Ísland nær Grænlandi en Úkraínu

Neyðarástand ríkir í Danmörku vegna kröfu Trump Bandaríkjaforseta um að leysa til sín Grænland. Danski forsætisráðherrann kallar til sín þá forsætisráðherra Norðurlanda sem skipta máli, Kristrún ekki meðtalin, til að ræða landakröfu Bandaríkjanna.

Norski forsætisráðherrann segir frá umræðuefninu

Við rædd­um svæðis­ör­yggi, þ.á.m. sæ­strengs­rof í Eystra­salti, styrk­ingu á nor­rænni þjóðarör­ygg­is­sam­vinnu og stuðning okk­ar við Úkraínu

Svæðisöryggi Norðurlandanna nær ekki til Norður-Atlantshafsins. Þótt Norðmenn sitji Svalbarða norður í Dumbshafi eru þeir ekkert uppteknir af landareign sinni þar. Stóru Norðurlandaríkin eru kirfilega bundin öryggishagsmunum meginlandsríkja Evrópu sem snúa að austurlandamærum Evrópusambandsins.

Tapist Úkraínustríðið vestrinu verður Evrópusambandið í verulegum vanda næstu áratugina að finna leið til að eiga sambýli með sterku Rússlandi.

Öryggishagsmunir Íslands eru hvorki í Úkraínu og né á meginlandi Evrópu, heldur á Norður-Atlantshafi. 

Söguleg tilviljun réð að Danir eignuðust Grænland. Þeir fengu eyjuna, ásamt Íslandi og Færeyjum, þegar Noregur lagði upp laupana sem sjálfstætt konungsríki seint á 14. öld. Fyrsta byggð norrænna manna á Grænlandi var íslensk um 400 árum fyrr. Siðferðilegt tilkall Dana til að ,,eiga" Grænland er veikt, svo ekki sé meira sagt.

Gangi það fram, sem virðist ásetningur Trump, að Bandaríkin leysi af hólmi danskt forræði yfir Grænlandi, blasir við algerlega ný staða á Norður-Atlantshafi. Það kallar á endurmat Íslendinga á öryggishagsmunum. Náin tengsl við ESB-Evrópu eru okkur hættuleg, góð tengsl við Bandaríkin nauðsynleg. Við sitjum aftur uppi með utanríkisráðherra sem heldur að alþjóðastjórnmál séu dúkkulísuleikur.

Danir í kröppum dansi: Trump ekkert að grínast

Slúður réttlætir ekki byrlun, stuld og afritun

Föstudaginn 21. maí 2021 birtu Stundin og Kjarninn efnislega sömu fréttina um svokallaða skæruliðadeild Samherja. Rétt fyrir hádegi þennan sama dag tók Vísir saman fréttirnar í miðlunum tveim undir fyrirsögninni

„Skæruliðadeild“ Samherja sögð hafa lagt á ráðin um pistlaskrif gegn RÚV og fleirum

Fyrirsögn Vísis og samantekin sjálf sýnir að meint skæruliðadeild Samherja var í raun að vinnufélagarnir Páll skipstjóri Steingrímsson og Arna Bryndís McClure lögfræðingur slúðruðu sín á milli, eða ,,lögðu á ráðin", hvernig mætti verjast árásum RÚV á atvinnuveitanda þeirra, Samherja. Aðkeypt vinna almannatengils kom einnig við sögu.

Slúðrið, eða ráðabruggið, fól ekki í sér neitt ólögmætt. Hvergi kom til tals á milli vinnufélaganna að fremja afbrot af einu eða öðru tagi. Fyrst og fremst var rætt um að rétta hlut Samherja í óvæginni fjölmiðlaumfjöllun.

Almenningur vissi ekki vorið 2021 hvernig Stundin og Kjarninn fengu heimildina sem var tilefni samræmds fréttaflutnings tveggja fjölmiðla. Síðar, eftir að lögreglurannsókn hófst, kom á daginn að blaðamenn á RSK-miðlum, RÚV, Stundin og Kjarninn, unnu saman á bakvið tjöldin og voru í sambandi við andlega veika þáverandi eiginkonu Páls skipstjóra.

Konan byrlaði eiginmanni sínum, stal síma hans og lét í hendur Þóru Arnórsdóttur ritstjóra Kveiks á RÚV. Þóra hafði fyrir byrlun keypt Samsung-síma, samskonar og skipstjórans. Afritunarsíminn varð að vera af réttri gerð, annars var ekki hægt að afrita. Hvernig skyldi Þóra vita hvaða gerð af símtæki hún átti að kaupa? 

Á Efstaleiti var sími skipstjórans afritaður á símann sem Þóra hafði keypt. Síma skipstjórans var skilað á sjúkrabeð hans á Landsspítala þar sem hann var í gjörgæslu. Skipstjórinn skyldi vera grunlaus um að síma hans hafði verið stolið til afritunar á RÚV. Tvær útgáfur sömu fréttar voru skrifaðar á RÚV og sendar til Stundarinnar og Kjarnans til samræmdrar birtingar.

Það sem fór á milli Páls skipstjóra og Örnu Bryndísar lögfræðings var spjall vinnufélaga um að koma á framfæri mótmælum við einhliða fréttaflutningi. Eins og oft á tveggja manna tali, þar sem trúnaður ríkir, var iðulega látið vaða á súðum.

Vörn RSK-blaðamanna er að samskipti Páls og Örnu Bryndísar hafi átt erindi til almennings. Það er álitamál hvort tveggja manna slúður og ráðabrugg í hálfkæringi eigi heima í umræðunni. Hitt er öllum ljóst að aðild blaðamanna að hreinum og klárum lögbrotum hlýtur að eiga erindi til almennings. Fordæmið sem RSK-blaðamenn setja er tvíþætt. Í fyrsta lagi að enginn munur sé gerður á einkasamtölum og opinberri umræðu. Í öðru lagi að sjálfsagt sé að fólki sé byrlað, eigum þess stolið og friðhelgi brotin til að koma einkamálum á framfæri í fjölmiðlum.

