Páfinn, Brusselvaldið og klíkurökin

Norðmenn bera traust til eigin ríkisstjórnar og skera sig úr frá mörgum öðrum Evrópuþjóðum sem treysta lítt heimastjórnum en hafa páfann í hávegum eða framkvæmdastjórnina í Brussel. Á þessa leið mæltist fræðimanninum Hans-Jörg Trenz á ráðstefnu í Osló fyrir viku um Evrópumál.

Orð Trenz eru áminning um að forræði andlegs lífs í Evrópu miðalda og löngum enn í suður- og austurhluta álfunnar var í Páfagarði í Róm. Þegar tók að rofa til með aðskilnað kirkju og ríkis og myndun þjóðríkja á 18. og 19. öld urðu sumar þjóðir afvelta innan framandi landamæra og jók á ófrið sem náði hámarki með tveim heimsstyrjöldum á síðustu öld.

Meginlandsþjóðir Evrópu eru tiltölulega ófeimnar að framselja vald til Brussel. Bæði er að miðlægt góðkynja vald er þekkt í evrópskri sögu, þ.e. páfinn, og eins hitt að kjarnaþjóðir álfunnar vita upp á sig skömmina með að klúðra friðsamlegri sambúð þjóðríkja.

Ísland er ekki hluti af evrópskri vandamálasögu. Upp á síðkastið er reynt að telja okkur trú um að vegna nálægðarinnar á Íslandi og klíkumyndunar er farsælast framselja forræði okkar mála til Evrópusambandsins.

Við féllum fyrir þessum rökum fyrir 750 árum. Tíminn þá hét Sturlungaöld og einar sex ættir, eða klíkur, börðust um völdin. Vaxandi veldi Noregskonungs, sem lagði undir sig bæði Grænland og Færeyjar, beitti brögðum og bandalagi við Páfagarð til að fá íslenska höfðingja að gangast undir erlent vald.

Hálfu árþúsundi seinna tókst okkur að fá tilbaka hægt og sígandi forræði eigin mála. Við lærðum af þessari sögu staðreynd sem við gleymum ekki í bráð: Fullveldi er lífsnauðsyn.

Grískur evru-harmleikur

Lítil hætta er á að Ísland fylgi Grikklandi í efnahagslega rotþró. Krónan var okkur bjargvættur á fyrsta degi eftir hrun; hún lagfærði samkeppnisstöðu landsins á augabragði, snarminnkaði innflutning og jók  ferðamannastrauminn til landsins. Krónan eflir landsbyggðina, þar er útgerðin og áfangastaðir ferðamanna, og lætur fjármálasódómísku víkina við Faxaflóa finna til tevatnsins.

Einu sinni áttu Grikkir drökmu sem gæti komið þeim til hjálpar á ögurstundu. Þeir afneituðu þjóðarmynt fyrir evruna í von um evrópska samstöðu þegar á herti.

Grikkir standa milli tveggja kosta. Annars vegar að skera niður laun og gera velferðakerfið líkt svissneskum osti og halda fjárhagslegu fullveldi sínu í sívaxandi fátækt. Hins vegar að flytja fjármálalegt forræði sinna mála frá Aþenu til Brussel.

Hér er yfirlit yfir gríska evru-harmleikinn í boði Brósa og Telegraph.

„Grikkland er ekki næsta Ísland“

Endurnýjun er forsenda endurreisnar

Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson gerir rétt að draga sig úr borgarstjórnarmálum. Hann ætti að vera öðrum fyrirmynd, bæði í borgarstjórn og ekki síður á Alþingi, þar sem fólkið er var á hrunvaktinni ætti að íhuga sína stöðu.

Margvísleg mistök voru gerð á vettvangi stjórnmálanna í aðdraganda hrunsins. Fæst mistökin stöfuðu af illum ásetningi eða einbeittum brotavilja heldur andvaraleysi og löngun til að eiga þátt í ævintýrinu sem breyttist í martröð í október í fyrra.

Vilhjálmur Þ. kom við sögu þegar græðgisvæða átti fjölskyldusilfrið í Orkuveitu Reykjavíkur. Hann var ekki stóri gerandinn í málinu en tók viljugur þátt. Vilhjálmi til tekna telst að hann lagði sitt af mörkum til að ná jafnvægi í borgarmálin eftir rugltímabil sem fór af stað þegar REI-málið sprengdi meirihluta samstarf hans, sem oddvita Sjálfstæðisflokksins,  og Björns Inga Hrafnssonar í Framsóknarflokki. 

 

Vilhjálmur ekki í prófkjör

Samfylking, Baugur og Davíð

Baugur og Samfylkingin vildu Davíð Oddsson feigan sem opinbera persónu. Samfylkingin og Baugsveldið gerðu með sér þegjandi samkomulag að Davíð væri sameiginlegur óvinur sem yrði að fella með öllum tiltækum ráðum. Svo vill til að nærri má fara um dagsetningu á þessu samkomulagi.

Á Alþingi í janúar 2002 sagði Davíð í utandagskrárumræðum að til greina kæmi að skipta upp Baugi ef fyrirtækið misnotaði markaðsráðandi stöðu sína.

Utandagskrárumræðan var um efnahagsmál og málshefjandi var Össur Skarphéðinsson þáverandi formaður Samfylkingarinnar. ,,Stóru keðjurnar hafa í skjóli einokunar keyrt upp matarverð. Hreðjatak þeirra á markaðnum hefur kallað fáheyrða dýrtíð yfir neytendur," sagði Össur og bætti við, ,,.það skoðun okkar í Samfylkingunni að Samkeppnisstofnun eigi að fá í hendur þau tæki sem hún þarf til þess að skipa fyrir um breytingar, þar á meðal að skipta upp slíkum einokunarrisum ef hún telur þess þörf til þess að vernda hagsmuni neytenda."

Í fyrsta svari sínu til Össurar fór forsætisráðherra almennum orðum um efnahagsástandið og taldi það horfa til betri vegar þrátt fyrir verðbólguskot. Össur fór öðru sinni í ræðustól og brýndi forsætisráðherra. Davíð svaraði með þeim orðum að ,,[a]uðvitað á að fylgja því eftir að stórir aðilar séu ekki að misnota aðstöðu sína. Auðvitað er 60% eignaraðild í matvælafyrirtækjum, verslunarfyrirtækjum í matvælaiðnaði, allt of há hlutdeild. Auðvitað er það uggvænlegt og sérstaklega þegar menn hafa á tilfinningunni að menn beiti ekki því mikla valdi sem þeir hafa þar af skynsemi. Auðvitað hlýtur að koma til greina af hálfu ríkisins og Alþingis að skipta upp slíkum eignum ef þær eru misnotaðar."

Jón Ásgeir tók gagnrýninni illa og gremja hans beindist að forsætisráðherra en ekki málshefjanda, formanni Samfylkingarinnar. Hreinn Loftsson stjórnarformaður var sendur á fund Davíðs. Þeir hittust í London þar sem Hreinn bauð forsætisráðherra mútur, ,,sporlausa peninga." Seinna sagði Hreinn að tilboðið hefði verið gert í hálfkæringi.

Fundurinn í London varð tilefni til forsíðuuppsláttar Fréttablaðsins vorið 2003 þar sem Baugur sakaði Davíð um að siga skattayfirvöldum á sig. Það er tilefni í annað blogg. 

Var lofað að Davíð myndi hætta