Blogg: Öryggisventill eða aftökupallur?

Í þjóðfélaginu er réttmæt reiði, sem fyrst og fremst beinist gegn þeim sem útrásarauðmönnum sem eru valdir að hruninu en einnig gegn stjórnvöldum sem í einn stað skópu útrásinni skilyrði en í annan stað létu undir höfuð leggjast að reisa fjárplógsmönnum skorður.

Reiðin í þjóðfélaginu fær meðal annars útrás á blogginu. Líkt og á árdögum blaðaútgáfu á Íslandi er drjúgur hluti bloggsins nafnlaus. Þeir sem skrifa undir dulnefni eru ómarktækari en hinir sem skrifa undir nafni. Til að skrif undir dulnefni fái athygli þarf annað tveggja að koma til, eftirtektarverð ritfærni eða áhugaverðar upplýsingar. Ef hvorugu er til að dreifa eru launmálin aðeins vitnisburður um hugarástand.

Útrásarmaðurinn Lýður Guðmundsson og Björn Bjarnason fyrrverandi ráðherra sammælast um gagnrýni á nafnlaus skrif í netheimum. Báðir ættu að láta það ógert því hvorugur hefur efni á því.

Lýður er úr innsta kjarna auðmannanna sem bera ábyrgð á hruninu. Fjöldi fólks líður önn vegna Lýðs og félaga; fólk missir húsin sín, atvinnu sína, börn horfa á foreldra sína örvinglast vegna þess að endar ná ekki saman, lífeyrir aldraðra er skertur og svo má áfram telja. Til að bæta gráu ofan á svart er búið að draga orðspor þjóðarinnar ofan í svaðið, þökk sé Lýði og kumpánum.

Björn ber sinn hluta ábyrgðarinnar, þótt hún sé minni og afmarkaðri. Hann lagði pólitíska grunninn fyrir útrásinni með frjálshyggjuboðskap handa atvinnulífi sem kunni ekki með að fara og sat í ríkisstjórn sem einkavæddi opinberar eigur hraðar og verr en efni stóðu til.

Í augum Lýðs og Björns er bloggið aftökupallur, þótt hvorugur noti það orð, þar sem nafnleysingjar gera hróp að auðmönnum og pólitískum ábyrgðaraðilum hrunsins. Nærtækara er að líta á bloggið sem öryggisventil fyrir réttmæta reiði.

Ekki síst er bloggið vettvangur til að ræða og færa í orð reynsluna af hruninu og reifa lærdóma sem má af því draga. Lýður mun aldrei skilja þetta hlutverk bloggsins, enda einfaldur maður krónu og aura, en þegar Björn vaknar í fyrramálið sér hann eftir því að hafa skrifað þessi orð í kvöld:

Lýður snerist einnig gegn þeim hér í netheimum, sem ráðast að mönnum í skjóli nafnleyndar. Sú gagnrýni hans er bæði tímabær og réttmæt. Þessar nafnlausu svívirðingar eru sama eðlis og árásir skemmdarvarga á eignir manna í skjóli myrkurs. Þeirra, sem skemma eignir er leitað, hinir, sem skemma mannorð manna, ærast séu þeir gagnrýndir.  

Öskur í bloggi og málning á vegg eru gagnólíkir hlutir, Björn Bjarnason, og eigur og mannorð sömuleiðis.

 

Tekur undir ummæli Lýðs um árásir í netheimum

Exista í viðtengingarhætti

Ef þetta og hitt hefði verið gert öðruvísi væri staðan betri; Kaupþing væri enn stórbanki á norræna vísu og Exista ætti fyrir skuldum. En hlutirnir æxluðust þannig að Kaupþing var rúið trausti úti í heimi og alþjóðleg lán gjaldfelld sem leiddi til gjaldþrots er aftur hafði þær afleiðingar að Exista haldið í öndunarvél lánadrottna.