Allir, sem kynna sér byrlunar- og símamálið, sjá í hendi sér að RSK-blaðamenn eru þeir sem eiga að svara til saka fyrir að hafa farið offari, svo vægt sé til orða tekið. En þeir þegja allir sem einn, upplýsa ekkert um málsatvik. Sama gildir um yfirmann RÚV, Stefán Eiríksson útvarpsstjóra. Aðrir fjölmiðlar láta gott heita að mesta hneyksli íslenskrar fjölmiðlasögu liggi í láginni. 

RÚV þegir um hlut Þóru í skæruliðafréttinni

Fréttin um skæruliðadeild Samherja frumbirtist samtímis í Stundinni og Kjarnanum, að morgni dags 21. maí 2021. Fréttin, efnislega samhljóða í báðum miðlum, vísaði í gögn úr síma Páls skipstjóra Steingrímssonar, einkum samtöl við samstarfsmenn. Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks á RÚV fékk síma skipstjórans til afritunar 4. maí 2021.

Kveikur er fréttaskýringaþáttur. Hvers vegna notaði Þóra ekki efni úr síma skipstjórans í fréttaskýringu um skæruliðadeild Samherja? Hvers vegna var fréttin send á Stundina og Kjarnann til birtingar? Fjölmiðlar vinna aldrei þannig að einn fjölmiðill aflar heimilda, vinnur fréttina og sendir hana á aðra fjölmiðla til birtingar. Allir blaðamenn vita að svona vinnubrögð eru aldrei stunduð á fjölmiðlum.

Lifibrauð fjölmiðla er fréttir. Fjölmiðill sem situr einn að frétt en gefur hana frá sér til annarra fjölmiðla er augljóslega ekki að stunda fréttamennsku. Eitthvað annað en að upplýsa almenning býr að baki.

Af öllum fjölmiðlum á Íslandi ber RÚV mesta ábyrgð að upplýsa þjóðina, eiganda ríkisfjölmiðilsins, hvers vegna starfsmenn RÚV tóku við síma, sem fékkst með byrlun, afrituðu efni símans, unnu frétt og sendu tvær útgáfur hennar á Stundina og Kjarnann.

Í gærkvöld birti RÚV fréttaskýringu um staðfestingu ríkissaksóknara að lögreglurannsókn er hætt á hlut blaðamanna í byrlunar- og símamálinu. RÚV birtir mynd af Þóru ásamt öðrum sakborningum en fjallar ekkert um hlut hennar að málinu.

Þóra fékk stöðu sakbornings í byrlunar- og símamálinu í febrúar 2022, ásamt blaðamönnum á Stundinni og Kjarnanum. Í ársskýrslu RÚV er staða Þóru sem sakbornings útskýrð. Stefán Eiríksson útvarpsstjóri og Heiðar Örn fréttastjóri eru skrifaðir fyrir eftirfarandi:

Forsenda fyrir því að fjölmiðlar geti rækt hlutverk sitt er að þeir geti aflað upplýsinga um mál sem hafa þýðingu fyrir almenning og miðlað þeim án afskipta annarra. Einn þáttur í þessu sjálfstæði fjölmiðla er að þeir geti tekið við slíkum upplýsingum í trúnaði án þess að þurfa að gera grein fyrir hvaðan eða frá hverjum þær stafi, [...]Þá er ljóst að hafi gögn að geyma efni, sem eiga erindi til almennings og varða mál, sem styr hefur staðið um í þjóðfélaginu, er fjölmiðlum rétt að fjalla um slíkt, jafnvel þótt um sé t.d. að ræða einkagögn sem fjölmiðlum eru fengin. Ríkisútvarpið og starfsmenn þess hafa þessi sjónarmið að leiðarljósi í sínum störfum, enda grundvallarþáttur í lýðræðisþjóðfélagi, sem virða verður í hvívetna.(feitletrun pv)

Réttlæting Stefáns útvarpsstjóra og Heiðars Arnar fréttarstjóra gengur út á að verjandi sé að fjölmiðill taki við illa fengnu efni sem eigi ,,erindi til almennings." Þóra Arnórsdóttir tók við gögnum, það viðurkenna Stefán og Heiðar Örn, en Þóra og RÚV birtu enga frétt.

Er fjölmiðill veitir gögnum viðtöku er tilgangurinn að birta frétt, eigi efnið ,,erindi til almennings." Þar sem efnið var ekki birt á RÚV hlýtur það að hafa verið mat Þóru að skæruliðafréttin ætti ekki erindi til almennings. Ályktunin liggur í augum uppi. Staðfest í orðum Stefáns útvarpsstjóra og Heiðars Arnar fréttastjóra annars vegar og hins vegar verkum Þóru - að birta ekki skæruliðafréttina.

Þóra hélt stöðu sinni sem ritstjóri Kveiks í heilt ár eftir að hún varð sakborningur í febrúar 2022. Svo gerist það ári síðar, 6. febrúar 2023, að RÚV birtir frétt um að Þóra sé hætt:

Þóra Arnórsdóttir lét í dag af starfi sem ritstjóri Kveiks. Þeirri stöðu hafði hún gegnt frá því þátturinn hóf göngu sína 2017 ef undan er skilið eitt ár þegar hún var í leyfi.

Þóra fékk fullan stuðning Stefáns útvarpsstjóra og Heiðars Arnar fréttastjóra eftir að hún varð sakborningur í febrúar 2022 en ári síðar hættir hún störfum fyrirvaralaust og án skýringa.

