Rússneskt neitunarvald í Nató

Úkraínuher tapar tíu til tuttugu ferkílómetrum lands á hverju degi og hefur gert um hríđ. Ţótt Úkraína sé nćr tvöfalt stćrri en Ţýskaland fer ađ muna um landiđ sem Rússar hafa lagt undir sig. Ef ekki tekst ađ semja friđ í ţessari atrennu er hćtt viđ ađ landtaka Rússa mćlist í mörgum tugum ferkílómetra á degi hverjum.

Landflćmi er ekki ástćđa stríđsins. Ađild Úkraínu ađ Nató ógnađi öryggi rússneska ríkisins, sögđu Pútín og félagar. Vesturlönd hugđust, međ Úkraínu sem verkfćri, setja Rússlandi afarkosti. Međ Nató-ríki á öllum vesturlandamćrum Rússlands yrđi fyrrum stórveldiđ í heljargreipum Washington og Brussel. Vestriđ taldi Kremlarbćndur ekki leggja í bein átök og keyrđu áfram Úkraínu-áćtlunina ţrátt fyrir áköf andmćli Rússa, sem vildu Úkraínu hlutlaust ríki utan hernađarbandalaga.

Á leiđtogafundi Nató í Búkarest áriđ 2008, fyrir 17 árum, var tilkynnt ađ Georgíu og Úkraínu yrđi brátt bođin ađild ađ hernađarbandalaginu. Í framhaldi varđ eitt smástríđ, í Georgíu, og annađ langvinnt í Úkraínu. Innrás Rússa í febrúar 2022 er afleiđing af misheppnađri pólitík. Litiđ um öxl er erfitt ađ sjá vitiđ í bćgslagangi vesturveldanna. 

Opinbert markmiđ Rússa međ stríđinu er ekki ađ leggja undir sig land, ţótt ţađ geti sjálfsagt veriđ undirliggjandi tilgangur. Meginmarkmiđ Rússa er ađ tryggja ađ Úkraína verđi aldrei Nató-ríki. Ţar stendur hnífurinn í kúnni.

Aldrei í sögu Nató hefur ţjóđríki utan bandalagsins haft neitunarvald um hvađa ríki skuli fá ađild. Verđi Rússum í reynd veitt neitunarvald er Nató ekki sama bandalagiđ og ţađ áđur var. Veikt Nató ţjónar verr hagsmunum ađildarţjóđa. Ísland verđur háđara varnarsamningnum viđ Bandaríkin frá 1951. Evrópusambandiđ er ekki í fćrum veita hervernd á meginlandinu og enn síđur á Norđur-Atlantshafi.

Úkraínu-áćtlun vestursins gekk út á ađ Nató-ađild héldist í hendur viđ inngöngu Úkraínu í Evrópusambandiđ. Trauđla verđur Úkraína í bráđ ESB-ríki en verđur engu ađ síđur pólitískt, siđferđilega og efnahagslega á ábyrgđ ESB. Bandaríkin munu ekki axla ábyrgđina, líta á Úkraínu sem evrópskt vandamál.

Friđur núna er besti kosturinn. Haldi stríđiđ áfram stćkkar landsvćđiđ sem Rússar leggja undir sig. Vesturveldin töpuđu óţurftarstríđinu í Úkraínu.

 

 

 


mbl.is Útilokar ekki ađ eftirláta Rússum hernumin svćđi
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Vitvél til skođanaskipta

Björn Bjarnason fyrrverandi ráđherra lét vitvél svara skođanapistli ESB-sinna og birti međ skýringum. Niđurstađa Björns:

Svo mörg voru ţau orđ vitvélarinnar sem svarađi mér á nćstum lýtalausri íslensku, á stöku stađ ţurfti ég ađ fćra textann í betra horf. Hvergi var hnikađ viđ rökunum sem fram eru borin.

Ţennan texta birti ég ekki ađeins vegna ţess ađ ég er sammála honum heldur til ađ sýna svart á hvítu hvernig nota má vitvélar í rökrćđum um gamalkunn ágreiningsmál. Ţćr verđa ekki sakađar um annađ en ađ draga fram stađreyndir, séu ţćr spurđar.

Björn bađ vitvélina, ChatGPT-5, ađ svara ESB-grein Ágústar Ólafs á gagnrýninn hátt. Líklega hefđi Björn fengiđ önnur rök hefđi hann óskađ eftir texta frá vitvélinni er styddi málflutning Ágústar Ólafs. Ađ ţessu leyti er vitvélin rökfćrsla ađ gefnum forsendum. Svipađ og málfćrsla fyrir dómstól. Lögmenn taka ađ sér málflutning fyrir ađila ađ dómsmáli og flytja bestu útgáfu málavöxtu fyrir skjólstćđinginn.

