sig brimskaflinn.

Pólitískur rétttrúnaður, stundum kallaður vók, tekur sér vald til að skilgreina hvað má segja og hvað ekki í opinberri umræðu. Frekja og ofstæki einkennir handhafa valdsins. Engin málsmeðferð er á álitamálum, aðeins einhliða fordæming. Reiðibylgja rís á félags- og fjölmiðlum. Ásökun jafngildir sekt. Slátrun strax í kjölfarið.

Tilfallandi hefur daglega bloggað í tuttugu ár. Það er aðeins á síðustu 3-4 árum sem hann hefur þurft að óttast um atvinnu sína og afkomu vegna bloggskrifa. Tilfallandi athugasemdir eru áþekkar og löngum áður, sjónarmið á dægurmál og landsins gagn og nauðsynjar. Pólitískur rétttrúnaður hefur aftur gert sig gildandi í samfélaginu svo um munar. Frjáls umræða frjálsra borgara lætur á sjá. 


mbl.is Kennari lætur af störfum í kjölfar rasískra ummæla
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hælisárás á alþingi, RÚV kyndir undir

Hælisiðnaðurinn réðst á friðhelgi alþingis í gær. Til verksins voru fengir tveir útlendingar. Íslensk bakvarðasveit skipulagði og lagði á ráðin að dómsmálaráðherra yrði atyrtur í ræðustól. 

Íslandsdeild hælisiðnaðarins vinnur skipulega að innflutningi múslíma. Fulltrúar þeirra eru í Egyptalandi og múta þarlendum embættismönnum að skrifa upp á ferðaleyfi múslíma. Fyrir viku sagðist einn innflytjandinn hafa keypt ferðaleyfi fyrir 17 múslíma. Gangverðið fyrir hvern er 5000 dollarar, staðfestir NRK í Noregi. Þessir 17 kosta 12 milljónir íslenskra króna í mútugjafir. Íslensk lög banna mútur en aðgerðasinnar hafa þau í frammi fyrir opnum tjöldum. Hingað komnir leggjast múslímar upp á skattgreiðendur, líkt og þeir hafa lengi gert á Norðurlöndum.

Stjórnlaus innflutningur múslíma inn á íslenska velferðarkerfið kallar á endurskoðun löggjafar um útlendingamál. Dómsmálaráðherra talaði fyrir breytingum á útlendingalöggjöf þegar útsendari hælisiðnaðarins truflaði starfsfrið þjóðþingsins. Gera varð hlé á störfum alþingis.

Ríkisfjölmiðillinn RÚV leggst á árarnar með hælisiðnaðinum og fegrar málstaðinn í fréttaumfjöllun. Til að þóknast hælismenningunni flutti RÚV inn múslímskan söngvara að taka þátt í undankeppni Eurovision. En þar sem almenningi gast ekki að arabískri innrás í íslenska menningu fékk RÚV-agentinn ekki framgang.

Fyrir botni Miðjaðarhafs er rík hefð að nota ofbeldi til að ná fram pólitískum markmiðum. Útsendari hælisiðnaðarins á alþingi var ekki klæddur sprengjuvesti. Atlaga liðsmanna spámannsins að friði og velferð á Fróni er á frumstigi.

 

 


mbl.is „Auðvitað var öllum mjög brugðið“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Kreppa og kulnun menntamanna

Sá sem fer í háskólanám til að auka ævitekjurnar leitar langt yfir skammt. Mælt í krónum og aurum borgar sig ekki háskólaprófið. Opin spurning er hvort samfélagið hafi gagn af háskólamenntuðum umfram lágmarksfjölda til að manna mikilvægar starfsgreinar s.s. stéttir lækna og hjúkrunarfræðinga. Það er af sem áður var.

Þeir sem fóru í háskólanám fyrir hálfri öld gátu vænst ríflegri ævitekna en hinir sem héldu á vinnumarkaðinn eftir landspróf eða gagnfræðapróf. Þá var skortur á háskólamenntuðum, nú er offramboð. Viðskiptablaðið greindi nýlega frá samantekt Sigðurðar Jóhannessonar forstöðumanns Hagfræðistofnunar HÍ:

Kaupmáttur launafólks með meistaragráðu hefur staðið í stað frá aldamótum á sama tíma og kaupmáttur launþega með grunnmenntun hefur vaxið um 44% og lágmarkslauna um 84%.