Hvað breyttist?

Jú, tilfallandi útskýrði það í bloggi stuttu eftir grunsamleg starfslok Þóru:

Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks á RÚV keypti Samsung síma í apríl 2021 og skráði á hann númerið 680 2140 í sama mánuði. Síminn er sömu gerðar og sími Páls skipstjóra sem hefur númerið 680 214X. Aðeins munar síðasta tölustaf á númerunum tveim. Til afritunar var nauðsynlegt að hafa síma sömu gerðar og skipstjórans, Samsung. Símarnir eru lagðir saman og afritunarforrit er ræst. Aðgerðin tekur nokkrar mínútur.  

Páli skipstjóra Steingrímssyni var byrlað 3. maí 2021, stuttu eftir símakaup Þóru. Nýr ónotaður sími með símanúmer líkt númeri skipstjórans beið á Efstaleiti. Ráðabruggið lá fyrir. Aðeins átti eftir að byrla og stela.

Þóra Arnórsdóttir á RÚV var ekki saklaus viðtakandi stolins síma, sem fékkst með byrlun. Hún vissi fyrirfram að sími Páls skipstjóra var væntanlegur. Skipulagið gekk út á að afrita með hraði illa fenginn síma og skila tilbaka á sjúkrabeð skipstjórans sem lá meðvitundarlaus á Landspítalanum í Fossvogi, steinsnar frá Efstaleiti, dagana 4.-6. maí 2021.

Þóra vissi að sími skipstjórans var væntanlegur og það var einnig búið að ákveða fyrirfram að RÚV myndi ekki birta frétt upp úr stolnu gögnunum. Skipulagið gerði ráð fyrir að afritun og fréttavinnsla færi fram á Efstaleiti en að Stundin og Kjarninn skyldu sjá um birtingu.

Stefán útvarpsstjóri og Hreiðar Örn fréttastjóri studdu Þóru með sérstakri yfirlýsingu í febrúar 2022 og áttu vitanlega að gefa aðra yfirlýsingu ári síðar um að Þóra hefði fyrirfram vitað af afbrotinu gegn Páli skipstjóra. Í ljósi fyrri yfirlýsingar var það fagleg og siðferðisleg skylda útvarpsstjóra og fréttastjóra að upplýsa um málsatvik. En báðir þögðu. Alveg eins og sakborningarnir sex í yfirheyrslum lögreglu. 

Aðalsteinn Kjartansson, einn sakborninga, var undirmaður Þóru á Kveik, þangað til þremur dögum fyrir byrlun. Föstudaginn 30. apríl 2021 fór Aðalsteinn af Kveik yfir á Stundina, sem systir hans Ingibjörg Dögg ritstýrði. Aðalsteinn er skráður höfundur skæruliðafréttarinnar sem birtist í Stundinni. Að kveldi 21. maí 2021, daginn sem Stundin og Kjarnin birtu skæruliðafréttina, deildi Þóra frétt Aðalsteins á Facebook og skrifaði eftirfarandi færslu:

Mér er eiginlega þvert um geð að deila þessu. En stundum þarf að gera fleira en gott þykir.

Fréttin sem hún fékk sem ritstjóri Kveiks var komin í loftið í öðrum fjölmiðli og Þóra lætur eins og hún sjái hana i fyrsta sinn. Færslan á Facebook er til að afvegaleiða og blekkja. Ekki undir nokkrum kringumstæðum mátti það fréttast að sími skipstjórans var afritaður á Efstaleiti og að aðgerðin öll var skipulögð.  

Fréttamaðurinn sem vann fréttaskýringu RÚV í gær heitir Brynjólfur Þór Guðmundsson. Hann er sami fréttamaðurinn og skrifaði fréttina um fyrirvaralaus starfslok Þóru Arnórsdóttur 6. febrúar 2023.

Brynjólfur Þór fréttamaður veit meira en hann lætur uppi um óvænt starfslok Þóru og aðkomu hennar að byrlunar og símamálinu. En það er ekki fréttamennska sem Brynjólfur Þór stundar, ekki frekar en Þóra vorið 2021. Fagmennskan á Glæpaleiti snýr að öðru en fréttaflutningi.

 

 

Byrlunar- og símamálið: blaðamenn láta veika konu eina um sök

Rannsókn lögreglunnar á byrlunar- og símamálinu var réttmæt, kemur fram í 12 síðna greinargerð ríkissaksóknara sem í gær staðfesti að rannsókn lögreglu á hlut blaðamanna skuli hætt. Málsaðild andlegrar veikrar konu, fyrrum eiginkonu Páls skipstjóra Steingrímssonar, skal áfram rannsökuð. Lögreglan hætti rannsókn í september s.l. með sérstakri yfirlýsingu um að ekki hefði tekist að sanna óyggjandi glæpi blaðamanna enda hafði gögnum ,,verið eytt." 

Sex blaðamenn á RÚV, Stundinni og Kjarnanum höfðu stöðu sakborninga í byrlunar- og símamálinu sem hófst með byrlun Páls skipstjóra 3. maí 2021. Þáverandi eiginkona skipstjórans byrlaði og stal síma hans og færði blaðamönnum til afritunar. Síminn var afritaður á RÚV, sem birti engar fréttir. Aftur birtust samræmdar fréttir, með vísun í gögn úr síma skipstjórans, í Stundinni og Kjarnanum samtímis morguninn 21. maí 2021. Fyrirsagnir og efni fréttanna voru efnislega samhljóða. Skálduð deild norðlenskrar útgerðar fæddist á Efstaleiti en kynnt til sögunnar í Stundinni og Kjarnanum: Skæruliðadeild Samherja.