Sigurður Einarsson Kaupþingsstjóri á stóran hlut í uppbyggingu viðskiptaveldis Bakkavararbræðra sem eiga Exista. Bræðurnir guldu Sigurði greiðann með því að kaupa stóran hlut í Kaupþingi.

Saman stunduðu bræðurnir og Sigurður blóðskammarviðskipti þar sem peningar almennings, t.d. lífeyrissjóðanna, voru notaðir til að lána innan sömu klíkunnar, búa til auðævi handa fáum á kostnað fjöldans.

Lýður og aðrir uppskafningar útrásarinnar kunna ekki að skammast sín.

Fengum langmesta höggið

Icesave-málið er óreiðustjórnmál

Frumvarp ríkisstjórnarinnar um ábyrgð á Icesave-reikningunum í Bretlandi og Hollandi er margslungið. Álitamálin eru lagaleg, alþjóðleg, siðferðileg og fjárhagsleg. Fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinnar er í húfi sem og orðspor okkar erlendis. Ef litið er á málið frá þröngu sjónarhorni íslenskra stjórnmála, þ.e. hvernig framvinda frumvarpsins hefur orðið innan flokka og á milli stjórnar og stjórnarandstöðu, sýnir Icesave-frumvarpið stjórnmálakerfi í óreiðu.

Stjórnmálamenn og flokkar eru enn að fóta sig eftir hrun. Þegar líður að lokum Iceave-umræðunnar, sem staðið hefur í tvo og hálfan mánuð, virðist engin pólitík verða í niðurstöðunni. Stjórnin fær frumvarpið samþykkt gerbreytt, hluti stjórnarandstöðunnar verður með en hluti á móti.

Einn flokkur gæti gert tilkall til að koma heilli út úr Icesave-umræðunni en hann fór inn í hana, Framsóknarflokkurinn.

Íslensk stjórnmál verða gruggug enn um stund.

Óvíst um sjálfstæðisatkvæði

Lögreglan, fjölmiðlar og almenningur

Í aðalfréttatíma Sjónvarpsins í gær var sagt frá manneklu lögreglunnar. Fréttamaður ók um stræti og torg til að sýna lögreglufátækt. Þá var viðtal við talsmann lögreglunnar sem sagði bæði lögregluliði og borgurum stafa hættu af manneklu og aðbúnaði lögreglu.

Sjónvarpsfréttin kemur í kjölfar raðfrétta í Morgunblaðinu um bágindi lögreglunnar. Skipulegur fréttaflutningur af þessum toga er iðulega notaður til að koma ýmsum málefnum á dagskrá, hvort heldur það er bakflæði, þrengsli á sjúkrahúsum, laun kennara eða safnadagurinn. Lögreglan á rétt eins og aðrir að nýta ráðgjöf almannatengla.

Lögreglan nýtur velvildar almennings. Skoðanakannanir staðfesta það og viðbrögð síðast liðinn vetur, þegar misindismenn notfærðu sér almenn mótmæli til að gera árásir á lögregluna, sýndu að almenningi er annt um lögregluna.

Stuðningur almennings er sterkasta vopn lögreglunnar eilífðartogstreitu um fé og mannafla. Lögreglan ætti þess vegna að fara varlega í að láta almannatengla telja sér trú um að leiðin til að virkja stuðning almennings sé að gera hann óttasleginn.

Fréttin í Sjónvarpinu í gær gert hvorttveggja í senn að ala á ótta almennings um að lögreglan geti ekki sinnt starfi sínu og eins hitt er fréttin hvatning til lögbrjóta að fara sínum fram því engin er lögreglan til að skakka leikinn.

Hræðsla og ótti er ekki það sem þjóðin þarf á að halda í dag.

