RÚV afhendir gögn, ekki þó byrlunargögnin

RÚV afhendir lögreglu gögn í gagnalekamálinu, segir í frétt ríkisfjölmiðilsins. Nýmæli eru að RÚV sýni samstarfsvilja í sakamálarannsókn. Til skamms tíma hét það að RÚV afhenti ekki lögreglu gögn og upplýsingar sem starfsmenn taka við í trúnaði.

Fyrir þremur árum fékk Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks á RÚV stöðu sakbornings í byrlunar og símamálinu. Við það tækifæri gáfu þeir Stefán Eiríksson útvarpsstjóri og Heiðar Örn Sigurfinnsson fréttastjóri yfirlýsingu þar sem m.a. segir:

Forsenda fyrir því að fjölmiðlar geti rækt hlutverk sitt er að þeir geti aflað upplýsinga um mál sem hafa þýðingu fyrir almenning og miðlað þeim án afskipta annarra. Einn þáttur í þessu sjálfstæði fjölmiðla er að þeir geti tekið við slíkum upplýsingum í trúnaði án þess að þurfa að gera grein fyrir hvaðan eða frá hverjum þær stafi...

Fyrir þremur árum var trúnaður æðsta boðorðið, jafnvel í sakamálarannsókn, og ekki skyldi RÚV eiga samvinnu við lögreglu um að upplýsa lögbrot. Í tölvupósti sem Stefán Eiríksson útvarpsstjóri skrifaði 11. janúar 2023 til lögreglunnar á Norðurlandi eystra hafnar hann blákalt að veita upplýsingar um síma með númerið 680 2140 (sjá nánar um símann að neðan). Stefán skrifar fyrir tveim árum í tölvupósti:

Þegar af þessum ástæðum er ekki unnt að fallast á upplýsingabeiðnina, enda uppfyllir hún að okkar mati ekki lagaskilyrði.

Nú ber aftur svo við, í gagnalekamálinu, að RÚV afhentir umyrðalaust trúnaðargögn. Enginn vængjasláttur um trúnað og sjálfstæði fjölmiðla. Ekkert fjas, líkt og fyrir þrem árum, að fjölmiðlar verði að rækja hlutverk sitt.

Hvað breyttist?

Jú, í stuttu máli, Efstaleiti varð að Glæpaleiti á þremur árum, 2022 til 2025. Á þeim tíma komu fram upplýsingar um að RÚV var aðgerðamiðstöð í byrlunar- og símamálinu sem hófst í apríl 2021 er samband komst á milli byrlara Páls skipstjóra Steingrímssonar og fréttamanna RÚV. Skipstjóranum var byrlað 3. maí 2021. Daginn eftir var sími hans afritaður á Samsung-síma í eigu RÚV með númerið 680 2140. Tilfallandi rakti atburðarásina:

Þóra Arnórsdóttir ritstjóri Kveiks á RÚV keypti Samsung síma í apríl 2021 og skráði á hann númerið 680 2140 í sama mánuði. Síminn er sömu gerðar og sími Páls skipstjóra sem hefur númerið 680 214X. Aðeins munar síðasta tölustaf á númerunum tveim. Til afritunar var nauðsynlegt að hafa síma sömu gerðar og skipstjórans, Samsung. Símarnir eru lagðir saman og afritunarforrit er ræst. Aðgerðin tekur nokkrar mínútur.  

Páli skipstjóra Steingrímssyni var byrlað 3. maí 2021, stuttu eftir símakaup Þóru. Nýr ónotaður sími með símanúmer líkt númeri skipstjórans beið á Efstaleiti. Ráðabruggið lá fyrir. Aðeins átti eftir að byrla og stela

Margvísleg samskipti voru á milli byrlara skipstjórans og fréttamanna RÚV, einkum Þóru Arnórsdóttur og Helga Seljan. RÚV birti enga frétt með vísun í gögn skipstjórans. Á Glæpaleiti voru aftur skrifaðar tvær efnislega samhljóða fréttir sem birtust samtímis í Stundinni og Kjarnanum að morgni dags 21. maí 2021. Allt samkvæmt skipulagi.

Seint og um síðir átta ábyrgir aðilar sig á að við svo búið má ekki standa. Upplýsa þarf aðild RÚV að byrlunar- og símamálinu. Stjórnarmaður í RÚV, Ingvar Smári Birgisson, lét bóka nýlega á fundi stjórnarinnar:

Mikilvægt er að Ríkisútvarpið bregðist umfram það sem þegar hefur verið gert við þeim alvarlegu ásökunum, sem eru hafðar uppi gagnvart stofnuninni í málinu. Um alvarlegar ásakanir er að ræða sem nauðsynlegt er að svara með skilmerkilegum hætti og ítarlegri upplýsingagjöf, með það að markmiði að staðreyndir málsins liggi fyrir og málið verði upplýst eins og kostur er. Þannig telur undirritaður að best megi verja orðspor og heiður Ríkisútvarpsins.

Í frétt RÚV um bókun Ingvars Smára er haft eftir Stefáni útvarpsstjóra að hann viti ekkert um málið. En hann vissi nóg til að lauma Þóru Arnórsdóttur út um bakdyrnar á RÚV eftir að upp komst um símakaup hennar í tengslum við byrlun skipstjórans. Þóra var látin fara frá RÚV einu ári eftir að hún varð sakborningur. Stefán hélt hlífiskildi yfir fyrrum forsetaframbjóðanda. En þegar uppvíst varð um símakaupin taldi útvarpsstjóri óhjákvæmilegt að ritstjóri Kveiks tæki pokann sinn. Þóra hætti á RÚV í byrjun febrúar 2023, rétt eftir að Stefán hafnaði samvinnu við lögreglu vegna símans með númerið 680 2140, samanber tölvupóstinn sem hann skrifaði og vitnað er í hér að ofan. Gagnvart lögreglu lét Stefán eins og ekkert hefði í skorist og hafnaði samvinnu um að upplýsa lögbrot - en hann lét Þóru fara frá stofnuninni.

Stefán ræddi ekki starfslok Þóru við stjórn RÚV. Á fundi 22. febrúar 2023, leggur Stefán fram minnisblað, líkt og venja er á stjórnarfundum. Þar segir m.a. frá starfslokum Þrastar Helgasonar dagskrárstjóra Rásar 1. Ekki eitt aukatekið orð um svipleg starfslok Þóru. Í starfsaldri er Þröstur ekki hálfdrættingur Þóru, hún hafði aldarfjórðung að baki hjá stofnuninni. Stefán upplýsti ekki stjórn RÚV um starfslok ritstjóra Kveiks enda hefði hann þurft að útskýra ástæðuna - að Þóra keypti afritunarsímann í byrlunar- og símamálinu áður en byrlun fór fram. Á Glæpaleiti er óþægilegum staðreyndum sópað undir teppið.

Stefán útvarpsstjóri og Heiðar Örn fréttastjóri vita hvar afritunarsíminn er niðurkominn. Er líklegt félagarnir á Glæpaleiti framselji símann í hendur réttvísinnar líkt og þeir afhenda gögnin í gagnalekamálinu? 

 

 

 

Athugasemdir

[Ragnhildur Kolka, 26.5.2025 kl. 08:49]

Samfylkingin og allt hennar hafurtask er hafin yfir lög og reglur. Og ekki meira um það.