Í greinargerð ríkissaksóknara kemur fram að blaðamennirnir hafi verið ósamvinnuþýðir og neitað að tjá sig um málsatvik. Það sé þeirra réttur sem sakborninga. Á meðan blaðamenn hafa sín á milli þagnarbandalag telur ríkissaksóknari ekki ástæðu til að halda áfram rannsókninni. Ein röksemd ríkissaksóknara er eftirfarandi:

starfsmönnum fjölmiðlaveitu sé óheimilt að upplýsa um það hver sé heimildarmaður að efni hafi þeir óskað nafnleyndar. (undirstrikun pv)

Veika konan hefur ekki óskað nafnleyndar. Þvert á móti hefur hún, í samskiptum við blaðamenn, lagt til að hún stígi sjálf fram á sjónarsviðið og upplýsi málið. Í tölvupósti 20. október 2021 skrifar veika konan til eins sakborninganna, Þóru Arnórsdóttur:

Sæl Þóra, mér sýnist Helga ekki veita af aðstoð. Er ekki bara kominn til að ég afhjúpi mig. Ég hef hvort eð er ekki neitt að missa. Kveðja XXX (nafn fellt út af pv)

Í tölvupóstinum vísar konan til Helga Seljan fréttamanns á RÚV sem hafði fimm dögum áður mætt í viðtalsþátt Gísla Marteins og sagt að hann þyrfti geðhjálp vegna stríðsins við Samherja. Tilfallandi fjallaði um samhengi málsins þegar heimildarmaðurinn bauðst til að ganga fram fyrir skjöldu og gera grein fyrir málavöxtu. Má nærri geta hver viðbrögð blaðamanna hafa verið; hvorki lögreglu né almenningi kemur við hvernig blaðamenn starfa á bakvið tjöldin.

Blaðamennirnir hafa reglulega verið í sambandi við veiku konuna og beðið hana lengstra laga að upplýsa ekki málið. Lengi vel hlýddi hún tilmælum blaðamanna. Síðast liðið sumar, aftur, gaf hún skýrslu til lögreglu þar sem hún staðfesti nöfn tveggja af þrem starfsmönnum RÚV sem tóku við síma skipstjórans 4. maí 2021. Miðað við það sem að ofan segir er ekki ólíklegt að þriðji maðurinn sé Helgi Seljan. Sú grunsemd kemur fram í niðurstöðu ríkissaksóknara.

Nú þegar liggur fyrir að rannsókn á hlutdeild blaðamanna skal hætt, a.m.k. í bili, en ekki á hlut veiku konunnar, er opin spurning hvort konan endurtaki tilboðið og ,,afhjúpi sig", eins og hún orðaði það í tölvupósti til Þóru Arnórsdóttur fyrir rúmum þrem árum. Ríkissaksóknari felldi ekki niður rannsóknina heldur staðfesti að henni væri hætt hvað blaðamenn varðar. Ef ný málsgögn koma fram, eða nýr vitnisburður, er hægt að hefja rannsókn á ný.

Þagnarbandalag blaðamanna gerir það að verkum að andlega veik kona situr ein uppi með sökina í byrlunar- og símamálinu. Þeir sex blaðamenn sem voru sakborningar njóta meðvirks stuðnings félaga sinna á öðrum fjölmiðlum sem ekkert hafa gert til að upplýsa málið.  Ekki er það stórmannlegt af hálfu sakborninganna sex að láta einstakling, sem á um sárt að binda, bera alla sök í máli sem stofnað var til að afla frétta fyrir blaðamenn - sem þáðu verðlaun fyrir. Fjölmiðlar almennt ríða ekki feitum hesti frá málinu. Þeir fá ríkisfé til að upplýsa almenning um brýn samfélagsmálefni. En það þykir ekki merkileg frétt að þrír fjölmiðlar og sex blaðamenn eiga aðild að byrlun, gagnastuldi og brot á friðhelgi. Raðfréttir hafa verið sagðar af minna tilefni. 

Einu sinni var í siðareglum Blaðamannafélags Íslands ákvæði sem veitti vernd þeim sem höllustum fæti standa í samfélaginu. Þáverandi varaformaður BÍ, Aðalsteinn Kjartansson, sá til þess að ákvæðið var fellt úr siðareglum. Aðalsteinn var sakborningur í byrlunar- og símamálinu. Tilfallandi bloggaði um nýmælið að blaðamaður grunaður um glæp skrifi reglur um siðlega háttsemi: Siðareglur miskunnarlausra blaðamanna.

Á meðan byrlunar- og símamálið er ekki að fullu upplýst mun íslensk blaðamennska ekki bera sitt barr. Þagnarbandalag sakborninganna sex og meðvirkni fjölmiðla er níðstöng í minnum höfð á meðan fréttir verða sagðar hér á landi.

 

 

Trump, málfræði, félagskyn og trans

Í ensku heitir líffræðilegt kyn sex, en málfræðilegt kyn gender. Flestir vita að líffræði er eitt en málfræði annað. Transfólk hefur aftur komist upp með að rugla þessu tvennu saman. Líffræðilegur karl getur orðið málfræðileg kona. Amerísk heimska.

Trump bannaði með forsetatilskipun að málfræðileg sérviska kæmi í stað líffræðilegra sanninda. Í vegabréfi skulu allir skráðir eftir líffræðilegu kyni, karl eða kona. Það er allur glæpurinn.

Á íslensku er sama orðið - kyn - notað í líffræði og málfræði. Allir íslenskumælandi vita að aðeins í málfræði, en ekki líffræði, er til hvorugkyn.

Transhugmyndafræðin er í heild sinni innflutt sérviska. Vegna tungumálsins var ekki hægt að selja hér á landi málfræðilegt kyn sem líffræðilegt ástand. Gripið var til þess ráðs að kalla gender á íslensku kyngervi. Í orðabók Hinseginsinna er þetta útskýrt:

Kyn (sex) og kyngervi (gender) eru lykilhugtök bæði innan hinseginfræða og kynjafræða. Í þessum fræðum þykir oft gagnlegt að greina á milli líffræðilegs kyns annars vegar, sem þá er einfaldlega nefnt kyn, og hins vegar félagslega mótað kyns, sem þá er nefnt kyngervi. Í almennu talmáli hérlendis vísar þó kyn oftast bæði til kyns og kyngervis. Á þessum vef verður kyn notað jöfnum höndum yfir líffræðilegt kyn og félagslegt kyn (kyngervi) sem er í samræmi við íslenska málvenju.

Íslenskan kemur í veg fyrir ruglandann á málfræði og líffræði. Til að komast upp með ruglið, en á öðrum forsendum, jafn fölskum, er kyngervi látið þýða félagslegt kyn. Munurinn er útskýrður á þennan veg:

Kyngervi er hið félagslega mótaða kyn en ekki hið líffræðilega kyn.

Eins og málfræði og líffræði eru sitt hvað þá er líffræði og félagsmótun tvennt ólíkt. Líffræði er áþreifanleg. Félagsmótun er orð um siði og venjur í samfélaginu sem eðli málsins samkvæmt eiga við hópa en ekki einstaklinga. Fyrirbærið ,,félagslegt kyn" er hugtak án innihalds þegar kemur að einstaklingum. Sá sem segist af ,,félagslegu kyni" fer með staðleysu, ímyndun.

Hugtakið ,,félagsmótun" er hægt að nota um siði og venjur sem áhrif hafa á hóphegðun, t.d. unglingsstráka eða leikskólabarna. Mannasiðir eru dæmi um félagsmótun, skráðar og óskráðar reglur á skólalóð er annað dæmi.

Um leið og hópunum sleppir, og einstaklingur er skoðaður, missir marks að tala um félagsmótun. Við segjum ekki um ókurteisan mann að hann sé illa félagsmótaður, heldur að hann kunni ekki mannasiði. Þótt við verðum fyrir margvíslegum samfélagslegum áhrifum berum við hvert og eitt ábyrgð á okkur sjálfum.

Ef karl segir ,,ég er félagsmótuð kona" þá fer hann með merkingarlausa setningu. Hann gæti allt eins sagt ,,ég er félagsmótuð bókahilla". Hverjum og einum er í sjálfsvald sett að segja slíkar setningar um sjálfa sig. Við sem samfélag eigum á hinn bóginn ekki að leggja trúnað á þvættinginn. Enn síður eigum að halda bábiljunum að börnum, líkt og Samtökin 78 komast upp með í leik- og grunnskólum.

Transhugmyndafræðin og kynjaruglið gerir í því að slá saman almennum hugtökum, sem eiga við samfélag og hópa, og sértækum áþreifanlegum lífsins sannindum; að kynin eru tvö og maður fæðist í öðru hvoru. Afleiðingin verður allsherjarruglingur þar sem enginn munur er gerður að staðreynd og ímynd. Ruglið plægir akurinn fyrir menn eins og Trump.

 

  

Hvað er Trump búinn að gera?

Þóra þegir, Þórður Snær kvartar undan skipstjóranum

,,Það eina sem við gerðum var, það sem er fullkomlega löglegt, að taka á móti gögnum," segir Þórður Snær fyrrum ritstjóri og nú sakborningur og framkvæmdastjóri Samfylkingar um byrlunar- og símamálið í nýjum Blaðamanni, félagsriti Blaðamannafélags Íslands.

Viðtalið við Þórð Snæ er tekið í tengslum við félagsfund BÍ 8. október í fyrra sem átti að vera baráttufundur en endaði sem leynifundur. Tilfallandi bloggaði um fundinn:

Fjölmiðlar láta eins og fundurinn hafi ekki farið fram. Ekkert er sagt frá fundinum á heimasíðu BÍ, press.is. Engar myndir, enginn texti, engin ályktun. Ekkert.

Hvers vegna þessi hyldjúpa þögn? Almenning varðar byrlunar- og símamálið miklu. Þar er undir hvort blaðamenn hafi heimild til að sækja sér stolið efni sem fæst með byrlun og flytja fréttir á milli fjölmiðla undir þagnarhjúpi. Sími Páls skipstjóra var afritaður á RÚV en fréttirnar birtust í Stundinni og Kjarnanum. Samráð RSK-miðla veitir innsýn í baktjaldamakk fjölmiðla við fréttavinnslu.

Í Blaðamanninum, sem fór í dreifingu í vikunni, eru loksins sýndar myndir af fundinum 8. október í fyrra. Fimm af sex sakborningum mættu, aðeins Ingi Freyr Vilhjálmsson lét sig vanta. Ljósmyndir af fundinum sýna hann fámennan. Fyrir utan sakborninga sést í átta fundarmenn. Hnakkasvipurinn er aðeins sýndur, líklega skammast menn sín fyrir að vera leikmunir í sviðsetningunni.

Þórður Snær er talsmaður sakborninganna. Hann fer með rangt mál þegar hann segir að ,,við" tókum við gögnum. Aðeins einn sakborninganna, Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks, tók við einu gagni - síma Páls skipstjóra Steingrímssonar. Áður en Þóra fékk síma skipstjórans frá byrlara hans, þáverandi eiginkonu, hafði Þóra keypt samskonar síma af Samsung-gerð til að afrita síma skipstjórans.

Þóra vissi með fyrirvara að sími skipstjórans væri væntanlegur til afritunar á Efstaleiti. Þóra og RÚV birtu enga frétt. Hvergi í vestrænni blaðamennsku tíðkast að einn fjölmiðill aflar heimilda fyrir frétt sem send er á annan fjölmiðil til birtingar. Blaðamenn vissu um glæpinn áður en hann var framinn og höguðu undirbúningi til samræmis. Það mátti alls ekki fréttast hvernig að málum var staðið. Enda vissu málsaðilar að hér var ekki á ferðinni blaðamennska heldur lögbrot. 

Sími skipstjórans var afritaður á Efstaleiti 4. maí 2021. Tæpum þrem vikum síðar, þann 21. maí, birtu Stundin og Kjarninn samtímis fréttir með vísun í gögn úr síma skipstjórans. Samráð um tímasetningu birtingar staðfestir miðlægt skipulag á aðgerðinni.

Páli skipstjóra var byrlað heima hjá sér á Akureyri kvöldið 3. maí. Hann fór í hjartastopp, var endurlífgaður með rafstuði oftar en einu sinni. Daginn eftir var flogið með skipstjórann í sjúkraflugvél til Reykjavíkur. Börnum hans var sagt að tvísýnt væri pabbi þeirra lifði af.

Þórður Snær birti frétt með vísun í gögn sem fengust með byrlun og þjófnaði. Lífi og heilsu manns var stefnt í hættu til að ritstjórinn fengi frétt. Er ritstjórinn og nú framkvæmdastjóri þingflokks leiður yfir hörmungunum sem Páll skipstjóri varð fyrir? Nei, Þórður Snær eyðir ekki orðum á raunir skipstjórans. Aftur er Þórður Snær upptekinn af þeim álitshnekki sem hann sjálfur hefur orðið fyrir vegna byrlunar- og símamálsins. Í viðtalinu segir Þórður Snær:

[Málið] hafði áhrif á trúverðugleika minn sem blaðamanns. Það hafði áhrif á trúverðugleika minn sem ritstjóra. Það hafði áhrif á trúverðugleika þeirra miðla sem ég stýrði á þeim tíma

Tilfallandi tók upp vasaklútinn þegar hann las þessi orð talsmanns sakborninga og Samfylkingar. Voðaleg örlög að tapa trúverðugleika sé maður sakborningur í refsimáli þar sem byrlun, þjófnaður og brot á friðhelgi koma við sögu. 

Þórður Snær kennir auðvitað skipstjóranum um tapað rykti, ,,þessa narratívu sem Páll Steingrímsson setti fram." 

Munurinn á frásögn (narratvíu) Páls skipstjóra annars vegar og hins vegar Þórðar Snæs og sakborninganna er sá að atburðarásin og tiltæk gögn styðja frásögn skipstjórans en ekki sakborninga. 

Þóra Arnarósdóttir keypti Samsung-síma, samskonar og skipstjórans, fyrir byrlun og þjófnað. Kjarninn og Stundin birtu samtímis sömu fréttina í tveim útgáfum þann 21. maí. Skráður höfundur fréttarinnar í Stundinni, Aðalsteinn Kjartansson, var fréttamaður RÚV þangað til 30. apríl 2021, þrem dögum fyrir byrlun. Þóra, yfirmaður Aðalsteins, var búinn að kaupa síma er Aðalsteinn fór á Stundina, sem systir hans ritstýrði, og tók þar við frétt sem aflaði honum og Þórði Snæ verðlauna. Gögn sýna veruleg samskipti á milli þáverandi eiginkonu skipstjórans og blaðamanna, ekki síst til að hylja slóðina.

Öll ofangreind atriði renna stoðum undir frásögn skipstjórans. Sakborningarnir ræða ekki efnisatriðin, láta eins og þau séu ekki til. Blaðamenn tala um að vernda heimildamenn. Engum óþekktum heimildamönnum er til að dreifa. Eiginkona skipstjórans játaði byrlun, stuld og afhendingu símans til Þóru. Fyrir utan eiginkonuna eiga aðeins blaðamenn málsaðild. Enginn annar.

Hvorki Þórður Snær né aðrir sakborningar eiga frásögn sem útskýrir atburðarásina vorið 2021. Viðtalið við Þórð Snæ í Blaðamanninum er þrjár síður. Hvergi er reynt að segja fréttina um aðkomu blaðamanna að byrlunar- og símamálinu. Gullna reglan í blaðamennsku er að hverja sögu skal segja eins og hún er. Íslenskum blaðamönnum er ofviða að segja fréttina. Skráður höfundur viðtalsins við Þórð Snæ er Bára Huld Beck. Hún var til skamms tíma undirmaður Þórðar Snæs á Heimildinni og þar áður á Kjarnanum. Þarf frekari vitnanna við um faglegt sifjaspell blaðamanna á Fróni?

 

Í landi Trump eru kynin aðeins tvö, hinsegin úthýst

Eftir embættistök Donald Trump og fyrstu forsetatilskipana eru aðeins tvö kyn opinberlega viðurkennd í Bandaríkjunum. Í tíð Biden fráfarandi forseta var leyft að auðkenna kyn sitt í bandarísku vegabréfi með X. Ekki lengur, nú eru menn annað tveggja karl eða kona. Hinsegin er úthýst úr alríkisstofnunum.

Kynjahopp telst ekki lengur til mannréttinda og bábiljan um að hægt sé að fæðast í röngum líkama fer þangað sem hún á heima - í ruslið.

Telegraph tekur saman helstu forsetatilskipanir sem verða gefnar út fyrstu daga embættistíðar Trump. Af listanum að dæma er höfuðáherslan í fyrstu embættisverkum að úthýsa vók-hugmyndafræðinni. Þýska útgáfan Die Welt orðar umskiptin með fyrirsögninni Trump inn, vók út.

Stór hluti vók er svokölluð DEI-hugmyndafræði. Á íslensku er heitið FJI, Fjölbreytni, Jöfnuður og Inngilding. Undir þessum formerkjum er háskólar orðnir gróðrastía fáránleikafræða, sem tilfallandi hefur áður gefið gaum.