Sláandi niðurstaða. Full mikið sagt að háskólamenntun sé vænleg leið til fátæktar en svo sannarlega ekki til ríkidæmis, - mælt í ævitekjum.

Fyrir hálfri öld var frumatvinnuvegur þjóðarinnar, sjávarútvegur, að vinna sig hægt en bítandi inn á hátækisviðið. Það hefur gerst með tilheyrandi sjálfvirkni og fækkun starfa. Annar frumatvinnuvegur, ferðaþjónusta, er komin til sögunnar. Ferðaþjónustan verður aldrei hátækigrein.

Háskólagreinum hefur stórfjölgað og háskólum jafnframt. Áður mátti ganga að vísum gæðum háskólamenntaðra. Meiri vafi leikur á gæðunum í dag. Vandamálið er alþjóðlegt, heimskir með háskólapróf. Háskólagreinar eru sumar undirlagðar fáránleikafræðum, að maðurinn stjórni veðurfari jarðar, að hægt sé að fæðast í röngu kyni og að hvíti maðurinn sé upphaf illskunnar í heiminum. And-vitsmunahyggjan gjaldfellir alla háskólamenntun.

Hrærigrauturinn kallast vók. Ræturnar liggja aftur til síðasta fjórðungs liðinnar aldar. Marxistar í ýmsum útgáfum, s.s. sósíalistar og kommúnistar, höfðu alla 20stu öld kennt vísindalegan sósíalisma og sögulega nauðhyggju, að byltingin hlyti að vera á næstu grösum. Á áttunda áratugnum var útséð með byltinguna. Menningarlegur marxismi kom í staðinn, gekk undir nafninu póstmódernismi um tíma. Nú heitir fyrirbærið vók og er með heimilisfestu í vestrænum háskólum. Orðaleppar fela raunverulegt markmið, að grafa undan vestrænni siðmenningu. Nýjasta orðskrípið er inngilding. Það er annað heiti á innrætingu.

Samkvæmt viðtengdri frétt eru kjarnaeinkenni kulnunar 

minn­is­leysi, ein­beit­ing­ar­skort­ur, ör­mögn­un og skort­ur á stýri­færni [...] ásamt því að fólk upp­lif­ir til­finn­inga­lega skerðingu.

Heilbrigður einstaklingur hlýtur að finna til ömurleika innan um fáránleikafræðin og vókisma. Til að bæta gráu ofan á svart tröllríður háskólasamfélaginu aktívismi sem mærir fjöldamorð, einkum þau framin af forréttindahópi eins og Hamas. Það er til marks um vitsmunaskerðingu á háu stigi, að ekki sé talað um siðvit í sorpflokki. Þurrð siðvits veldur ,,tilfinningalegri skerðingu" háskólaborgara. Maður, heimskur með háskólapróf eða ekki, sem setur fjöldamorðingja á stall er mennskunni firrtur. 

Ekki beysið ástand á henni akademíu. Hún getur sjálfri sér um kennt. Fyrrum reyndu háskólaborgarar að skilja heiminn. Lofsvert þótti kæmi frá háskólum afurð, hvort heldur hugsun, aðferð eða tækni sem bætti í litlu eða stóru ástand heimsins. Nú á dögum gildir að finna öllu til foráttu. Vanlíðunarfíkn tröllríður vestrænum háskólum. Tilgangsleysi kveikir sjálfseyðingarhvöt er brýst fram í fíkn eftir eymd og volæði, sem mest er ímyndun. Vanlíðanin þjónar þeim tilgangi að réttlæta brjálæðiskast.    

Áður en efnið er amenað ber að taka fram: menntun er mikilvæg. Verst hve henni farnast illa í háskólasamfélaginu. 

 

 


mbl.is Rúmlega þriðjungur háskólafólks í hættu á kulnun
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Fælingarmáttur ofsókna Seðlabanka og RÚV

Tveir opinberir starfsmenn ,,á gólfinu" lögðu á ráðin um hvernig mætti hámarka skaða Samherja þegar gerð var húsleit hjá útgerðinni 27. mars 2012. Starfsmennirnir voru Helgi Seljan fréttamaður á RÚV og Ingibjörg Guðbjartsdóttir forstöðumaður gjaldeyriseftirlits Seðlabanka Íslands.

