Stolið af sparnaði

Verðbólga er 8,6 prósent samkvæmt síðustu mælingu. Landsbankinn býður 3-6 prósent vexti, samkvæmt vaxtatöflu. Þetta þýðir að sparifé rýrnar um tvö til fimm prósent, sé það geymt á sparnaðarreikningi.

Vextir eru of lágir þegar bankar geta ekki boðið sparifjáreigendum raunávöxtun. Eftir áratug útrásar, sem fjármögnuð með óhóflegri skuldsetningu, er ótækt að skuldarar stjórni efnahagspólitíkinni.  

Landsbankinn lækkar vexti

Athugasemdir

[Margrét Ólafsd. (IP-tala skráð) 10.12.2009 kl. 20:48]

Það er nú spurning með þessa rýrnun, verðtrygging veldur verðbólgu. T.d. sparifjáreigandi sem reykir ekki og drekkur ekki hann þarf kannski ekki endilega að fá það bætt ofan á sparifé sitt þegar þessar vörur hækka í verði. Við Íslendingar erum föst í einhverjum "verðtryggingarhugsunarhætti" og það er miður.

[Páll Vilhjálmsson, 10.12.2009 kl. 20:51]

Jú, Margrét, verðtrygging er eitt en vextir annað. Við gætum alveg sæst á að afnema verðtryggingu en varla að sparnaður rýrni með því að hafa vexti lægri en verðbólgu.

[Ragnar Á. Jónsson (IP-tala skráð) 10.12.2009 kl. 20:55]

Það er ekki ný bóla að fé sem geymt er á sparireikningum gufi smám saman upp og verði lítils virði.  Mér dettur í hug bréf frá öldruðum austfirðingi sem birtist í Mogganum fyrir allmörgum árum.  Hann sagði frá því að þegar hann var lítill drengur var honum gefið lamb.  Lambið endaði í sláturhúsi og andvirði afurðanna var lagt inn á sparisjóðsbók hjá Útvegsbankanum á Seyðisfirði.  Fimmtíu árum síðar tók hann loks út inistæðuna með vöxtum og vaxtavöxtum og gat keypt 240 grömm af lambakjöti fyrir allt heila klabbið. 

[Rakel Guðmundsdóttir, 10.12.2009 kl. 21:02]

ætli það borgi sig ekki frekar að nota sparipeningana sína til að fjárfesta í einhverju frekar en að láta þá rýrna inná bankabók

[Þorsteinn Bjarki Ólafsson (IP-tala skráð) 10.12.2009 kl. 22:19]

Svo má nú ekki gleyma því að ofan á það að vextirnir duga ekki fyrir verðrýrnun að þá þurfa sparifjáreigendur að borga 15% fjármagnstekjuskatt af vöxtunum líka.

Dæmi verðbólga er 8% en vextir aðeins 6% þá duga vextirnir ekki fyrir verðrýrnun.  Þú þarft svo að borga 15% fjármagnstekjuskatt af 6% vöxtunum og eru þá bara 5,1% vextir eftir sem gera -2,9% raunvexti.

[Karl Ólafsson, 10.12.2009 kl. 22:23]

Nú hef ég haldið mig frá umræðum um verðtryggingarbölið í all nokkra mánuði eftir að hafa fengið dálitla bloggræpu í eigin greinum og athugasemdum vítt og breitt síðasta vetur.

Því miður hefur umræðan um afnám verðtryggingar lagst að mestu í dvala. Þó hún skjóti svo annað slagið upp kollinum er eins og það vanti allan slagkraft í umræðuna og það virðist engin hreyfing vera í áttina að algeru afnámi verðtryggingarinnar, önnur en sú jákvæða þróun að sumir ríkisbankanna bjóða nú upp á nokkra afskrift höfuðstóls lána og breytingu þeirra í óverðtryggð lán á vaxtakjörum sem verða að teljast nálægt því að vera sanngjörn m.v. núverandi aðstæður.

Páll, ég er sammála því og er sáttur við það sjónarmið að við afnemum verðtrygginguna, en innleiðum þess í stað breytilega óverðtryggða (ég vil gjarnan kalla það fyrirbæri staðgreidda) vexti. Það er enginn að því er ég best veit að biðja um afturhvarf til gamalla tíma þegar veitt voru 20 ára lán á föstum 2% vöxtum, slíkt væri rugl. Ég vona innilega að flestir eða allir viðskiptavinir þessara banka sem þetta bjóða nýti sér þetta tækifæri til þess að losna undan verðtryggingunni þ.a. þeir geti séð fram á lækkandi greiðslubyrði og e.t.v. eignarmyndun eftir t.d. 5 ár eða svo. En þá er eftir að taka á málum annarra lánþega, t.d. hjá ÍLS og NBI. Ég fæ ekki séð að aðrir kostir séu í stöðunni hjá þeim en að bjóða upp á svipuð kjör. Allt tal um að ÍLS fari á hausinn færi þeir niður höfuðstól lána með þessum hætti er skrum, því hér er verið að ræða um leiðréttingu v. forsendubrests. Niðurfærslan er niðurfærsla fjármagns sem aldrei var til í fjárhag sjóðsins og varð einfaldlega til úr loftinu v. verðbólgu. Með eðlilegri verðhjöðnun á íbúðamarkaði og minnkandi efturspurn eftir nýjum lánum hlýtur að skapast svigrúm einmitt til þess að taka inn þennan skell og framkvæma algerlega nauðsynlega leiðréttingu. Og það er enginn að gefa neinum neitt og enginn að borga neitt fyrir einhverja aðra. Losum okkur út úr þeim leiðigjarna og kolranga málflutningi í þessu sambandi.

Það er sagt við fólk sem átti e.t.v. 20% í eignum sínum og situr nú í eignum með 20-30% yfirveðsetningu (í besta falli), að það borgi sig fyrir það að halda áfram að borga ef það geti, því eignirnar muni hækka aftur í verði og fólk þar með muni eignast eitthvað í þeim aftur. Slíkt getur hins vegar ekki gerst með nokkru móti í núverandi kerfi þar sem lánin hækka bara líka þegar íbúðaverð hækkar aftur og það er ekki eins og það sé líklegt að annað verðlag lækki hér  til að vega upp á móti slíku, nema síður sé. Ef þessi staða er komin upp getur ekkert, EKKERT! orðið til þess að leiðrétta eignastöðu fólks, annað en niðurfærsla lána, nú eða að fólki tæmist arfur eða til komi einhver gróði sem gerir þeim kleift að greiða niður höfuðstólinn.  Þeir sem áttu hins vegar ígildi t.d. 20% íbúðareignar í banka þegar hrunið varð hafa haldið sínu óskertu í samanburði við skuldsetta íbúðareigendur.

Förum út úr þessu kerfi og tökum upp eðlilegra lánakerfi, hvort sem við sitjum uppi með krónuna blessuðu til lengdar eða ekki.

Hvað varðar hina hliðna, þ.e. fjármagnseigendur, þá er það önnur saga sem ég ætla ekki að fara út í hér, því þá verður þessi þegar of langa athugasemd enn lengri, en Rakel hittir e.t.v. naglann á höfuðið hér fyrir ofan. Því það er einmitt málið að sá sem á sparipeninga verður að hafa fyrir því sjálfur hverju sinni að finna út úr hvernig best sé að viðhalda verðgildi og helst ávaxta pund sitt. Þetta gildir líka um lífeyrissjóðina, því þeir verða einfaldlega að hætta að treysta á verðtrygginguna til þess að viðhalda og ávaxta eign þeirra. Þeir verða að hafa meira fyrir hlutunum og ávaxta féð með þeim hætti sem best hentar á markaði hverju sinni. Þeir eiga ekki að fá að ráða því að ekki megi hrófla við núverandi verðtryggingarkerfi!

[Karl Ólafsson, 10.12.2009 kl. 22:29]

Þorsteinn, það að fjármagnstekjuskattur nái yfir verðtryggingu auk vaxta er náttúrulega ekkert annað en tvísköttun. Ef ég legg laun mín inn á verðtryggðan reikning er ég búinn að greiða skatt af þeim launum. Verðtrygging sem ég fæ ofan á þann aur er (skv. skilgreiningu) til þess að aurinn haldi verðgildi sínu, eftir þann skatt sem búið er að greiða. Vextir eru hins vegar 'gróði' sem líta má á sem nýjar tekjur sem ættu að skattleggjast. Þetta kerfi á náttúrulega að endurskoða, en þá helst náttúrulega samhliða því að leggja af verðtrygginguna. Þannig mætti hugsa sér að maður greiddi fjármagnstekjuskattinn af af allri vaxtaupphæðínni að frádreginni verðbólgu hverju sinni, þó aldrei þannig að maður fengi greiddan til baka neikvæðan skatt :-)

[Halldór Egill Guðnason, 10.12.2009 kl. 23:38]

Ef heldur fram sem horfir, tekur hver einasti sparifjáreigandi peninga sína út af reikningum sínum í bönkunum og yfir okkur gæti hellst annað hrun í einhverri mynd. Er ekki eitthvað bogið við það hvernig haldið er á málunum? Innlánsvextir sem ekki eru hærri en verðbólga, hvetja trauðla til sparnaðar. Úttektir og eyðsla gætu hins vegar rétt af einhver fyrirtæki, en spurning hvort það dugi til að rétta nógu mörg af og í svo miklum mæli að það skilaði sér aftur inn í bankakerfið, sem þá myndi hjarna við á nýjan leik á eðlilegum forsendum, en ekki væntingum og huglægum verðmætum eins viðskiptavild og öðru kjaftæði sem, þegar upp var staðið, reyndist meginþorri "auðæfa" bankanna og annara stærstu fyrirtækja landsins. 

[Hannes Þórisson (IP-tala skráð) 11.12.2009 kl. 10:35]

Er þetta ekki bara verið að biðja þá sem eiga einhvern pening á bók að taka þá út... ef ég ætti einhverjar milljónir á bók myndi ég frekar reyna koma þeim annað hvort yfir í erlendan gjaldeyri eða fjárfesta í eignum (ekki fyrirtækjum maður veitt ekki hvort það myndi vera til daginn eftir).

Þetta, einsog Halldór bendir á hér að ofan, er verið að bjóða up á "Run on the banks". Ef fólk sér engan hagnað í því að eiga á bók, því á það að eiga á bók?