Ríki íslams og ríki rétttrúnaðarins

Hermenn ríkis íslams eyðilögðu styttur og fornminjar í miðausturlöndum. Alþjóðasamfélagið fordæmdi verknaðinn sem villimennsku. Í Bandaríkjunum er það ekki talin villimennska að eyðileggja styttur og minnismerki um borgarastríðið 1861-1865.

Ríki íslams réttlætir eyðilegginguna með trúarrökum. Þeir sem afmá sögulegar minjar í Bandaríkjunum færa þau rök fyrir máli sínu að stytturnar og minnismerkin séu móðgun við pólitíska sannfæringu samtímans.

Styttur og minnismerki eru dauðir hlutir. Eina merkingin sem þessir hlutir hafa er sú sem við gefum þeim. Stytta verður trúartákn eða pólitísk eftir því hvernig hún er túlkuð. Og túlkunin þróast og breytist í tímans rás. Orðræða fortíðar er lykillinn að skilningi á samtímanum. Ef fortíðin er strikuð út verður samtíminn merkingarleysa.

Sögulegar minjar eru sameign samfélaga, jafnvel mannkynsins alls, samanber heimsminjaskrá Unesco. Margar minjar eru trúarlegar og aðrar pólitískar og urðu til á tímum þrælahalds, kvenfyrirlitningar og annars ójafnaðar.

En við eyðileggjum ekki sögulegar minjar nema við séum í helgreipum trúarofstækis eða pólitísks rétttrúnaðar. Við látum ekki þröngsýni ræna okkur fortíðinni. Það væri villimennska.

Vilja halda í stytturnar

Samjafnaðarflokkur

Heitið jafnaðarflokkur var ekki notað þegar Alþýðuflokkurinn var stofnaður 1916. Róttækir vinstrimenn, flestir sósíalistar, notuðu heldur ekki nafnið þegar Alþýðubandalagið var stofnað hálfri öld síðar.

Norrænir jafnaðarmenn stofnuðu á 19. öld flokka sem þeir kenndu við verkamenn, arbeidere. Mögulega er það hluti skýringarinnar að alþýða var tekið fram yfir jöfnuð sem forskeyti við flokka jafnaðarmanna á Íslandi.

Önnur skýring gæti verið að jöfnuður er tvíbentur. Það er hægt að jafna niður, steypa alla í sama mót, og stunda samjöfnuð sem er með fremur neikvætt yfirbragð.

Stærsti vandi nafnabreytingar Samfylkingar yfir í Jafnaðarflokk er þó ekki tengdur orðsifjafræði heldur pólitík. Sögulegt hlutverk jafnaðarflokka á Norðurlöndum og Vestur-Evrópu var velferðarríkið. Verkefninu er lokið, þótt enn sé deilt um útfærslur og tæknileg atriði.

Í pólitískum skilningi er jafnaðarflokkur fyrirbæri liðins tíma. Íslenskir bændur vissu í byrjun síðustu aldar að þeir væru hnignandi stétt. Þess vegna kenndu þeir flokkinn sinn við framsókn. Það var snjallt.

Samfylkingin verði Jafnaðarmenn

Karlar þræla, konur ekki

Tæplega 30 prósent karla vinnur meira en 50 klukkustundir á viku. Hlutfall kvenna með sama vinnutíma er minna en tíu prósent, samkvæmt tölum Hagstofu.

Kynjajafnrétti á vinnumarkaði er nær eingöngu rætt út frá launamun, sem er konum í óhag. 

Við treystum því að Jafnréttisstofa komi sterkt inn í umræðuna um hvernig veikara kyninu er þrælað út á vinnumarkaði á meðan konur vinna skemur og njóta meiri frítíma.

Fleiri vinna 40 stundir í viku

Hvít sekt, múslímskt sakleysi

Hvítir öfgamenn efndu til mótmæla í smábæ í Bandaríkjunum. Andstæðingar öfgamannanna efndu til gagnmótmæla. Í átökum fylkinganna var einn myrtur með ákeyrslu. Fjölmiðlar hamast á Trump Bandaríkjaforseta fyrir að fordæma ekki nógu skýrt og ákveðið hvíta öfgamenn.

Víkur þá sögunni til stórborgar í Evrópu, Barcelona. Múslímskir öfgamenn myrða a.m.k. 13 saklausa vegfarendur. Fjölmiðlar munu ekki taka neinn til bæna fyrir að halda aftur af sér í fordæmingu á múslímskum öfgamönnum. Þvert á móti verður kapp lagt á að aftengja múslímatrú frá öfgamönnunum og kalla þá einfaldlega glæpamenn.

Hvers vegna voru hvítu öfgamennirnir í Charlottesville ekki kallaðir glæpamenn eins og múslímsku öfgamennirnir í Barcelona?

Ber hvíti maðurinn meiri ábyrgð á öfgamönnum úr sínum röðum en þeir múslímsku á morðingjum sem spretta úr þeirra jarðvegi?

Komu í veg fyrir aðra árás

Charlottesville - Barcelona: 1 - 13

Morð hægriöfgamanns á mótmælanda í Charlottesville í Bandaríkjunum leiddi til allsherjarfordæmingar á þeim sem ekki sýndu nógu mikla samúð. Morð múslíma á 13 sakleysingjum í miðborg Barcelona hlýtur að kalla á margfalt sterkari reiðöldu.

Eða hvað?

Rúmlega eitt hundrað særðir

Vinstrimenn ræða nafnabreytingu, ekki sameiningu

Samfylkingin ræðir nafnabreytingu. Flokkurinn er ekki orðinn tvítugur, var stærstur flokka 2009 en rétt skreið inn á þing í kosningunum sl. haust.

Vinstrimenn ræða ekki sameiningu þessi misserin. Einir fjórir vinstriflokkar eru á alþingi: Samfylking, Vinstri grænir, Píratar og Björt framtíð.

Nærfellt alla síðustu öld, frá fyrsta klofningi Alþýðuflokksins 1930, var sameining vinstrimanna sígilt umræðuefni. Á meðan Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur skiptu hvorki um nafn né kennimerki var lenska vinstrimanna að stofna til flokka í nafni sameiningar: Kommúnistaflokkur, Sósíalistaflokkur, Alþýðubandalag, Þjóðvarnarflokkur, Samtök frjálslyndra og vinstrimanna, Bandalag Jafnaðarmanna, Þjóðvaki og er þó ekki allt upp talið.

Síðasta stóra uppstokkun vinstrimanna var um aldamótin, með stofnun Samfylkingar og Vinstri grænna.

Sameiningartal vinstrimanna leiðir jafnan til klofnings. Það liggur í eðli íslenska vinstrimannsins að vera hrópandinn í eyðimörkinni - í fleirtölu. 

Lee og Lenín - list, pólitík og saga

Robert E. Lee var snjall hershöfðingi, sem tapaði stríði Suðurríkjanna gegn Norðurríkjunum.  Eftir stríðið var Lee minnst sem ,,góða" Suðurríkjamannsins og var aftengdur málstað þrælahaldsins. Hann fékk af sér styttur og sýndur sómi í tregasöngnum The night they drove old Dixie down þar sem eymd og volæði tapaðs málstaðar eru gerð skil.

Á seinni tíð fær Lee aðra umsögn. Hann var þrælahaldari og fyrirleit þeldökka.

Styttur af Lee eru fjarlægðar í Bandaríkjunum á meðan stytta af rússneksa byltingarforingjanum Lenín fær að standa í Seattle. Styttan af Lenín kom til Bandaríkjanna eftir að höfundarverk hans, Sovétríkin, féllu. Hún þótti sögulegt rusl í fyrrum kommúnistaríkinu Tékkóslóvakíu en varð að list í Seattle.

Glataður málstaður Suðurríkjanna er ekki list í Bandaríkjunum en arfur kommúnismans fær þann gæðastimpil. Sem segir okkur að list er margræð, pólitíkin mótsagnakennd og að sagan er í sífelldri endurskoðun. 

Styttur fjarlægðar í skjóli nætur

Leitað að leiðtoga í Reykjavík

Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík er eini raunhæfi valkosturinn við vinstrimeirihluta í borgarstjórn. En án leiðtoga verður róðurinn þungur að sannfæra kjósendur um Sjálfstæðisflokkurinn sé besti kosturinn.

Halldór Halldórsson gerir rétt að gefa ekki kost á sér í oddvitasætið. Halldór er að upplagi embættismaður en til forystu þarf atkvæðamann sem lætur finna fyrir sér.

Leiðtogar koma ekki á færibandi. Og tíminn er naumur.

Halldór gefur ekki kost á sér

Nasismi, feminismi og rétturinn til lífs

Rétturinn til lífs er trúarpólitísk hreyfing í Bandaríkjunum sem leggst gegn fóstureyðingum. Í Evrópu, Íslandi og Norðurlöndum sérstaklega, stendur sú sannfæring sterkum fótum að konan ráði líkama sínum og fóstrinu þar með.

Fasismi, með nasisma sem undirflokk, er evrópsk hugmyndafræði og leiddi til öfga er lýstu sér í mannfyrirlitningu.

Þegar fóstureyðingum vegna downs-heilkenna er líkt við nasisma er í raun verið að halda fram ítrasta rétti fóstra til lífs. Á bakvið samlíkinguna liggur sannfæring um að rétturinn til lífs sé sterkari en vald konunnar til að ákveða hvort hún láti eyða fóstri eða ekki. Burtséð frá því hvort fóstrið sé heilbrigt eða ekki.

Palin líkir Íslendingum við nasista

Lýðræði og móðursýki

Bandaríkin eru þjökuð af einræðisfóbíu rétt eins og þau voru heltekin af kommúnistafóbíu árin eftir seinna stríð. Í Trump sjá margir Bandaríkjamenn einræðisherra, alveg eins og þeir sáu kommúnista í saklausum jafnaðarmanni fyrir hálfri öld.

Á þessa leið er greining tveggja sagnfræðinga í New York Times.

Trump komst til valda, segja Moyn og Priestland, vegna þess að efnahagskerfi Bandaríkjanna bjó til fátæka millistétt sem sá sínum hag best borgið með Trump í embætti forseta. Í stað þess að gefa sig móðursýkinni á vald væri nær að bjóða fram efnahagslega valkosti sem stuðla að jafnara og réttlátara þjóðfélagi.

Trump er ekki einræðisherra og hann er ekki heldur handlangari Pútín Rússlandsforseta. En á meðan andstæðingar Trump dunda sér við að teikna Trump upp sem fasískan djöful er ekkert að frétta af pólitískum valkostum við þá stefnu sem leiddi Trump til valda.

Móðursýki stuðlar ekki að lýðræði, heldur hatri og ofbeldi.

Sökin hjá báðum fylkingunum