Frelsi, forseti og óreiða

Frelsi er lykilhugmynd í menningunni. Við viljum, í nafni einstaklingsfrelsis, lifa lífi okkar á þann hátt sem við kjósum án óviðkomandi afskipta.

Að því sögðu búum við í samfélagi og beygjum okkur undir sameiginlegar reglur til að samskipti séu friðsamleg og mannlífið gangi sæmilega greiðlega fyrir sig. Án umferðareglna, svo dæmi sé tekið, er hætt við að samgöngur yrði ógreiðari, að ekki sé sagt hættulegri. Við greiðum skatta til löggæslu, heilbrigðisþjónustu, menntunar og annarra samfélagslegra þarfa. Stjórnvöld, lýðræðislega kjörin, gæta sameignarinnar.

Frelsinu eru settar samfélagslegar skorður. Erfitt að sjá hvernig öðruvísi gæti verið. Jú, reyndar, það er hægt. Án laga og reglna, skráðra og óskráðra, yrði óreiða.

Allir Íslendingar 35 ára og eldri geta orðið forseti, segir stjórnarskráin. Umorðað: allir eldri en 35 ára eiga stjórnarskrárvarið frelsi að bjóða sig fram til forseta. Eitt lítið viðbótarskilyrði er að meðmælendur þurfi að vera 1500, rafræn undirskrift nægir.

Eitthvað um 60 manns hafa lýst yfir áhuga að bjóða sig fram til forseta, nýta frelsi sitt. Freista þess að fá kjör sem æðsta stjórnvald.

60 einstaklingar eru örlítið prósent þjóðarinnar. En nú gengur maður undir manns hönd og segir að þetta sé alltof mikill fjöldi frambjóðenda. Við blasi óreiða, gjaldfall embættis þjóðhöfðingja.

Viðbúið sé, er sagt, að næsti forseti hafi aðeins um 20 prósent fylgi á bak við sig. Á samfélagsmiðlum er hrollurinn áþreifanlegar. Yfir því einu að fáeinir tugir nýta frelsið, bjóða sig fram til forseta í lýðræðislegum kosningum. Svona eins og aðrir kaupa sér happadrættismiða. Aldrei að vita nema heppnin færi manni gull og græna skóga - eða Bessastaði til ábúðar í fjögur ár.

Hvaða almennu ályktanir má draga af forsetahappadrættinu, frelsi og óreiðu? Einkum tvær.

Í fyrsta lagi að skyldleiki er á milli frelsis og óreiðu.

Í öðru lagi að aðeins þarf fámennan hóp, örlítinn minnihluta, til að skapa samfélagslega óreiðu.

Niðurstaðan er að frelsi og samfélag án óreiðu eru gæði í hlutföllum. Við ættum að láta okkur annt um samfélagið, ekki líta á það sem happadrætti. 

 

 

Athugasemdir

[Dominus Sanctus., 5.4.2024 kl. 07:52]

Ertu ekki sammála mér um að,

það að taka upp FORSETAÞINGRÆÐI hér á landi;

VÆRI LAUSNIN Á ÖLLUM ÞESSUM FLOKKAFLÆKJUM

og tilvistarvanda forsetaembættisins? 

https://contact.blog.is/blog/vonin/category/2908/

[Ingólfur Sigurðsson, 5.4.2024 kl. 13:40]

Frelsi, ábyrgð, siðgæði og uppeldi. Keðja hugtaka sem hafa misst merkingu sína því menningin er hrunin. "Þú ert nóg" kenndu femínistar öðrum konum fyrir 5 árum eða svo. Konur hafa í gegnum tíðina verið undirgefnar og borið hitann og þungann af reglum og siðgæði, og svo hefndarskyldu, eins og kemur fram í Íslendingasögunum.

Stríð femínista gegn óskráðum hefðum og venjum vegur að rótum menningarinnar á mun grunntækari hátt en barátta gegn kirkjunni og feðraveldinu. 

Þegar egóið er orðið miðja tilverunnar, ekki fjarlægur guð, þá er hver maður guð, hver kona gyðja og miðpunkturinn. Augljóst er að þetta skapar upplausn, ekki friðvænlegt samfélag.

Ég varð nokkuð þekktur 1991 þegar ég flutti lagið "Náttúran" á Myrkramessu MK. Þar söng ég:"Ég trúi bara á mig - og náttúruna." Kona ein sem var jafnaðarmanneskja skildi ekki að ég bætti þessu við með náttúruna. Sumir sem spegla sig í svona flóknum kveðskap vilja bara túlka á sinn veg, að hér sé verið að boða hippalauslæti, eða umhverfisvernd, eða andstöðu gegn kristninni. Einnig var þetta túlkað þannig að ég væri að boða stefnu Sjálfstæðisflokksins, sem var ekki vitlausara en hvað annað. En einnig hefur orðið merkinguna "andi", sem er dulræn merking og horfin frá nútímamanninum. Í raun þýðir orðið hjá mér allt þetta og fleira til.

Náttúran boðar reglur og siðgæði en ekki upplausn. Þar fyrir utan er ég ekki fastur við skoðun sem ég boðaði um tvítugt. Maður breytist, sem betur fer.

Þar setur maður sínu eigin egó skorður þar sem ekki aðeins reynsla annarra er manni meiri, eða þekking og staða, heldur finnst mér forsetaembættið vera ætlað einhverri mjög sérstakri manneskju sem hefur tign og virðuleika, eins og Ólafur Ragnar Grímsson, og stjórnvizku á við hann. Mér dytti aldrei í hug forsetaframboð, (nema launin væru mjög góð). En maður er líka að gera grín að sjálfum sér ef maður er ekki á réttum forsendum eða með metnað í annað.

Maður heyrði að sumir vildu helzt prestmenntaða Sjálfstæðismenn forseta áður, eða ráðherra karlkyns, annað kæmi ekki til greina. Það var einhver hefð sem fólk lærði. Ég skil rökin á bakvið það, þannig maður er virðulegur, eins og þeir fyrstu. En Ástþór hefur áunnið sér virðingu með friðarboðskap sem hæfir þjóðhöfðingja.