Lífeyrissjóðir í bandalagi við auðmenn

Í frétt Sjónvarpsins í kvöld var sagt að lífeyrissjóðir, sem eru stórir kröfuhafar í Existu, séu hlynntir því að Exista fari ekki í gjaldþrot, jafnvel þótt aðeins sé hægt að fá eitt til sjö prósent af skuldum félagsins. Hér þurfa lífeyrissjóðirnir að staldra við. Ef þeir ætla í bandalagi við auðmennina að halda lífi í eignarhaldsfélögum sem voru ein af meinsendum útrásarhagkerfisins þá eru lífeyrissjóðirnir að vinna gegn hagsmunum sjóðsfélaga.

Lífeyrissjóðirnir létu útrásarauðmennina spila með sig. Sjóðirnir þurfa að taka til í bókum sínum og gera upp við fortíðina. Það versta sem lífeyrissjóðirnir gerðu væri að halda lífi í ónýtum útrásarfélögum.

Lífeyrissjóðirnir eru í eigu félagsmanna sem margir hverjir eiga um sárt að binda vegna hrunsins. Ef lífeyrissjóðirnir taka sér ekki strax taki og ganga til liðs við almenning sem krefst uppgjörs við útrásarfortíðina verður að skipta um stjórnir sjóðanna og framkvæmdastjóra.

Viðskipti og réttlæti eftir hrun

Útrásarauðmenn skilja eftir sig sviðna jörð í íslensku atvinnulífi. Almenningur býr við verri lífskjör, jafnvel þeir sem gerðu sér far um að taka ekki þátt í afleiddri firringu útrásarinnar í formi neyslulána í erlendri mynt. Ríkisvaldið mun eiga fullt í fangi með að sannfæra fólk að standa undir auknum álögum og greiða af skuldum.

Til að fá almenning í lið með sér þarf ríkisstjórnin að gera tvennt. Í fyrsta lagi að sýna fram á að útrásarauðmennirnir verði meðhöndlaðir sem slíkir; skuldir þeirra ekki felldar niður og gengið hart fram í allri innheimtu gagnvart þeim. Í öðru lagi þarf að búa til úrræði fyrir fólk sem er í hvað mestum vandræðum. Stjórnvöld og bankar hafa kynnt greiðsluaðlögun og Seðlabankinn gert úttekt á stöðu heimilanna. Vinna og umræða um hvernig úrræði eigi að bjóða mun taka tíma, en viðleitnin skiptir máli.

Kröfur upp á 316,6 milljarða

Davíð, Kaupþing og Borgarnesræðan

Í lok nóvember árið 2003 fréttist að stjórnendur Kaupþings, Sigurður Einarsson stjórnarformaður og Hreiðar Már Sigurðsson forstjóri, höfðu gert kaupréttarsamning við bankann sem tryggði þeim í það minnsta nokkur hundruð milljóna króna kaupauka. Davíð Oddsson þáverandi forsætisráðherra gerði sér ferð í útibú Kaupþings og tók út sparnað, eins og má lesa í þessari frétt.

Sigurður og Hreiðar Már hættu við kaupréttarsamninginn vegna mótmæla í þjóðfélaginu. En þeir fundu aðrar leiðir til að efnast, eins og kom á daginn.

Davíð Oddsson bar pólitíska ábyrgð á stjórnarstefnunni sem gerði auðmönnum kleift að sölsa til sín auðæfi og sólunda þeim. Davíð reyndi hins vegar að sporna við þróuninni þegar hann sá að út í ógöngur var komið. Hálfu ári eftir að hann tók út sparnaðinn í Kaupþingi stóð Davíð að fjölmiðlafrumvarpi sem átti að takmarka eignarhald auðmanna á fjölmiðlum. Með Samfylkinguna í broddi fylkingar tókst með aðstoð forseta Íslands, Ólafs Ragnars Grímssonar, að koma frumvarpinu fyrir kattarnef.

Borgarnesræða Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur forsætisráðherraefnis Samfylkingarinnar fyrir kosningarnar vorið 2003 sló tón sem Samfylkingin hélt æ síðan. Hún nefndi sérstaklega þrjá aðila í viðskiptalífinu sem hún taldi Davíð Oddsson hafa farið illa með; Baug, Kaupþing og Norðurljós, sem þá voru í eigu Jóns Ólafssonar.

Samfylkingin gagnrýndi Sjálfstæðisflokkinn almennt og Davíð Oddsson sérstaklega fyrir stjórnlyndi. Þessi taktík Samfylkingarinnar var til að sækja stuðning frá viðskiptalífinu en þar á bæ vildu menn fá meira svigrúm til athafna. Í Borgarnesræðunni gekk Ingibjörg Sólrún svo langt að taka undir með Baugsfjölskyldunni að rannsókn yfirvalda á starfsemi félagsins væri í þágu hins stjórnlynda Davíðs.

Samfylkingin er ekki saklaus af því að hlaða undir útrásarauðmenn og grafa undan yfirvöldum sem tóku háttsemi auðmanna til rannsóknar - löngu fyrir hrun, vel að merkja.

Ímyndaður auður Kaupþings

Stjórnendur Kaupþings trúðu á ímyndaðan auð. Myndskeiðið boðar að ímyndaður auður sé sannur og eftirsóknarverður. Dæmið í myndskeiðinu, um að stækka efnahagsreikninginn um 500 prósent á þrem árum, er sett í samhengi við Martin Lúter King, móðir Teresu, Albert Einstein og Muhamed Ali. Ævistarf þess fólks var ekki unnið á spretthlaupi Kaupþings frá veruleikanum inn í heim ímyndana.

Auður Kaupþings var ímyndaður vegna þess að tölurnar í bókhaldi bankans voru ekki með bakhjarl sem allir bankar þurfa að hafa til skapa raunverulegan og varanlegan auð. Bakhjarlinn heitir traust.

Kaupþing fór á hvínandi kúpuna í alþjóðakreppunni vegna þess að úti í hinum stóra heimi eru járnhörð lögmál sem ímyndanir íslenskra bankamanna breyta ekki. Ofmælt væri að segja að Kaupþing hefði byggt bankann á sandi; Kaupþing var tilbúningur í huga manna sem ekki voru í neinum tengslum við veruleikann.

Gamalt Kaupþingsmyndskeið vekur athygli

Sigmundur Ernir á Alþingi

Myndbrot af frammistöðu þingmanns Samfylkingarinnar og fyrrum fréttamanns, Sigmundar Ernis Rúnarssonar, liggur á YouTube. Heiti myndskeiðsins er Fjör á Ölþingi og er dagsett 20. ágúst. Viðkomandi þingmaður þarf að útskýra hvort vinnuálagið á Alþingi sé slíkt að menn á besta aldri kikni undan. Þingmaðurinn ætti sennilega að biðjast undan kvöldfundum því hann kemur ekki alltof vel fyrir þegar degi tekur að halla.

Er Kaupþing banki almennings eða auðmanna?

Finnur Sveinbjörnsson bankastjóri Kaupþings gældi við að fella niður skuldir Björgólfsfeðga en var snarlega gerður afturreka. Af frétt Morgunblaðsins að dæma ætlar Kaupþing að leggja sig í líma við að varðaveita tangarhald Jóns Ásgeirs Jóhannessonar á afgangi Baugsveldisins, á meðan almenningi er gert að borga gjaldþrot móðurfélagsins.

Kaupþing virðist ætla að þjónusta auðmenn á líkan hátt og bankinn gerði fyrir hrun. Í skjóli bankaleyndar fá auðmenn aðstoð við að halda illa fengnum hlut en skuldirnar færðar yfir á almenning.

Endurreisn bankakerfisins getur ekki orðið á þessari forsendu. Kaupþing og aðrir ríkisbankar verða að gjöra svo vel að útskýra á hvaða forsendum þeir ætla að reka starfsemi sína.

Hagar í gjörgæslu Kaupþings