Lögbrot er ekki einkamál blaðamanna

Sex sakborningar í byrlunar- og símamálinu staðhæfa að vitneskja um alvarleg brot á hegningarlögum, byrlun og stuldur, sé einkamál blaðamanna. Lögbrot, samkvæmt skilgreiningu, getur ekki verið einkamál. Lögin eru umferðareglur samfélagsins. Þeir sem segjast óbundnir landslögum lýsa yfir fjandskap við almannahagsmuni.

Ríkir almannahagsmunir eru að lögbrot séu upplýst. Löggjafinn kveður skýrt á um hver eigi að upplýsa lögbrot í landinu. Meginhlutverk lögreglu eru skv. lögreglulögum:

a. að gæta almannaöryggis og halda uppi lögum og reglu, leitast við að tryggja réttaröryggi borgaranna og vernda eignarrétt, opinbera hagsmuni og hvers konar lögmæta starfsemi,

b. að stemma stigu við afbrotum og koma í veg fyrir athafnir sem raska öryggi borgaranna og ríkisins,

c. að vinna að uppljóstran brota, stöðva ólögmæta háttsemi og fylgja málum eftir í samræmi við það sem mælt er fyrir um í lögum um meðferð sakamála eða öðrum lögum,

Lögreglan bar skýlausa skyldu að rannsaka og upplýsa byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar, stuld á símtæki hans og brot á friðhelgi. Vörn sakborningana sex er að þeir hafi fulla heimild til að eiga beina eða óbeina aðild að byrlun, þjófnaði og brot á friðhelgi. Málsvörnin á sér enga stoð í lögum. Enn síður í almennu siðferði. Ef almenningur myndi haga sér eins og blaðamennirnir sex ríkti hér óöld með lögleysu og siðleysi. Maður væri manni úlfur.  

Annað haldreipi blaðamanna er að atlagan að skipstjóranum hafi skilað upplýsingum sem ættu erindi til almennings. RÚV fékk fyrsta aðgang að gögnum skipstjórans. Síminn var afritaður á Efstaleiti. En RÚV frumbirti enga frétt úr síma skipstjórans; það gerðu aftur Stundin og Kjarninn, samkvæmt samræmdri tímasetningu þann 21. maí 2021. Ef RÚV taldi fréttirnar mikilvægar í þágu almannahagsmuna hefði ríkisfjölmiðillinn vitanlega birt þær.

Fréttirnar í Stundinni og Kjarnanum eru samstofna, fjalla um meinta skæruliðadeild Samherja. Í fréttunum tveim er ekki sagt frá neinum lögbrotum heldur spjalli vinnufélaga um ómerkilega fjölmiðla sem voru í herferð gegn vinnuveitanda þeirra, Samherja. Páll skipstjóri og spjallvinir frömdu enga glæpi. Það telst ekki til afbrota að gagnrýna fjölmiðla, hvort heldur í einkasamtölum eða á opinberum vettvangi. 

Til að ná í fréttirnar um samræður Páls og vinnufélaga voru framdir glæpir, byrlun og gagnastuldur. Hvernig getur nokkur maður með réttu ráði réttlætt að glæpir séu framdir til að ná í slúður?

Ef allt væri eðlilegt í fjölmiðlun og blaðamennsku hér á landi hefðu fjölmiðlar sjálfir upplýst byrlunar- og símamálið. Það er í þeirra þágu að almenningur glati ekki tiltrúnni á fjölmiðla. En það er öðru nær. Blaðamenn og fjölmiðlar ýmist studdu sakborninga eða sáu í gegnum fingur sér, gerðu ekkert til að upplýsa almenning um hvernig væri komið fyrir blaðamennsku á RÚV.

Sá sem ber mesta ábyrgð á stuðningi og meðvirkri þögn með sakborningum er Stefán Eiríksson útvarpsstjóri. Hann viðurkenndi óbeint að maðkur væri í RÚV-mysunni, losaði sig við Helga Seljan, sem er tengdur málinu en ekki sakborningur, og síðar Þóru Arnórsdóttur, sem veitti stolnum síma skipstjórans viðtöku. En Stefán lyfti ekki litla fingri til að upplýsa málið, gerði enga innanhússrannsókn og bar opinberlega blak af sakborningum.

Stefán telur hæfileg verðlaun fyrir frammistöðuna að hann fái önnur fimm ár til að stýra ríkisfjölmiðlinum sem sagði sig frá landslögum og almennu siðferði. Lengi getur vont versnað.