Fyrirspurn til vitvélar sem hljóđađi svona: gefđu mér 3 góđar ástćđur fyrir sölu áfengis í matvöruverslunum myndi gefa eina niđurstöđu. Fyrirspurnin: gefđu mér 3 góđar ástćđur fyrir ríkiseinokun í áfengissölu gćfi ađra niđurstöđu.

Vitvélar byggja á gagnaleit og forsendum. Allar vitvélar, sem standa undir nafni, gefa sama svariđ viđ spurningunni: hvenćr var lýđveldi stofnađ á Íslandi? Spurningar sem lúta kostum og göllum lýđveldis gefa svör í samhengi viđ forsendur í spurningunum. Stađreyndin, ađ lýđveldi var stofnađ á Íslandi 17. júní 1944, býđur upp á fjölmargar ályktanir og sjónarmiđ. Vitvél getur haft ţćr allar enda sjálf ekki međ neina sannfćringu.

Eflaust er laukrétt hjá Birni ađ hćgt sé ađ nýta vitvélar til ađ skrifa texta um ţekkt álitamál og fá greinargóđa ritsmíđ á fljótvirkan hátt. Líklega munu menn í auknum mćli nýta sér gervigreindina til ţess arna. Vitvélar sćju um skođanaskipti á báđa bóga, líkt og lögmenn í dómssal.

Tilfallandi hćttir sér á hálan ís međ pćlingum um vitiđ í vitvélum, hefur ekki prófađ ađ nota gervigreind til ađ skrifa texta. Sá grunur lćđist ađ tilfallandi huga ađ vitvél án sannfćringar gefi eitt en taki annađ.

 


Trump, Úkraína og endalok ESB-Evrópu

Trump og Pútín hittast í Alaska, sem einu sinni var rússnesk. Bandaríkin keyptu landiđ af Rússakeisara 1867. Land skiptir oftar um hendur í stríđi en friđi. Fundurinn í Alaska er um Úkraínustríđiđ. Tilgangurinn er ađ koma á friđi.

Selenskí Úkraínuforseti fćr ekki ađ koma á fundinn, eins og stađan er núna. Hvernig geta Pútín og Trump samiđ um friđ í Úkraínu án ađildar Úkraínu? Stutta svariđ er ţađ sé ekki hćgt. Úkraínumenn berjast á vígvellinum og taka viđ fyrirskipun frá Kćnugarđi, ekki Washington.

Lengra svariđ er já, Trump hefur í hendi sér ađ ljúka stríđinu. Án vopnastuđnings Bandaríkjanna er Úkraínuher nánast bjargarlaus, úkraínska ríkiđ er varla gjaldfćrt án dollara ađ vestan. Trump og Pútín gćtu komist ađ samkomulagi og Bandaríkjaforseti ţvingađ fram niđurstöđu í andstöđu viđ stjórnina í Kćnugarđi.

Óstađfestar fréttir herma ađ Rússar fái ađ halda landsvćđi sem ţeir hafa lagt undir sig gangi fram áćtlun Trump og Pútín.

Trump hefur svikiđ Úkraínu og gert heiminn hćttulegri, skrifar Daníel Hannan í Telegraph og bćtir viđ ađ vesturlönd munu súpa seyđiđ af svikum Trump nćstu áratugi. Hannan túlkar ráđandi sjónarmiđ í Evrópu gagnvart Trump og hvernig hann höndlar Úkraínustríđiđ. Forveri Trump, Biden, var á bandi Evrópumanna.

Heimssýn Trump er stórveldahagsmunir. Hann sér Bandaríkin sem fremsta stórveldiđ, vitanlega, en síđan Kína og Rússland. Hannan nefnir tvö dćmi, ásćlin Trump í Grćnland og hugmyndina um ađ innlima Kanada í Bandaríkin, er lýsi ráđandi viđhorfum í Washington.

Til ađ Trump geti lagt línurnar í heimsmálum, međ Kína og Rússlandi, ţarf ađ klára Úkraínustríđiđ. Í ţeim skilningi er Úkraínustríđiđ síđasta andvarp bandalagsins ţvert á Atlantshaf, milli Bandaríkjanna og Vestur-Evrópu, sem varđ til eftir seinna stríđ. Á ţeim tima fćđist fyrirbćriđ ESB-Evrópa, félagsskapur gamalla nýlenduvelda sem lifa á fornri frćgđ. Ljósmóđir fyrirbćrisins er bandarískt hervald.

Trump lítur ekki á ESB-Evrópu sem stórveldi heldur hérađsríki vestast á Evrasíu-landflćminu. Austar í sama heimshluta eru stórveldin sem skipta máli, Rússland og Kína. 

Gangi ţađ fram, sem nú er á teikniborđinu, ađ Trump og Pútín ákveđi örlög Úkraínu ţrátt fyrir andstöđu ESB-Evrópu yrđi ţađ stađfesting á orđnum hlut. ESB-Evrópa er ađeins áheyrnarfulltrúi ţegar stórveldin setjast niđur og ákveđa skipan heimsins.

Skringilegt er ađ sumir vilji ađ Ísland hoppi upp í fangiđ á ESB-hornkerlingunni. Hagsmunir Íslands eru ađ eiga bein samskipti viđ ríki sem skipta máli á alţjóđavísu, einkum ţeirra er gera sig gildandi á Norđur-Atlantshafi. Bandaríkin eru ţar stórveldiđ, Bretland hjáleigan en ESB-Evrópa hreppsómaginn. 


mbl.is Evrópuleiđtogar hvetja til aukins „ţrýstings“ á Rússland
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Helgi á RÚV og Heimildin auglýsa byrlunarmáliđ

RSK-miđlar, sem eru RÚV, Stundin og Kjarninn bjuggu til tvö af stćrri sakamálum síđustu ára, Namibíumáliđ annars vegar og hins vegar byrlunar- og símamáliđ. Í fyrra málinu voru blađamenn ásakendur en í ţví seinna sakborningar.

Namibíumáliđ hófst nóvember 2019 međ alrćmdum Kveiksţćtti Helga Seljan og Ađalsteins Kjartanssonar á RÚV. Leiddur var fram Jóhannes Stefánsson, kallađur uppljóstrari, sem sagđi tröllasögur af mútugjöfum Samherja í Namibíu um miđjan annan áratug aldarinnar. Sakamálarannsókn hófst á Íslandi og Namibíu sem sex árum síđar hefur engu skilađ.

Fyrir tćpu ári greindi tilfallandi frá stöđunni:

Jóhannes var rekinn frá fyrirtćkinu 2016 vegna óreglu. Ţremur árum síđar hóf hann samvinnu RSK-miđla um ađ ásaka Samherja, og í leiđinni sjálfan sig, um mútugjafir ţar syđra til ađ fá veiđirétt i landhelgi Namibíu. Engar sannanir hefur uppljóstrarinn lagt fram, ađeins ásakanir.

RSK-miđlar međ ríkisfjölmiđilinn í fararbroddi fela skipulega orđsporiđ sem fer af Jóhannesi sem ógćfumanni. Nýveriđ sagđi namibískt dagblađ ađ Jóhannes vćri eiturlyfjafíkill og ómarktćkur eftir ţví. Tölvupóstur sem Jóhannes skrifađi í október 2014 til vinar síns stađfestir ađ hann átti bćđi í vandrćđum međ drykkju og efni í nös. Tölvupósturinn hefur ekki birst áđur, jafnvel ţó blađamenn RÚV og Heimildarinnar hafi haft hann undir höndum. RSK-miđlar stinga undir stól upplýsingum sem falla ekki ađ myndinni sem ţeir draga upp, ađ Jóhannes sé trúverđug heimild. Tölvupósturinn er svohljóđandi í heild:

08.10.2014 kl. 09:17, JS: Sćlir, hvernig gengur. Búiđ ađ vera jákvćtt hérna og ljóst ađ mađur ţarf ađ passa sig og vera edrú. Traustiđ er mikiđ hérna og menn vilja byggja enn frekari upp í Namibíu. Ingvar talađi viđ mig um máliđ í Cape Town og ég sagđi honum ađ ég hafi tekiđ nokkrar stikkprufur en vćri hćttur. Vćru bara töfftímar sem ađ mađur vćri ađ ganga í gegnum. Hann skildi ţađ vel og ekkert mál.

Jóhannes ţarf ađ passa sig ađ vera edrú en leyfđi sér ađ taka ,,nokkrar stikkprufur". Slíkar prufur eru duft en ekki drykkur. Samt vćri Jóhannes ,,hćttur". Hann hćtti vitanlega ekki og hélt áfram líferni sem fer ekki saman viđ heilbrigđa dómgreind. DV sagđi frá stjórnlausri kókaínneyslu og öđru miđur fallegu í ađdraganda ţess ađ Jóhannes keyrđi sjálfan sig og Samherja í ţrot í Namibíu.

Tilfallandi fékk upplýsingar frá lögmanni sem hlustađi á yfirheyrslu íslensku lögreglumannanna sem heimsóttu Jóhannes í London. Lögmađurinn sagđi Jóhannes í ţví ásigkomulagi ađ hann gat ekki fariđ rétt međ eigin kennitölu. Lögreglumenn urđu ađ leiđrétta kennitöluna sem uppljóstrarinn margfrćgi gaf upp, ekki einu sinni heldur tvisvar.

Byrlunar- og símamáliđ hófst tveim árum eftir Namibíumáliđ eđa voriđ 2021. Međ vitneskju og e.t.v. í samráđi viđ blađamenn RSk-miđla var Páli skipstjóra Steingrímssyni byrlađ, síma hans var stoliđ og tćkiđ afritađ á RÚV. Ein frétt, um ímyndađa skćruliđadeild Samherja, var samin á RÚV og send til birtingar á Stundina og Kjarnann. Fréttin birtist samtímis ađ morgni 21. maí 2021. Fyrir utan lögbrotin og siđleysiđ viđ öflun og vinnslu fréttarinnar lugu blađamenn og fjölmiđlar ţeirra blákalt ađ lesendum, sögđu ađ tveir fjölmiđlar, Stundin og Kjarninn, hefđu af sjálfsdáđum unniđ frétt sem í reynd var samin á RÚV og stýrt ţađan. Ţađ ţurfti ađ fela glćpinn.

Á alla mćlikvarđa fréttamennsku er byrlunar- og símamáliđ stćrri frétt en Namibíumáliđ. RSK-miđlar, sem nú mćtti kalla RH-miđla, ţar sem Stundin og Kjarninn sameinuđust undir heitinu Heimildin, vilja á hinn bóginn ekki neinar fréttir um byrlunar- og símamáliđ en eru áfram um ađ Namibíumáliđ sé til umrćđu.

Í gćr og fyrradag var samstarf á milli RÚV og Heimildarinnar ađ ýta úr vör endurtekinni fréttaumfjöllun um Namibíumáliđ. Í fyrradag flutti Helgi Seljan á RÚV tíu mínútna eintal um Namibíumáliđ, sem hann kallar auđvitađ Samherjamáliđ, og stöđu ţess í Namibíu. Enginn ađili frá Samherja er ţar á ákćrubekk. Jóhannes uppljóstrari Stefánsson hefur ekki mćtt til Namibíu ađ gefa yfirvöldum ţar skýrslu um athafnir sínar ţegar hann stjórnađi dótturfélagi Samherja ţar syđra um miđjan síđasta áratug. Dómsmáliđ í Namibíu er alfariđ innanlandsmál.

Í eintali Helga er fariđ um víđan völl í dómsmálinu og lítt hirt um stađreyndir. Hann segir Namibíu álíka fjölmenna og Ísland - en Namibíumenn telja 3 milljónir manna. Ţá hefur hann áhyggjur af sinaskeiđabólgu hrađritara viđ dómstóla í Afríkuríkinu. Helgi veđur úr einu í annađ og er ekki međ neina frétt eđa frásögn í höndunum. Tilgangurinn er sá einn ađ koma á framfćri ađ Namibíumáliđ, Samherjamáliđ í hugarheimi Helga, sé enn lifandi á suđurhveli jarđar.

Međ eintalinu í fyrradag hitađi Helgi upp fyrir Heimildina sem kom út í gćr. Ţar er frétt sérstaklega hönnuđ til ađ sverta Örnu McClure sem var lögfrćđingur Samherja. Arna kom lítiđ sem ekkert ađ málum útgerđarinnar í Namibíu fyrr en eftir ađ Jóhannes uppljóstrari hafđi keyrt reksturinn í ţrot. Arna hefur barist fyrir ţví fyrir dómstólum ađ fá aflétt stöđu sinni sem grunuđ í sakamálarannsókn hér á landi. Í frétt Heimildarinnar í gćr er hún sett nr. 2 á lista yfir grunađa, á eftir forstjóranum (nú fyrrum) Ţorsteini Má. Meiđandi, og vísvitandi rangar, fullyrđingar eru í Heimildinni um Örnu, t.d. ţessi:

Fram hefur komiđ ađ Arna fundađi međ mútuţegunum í Samherjamálinu, ţeim James Hatuikulipi, Tamson „Fitty“ Hatuikulipi og Sacky Shangala, sem allir tengjast stjórnmálaflokknum SWAPO.

Meintur fundur var kvöldverđur á veitingastađ sem Arna lét til leiđast ađ sitja fyrir beiđni Jóhannesar uppljóstrara sem bauđ Namibíumönnum til landsins. Í gögnum málsins kemur fram ađ Jóhannes vildi sýna gestum sínum íslenskar ljóskur - Arna er ljóshćrđ. Í dómsmálinu, sem rekiđ er í Namibíu, er enginn ákćrđur fyrir ađ ţiggja mútur frá Samherja. Textinn í Heimildinni, ,,mútuţegar í Samherjamálinu", afvegaleiđir og jađrar viđ ađ vera bein lygi.

Eins og gefur ađ skilja fjalla hvorki Helgi Seljan né Heimildin um byrlunar- og símamáliđ. Ţar er ţó Helgi frumheimild. Hann sat fund međ byrlara Páls skipstjóra daginn eftir ađ skipstjórinn var lagđur inn á gjörgćslu.

Lesendur Heimildarinnar, ţeir fáu sem eftir eru, og hlustendur RÚV hljóta ađ velta fyrir sér fréttamati ţessara fjölmiđla og ţeirri starfsađferđ ađ fela risastóran bjálka í augum blađamanna međ Namibíuflís. Ţegar RSK-miđlar fjalla um Namibíumáliđ auglýsa ţeir flóttann frá byrlunar- og símamálinu. Grunađir taka sér ákćruvald til ađ kaupa sér gálgafrest.  


ESB vill ekki friđ í Úkraínu

Ákall Selenskí Úkraínuforseta um ađ fulltrúar ESB verđi viđstaddir á mögulegum fundi hans, Trump og Pútín setur tvo mikilvćga fyrirvara - hvorugur eykur líkur á friđi.

Í fyrsta lagi er ţađ Trump. Bandaríkjaforseti vill einn taka heiđurinn af friđi í Úkraínu, ţađ er vís vegur ađ friđarverđlaunum Nóbels. Fái ESB - eđa Bretland - sćti á fundi sem yrđi afgerandi fyrir vopnahlé í meira en ţriggja ára stríđi yrđi Trump ađ deila heiđrinum međ ESB/Bretlandi. Metnađur Bandaríkjaforseta er ađ sitja einn ađ titlinum friđarhöfđingi.

Í öđru lagi vilja ESB og Bretland ekki friđ í Úkraínu. Valdastétt Evrópu ţarf ađ halda stríđinu gangandi til ađ sannfćra almenning um nauđsyn vígvćđingar. Rússland verđur ógn um langa framtíđ, er sannfćring ráđandi afla í Evrópu. Stórfelld hernađaruppbygging er efst á dagskrá til ađ halda í viđ hernađarmátt Rússa. Bandaríkin draga úr viđbúnađi sínum í Evrópu sem gerir hervćđingu ESB enn mikilvćgari. Ótímabćr friđur í Úkraínustríđinu ţjónar ekki hagsmunum hernađarsinna í Brussel. Erfiđara verđur ađ sannfćra almenning ađ draga úr velferđ í ţágu vopnaframleiđslu og stćrri herja.

Síđustu daga á er á bakviđ tjöldin reynt ađ undirbúa toppfund međ Trump og Pútín og jafnvel Selenskí. Telegraph segir ađ drög ađ vopnahléi liggi á borđinu. Afstađa Rússa hefur veriđ ađ semja beint viđ Bandaríkin um friđ. Pútín og félagar líta svo á ađ Bandaríkin séu sá bakhjarl Úkraínu sem skiptir máli. Ađrir, Selenskí, ESB og Bretland séu aukaleikarar.

Alexander Mercouris fylgist vel međ framvindu mála. Hann telur ólíklegt ađ Pútín samţykki fund međ Selenskí á ţessu stigi máls - ţótt sá rússneski hafi játađ fundi međ Trump. Í morgun eru fréttir um ađ Selenskí verđi ekki viđstaddur ţegar Trump og Pútín hittast á nćstu dögum.

Tekst ađ koma á vopnahléi nćstu daga? Vonandi en vafasamt er ađ veđja á ţađ. Á hitt er ţó ađ líta ađ ráđamenn búa ađ upplýsingum um stöđu mála á vígvellinum sem ekki liggja almenningi á lausu. Vitađ er ađ Úkraína fer halloka en hvort stađa Úkraínuhers sé orđin hćttulega bágborin er opin spurning.


mbl.is Selenskí: Evrópa verđur ađ taka ţátt
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Trump-taktar ESB gegn Íslandi

Evrópusambandiđ böđlast á Íslandi á sama hátt og Trump hótađi Evrópusambandinu afarkostum. Íslendingar töldu sig eiga vörn í EES-samningnum en hann reyndist ekki pappírsins virđi.

Trump lagđi 30 prósent tolla á ESB međ ţeim rökum ađ í áratugi hefđi ESB misnotađ stöđu sína, flutt evrópskar vörur til Bandaríkjanna á litlum sem engum tollum en lagt tolla á bandarískan innflutning til Evrópu. Áđur en Trump-tollarnir komust í framkvćmd, og hefđu í reynd nćr stöđvađ evrópskan innflutning til Bandaríkjanna, var gerđur viđskiptasamningur milli ađila. Samningurinn er niđurlćgjandi fyrir ESB og sigur fyrir Trump.

Einn liđur í samningi ESB og Bandaríkjanna er evrópsk fjárfesting í Bandaríkjunum upp á 600 milljarđa dollara. Die Welt hefur eftir Trump ađ hann líti á 600 milljarđana sem skađabćtur fyrir markađsmisnotkun ESB gagnvart Bandaríkjunum í áratugi. Almennt verđa 15 prósent tollar innheimtir af ESB-vörum í Bandaríkjunum ţar sem áđur voru engir tollar eđa lágir, 2-3 prósent.

Í Telegraph segir ađ viđskiptasamningurinn sé fullkominn uppgjöf. Draumurinn um Stór-Evrópu sé úti. Frá falli Berlínarmúrsins og ákvörđunar um sameiginlegan gjaldmiđil, evru, er Stór-Evrópa markmiđiđ. Ţađ er ekki ađeins gagnvart Bandaríkjunum sem ESB fer halloka heldur einnig Rússlandi og Kína.

Undir ţessum kringumstćđum hnyklar ESB vöđvana gagnvart Íslandi, hótar verndartollum á járnblendi sem flutt á á evrópskan markađ. Samkvćmt EES-samningunum eru verndartollar bannađir nema í neyđartilvikum. Engin neyđ er í Evrópu vegna einnar verksmiđju á Íslandi. Annađ hangir á spýtunni.

Líkt og Trump notar ESB verndartolla til ađ koma á framfćri pólitískum skilabođum. Viđ ćtlum okkur Ísland, segir hnignandi stórveldiđ. Munu Íslendingar láta kúga sig til ađ framselja fullveldi og forrćđi íslenskra mála til Brussel?

 


mbl.is Óvarlegt ađ segja til um hvort ESB setji á tolla
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Byrlunar- og símamáliđ gengur af Heimildinni dauđri

Uppsagnir eru á Heimildinni, útgáfan er viđ ţađ ađ deyja drottni sínum. Byrlunar- og símamáliđ í senn bjó til Heimildina og gengur af henni dauđri - og í leiđinni starfsferli verđlaunuđustu blađamanna Íslandssögunnar.

Heimildin er stofnuđ í byrjun árs 2023 međ samruna Stundarinnar og Kjarnans. Tilefni samrunans var byrlunar- og símamáliđ, byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar, ţjófnađur á síma hans og afritun. Í febrúar 2022 fengu ţrír blađamenn Stundarinnar og Kjarnans stöđu sakborninga í lögreglurannsókn. Rúmu ári áđur, 21. maí 2021, birtu blađamennirnir, undir eigin nafni, sömu fréttina, um skćruliđadeild Samherja. Fréttin var hvorki skrifuđ á Stundinni né Kjarnanum heldur á RÚV - líklegasti höfundurinn er Helgi Seljan. Fjórđi fréttamađurinn sem fékk stöđu sakbornings í febrúar 2022 var ţó ekki Helgi heldur yfirmađur hans, Ţóra Arnórsdóttir ritstjóri kveiks á RÚV.

Í nokkur ár höfđu RSK-miđlar, RÚV, Stundin og Kjarninn, leikiđ ţann leik ađ ţykjast sjálfstćđir fjölmiđlar en voru á bakviđ tjöldin fjölmiđlabandalag. Áhrifamáttur hvers fjölmiđils, einkum Stundarinnar og Kjarnans, varđ meiri ţegar RÚV endurbirti. Skćruliđafréttin 21. maí 2021 er skýrt dćmi. Jađarmiđlarnir frumbirtu en RÚV kom i kjölfariđ, rak hljóđnema upp í ráđherra, ţingmenn og álitsgjafa og krafđi svara um frétt sem upphaflega var samin á RÚV. Tilgangurinn var ađ láta reiđibylgju rísa í samfélaginu.

Ađalsteinn Kjartansson leppađi skćruliđafréttina á Stundinni og ţađ sama gerđu Ţórđur Snćr Júlíusson og Arnar Ţór Ingólfsson á Kjarnanum. Í byrlunar- og símamálinu var RÚV ađgerđamiđstöđin. Andlega veik eiginkona Páls skipstjóra afhenti Ţóru síma skipstjórans 4. maí 2021 á međan skipstjórinn lá međvitundarlaus vegna byrlunar á Landspítalanum í Fossvogi, steinsnar frá höfuđstöđvum RÚV á Efstaleiti.

Í febrúar 2022 verđur sem sagt heyrinkunnur rökstuddur grunur um ađ blađamenn ţriggja fjölmiđla eigi ađild ađ byrlun- og símastuldi. RÚV hafđi sitt á ţurru, fćr árlega yfir 6 milljarđa króna úr ríkiskassanum. Stundin og Kjarninn komust aftur fljótt á vonarvöl og sáu ţann kost vćnstan ađ sameinast undir merkjum Heimildarinnar. Viđskiptablađiđ upplýsir ađ samanlagt tap Stundarinnar og Kjarnans síđasta rekstaráriđ hafi veriđ yfir 50 milljónir króna. Međ frétt Viđskiptablađsins fylgir mynd af ritstjórninni. Tćplega helmingur ritstjórnar, fimm af tólf, eiga ađkomu ađ byrlunar- og símamálinu.

Heimildin hafđi til ađ byrja međ um 17 til 20 ţúsund lesendur, samkvćmt Gallup. Síđustu mánuđi hefur útgáfan tapađ helmingi lesenda sinna.

Fjölmiđlar lifa á trúverđugleika. Heimildin hefur aldrei gert grein fyrir ađkomu blađamanna sinna ađ byrlunar- og símamálinu. Tiltrú á fjölmiđilinn er botnfrosin. Ríkisstyrkur upp á 60 milljónir króna á ári er ekki nóg til ađ halda Heimildinni á floti.

Byrlunar- og símamáliđ er myllusteinn um háls fjölmiđla og blađamanna sem hlut eiga ađ máli. Á Heimildinni er ađeins einn eftir, Ađalsteinn Kjartansson. Ingi Freyr Vilhjálmsson, sem varđ sakborningur á eftir Ađalsteini, er kominn á RÚV. Sama gildir um Helga Seljan, sem ekki fékk stöđu sakbornings. Fréttamál Helga á RÚV ná ekki flugi enda faglegt orđspor hans rjúkandi rúst. Ţeir Ţórđur Snćr og Arnar Ţór eru starfsmenn ţingflokks Samfylkingar. Ţóra Arnórsdóttir fékk stöđu hjá Landsvirkjun eftir ađ henni var óvćrt á RÚV.

Voriđ 2021 var annar bragur RSK-miđlum. Yfirţyrmandi dagskrárvald ţeirra gaf tóninn í fréttaflutningi hér á landi um árabil. Dagskrárvaldiđ byggđi á svindli og undirferli. Ţrjár ritstjórnir, sem út á viđ voru sjálfstćđar, störfuđu í reynd sem ein ritstjórn. Markmiđiđ var ađ móta fréttaumrćđuna.

Ţađ dregur dilk á eftir sér ađ byrla og stela til ađ afla frétta - sem í ofanálag eru ađ mestu leyti stađlausir stafir. Byrlunar- og símamáliđ er enn óuppgert en mun fylgja hlutađeigandi um aldur og ćvi.  

 

 


ESB hnignar, Ísland efli tengsl viđ Bandaríkin

Bandaríkin niđurlćgđu Evrópusambandiđ í tollastríđinu. Rússland er á góđri leiđ ađ gera ţađ sama í Úkraínustríđinu. Hagkerfi ESB byggđi á opnum bandarískum markađi annars vegar og hins vegar ódýrri orku frá Rússlandi. Hvorugt er lengur í bođi.

Evrópusambandiđ stendur frammi fyrir hnignun. Alţjóđakerfiđ sem gerđi stofnun Evrópusambandsins mögulega stokkast upp. Í kalda stríđinu frá lokum seinna stríđs og falli Berlínarmúrsins gat Vestur-Evrópa selt sig Bandaríkjunum sem útvörđur borgaralegs vestrćns lýđrćđis í austri. Eftir fall Sovétríkjanna og heims kommúnismans er ekkert sem kallar á ađ Bandaríkin, í gegnum Nató, sjái um varnir Vestur-Evrópu.

Dvínandi stuđningur Bandaríkjanna viđ Selenskí-stjórnina í Kćnugarđi sýnir ađ Washington telur ófriđinn í Úkraínu innansveitarkróníku Evrópu. Allar líkur standa til ađ Úkraínustríđinu ljúki á rússneskum forsendum. Sterkara Rússland og veikara Evrópusamband kallar á nýtt valdajafnvćgi í heimsálfunni. Áratugi fremur en ár tekur ađ finna jafnvćgi milli stórvelda. Ein 35 ár eru síđan Sovétríkin féllu. Rússland var taliđ jađarríki framan af. Evrópusambandiđ, međ Bandaríkin sem bakhjarl, taldi sig geta sagt hvernig Rússar ćttu ađ sitja og standa. Ţađ er liđin tíđ.

Ekki undir nokkrum kringumstćđum ćtti Ísland ađ ljá máls á ađild ađ hnignandi Evrópusambandi. Ísland yrđi peđ í ESB međ engin áhrif. Hagsmunir Ísland sem eyţjóđar á Norđur-Atlantshafi eru gangólíkir hagsmunum ţjóđa á Evrasíu-landflćminu. Framsal á fullveldi íslensku ţjóđarinn og forrćđi eigin mála til Frakka, Ţjóđverja og Ítala er fáránleg pólitík. Evrópusambandiđ er ekki í neinum fćrum ađ gera sig gildandi hernađarlega á Norđur-Atlantshafi. Evrópusambandiđ er ekki haldreipi í öryggis- og varnarmálum heldur ţvert á móti ógn. Ísland sem jađarríki ESB yrđi skotmark óvinveittra afla sem vildu láta reyna á ţolrif sambandsins.  

Frá seinna stríđi, ţegar bandarískur her leysti af hólmi hernámsliđ Breta hér á landi, á Ísland í samstarfi Bandaríkin um öryggis- og varnarmál. Í gildi er varnarsamningur ţjóđanna frá 1951. Á ţeim hornsteini er nćrtćkt ađ byggja víđtćkari samvinnu á viđsjárverđum tímum.

 


mbl.is Bandaríkin í vexti en Evrópa í vanda
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Trump, Pútín og alrćđi möppudýranna

Einn af talsmönnum ESB-sinna á Íslandi, pólskćttađur Pawel Bartoszek, segir í Economist ađ

 ţeir sem séu hvađ lík­leg­ast­ir til ađ sann­fćra Íslend­inga um ađ ganga í Evr­ópu­sam­bandiđ séu „Vla­dimír Pútín og, ađ mörgu leyti, Don­ald Trump.“

Pawel endurómar Brussel-línuna, ađ helstu óvinir Evrópusambandsins séu forsetar Bandaríkjanna og Rússlands.

Trump og Pútín eru minkarnir í ESB-hćnsnabúinu. Ráđandi kennisetning Brussel-hćnsnakofans er alţjóđleg samrunaţróun međ Evrópusambandiđ sem fyrirmynd. Tćknikratar stjórni heiminum, skammti almenningi lifibrauđ, lífshćtti og lífskjör eins og skít úr hnefa. Nafnlausir embćttismenn án lýđrćđislegs umbođs skrifa lög og reglugerđir fyrir almúgann ađ lifa eftir. Fyrsta bođorđ nafnlausa skrifrćđisins er ađ brjóta á bak aftur almannavilja. Ţegar Frakkar, seint á 18. öld, hristu af sér hlekki einveldis var ţađ gert í nafni almannavilja er lagđi grunn ađ vestrćnum mannréttindum. Brussel-hćnsnakofinn starfar samkvćmt gamalli forskrift: vér einir vitum. 

Hvorki Trump né Pútín krjúpa fyrir smásmygli alrćđis-möppudýranna. Báđir ađhyllast ţeir ţjóđhyggju, ađ skásta samfélagsskipulagiđ sé ţjóđríkiđ. Yfirţjóđlegt vald hatast viđ ţjóđhyggju. 

Íslendingar standa utan hćnsnakofans í Brussel. Pawel og ţjóđníđingarnir (les: Samfylking og Viđreisn) vilja okkur ţangađ inn.

Um Trump og Pútín er ađ segja ađ annar er 79 ára gamall og hinn 72 ára. Hvorugur ţeirra, ţrátt fyrir ráđsettan aldur, er upphafsmađur ţjóđríkisins. Íslendingar ţekkja 800 ára gamlar frásagnir um ţjóđveldi sem var frá landnámi og fram á Sturlungaöld, gullöldin í íslenskri sögu.  

Söguleg tilviljun, kannski gráglettni örlaganna, er ađ gamalmenni vestan hafs og í Bjarmalandi knésettu alrćđi möppudýranna á meginlandi Evrópu. Íslensk saga, haldi hún áfram ađ vera sögđ, mun ekki fara mjúkum höndum um Pawel og ţjóđníđingana.  

 


mbl.is Styđur stofnun íslenskrar leyniţjónustu
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Sveltur gyđingur og feitir íslenskir ţjónar Hamas

Hamas hryđjuverkasamtökin stjórna matvćladreifingu í Gasa. Ţeim hugkvćmdist ađ framkalla matarskort til ađ kenna Ísraelsher um hungurneyđ. Íslenskir vinstrimenn vel í holdum gerđu eins og til var ćtlast, efndu til mótmćla undir formerkjum ţjóđarmorđs Ísraela á Palestínuaröbum.

En svo skýtur Hamas sig í fótinn. Samtökin birta mynd af sveltum gyđing neđanjarđar í Gasa ađ taka sína eigin gröf. Gyđingurinn Evyatar David er gísl Hamas frá 7. október 2003 ţegar hryđjuverkasamtökin efndu til fjöldamorđa í Ísrael, drápu yfir ţúsund konur, börn, karla og gamalmenni og tóku 300 gísla - Evyatar David ţar á međal. Íslenskir vinstrimenn sögđu fjöldamorđin ţjóđţrifnađ, gengu ţar í fótspor austurríkismanns međ frímerkjaskegg fyrir miđja síđustu öld.

Helstu fjölmiđlar Hamas á Íslandi, Vísir og RÚV, birta myndina af Evyatar David taka sína eigin gröf og segja hann ,,beinaberan." Feitir Hamas-ţjónar íslenskir láta ekki ađ sér hćđa. 

 


mbl.is Létu gísl grafa eigin gröf á upptöku
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Nćsta síđa »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband