Tilfallandi athugasemdir

Verði Úkraínustríðið ekki leyst við samningaborðið ráðast úrslitin á vígvellinu. Hvorugur stríðsaðili lætur bilbug á sér finna. Stórorustur sem skilja á milli feigs og ófeigs eru fáar og langt á milli þeirra. Hæg framsókn Rússa í landmesta landi Evrópu, fyrir utan Rússland sjálft, þýðir að stríðið, með núverandi takti, gæti staðið næstu þrjú til fimm árin.

Ógæfa Úkraínu er að framtíð landsins er að mestu ákveðin í Washington annars vegar og hins vegar London, Berlín og París. Til skamms tíma var samhugur milli Bandaríkjanna og ESB-Evrópu að styðja Úkraínu. Samstaðan rofnaði við forsetakjör Trump. Sitjandi Bandaríkjaforseti telur stríðið ekki þjóna bandarískum hagsmunum og vill frið.

Við núverandi aðstæður er engin von um friðarsamninga nema Rússar fái í sinn hlut um eða yfir 20 prósent af úkraínsku landi. Selenskí forseti getur ekki gengið að þeim kjörum enda sterk öfl í landinu er telja slíka samninga landráð. Ekki er að sjá að verulegrar stríðsþreytu gæti hjá almenningi í Úkraínu. Menn á herskyldualdri flýja að vísu landið unnvörpum en fáar ef nokkrar fréttir eru af ókyrrð meðal almennings. Sama gildir um Rússland, nema að herkvaðning ungra karla gengur þar mun betur en í Úkraínu.

Á meðan þjóðirnar sem glata flestum mannslífum, Úkraínumenn og Rússar, setja valdhöfum ekki stólinn fyrir dyrnar er viðbúið að hildarleikurinn haldi áfram.

Vonir manna, eða ótti, að Trump myndi knýja fram frið á skömmum tíma, fyrstu 100 dagana í embætti, hafa dvínað. Yfirlýsingar forsetans hafa ekki sömu þyngd og í fyrstu þar sem eftirfylgni skortir. Orð eru ódýr, efndir kosta fórnir. Trump er kominn í sjálfheldu með marglofaða friðarsamninga. ESB-Evrópa, plús Bretland, vonast til að Bandaríkjaforseti gerir stríðið að sínu og taki upp háttu forvera síns. Það gæti orðið raunin. Trump, ólíkindatól sem hann er, gæti einnig tekið róttæka ákvörðun, yfirgefið Úkraínu og sagt stríðið evrópskan héraðsríg Bandaríkjunum óviðkomandi.

Úkraínustríðið er síðbúið uppgjör kalda stríðsins. Sovétríkin féllu fyrir rúmum 30 árum. Rússland stóð eftir og gat mátað sig við stærstu Evrópuríkin og bjó yfir kjarnorkuvopnum. Stækkun Nató í austurveg var aðferð Bandaríkjanna og ESB-Evrópu að þrengja kost Rússlands. Þegar komið var að Úkraínu sögðu Rússar hingað og ekki lengra. Andmæli Rússa voru að engu höfð og ekki talið að efndir fylgdu orðum. Vestrið mislas staðfestu Rússa. Úkraína var boðin velkomin í Nató árið 2008. Eftir það braust út nýtt kalt stríð sem varð heitt í febrúar 2002 - með innrás Rússa.

Verkefni ESB-Evrópu eftir Úkraínustríðið er að finna leið að lifa með sterku Rússlandi. Betur að það hefði verið gert fyrir 15 árum eða svo. 

	Trump: Vladimír hættu
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Afkoma Blaðamannafélags Íslands, BÍ. versnaði um rúmlega 50 milljónir króna á milli ára. Stórfelld útgjöld vegna lögfræðiþjónustu vega þungt í rekstri BÍ. Sigríður Dögg formaður BÍ getur illa staðið í stafni stéttafélagsins og kaupir sér skálkaskjól lögmanna sem koma fram fyrir hönd félagsins.

Tvö mál eru Sigríði Dögg formanni sérlega þung í skauti. Í fyrsta lagi hennar eigin skattamál. Hún stakk undan skatti tugum milljónum króna þegar hún stundaði umsvifamikla AirBnB-útleigu. Upp komst um skattsvikin síðsumars 2023 en formaður BÍ neitaði að tjá sig við fjölmiðla um málavöxtu. Sigríður Dögg, þá fréttamaður RÚV og formaður BÍ, missti starfið hjá RÚV vegna skattamálsins. Til að tryggja sér laun rak Sigríður Dögg Hjálmar Jónsson framkvæmdastjóra BÍ og settist sjálf i stól hans. Hjálmar greindi frá sinni afstöðu til formennsku skattsvikara í stéttafélagi blaðamanna:

Það liggur fyrir í samtölum mínum við núverandi formann að hann er sekur um að skjóta tekjum undan skatti í þrjú ár. Það hefði ekki komist upp nema vegna þess að skattyfirvöld kölluðu eftir upplýsingum frá Airbnb og fengu um síðir. Að telja ekki fram tekjur til skatts í eitt ár getur verið mistök, í tvö ár kannski heimska, en í þrjú ár samfleytt hlýtur að teljast einbeittur brotavilji.

Lögfræðilegur herkostnaður við að reka Hjálmar er ekki undir 14 milljónir króna.

Seinna málið sem skrúfar upp lögfræðikostnað BÍ er byrlunar- og símamálið. Sigríður Dögg varð formaður BÍ vorið 2021, en þá var Páli skipstjóra Steingrímssyni byrlað, síma hans stolið og afritaður á vinnustað Sigríðar Daggar - RÚV. Þeir sem tryggðu sigur Sigríðar Daggar í formannsslagnum vorið 2021 komu úr RSK-miðlum, RÚV, Stundinni og Kjarnanum. Fréttamenn á þessum þrem fjölmiðlum eru grunaðir um aðkomu að glæpnum gegn skipstjóranum.

Á formannstíð sinni hefur Sigríður Dögg ráðstafað ótöldum milljónum króna Blaðamannafélags Íslands í þágu sakborninga í byrlunar- og símamálinu. Til dæmis mætti lögmaður, á tímakaupi hjá BÍ, í pallborðsþátt á Vísi með tveim sakborningum. Sami lögmaðurinn mætti fyrir hönd Sigríðar Daggar í Spursmálsþátt Moggans. Lögmaðurinn sem um ræðir, Flóki Ásgeirsson, fylgdi einum sakborninganna í byrlunar- og símamálinu, Aðalsteini Kjartanssyni, í lögregluyfirheyrslu haustið 2022. Aðalsteinn var þá varaformaður BÍ, hægri hönd Sigríðar Daggar. Þau voru samstarfsmenn á RÚV vorið 2021, þegar Sigríður Dögg varð formaður og Aðalsteinn komst í illa fengin símagögn.

Skattamál Sigríðar Daggar annars vegar og hins vegar byrlunar- og símamálið ríða fjárhag Blaðamannafélags Íslands á slig. Hvað faglegan trúverðugleika blaðamanna áhrærir má vitna í fyrrnefnda grein Hjálmars Jónssonar sem var rekinn fyrir að standa í ístaðinu:

Þetta er ekki mitt mál og ömurlegt að þurfa að koma að svona lágkúru. Orðstír Blaðamannafélagsins er hins vegar mitt mál og þau gildi sem Blaðamannafélagið stendur fyrir. Ég hef notið trúnaðar blaðamanna og félagsmanna í BÍ til að starfa fyrir þá í tæpa fjóra áratugi og það er ekki í myndinni að bregðast þeim trúnaði. Formaður Blaðamannafélags Íslands þarf að hafa hreinan skjöld; svo einfalt er það. Það sorglega er að núverandi formaður hefur tekið eigin hagsmuni fram yfir hagsmuni félagsins. Það er til skammar fyrir núverandi formann og þá sem hafa lagt hönd á plóg.

Blaðamenn láta yfir sig ganga að formaður þeirra er skattsvikari og verðlaunuðustu félagsmenn BÍ eru grunaðir um alvarlegan glæp. Er einhver ástæða að taka mark á blaðamönnum sem hreyfa hvorki legg né lið til að upplýsa spillingu og lögbrot sem framin eru í nafni stéttarinnar? Vel að merkja: eini fjölmiðlablaðamaðurinn sem gert hefur byrlunar- og símamálinu skil, Stefán Einar á Morgunblaðinu, er ekki félagsmaður Blaðamannafélags Íslands.

	Tugmilljóna tap blaðamanna
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Efnishyggjumaður trúir hvorki á guð né frjálsan vilja, aðeins efni. Lögmál, ekki öll þekkt, útskýra efni, hvað það er og hvernig það hegðar sér í fortíð, nútíð og framtíð. Sabína Hossenfelder útskýrir afstöðu efnishyggjumannsins til frjáls vilja. Sabína er ekki kverúlant með sérvisku; hún fær sæti á pallborði með Roger Penrose og Salvoj Zizek.

Efnishyggja er ráðandi í vísindum og frekust til fjörsins að útskýra heimsmynd okkar síðustu 150 árin eða svo. Efnishyggju fylgir nauðhyggja, hlutir eru eins og þeir eru af nauðsyn. (Innan sviga: skammtafræði gefur eilítið svigrúm fyrir tilviljun, sbr. útskýringu Sabínu).

Tvöföld afneitun, á frjálsum vilja og guði, er forsenda efnishyggju. Á yfirborðinu, í það minnsta, er frjáls vilji og guð óskyldir hlutir. Guð gæti verið til með eða án frjáls vilja mannskepnunnar. Frjáls vilji ætti að gera verið til, burtséð frá tilvist guðs. Í fljótu bragði virðist þetta vera tilfellið.

Annað sem gerir frjálsan vilja og guð óskylda er að viljinn er innra með manninum en almættið, sé það til, býr utan mannsins.

Aftur er líkt með frjálsum vilja og almáttugum guði að hvorugur verður sannaður. Hversdagsleg reynsla manna er að þeir iðki frjálsan vilja, velja t.d. hrökkbrauð í morgunmat frekar en ávöxt. En þrautin er þyngri að sanna það öðrum en manni sjálfum að valið var frjálst. Um guð er það að segja að hann verður ekki sannaður með mannlegum rökum eða mælingum.

Við látum eins og frjáls vilji sé veruleiki, þótt vísindaleg efnishyggja kenni annað. Maður að nafni Trump varð forseti Bandaríkjanna í janúar. Samkvæmt fréttum eru hugdettur hans, frjáls vilji, um það bil að setja heimsbyggðina á annan endann.

Heimurinn er lítt skiljanlegur, ef ekki fullkomlega óskiljanlegur, án hugmyndarinnar að það sé val, að eitthvað gæti verið öðruvísi en það er. Efnishyggjumenn myndu svara til að hugmyndin um val, frjálsan vilja, sé ímyndun. Á bakvið ímyndina séu járnhörð lögmál efnisins, sem okkur eru ekki enn fullkunnug. Við verðum að bíða efsta dags til að skilja. Efnið er guð.

Gleðilega páska.  

Ákæruvaldið á Íslandi er í herferð gegn tjáninarfrelsinu. Þrír borgarar eru til meðferðar hjá ákæruvaldinu fyrir að andmæla transvóki, þeirri hugmyndafræði að karlar geti orðið konur með hugdettunni einni saman, að hægt sé að fæðast í röngum líkama, að karlar geti brjóstfætt ungabörn.

Tilfallandi hefur verið ákærður og verður réttað í máli hans í lok maí. Helga Dögg Sverrisdóttir kennari er til meðferðar hjá ákæruvaldinu sem og Eldur Smári Kristinsson formaður Samtakanna 22. Ekki hafa verið gefnar út ákærur á hendur Helgu Dögg og Eldi Smára, en nokkuð harkalega gegnið fram af hálfu lögreglu, eins og tilfallandi drap á.

Ákæruvaldið hóf sína vegferð gegn tilfallandi, Helgu Dögg og Eldi Smára eftir að lífsskoðunarfélagið Samtökin 78 kærðu okkur þrjú. Ákæruvaldinu bar engin skylda til að taka mark á kærum Samtakanna 78. Án efa fara margar sambærilegar kærur beint í ruslið hjá ákæruvaldinu. En nú skyldi látið til skarar skríða gegn þeim sem andæfa transvókinu. Ákvörðun um að hefja aðgerðir gegn okkur þrem er tekin af ríkissaksóknara. Þrjú lögregluembætti koma við sögu: lögreglan í Reykjavík, á Akureyri og á Suðurnesjum.

Tilfallandi, Helga Dögg og Eldur Smári eru sökuð um að brjóta 233.gr.a. almennra hegningarlaga:

Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernisuppruna eða þjóðlegs uppruna, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, fötlunar, kyneinkenna, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.

Lykilorðin eru háð, rógur, smánun og ógnun annars vegar og hins vegar aðskiljanlegir hópar í samfélaginu er njóta sérréttinda. Ýmsir hópar njóta ekki sérkjara hjá löggjafanum, t.d. kristnir. Þeir kristnu verða reglulega fyrir hæðni, rógi og smánun - en vonandi ekki oft hótunum - hér á landi. Ákæruvaldið eltir ekki uppi einstaklinga sem gera gys að meyfæðingunni, afneita tilvist guðs og segja jólin heiðna hátíð. Allt má þetta túlka sem háð, róg og smánun í garð kristni. En, sem sagt, þeir kristnu njóta ekki sérmeðferðar í lögum. Þótt talað sé um trúarbrögð í lagatextanum er kristni tekin út fyrir sviga. Sama gildir um Íslendinga almennt. Íslenskt þjóðerni og íslenskur þjóðlegur uppruni nýtur ekki lagaverndarinnar sem hinir útvöldu fá. Útlendingur hér á landi, sem hæðist að Íslendingum, rógber þá, smánar og ógnar, er í sterkari lagalegri stöðu en Íslendingur sem svarar í sömu mynt, geldur útlendingnum rauðan belg fyrir gráan.

Ákæruvaldið beitir sárasjaldan 233.gr.a. almennra hegningarlaga og það af skiljanlegum ástæðum. Lagagreinin er til þess fallin að hefta málfrelsi borgaranna. Án málfrelsis er illa komið fyrir öðrum mannréttindum.

Ákæruvaldið hefur ekki gert grein fyrir því hvers vegna þrír almennir borgarar séu nú teknir sérstaklega í karphúsið fyrir að andmæla transvókinu og skulu sæta sektum og allt að tveggja ára fangelsi fyrir. Almennt skyldi ætla að það sé ekki hlutverk ákæruvaldsins að krossfesta tjáningarfrelsið.

Góðu fréttirnar í hörmungartíð tjáningarfrelsisins á Íslandi eru að þingmenn Miðflokksins hafa lagt fram frumvarp, með ítarlegum skýringum, um að breyta 233.gr.a. almennra hegningarlaga. Tillaga Miðflokksins er að bæta við fyrirvara við núverandi lagagrein. Í heild sinni myndi greinin hljóma svona, verði frumvarp Miðflokksþingmanna samþykkt. Viðbótin er feitletruð:

Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernisuppruna eða þjóðlegs uppruna, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, fötlunar, kyneinkenna, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum enda sé háttsemin til þess fallin að hvetja til eða kynda undir hatri, ofbeldi eða mismunun.

Frumvarp Miðflokksmanna er til bóta. Í lagagreinina er settur áskilaður að til að hún verði virkjuð þarf að vera hvatning til haturs, ofbeldis eða mismununar. Eins og greinin er núna er nóg að einhver móðgist til að ákæruvaldið stökkvi af stað og dragi mann og annan fyrir dóm og ákæri fyrir að stíga óvarlega á tilfinningatær fólks út í bæ sem njóta sérverndar að lögum.

Ekki liggur fyrir hvort Helga Dögg og Eldur Smári verða ákærð, mál þeirra eru enn til meðferðar hjá ákæruvaldinu. Tilfallandi er aftur ákærður maður. Ákæruvaldið fann í tilfallandi bloggi frá 13. september 2023 tvær efnisgreinar sem réttlæta fangelsun höfundar í allt að tvö ár. Þær eru eftirfarandi:

1. Samtökin 78 eru regnhlífarsamtök og lífsskoðunarfélag fullorðinna sem áhugasamir eru um klám, kynlíf, kynjaveröld og tælingu barna.

2. Kennsluefnið er tæling dulbúin sem upplýsingar. Meðfædd blygðunarsemi barna er skipulega brotin niður. Börn eru gerð móttækileg fyrir þátttöku í kynlífi og það jafnvel ofbeldiskynlífi - BDSM. Börn eru gerð efins um eigin sjálfsmynd og talin trú um að þau séu mögulega fædd í röngu kyni. Ringluð börn og óörugg eru síður í stakk búin að veita viðnám fullorðnum með eitthvað misjafnt í huga. Út á það gengur tælingin.

Eins og lesa má í blogginu eru tilfærð dæmi um óviðeigandi kennsluefni sem matreitt er ofan í börn. Þannig að ekki er um að ræða róg. Hæðni er ekki stílbragð í blogginu. Smánun kemur ekki fyrir enda reka Samtökin 78 BDSM-deild í einn stað og í annan stað er boðskapur lífsskoðunarfélagsins að börn geti fæðst í röngum líkama. Trauðla er það smánun að vekja athygli á starfsemi lífsskoðunarfélagsins. Hvergi í blogginu er hótun eða hvatning til ofbeldis. Bloggið, aftur, andmælir að Samtökunum 78 sé hleypt í leik- og grunnskóla með boðskap sem ekki er við hæfi barna. Síðast þegar tilfallandi gáði mátti hafa skoðun á kennsluefni skóla og telja sumt ágætt en annað ósæmilegt.