Kapítalismi, skúrkar og hetjur

Ólafur Laufdal rekur gistiþjónustu sem skilar gjaldeyri inn í landið, skapar störf og ríki og sveitarfélögum skatttekjur. Ólafur er ekki við eina fjölina felldur í umsvifum og samkvæmt frétt mbl.is eru tvö félög á hans vegum gjaldþrota þar sem kröfur umfram eignir eru 426 milljónir króna.

Atvinnulífið hér á landi byggir á kapítalískum grunni, líkt og á vesturlöndum almennt. Í kapítalisma reyna einstaklingar fyrir sér með rekstur sem stundum gengur upp en stundum ekki. Einstaklingarnir sjálfir eru sjaldnast í fullri og ótakmarkaðri ábyrgð fyrir rekstrinum heldur eru hlutfélög með takmarkaðri ábyrgð eigenda oftast rekstraraðili, - sem fer þá í gjaldþrot ef illa gengur. Fyrsta íslenska hlutafélagið var Innréttingarnar, sem Skúli Magnússon stofnaði til að nývæða atvinnulífið um miðja 18. öld. Innréttingarnar fóru á hausinn en Skúli er talinn faðir Reykjavíkur engu að síður.

Kapítalisminn er illskásta skipulagið á atvinnulífi. Valkostir, s.s. sósíalismi eða samvinnurekstur, eru ekki trúverðugir í ljósi reynslunnar.

Engu að síður er kapítalisminn bullandi sóun. Í tilfelli Ólafs Laufdals munu kröfuhafar tapa yfir 400 milljónum. Þegar íslensku bankarnir féllu (allt hlutafélög) voru verðmæti upp á ní- eða tífalda landsframleiðslu í uppnámi. Og það eru nokkrir peningar.

Í kapítalisma eru þeir skúrkar sem klúðra málum og því meiri skúrar sem klúðrið er stærra. Þeir sem búa til auð handa sér og sínum eru aftur hetjur. Ljómi garpanna er í réttu hlutfalli við auðinn.

Sumir eru hálfgerð skúrka/hetju-jójó. Björgólfur Guðmundsson þar áþreifanlegt dæmi. Á níunda áratugnum var Björgólfur í brúnni í Hafskipum sem ógnaði stórveldi Eimskipa. Hafskip varð gjaldþrota og Björgólfur fékk dóm og var hrakyrtur. Endurreistur Björgólfur keypti Landsbankann, var elskaður í útrás þar sem listamenn og menningarvitar átu úr lófa hans og stjórnmálaflokkur (Samfylkingin, auðvitað) fékk á landsfund til að gefa tóninn. Eftir hrun er fátt að frétta af Björgólfi.

Ólafur Laufdal er enn að og síðustu blaðsíðurnar óskrifaðar. Hann gæti hvort heldur sem er endað skúrkur eða hetja í annálum kapítalismans á Íslandi.

 

Samtals 426 milljóna gjaldþrot

Athugasemdir

[Birgir Örn Guðjónsson, 17.12.2013 kl. 00:52]

Þarna fer vanur maður !

Einn mesti kennitöluflakkari síðustu 30 ára !

[Jóhann Páll Símonarson, 17.12.2013 kl. 04:08]

Páll það er rétt hjá þér að margir hafa fengið sér mat úr lófa Björgólfs Guðmundssonar. Hinsvegar er þessi maður ekki sáttur við sína niðurstöðu. Ég sá hann til sýndar. Mér var brugðið að sjá þennan glæsilega mann sem var svo glæsilega til fara hér áður fyrr. Enn nú var sami maður illa til fara, sem bendir að honum líði ekki vel. Á sama tíma rífa aðrir kjaft yfir sínum málefnum.

Jóhann Páll Símonarson.