Leiktjöld ASÍ og SA

Fólk missir atvinnuna í hrönnum, fyrirtæki leggja upp laupana í tugavís og þá setja aðilar vinnumarkaðarins upp leiktjöld og boða til sýningar. Stöðugleikasáttmáli heitir verkið og er í smíðum hjá Alþýðusambandinu og Samtökum atvinnurekenda.

Tilbreyti væri ef þessir aðilar segðu umbúðalaust hvernig ástandið er og legðu eitthvað af mörkum til umræðunnar um hvernig eigi að bregðast við.

Fyrirtækjum þarf að fækka vegna þess að mörg þeirra eru of skuldsett til að standa undir rekstri í venjulegu árferði. Skuldirnar stafa af því að stór hluti íslenskra forstjóra kunni sér ekki hóf á veltiárunum og stunduðu fjárhættuspil í stað þess að reka fyrirtæki. Það er komið að skuldadögum.

Áætlanir um viðbrögð við grisjun fyrirtækja eru nánast engar hjá stjórnvöldum og þar þegja ASí og SA sömuleiðis þunnu hljóði.

Það liggur í augum uppi að margvíslegur rekstur verður endurreistur á næstu misserum og það væri eðlilegt að setja fram reglur og viðmið hvernig eigi að standa að því, að svo miklu leyti sem markaðurinn sér ekki um það sjálfur. Ríkisbankarnir nýju verða í aðalhlutverki en þeim þarf að setja stefnu og markmið af hálfu stjórnvalda.

Þekking á rekstri er í fyrirtækjum, hjá starfsmönnum. Þegar búið er að losa um eignarhald auðmanna og þakka fjárglæfraforstjórum illa unnin störf á að bjóða starfsmönnum að taka reksturinn yfir. Ef ekki er vilji til þess á að loka starfseminni. Setja þarf almennar leikreglur sem þó eru nógu sveigjanlegar til að mæta sérstökum aðstæðum.

Þegar frá líður jafnar efnahagskerfið sig sjálft. Lífvænlegur rekstur heldur áfram en fyrirtæki reist á útrásarsandi hverfa.

Samtök vinnumarkaðarins ættu minnast þess að stöðugleiki myndast ekki í yfirbyggingunni heldur verður hann til í kjölfestunni. Hátimbraðar leiksýningar eiga ekki erindi til almennings í dag.

 

Stöðugleikasáttmáli í smíðum

Ríkisvæðingin, Marx og markaðurinn

Karl Marx dásamaði markaðinn fyrir kraft umsköpunar, þar sem kapítalisminn umturnaði lénsskipulaginu og stéttskiptu samfélagi gildanna. Þótt ekki verði sagt að við stöndum á viðlíka tímamótum og við upphaf iðnbyltingar erum við engu að síður á vegamótum.

Markaðurinn hér heima, í merkingunni íslenskt viðskiptalíf, sundraði sjálfum sér í græðgisorgíu. Það er bláköld staðreynd. Þegar fallnir kaupahéðnar snökta í fjölmiðlum um ríkisvæðingu eru þeir í bernskri afneitun ofdekraða smádrengsins sem tæmdi sælgætiskrukkuna en ásakar aðra um að fylla hana ekki nógu hratt.

Ríkið eignast rekstur vítt og breitt. Það sem ríkið þarf að gera strax er að skilgreina hvaða rekstur er mikilvægur í þjóðhagslegu tilliti, s.s. fjármálaþjónusta og flugsamgöngur, og aukageta þar sem litlu breytir hver reki s.s. bókabúðir, bílaumboð og þess háttar. Aukagetuna á að setja í gjaldþrot og selja hæstbjóðanda þrotabúið. Bull um að verðmæti fari forgörðum þegar aukagetan er sett í þrot á ekki að hlusta á. Hver sem er getur rekið bókabúð og bílaumboð og engu breytir hvort fleiri eða færri eru um hituna þar sem tiltölulega einfalt er að koma á virkri samkeppni á þessum markaði.

Þjóðhagslega mikilvæga starfsemi á ríkið að eiga þangað til að markaðurinn er aftur fullveðja.

Ef skynsamlega er að verki staðið mun úr rústunum vaxa heilbrigt atvinnulíf.