Húsleitin var gerð samtímis í höfuðstöðvum Samherja á Akureyri og útstöðinni í Reykjavík. Ingibjörg stýrði aðgerðum og hringdi í Helga Seljan í miðjum klíðum. Frétt kom á RÚV 21 mínútu eftir að húsleit hófst, myndatökumenn RÚV voru á staðnum. Um kvöldið var Kastljós með Helga sem stjörnufréttamann. Hann þakkaði sjálfum sér að hafa hrundið af stað húsleitinni og flaggaði fölskum pappírum til að blekkja áhorfendur. Ingibjörg hjálpaði Helga að skrifa texta fréttainnslagsins. Það sýna tölvupóstar á milli þeirra, þar sem Helgi kallar sjálfan sig ,,eltihrelli". Ingibjörg, sem hafði viðurnefnið ,,Hrunbjörg" í Seðlabankanum notaði Helga til að sýna fram á sekt án dóms og laga. Helgi notaði Ingibjörgu til að fá uppslátt og blaðamannaverðlaun.

Sögu eltihrellis og Hrunbjargar, Helga og Ingibjargar, er að finna í nýrri bók Björns Jóns Bragasonar, Seðlabankinn gegn Samherja. Svo það sé strax sagt: hvorki Helgi né Ingibjörg eru aðalpersónur bókarinnar. En aðkoma hrellis og Hrunbjargar sá til þess að tiltölulega hversdagsleg rannsókn snerist upp í ofsóknir.  Höfundurinn, Björn Jón, skrifar sögu máls með mörgum persónum og leikendum. Hann styður mál sitt gögnum og viðtölum. Bókin er vönduð umfjöllun um stórt mál og mikilvægt. Skýrt kemur fram hve illa fer þegar kappsamir embættismenn með barnaskóladómgreind hætta sér út í fen stjórnmála og siðlausrar blaðamennsku. Ferðalag sem endar með hryllingi.

Seðlabankamálið er upptakturinn að tvöföldum öðrum hryllingi sem tilfallandi hefur margoft fjallað um; Namibíumálið sem hófst 2019 og byrlunar- og símastuldsmálið frá 2021. Siðblindir blaðamenn siga viljugu ákæruvaldi á saklaust fólk og fyrirtæki (les: Samherja) og taka lögin í sínar hendur ef svo ber undir. Helgi Seljan lærði ekkert af Seðlabankamálinu. Hann forherðist í þeim ásetningi að valda miska undir þeim formerkjum að verið sé að upplýsa.  Hrunbjörg aftur hvarf til útlanda eftir fyrsta slag við Norðlendinga.

Seðlabankamáli Samherja lauk með fullum sigri norðlensku útgerðarinnar. Sannfærandi rök, sem tilgreind eru í bókinni, útskýra að tæplega átti að fara í aðgerðina gegn Samherja og aldrei í beinni útsendingu RÚV. Það var ekkert tilefni til að halda að útgerðin héldi skipulega aftur gjaldeyri á tíma gjaldeyrishafta. Út á það gekk sakarefnið. Helgi Seljan og RÚV lögðu til opinbera réttlætingu á aðgerðinni. Metnaður Ingibjargar og yfirmanna hennar í Seðlabankanum var að sýna vinnuveitendum sínum, ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur með Steingrím J. sem skipstjóra, auðsveipni og hollustu.

Ingibjörg var rassskellt á fyrsta fundi með Þorsteini Má forstjóra Samherja. Fundurinn fór fram í Seðlabankanum 9. júlí 2009, þrem árum fyrir húsleitina. Í forsæti sat Svein Harald Öygard þáverandi seðlabankastjóri. Ingibjörg, sem áður starfaði hjá Straumi-Burðarás fjárfestingabanka í útrás og hruni, hafði í frammi ásakanir um misferli sem ekki stóðust. Líklega sat flengingin í Hrunbjörgu. Næst skyldi hún gera þannig aðsúg að Samherja að engum vörnum yrði komið við. Almenningi skyldi talin trú um sekt þótt engin gögn sönnuðu áburðinn.