Dálkahöfundur Telegraph kennir nýtt kjörtímabil Trump við byltingu og telur að róttækari breytingar verði á Bandaríkjunum en sést hafi í áratugi.

Bandaríkin eru upprunaland vóksins sem breiddist þaðan til annarra heimsálfa með ljóshraða stafrænnar miðlunar. Nú þegar Hvíta húsið situr maður er lýsir stríði á hendur vókinu er aldrei að vita nema heilbrigð skynsemi eigi afturkvæmt. Á Íslandi mætti byrja á því að afturkalla leyfi Samtakanna 78 að hafa í frammi í leik- og grunnskólum þá ljótu lygakenningu að sum börn séu fædd í röngum líkama.

Trump tekinn við sem forseti Bandaríkjanna

Kristrún slær úr og í með ESB, grefur sér gröf

Ekkert ríki, sem gengur í Evrópusambandið, gerir það með hangandi hendi. Frumforsenda fyrir inngöngu er að ríkisstjórn hafi fengið meirihluta í þingkosningum fyrir þeirri stefnu að sækja um aðild og fara í aðlögunarviðræður. Það er ekkert til sem heitir að kíkja í pakkann, skoða hvaða kjör bjóðast í Brussel.

Ríkisstjórnarflokkarnir Samfylking, Viðreisn og Flokkur fólksins fengu ekki atkvæði út á aðildarumsóknsókn að ESB í nýafstöðum kosningum. Aðildarumsókn var einfaldlega ekki á dagskrá í kosningabaráttunni.

Það eru hrein svik við kjósendur þessara flokka að ríkisstjórnin dufli og daðri við ESB.

Það sem meira er þá er frámunalega heimskulegt af hálfu ríkisstjórnarinnar að gefa til kynna forathugun að ESB-aðild og jafnvel undirbúning. Afleiðingin verður að öll mál ríkisstjórnarinnar verða skoðuð m.t.t. ESB-aðildar. Það felur í sér að miklu harðari mótspyrnu en annars yrði. 

ESB-aðild er ekki eins og hvert annað pólitískt álitamál. Í húfi er fullveldi þjóðarinnar. Fullveldi vinnst og tapast á áratugum og öldum. Ísland glataði fullveldinu á 40 ára tímabili á 13. öld sem kennt er við Sturlunga. Sjö öldum síðar vannst það á ný eftir skipulega baráttu í hartnær hundrað ár.

Kristrúnu forsætis var á fermingaraldri í tíð ríkisstjórnar Jóhönnu Sig. sem sendi inn ESB-umsókn fyrir 16 árum.  Stjórnarskrármál þeirrar ríkisstjórnar var dauðanum merkt. Stjórnarskrárbreytingar voru túlkaðar sem upptaktur ESB-aðildar. Tillögur um fiskveiðistjórn sömu stjórnar voru lesnar og skildar sem undirbúningur að flytja forræði auðlindarinnar til Brussel.

Það er ekki nokkur einasti möguleiki að þjóðarvilji Íslendinga standi til ESB-aðildar. Evrópusambandið er í hnignunarferli. Næstu ár og áratugir fara í að glíma við Rússland sem mun standa með óvígan her á landamærum ESB-ríkja. Ef svo fer, sem sumir spá, að aukin ógn verði af Rússum á Norður-Atlantshafi er ekkert hald í ESB-hervernd. Í öryggis- og varnarmálum á nærsvæðum Íslands er ESB núll og nix.

ESB-daður Kristrúnar og Þorgarðar Katrínar utanríkis sýnir þær torlæsar á alþjóðmál. Báðar hjala þær um Úkraínu, sem er í órafjarlægð frá Íslandi og skiptir nákvæmlega engu um öryggismál lands og þjóðar. Daðrið verður þeim myllusteinn um háls í pólitískri vegferð næstu missera - í öllum málum.

Til Brussel til að koma á eðlilegum samskiptum

RÚV flaggar mannréttindum, bara ekki skipstjórans

RÚV keypti Facebook-auglýsingu undir frétt um að tjáningarfrelsið væri ekki æðst mannréttinda. Vitnað er í dósent og dómara, Halldóru Þorsteinsdóttur, er kveður ótækt að ritskoðun sé ekki beitt á samfélagsmiðlum til að uppræta staðreyndavillur. Fyrir utan það lítilræði að staðreyndir eru ekki allar þar sem þær er séðar eru falsfréttir oft þær að sumum staðreyndum er sleppt en öðrum hampað.

Áhugi RÚV á mannréttindum er allrar virðingar verður. Nærtækara er þó að RÚV skoði eigin mannréttindabrot áður en ríkismiðillinn tekur til við að snupra aðra fyrir skort á virðingu fyrir helgum rétti manna.

Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna er undirstöðuskjal mannaréttinda. Strax í 12. grein yfirlýsingarinnar kemur eftirfarandi útlistun á mikilvægum mannaréttindum:

Eigi má eftir geðþótta raska heimilisfriði nokkurs manns, hnýsast í einkamál hans eða bréf, vanvirða hann eða spilla mannorði hans. Ber hverjum manni lagavernd gagnvart slíkum afskiptum eða árásum.

Í þágu blaðamanna sem kenndir eru við RSK-miðla, RÚV, Stundin og Kjarninn, var Páli skipstjóra Steingrímssyni byrlað, síma hans var stolið og afritaður á Efstaleiti. Á RÚV voru samdar fréttir, með vísun í einkagögn skipstjórans, til birtingar í Stundinni og Kjarnanum. Allt eru þetta staðreyndir sem auðvelt er að sannreyna - líkt og lögreglurannsókn hefur leitt í ljós. Lítið sem ekkert var gert með þessar staðreyndir í fjölmiðlum en því meira úr staðreyndum sem áttu að hafa verið í síma skipstjórans en voru ekki staðreyndir heldur frjálsleg túlkun og afbökun.

Heimilisfriði Páls skipstjóra var raskað, með því að samstarfsmaður blaðamanna var andlega veik eiginkona hans. Skipstjórinn var vanvirtur og mannorði hans spillt með því að hnýsast var í einkamál hans og þau borin á torg skrumskæld og afflutt. Í fáum orðum sagt; 12. grein mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna var margbrotin í byrlunar- og símamálinu.

Þeir sex blaðamenn sem eru með stöðu sakborninga í lögreglurannsókn hafa allir nema einn beina tengingu við RÚV. Þóra Arnórsdóttir, Aðalsteinn Kjartansson, Arnar Þórisson, Ingi Freyr Vilhjálmsson og Þórður Snær Júlíusson vinna eða hafa unnið á RÚV, ýmist sem starfsmenn eða verktakar. Ekki er vitað til að sjötti sakborningurinn úr röðum blaðamanna, Arnar Þór Ingólfsson, nú á Heimildinni, hafi starfað á RÚV.

Hvað hefur RÚV gert til að upplýsa mannréttindabrot á Páli skipstjóra? Ekkert, nákvæmlega ekkert. Þvert á móti hylmir yfirstjórn RÚV yfir með blaðamönnum og kappkostar að þagga í hel byrlunar- og símamálið.

Það stendur upp á RÚV, Stefán Eiríksson útvarpsstjóra sérstaklega, að upplýsa um aðild starfsmanna ríkisfjölmiðilsins að mestu mannréttindabrotum sem nokkur einstaklingur hefur mátt þola af hálfu íslensks fjölmiðils.

Á meðan byrlunar- og símamálið er óupplýst minnir mannréttindaumræða RÚV á snöru í hengds manns húsi. 

Þórður Snær selur þingsætið

Þórður Snær Júlíusson fyrrum ritstjóri Kjarnans og Heimildarinnar fékk kjör sem þingmaður Samfylkingar við síðustu þingkosningar. Þrátt fyrir listakosningar er þingsætið þeirra sem það hljóta en ekki flokksins sem fær atkvæði kjósenda. Í þeim skilningi er þingsæti eign þingmanna, verður ekki af þeim tekið.

Í kosningabaráttunni var Þórður Snær afhjúpaður sem netníðingur. Hann skrifaði ljótt um menn, einkum konur, undir dulnefninu þýska stálið. Fyrsta kastið ætlaði ritstjórinn og þingmannsefnið að sitja af sér upprifjunina og gaslýsa sig frá níðingsskap þýska stálsins. Er kvenhatrið beit í fylgi Samfylkingar sá Þórður Sær sitt óvænna og tilkynnti að hann myndi ekki taka þingsæti færi svo að hann hlyti kjör.

Orðalagið í yfirlýsingu Þórðar Snæs var loðið. Tilfallandi skrifaði tveim vikum fyrir kjördag:

Þórður Snær hefur ekki gefið það út að hann ætli að segja af sér þingmennsku, nái hann kjöri, aðeins að hann taki ekki þingsæti. Verulegur munur er þar á. Þórður Snær fær sjálfkrafa kjörbréf sem þingmaður, hljóti hann kosningu.

Ritstjórinn vildi fá eitthvað í staðinn fyrir að segja sig frá þingmennsku. Í gær tilkynnti Þórður Snær sjálfur, en ekki þingflokkur Samfylkingar, að hann hefði landað ráðningu sem framkvæmdastjóri þingflokksins. Í gær segir Þórður Snær í fyrsta sinn að hann ætli að segja af sér þingmennsku. Á móti fær hann framkvæmdastjóralaun sem greidd eru af ríkissjóði.

Þingflokkar hafa heimild til að ráða starfsmenn. Í reglum alþingis segir um hlutverk starfsmanna þingflokka að þeir skuli

annast faglegan undirbúning þingmála, upplýsingaöflun og skýrslugerðir, samskipti við almenning, samtök og stofnanir, ásamt skipulagningu á fundum og öðrum viðburðum á vegum þingflokksins.

Yfirleitt kallast þeir ritarar, eða einfaldlega starfsmenn, sem vinna þessi verk, ekki framkvæmdastjórar. 

Í næstu viku gætu breyst forsendurnar fyrir ráðningunni. Þórður Snær veit það manna best sjálfur. Það er ástæðan fyrir því að hann tilkynnti um ráðningu sína en ekki þingflokksformaðurinn fyrir hönd þingflokksins, eins og eðlilegt hefði verið. 

Þórður Snær er sakborningur í byrlunar- og símamálinu. Líkt og tilfallandi sagði frá í gær eru mest fimm virkir dagar þangað til ríkissaksóknari tekur afstöðu til þess hvort lögreglan haldi áfram með málið og ákæri eða að málið skuli fellt niður.

Ákveði ríkissaksóknari að lögreglan haldi áfram málinu eru líkur á að framkvæmdastjóri þingflokks Samfylkingar endi á ákærubekk. Með tilkynningunni í gær, um að hann væri orðinn framkvæmdastjóri, gefur Þórður Snær til kynna að hann veðji ekki á hagfellda niðurstöðu ríkissaksóknara og vilji láta þingflokk Samfylkingar standa frammi fyrir orðnum hlut, að ráða sem talsmann sakborning í alvarlegu refsimáli.

Ef Þórður Snær væri enn blaðamaður og ritstjóri og um væri að ræða framkvæmdastjóra hjá öðrum þingflokki en Samfylkingunni má bóka að hann hefði farið hamförum gegn siðleysinu.  

Þórður ráðinn framkvæmdastjóri þingflokks