Útrás, vegsemd og vansæmd

Við skiljum heiminn með hugtökum. En hugtak getur orðið að merkimiða með takmörkuðu innihaldi sé það ofnotað eða fært í samhengi þar sem það á ekki heima. Útrás er hugtak notað um landvinninga íslenskra banka og kaupsýslumanna í útlöndum síðasta áratuginn eða svo. Ef það á að nota sama hugtakið til að kynna opinberan stuðning við útflutning á bókmenntum tekur vellingurinn að þynnast.

Í fréttinni er sagt að fari svo að Ísland fái það hnoss að vera gestaþjóð á bókasýningunni í Frankfurt árið 2011, en vegsemdin mun kosta um 300 milljónir króna, verði sjálfsmynd Íslendinga kynnt gestum og gangandi þar ytra.

Við höfum þá þrjú ár til að breyta eftirfarandi sjálfsmynd.

Íslendingar eru afkomendur kotbænda og sjómanna en telja höfuðstað sinn til menningarborga þótt hann sé skipulagður eins og amerískur svefnbær. Tilgerðarlegur gorgeir í bland við ástæðulausa vanmetakennd eru samofnir þættir í þjóðarvitundinni.

Einn daginn ætla eyjarskeggjar að sigra heiminn en þann næsta eru þeir um það bil að gefast upp á því að búa í fullvalda ríki. Íslendingar eru spéhræddari en flestar þjóðir sem má merkja á því að útlendingar eru iðulega spurðir, stundum strax á flugvellinum; how do you like Iceland?

 Þá sjaldan að Íslendingar ná afmörkuðum árangri á alþjóðlega vísu telja þér sér trú um að hægt sé að yfirfæra hann á önnur svið. Dæmi: Íslenskir bankar og kaupsýslumenn gerðu það gott í viðskiptum á Norðurlöndum og Englandi. Landsmenn héldu að þeir gætu afritað árangurinn yfir á útflutning menningar og nefndu hvorttveggja sama nafni, útrásin.

Menningarútrás í vændum