Helgi Seljan og Ingibjörg náðu saman 20. febrúar 2012, rúmum mánuði fyrir húsleitina. Helgi var með í höndum einskins verðan pappír, excel-útprent, sem hann kallaði skýrslu. Síðar, í leyndri upptöku, kom á daginn að Helgi hafði átt við pappírinn, í raun falsað gögn. Ríkisfjölmiðillinn telur ekki eftir sér falsanir og lygi. Siðleysið vatt upp á sig og náði hámarki með byrlun og stuldi tæpum áratug síðar. Ingibjörg á hinn bóginn var með á teikniborðinu aðför að Samherja. Hrunbjörg sagði fátt á fundinum með Helga, segir í bókinni, en gerði hann fréttagraðan. Hann fékk ekkert frá henni en hún gaf undir fótinn og Helgi böggaði ótt og títt næstu daga og vikur.

Með pungtak á Helga og RÚV vissi Ingibjörg að hún yrði ekki niðurlægð líkt og á fundinum sumarið 2009. RÚV er fjölmiðlaafl sem ryður brautina í opinberri umræðu. Almenning þyrsti í blóð eftir hrun, einkum þeirra sem áttu eitthvað undir sér. Seðlabankinn var undir hælnum á Steingrími J. og Jóhönnu sem vildu skapa sér pólitíska stöðu til að bylta kvótakerfinu.

Daginn eftir húsleitina kynnti Steingrímur J. viðamestu breytingar á kvótakerfinu frá árinu 1990. Það hentaði að flaggskip íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja væri í skotlínu ákæruvaldsins á sama tíma og vinstristjórnin reiddi hátt til höggs í málefnum atvinnugreinarinnar. Hér fléttuðust saman siðlaus blaðamennska og þýlynd embættisfærsla í þágu stjórnmálaafla sem ætluðu sér að umturna landinu.

Már Guðmundsson var seðlabankastjóri þegar húsleitin fór fram. Löngu síðar, þegar öllum var ljóst að málið var löðrandi í siðleysi, dómgreindarbresti og vankunnáttu, setti Már nafn sitt undir greinargerð. Seðlabankagreinargerðin, frá febrúar 2019, segir að húsleitin hjá Samherja hafi haft ,,töluverð fælingaráhrif."

Kannski urðu færri undanbrögð frá gjaldeyrishöftum vegna húsleitarinnar. Enginn veit. Kannski svíkja pípulagningamenn síður undan skatti ef bakari er hengdur fyrir smið. En það er ekki hlutverk ríkisstofnana í lýðræðisríki að velja sér skotmörk til að koma pólitískum skilaboðum á framfæri. Réttarríkið skal starfa samkvæmt lögum og reglum, ekki pólitískum hentugleikum.

Eftir aðför Seðlabanka að Samherja í samvinnu við RÚV opnuðust flóðgáttir fyrir siðblinda blaðamenn að slá sig til riddara með falsfréttum og þiggja verðlaun fyrir. Í bókinni Seðlabankinn gegn Samherja má lesa hvernig Helgi Seljan, auðvitað, hver annar, í slagtogi við starfsfélaga réðst á mannorð og lífsviðurværi manns sem var þeim óþægur ljár í þúfu. Innræti hýenublaðamanna verður ekki ýkt. Tilfallandi blogg um það síðar.

 

 


mbl.is „Hlægilegt en líka grafalvarlegt“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Páfi gegn trans, hundur Dawkins, heilabú karla og kvenna

Trans er andstyggilegasta hugmyndafræði samtímans, segir Frans páfi í Róm samkvæmt þýsku útgáfunni Die Welt. Guðsímyndina af karli og konu má ekki skemma, það yrði afmennskun.

Ekki er vandlæting páfa nýtilkomin. Fyrir ári endursagði kaþólsk fréttastofa viðtal páfa við argentínskt dagblað. ,,Hvers vegna er transhugmyndafræðin hættuleg? Vegna þess að hún grefur undan manngildi kvenna og karla," er haft eftir hans heilagleika.

Páfi talar í umboði almættisins. Ekki skrifa allir upp á að meira sé í alheimi en efni og hlutveruleiki. Frægur vantrúaður er líffræðingurinn Richard Dawkins. Hann afgreiðir trans-menninguna með þeim orðum að segist karl vera kona geti hann allt eins sagst vera hundur, þá líklega rakki fremur en tík.

Dawkins segir trans jaðra við geðveiki. Í viðtalinu vill hann ekki útiloka að í heila karls gætu leynst kvenlegir drættir. En að karl geti hoppað úr sínu líffræðilega kyni í andstætt kyn með tilfinningunni einni saman sé brjálæði.

Mælingar á heilabúi karla og kvenna sýna að heili karlmanns er að jafnaði tíu prósent þyngri en konu. Nýlegar rannsóknir gefa til kynna að líffræðilegur munur, annar en heilaþyngd, sé á heilabúi karls og konu. Í Telegraph er haft eftir Vinod Menon prófessor í geðlækningum og atferlisvísindum við Stanford-háskóla:

Hér er komin sterk sönnun að líffræðilegt kyn sé ráðandi fyrir heilastarfsemina.

Trú, vantrú og vísindi mæla einum rómi. Líffræði trompar tilfinningar. Málið dautt. 


Málþing: Íslenskir fjölmiðlar dauðadæmdir

Málþing um íslenska fjölmiðla, haldið í gær af ráðuneyti fjölmiðla, dæmdi íslenska fjölmiðla til dauða. Óvart en mjög sannfærandi engu að síður.

Bretinn David Caswell las upp dauðadóminn án þess að nefna íslenska fjölmiðla á nafn. Caswell er sérfræðingur í gervigreind og áhrifum hennar á blaðamennsku og fjölmiðla.

Caswell sýndi fram á að gervigreind getur nú þegar séð um alla framleiðslu á fréttum, sem blaðamenn hafa hingað til sinnt. Með forritum er hægt að búa til fréttatexta og fréttamyndskeið tilbúið til birtingar. Aðeins forrit, enginn blaðamaður.

Eftir framlag Caswell kom spurning úr sal: gerir gervigreindin í fréttum okkur gáfaðri eða heimskari? Caswell, kurteis Breti, sagði bæði og, fer eftir hvernig forritin eru notuð.

Enginn á málþinginu þorði að benda á hið augljósa. Eina sem fjölmiðlar geta boðið á öld gervigreindar er traust og trúverðugleiki. Það býðst aðeins með heiðarlegum blaðamönnum.

Karl Blöndal á Morgunblaðinu, eðlilega, tæpti á málinu með spurningu til Caswell um hvernig hægt væri að tryggja að almenningur vissi hvort tiltekin frétt væri sett saman af blaðamanni eða gervigreindarforriti. Caswell nefndi kröfuna um gagnsæi - sem auðvitað tengist trausti og trúverðugleika. Gagnsæi sem rekjanleiki, til að leiða í ljós uppruna heimildar, virkar þó ekki á texta og aðeins að hluta á myndefni. En hvað blasir við?

Jú, heiðarlegur blaðamaður er holdtekja gagnsæis. Trúverðugur blaðamaður sem segir fréttir leggur orðspor sitt undir að fréttin haldi máli. Blaðamaðurinn sjálfur verður vörumerki fréttanna sem hann skrifar og segir. Óheiðarlegur blaðamaður er einskins virði, faglegt rusl.

Hvers vegna spurði enginn á málþinginu um traust og trúverðugleika? Fjölmiðlar með heiðarlega blaðamenn eiga möguleika að lifa af stafrænu byltinguna. Heiðarleiki skilur að feigan og ófeigan á tíma gervifrétta. Blaðamaður með gott orðspor fær áheyrn umfram gervigreind. En ekki aukatekið orð var sagt um heiðarlega blaðamennsku á öllu málþinginu.

Skýringin er að tveir fílar sátu út í sal og biðu þess að taka sæti í pallborðsumræðum.

Fílarnir eru Sigríður Dögg Auðunsdóttir formaður Blaðamannafélags Íslands og Þórður Snær ritstjóri Heimildarinnar. Sigríður Dögg er stórtækur skattsvikari og Þórður Snær sakborningur í byrlunar- og símastuldsmálinu. Hvorugt er heiðarlegt og orðspor beggja er í tætlum. Sigríður Dögg fær ekki lengur að koma inn á ritstjórn RÚV, er í ótímabundnu leyfi, og berst fyrir lífi sínu sem formaður Blaðamannafélagsins. Þórður Snær er ritstjóri á útgáfu með fjórum, segi og skrifa fjórum, sakborningum í glæparannsókn. Útgáfan er fjármögnuð með huldufjármagni og skrapar botninn í mælingu Gallup á íslenskum netmiðlum. Mannlífið hans Reynis Trausta er með ríflega tvöfalt fleiri notendur en Heimildin. Reynir er með átta manns í vinnu en Þórður Snær tuttugu.

Með skattsvikara og sakborning sem talsmenn íslenskra blaðamanna og fjölmiðla er traust og trúverðugleiki borin von. Tiltrú og traust á fjölmiðlum voru bannorð í pallborðinu, heiðarleiki sömuleiðis. Það væri líkt og að nefna snöru í hengds manns húsi. Krafa pallborðsins var að ríkið setji aukna fjármuni í fjölmiðla. Sigríður Dögg sagði að 350 sísvanga gapandi blaðamenn yrði að fóðra með ríkisfé. En það liggur í augum uppi að einfaldara, ódýrara og heiðarlegra er að láta gervigreind segja fréttir fremur en hóp blaðamanna löðrandi í spillingu.

Gervigreind svíkur ekki undan skatti að eigin frumkvæði. Gervigreind byrlar hvorki né stelur símtæki frá meðvitundarlausum skipstjóra. 

Íslenskar fréttir skrifaðar af gervigreind yrðu til muna trúverðugri og traustari en fréttir íslenskra blaðamanna og fjölmiðla sem tefla fram skattsvikurum og sakborningum. Verðlaunaður óheiðarleiki gerir það eitt að auglýsa faglegt og siðferðilegt gjaldþrot íslenskar blaðamennsku.

Niðurstaða: blaðamennska og fjölmiðlun á Íslandi er dauðadæmd að því marki sem hún er iðkuð af Siggu Döggum og Doddum.


Aðalsteinn hnýtir í Stefán útvarpsstjóra, byrlunarhelgin

Aðalsteinn Kjartansson starfaði á Kveik/RÚV undir ritstjórn Þóru Arnórsdóttur allt til 30. apríl 2021. Þann morgun hættir Aðalsteinn á RÚV. Eftir hádegi sama er Aðalsteinn kominn í vinnu hjá Stundinni, sem systir hans Ingibjörg Dögg ritstýrir.

Það þótti frétt að Aðalsteinn skipti um vinnustað í hádeginu. Vísir skrifaði, Moggi sömuleiðis og einnig Kjarninn. Það sætir tíðindum að blaðamaður skipti um fjölmiðil í hádeginu. Í frétt Vísis segir um vistaskiptin og ummæli hádegisflakkarans:

Ákvörðunin sé fyrst og fremst persónuleg.
„Starfsumhverfið á RÚV er bara ekki fyrir mig. Kveikur er áfram frábær þáttur og mikilvægur og RÚV er einn mikilvægasti fjölmiðill á Íslandi,“ segir hann [Aðalsteinn].

Samstarfsmenn á RÚV vissu að ekki var allt sem sýndist og gátu ekki setið á sér. Urðu að gefa til kynna að eitthvað stórt væri í vændum, aðeins á fárra vitorði. Rakel Þorbergsdóttir þáverandi fréttastjóri RÚV skrifaði sama dag Facebook-færslu um hádegisumskipti Aðalsteins og beindi orðum sínum til fréttamannsins:

Kærar þakkir fyrir eðal samstarf og þá frábæru vinnu sem þú vannst með okkur í Kveik. Þín verður sárt saknað en ég ætla að leyfa mér að vona að RÚV ,,pásan" verði stutt.  Gangi þér allt í haginn í nýjum verkefnum, veit að þú átt eftir að halda áfram að blómstra sem fréttamaður og samfélagsrýnir.

Yfirmaður Aðalsteins lítur svo á að hann sé í ,,pásu" frá RÚV, komi aftur fljótlega til fyrri starfa á Efstaleiti. Hann þurfi bara að ljúka ákveðnum verkum á Stundinni.

Líður nú eitt og hálft ár. Aðalsteinn er mættur í skýrslutöku hjá lögreglu. Hann fékk stöðu sakbornings í febrúar 2022 og boðun í skýrslutöku en mætti ekki til viðtals við lögreglu fyrr en 9. september sama ár. Blaðamaðurinn er inntur eftir breytingum á starfshögum í lok apríl 2021. 

Aðspurður var spurður hvers vegna hann hafi skipti um starf? Aðalsteinn sagði að hann hafi verið að vinna hjá RUV áður en hann byrjaði að vinna hjá Stundinni. En áður en hann hætti störfum hjá RUV var hann í fæðingarorlofi og í hlutastarfi við að viðhalda birtingu úr þáttunum Kveik á vefsíðu RUV. Aðalsteinn sagði að það hafi verið af margvíslegum ástæðum. En það sem hafði mestu áhrif hafi verið meðhöndlun fyrrum vinnuveitanda á áreiti starfsmanna Samherja sem hann varð fyrir.(feitletr. pv)

Frásögn Aðalsteins til lögreglu rímar illa við kappsemina sem hann sýndi 30. apríl 2021; ég er sko ekki hættur rannsóknablaðamennsku. Hálfu öðru ári síðar er tóninn annar. Blaðamaðurinn segist nánast hafa farið í fæðingarorlof á útgáfu systur sinnar, Stundina. Og klykkir út með harðri gagnrýni á Stefán útvarpsstjóra, sbr. feitletrun.

Aðalskýringin á vistaskiptunum, segir Aðalsteinn, hafi verið skortur á stuðningi Stefáns Eiríkssonar útvarpsstjóra í stríðinu við Samherja. Hér á blaðamaðurinn við Namibíumálið, sem hann og Helgi Seljan settu á flot í nóvember 2019 með stuðningi annarra, t.d. Stundarinnar, Kjarnans og Wikileaks.

Samherji kærði bæði Aðalstein, Helga og fleiri til siðanefndar RÚV. Aðalsteinn var sýknaður en Helgi úrskurðaður alvarlega brotlegur við siðareglur.

Hvers vegna sagði Aðalsteinn ekki 30. apríl 2021 að Stefán útvarpsstjóri styddi ekki nógu vel við bakið á fréttamönnum og það væri ástæða starfsloka á RÚV? Nú, auðvitað, Aðalsteinn var aðeins í pásu frá RÚV, eins og Rakel fréttastjóri sagði á Facebook, í sérstök verkefni á Stundinni. Hann kæmi aftur, líklega sigri hrósandi. Hjá lögreglunni haustið 2022 var Aðalsteini aftur ljóst að í fyrirsjáanlegri framtíð væri hann persona non grata á Efstaleiti. Líkt og Rakel, Helgi og Þóra sem flæmdust á brott í skugga lögreglurannsóknar. Um að gera að láta Stefán hafa það óþvegið.

En hver er raunveruleg ástæðan fyrir vistaskiptunum 30. apríl 2021 sem áttu aðeins að vara í skamma stund?

Daginn sem Aðalsteinn skipti af RÚV yfir á Stundina kom Páll skipstjóri Steingrímsson í land í Vestmannaeyjum eftir róður. Hann þurfti að sinna erindum í Reykjavík og bókaði sig síðdegis á Hótel Óðinsvé í Þingholtunum. Þáverandi eiginkona hans hélt suður yfir heiðar að ná tali af bóndanum. Þau stóðu í skilnaði en ræddu reglulega saman. Skilnaðarferlið hófst eftir að geðrænn sjúkdómur konunnar versnaði en hún veiktist á fullorðinsárum. Líkt og oft gerist er dagamunur á þeim sem þjást af andlegum kvillum. En allir sem áttu í samskiptum við konuna sáu að þar fór manneskja er ekki gekk heil til skógar.

Eiginkonan mætti á Hótel Óðinsvé föstudagskvöldið vel birg af hvítvíni og bjór. Páll skipstjóri er aftur haldinn þeirri sérvisku að drekka lítið eða ekkert daginn sem hann kemur í land. Kannski vegna þess að hann hefur séð margan góðan drenginn blóta Bakkusi um of í landlegum. Skipstjórinn afþakkaði áfengið og hélt sprækur og hress norður yfir heiðar daginn eftir.

Tilfallandi lesendur geta ímyndað sér símtölin, sms-skeytin og tölvupóstana á milli blaðamanna og andlega veikrar eiginkonu skipstjórans helgina 30. apríl til 2. maí 2021. Búið var að kaupa Samsung-síma til afritunar en enginn kom sími skipstjórans til samsærismanna á RÚV. Það þurfti að gera nýja áætlun, skipstjórinn varð að þiggja göróttan drykk. Það átti að leggja Pál skipstjóra að velli, stela og afrita símtæki hans og skila tilbaka án grunsemda af hans hálfu um eitthvað misjafnt. Út á það gekk upphaflega planið sem átti að framkvæma í Þingholtunum að kveldi dagsins er Aðalsteinn skipti um starf. Nú þurfti skipuleggja allt upp á nýtt.

Kvöldið 3. maí var Páll skipstjóri við garðverk heima hjá sér. Um kvöldið eldar hann hamborgara, horfir á sjónvarpið og leggst til hvílu. Um klukkan ellefu kemur eiginkonan inn í svefnherbergið og vill spjalla. Hún er með tvo bjóra, leggur annan á náttborð eiginmannsins. Eftir stund spyr konan hvasst hvort hann ætli ekki að drekka bjórinn sem hún færði honum. Páll teygar bjórinn. Næst man hann af sér þrem dögum síðar á gjörgæslu í Reykjavík. Á meðan hann var meðvitundarlaus fór síminn hans á ferðalag, kom við á Glæpaleiti til afritunar. Þar voru skrifaðar tvær útgáfur af sömu fréttinni, önnur til birtingar í Stundinni undir nafni Aðalsteins en hin fyrir Kjarnann. Þórður Snær og Arnar Þór eru skráðir höfundar. Glæpaleiti lagði línurnar: Stundin og Kjarninn birtu fréttirnar samtímis þann 21. maí 2021.

Byrlunarhelginni var bjargað á þriðjudegi. Blaðamenn fögnuðu. Aðalsteinn fékk verðlaun Blaðamannafélags Íslands. Fyrir að skipta um vinnu í tæka tíð til að taka við þýfi. Þórður Snær og Arnar Þór fengu líka verðlaun BÍ við sama tækifæri. 

 


Múslímar og mæðraveldið

Trúarmenning íslam byggir á feðraveldi. Mannréttindaskrá múslímaríkja heitir Kairó-yfirlýsingin, er sem sagt önnur en mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna, sem kveður á um jafnrétti kynjanna. Í Kairó-yfirlýsingunni er eiginmaðurinn ábyrgur fyrir velferð fjölskyldunnar, er eiginkonunni fremri.

Í samfélögum múslíma er að jafnaði ekki gert ráð fyrir að konur séu einar á ferð, allra síst á fáförnum slóðum eða að næturlagi. Konur eiga að vera í fylgd eiginmanns, föður, bróður eða frænda. Sé um hóp kvenna að ræða má veita afslátt af kröfunni um karlavernd.

Múslímskir karlar sem koma til vesturlanda og sjá konur einar á vappi frjálslegri klæddar en þekkist í löndum spámannsins fá sumir hverjir þá hugmynd að konurnar séu í karlmannsþörf. Einhverjir líta svo á að nei einstæðrar konu þýði í raun já.

Í nýlegu dómsmáli bar múslími ákærður fyrir kynferðisbrot því við að Google-translate sýndi já þótt stúlkan segði nei. Kona ein í leigubíl um nótt þýðir tvöfalt já, samkvæmt viðtengdri frétt. Réttarspeki íslam kveður á um að framburð kvenna sé minna að marka en staðhæfingu karla. Misskilin gervigreind og menningarólæsi eru gildar afsakanir karla með kóraninn að bakhjarli.

Er múslímum fjölgar hér á landi verður brýnna að konur láti ekki sjá sig utan dyra einar og stakar. Gildir almennt en sérstaklega í skammdeginu. Þær setja sig í hættu. Betur að kona sé í fylgd karlmanns. Eins og feðraveldið býður. Klæðaburð þarf einnig að endurskoða. Druslur hafa eina merkingu á Fróni en aðra í menningarheimi íslam.

Femínistar eru í framlínu þeirra sem sem krefjast stóraukins innflutnings hælismúslíma. Líklega leiðist þeim mæðraveldið.


mbl.is Leigubílstjórarnir hafa verið sviptir leyfi
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

« Fyrri síða | Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband