Vísindi og trans, Dawkins og Arnar Pálsson

Líffræði virðist vísindagreinin er gæti svarað spurningunni hvort kynin séu tvö eða fleiri. Sígilda svarað er að kynin séu tvö, karlkyn og kvenkyn. Transhugmyndafræðin er ósammála. Transið gerir strandhögg í vísindaheiminn. Til eru menn, jafnvel með líffræðigráðu og stöðu prófessors við Háskóla Íslands, sem telja manninn kynlausan.

Líffræðingurinn Richard Dawkins er stórstjarna í heimi vísinda. Hann skrifaði nýlega grein, 14 lögmál um muninn á karlkyni og kvenkyni. Dawkins mætti í viðtal og útskýrði. Samkvæmt Dawkins er kynin tvö og auðvelt að aðgreina þau. Hér er stutt útgáfa og fyndin af Dawkins að ræða karl og konu (og póstmódernisma).

Dawkins talar fyrir vísindum eins og þau voru þegar greinarmunur var gerður á raunsannindum og röksannindum annars vegar og hins vegar hugmyndafræði. Arnar Pálsson líffræðingur og prófessor við Háskóla Íslands er nývísindamaður, hrærir saman aktívisma og fræðum. Arnar svaraði spurningunni ,,Eru kynin bara tvö og hver er munurinn á þeim?" á sjálfum Vísindavef HÍ með þessum orðum:

Stutta svarið við spurningunni er nei. Fjölbreytileiki er mikill í stofni manna og annarra dýra. Eðlilegast er að hugsa um fjölbreytt róf kyntengdra einkenna, frekar en tvö aðgreind kyn.

Ítarlegri rökstuðningur fylgir. Kjarninn er sá að lífið sé of flókið til að flokka menn í karla og konur. Arnar kemur upp sig þegar hann þvælir inn í rökstuðning sinn hugtaki sem liggur utan líffræðinnar og hann hefur enga sérþekkingu á sem líffræðingur. Arnar skrifar:

Margt af því sem við lærum sem börn er einfaldað eða jafnvel rangt. Í tilfelli kyntengdra einkenna, kynvitundar og kynhneigðar er náttúran flóknari en kynin tvö sem við lærum um í bernsku. (feitletr. pv)

Þótt Arnar hefði alla náttúru jarðarinnar í hendi sér gæti hann ekki fundið kynvitund. Í náttúrunni er engin kynvitund. Menn og dýr hafa meðvitund en enga kynvitund frá náttúrunnar hendi. Tilfallandi fjallaði nýlega um þetta tískuorð transfræða. Meðvitund mannsins er ekki með afmarkað hólf fyrir kynvitund. Meðvitundin er ósmættanleg. Ef orðið kynvitund hefur einhverja merkingu vísar það til kynhugsunar, hvernig hugsað er um kyn. Þar er heldur betur fjölbreytileiki, allt frá skáldskap upp í sannindi, eins og gengur og gerist með hugsun.

Aðferð Arnars til að fá niðurstöðu, sem hann gefur sér i upphafi, að kynin séu ekki tvö, er að segja nær ómögulegt að aðgreina karla frá konum, frávikin eru of mörg og margt sameiginlegt kynlausum mannverum á rófi. En það sama má segja um manninn sjálfan. Ekki er til ein algild og tæmandi útskýring á manninum. Öngvu að síður þekkjum við mann frá apa. 

Með sömu rökum og Arnar notar má segja að ekki sé mögulegt að aðgreina hunda og ketti. En hvert barn veit muninn. Arnar getur sagt með þjósti að hundar og kettir séu ,,á líffræðilega rófinu." Jú, jú, allt líf er á einhverju rófi. Samt er munur á manni og lauftré.

Á heimasíðu sinni gengst Arnar við fornöfnunum hann/hans. Í náttúrunni eru engin fornöfn; þau eru tilbúningur mannsins rétt eins og transið. Miðað við skáldlega líffræði Arnars ætti fornafn hans að vera húhan - sem sagt á rófinu.

Á yfirborðinu virðist Arnar leggja transinu lið með svarinu að kynin séu ekki tvö heldur sé um að ræða ,,róf kyntengdra einkenna." Arnar segir í raun að engin kyn séu til, aðeins ,,róf." Þar með verður kynbreyting merkingarlaus, það er ekkert kyn til að breyta. Kjarninn í transinu er kynjahopp, að karl verði kona og öfugt. En nývísindamaðurinn segir kyn ekki til, aðeins einkenni á kvarða sem opinn er í báða enda. Til lítils er fyrir karl að skipta um kynfæri og taka sér kvenmannsnafn þegar hann hvort eð er lifir á kynlausu rófi, bæði fyrir og eftir meinta kynbreytingu. Rök Arnars má einnig nota til að afnema kynjafræði, bæði sem nýfræðigrein og kennsluefni í skólum. Í staðinn mætti taka upp kennslu í líffræðilegu rófi. Kynjafræðingarnir hljóta að stökkva hæð sína í gleði.

Skoðum nú aftur svarið sem Arnar gaf á Vísindavefnum. Hann segir: ,,Eðlilegast er að hugsa um fjölbreytt róf kyntengdra einkenna, frekar en tvö aðgreind kyn." Í setningunni er mótsögn. Ef einhver einkenni eru kyntengd hlýtur að vera til eitthvað sem heitir kyn. Annars er ekkert til að tengja einkennin við. Arnar á aðeins tvo kosti. Í fyrsta lagi að viðurkenna að til sé eitthvað sem heitir kyn og útskýra hvað það felur í sér. Útskýringin verður að aðgreina eitt kyn frá öðru til að halda vatni. Í öðru lagi getur Arnar hafnað því að kyn sé til. Arnar gerir hvorugt. Hann játar að til séu kyneinkenni en hafnar tilvist kynjanna. Hér verður ekki bæði sleppt og haldið. Séu til kyneinkenni hljóta að vera til kyn.

Transmótsögnin, að til séu kyneinkenni en ekki kyn, verður til þegar ekki er gerður greinarmunur á ímynd og reynd, óefnislegri hugsun og hlutlægum veruleika. Menn geta hugsað sér kynlausan heim, eða veröld með óteljandi kynjum, en hlutveruleikinn er sá að þau eru tvö, karlkyn og kvenkyn. Arnar og transhugmyndafræðin lifa í heimi ímyndunar.

Mótsagnir nývísinda ættu að vera upprættar í háskólasamfélaginu. Háskólar voru stofnaðir til að rannsaka, komast að sannindum í frjálsri orðræðu. En akademían er sneisafull af hugmyndafræði er gerir engan greinarmun á sannindum og ósannindum. Þegar reynt er að grafa undan hversdagslegum sannindum er heilbrigð skynsemi besta vörnin. Fuglar eins og Arnar Pálsson segja að karl geti brjóstfætt ungabarn. Heilbrigð skynsemi segir annað. Treystum dómgreindinni fremur en nývísindum á klafa hugmyndafræði.