Meðvitund og kynvitund, sami hluturinn

Meðvitundin er aðeins aðgengileg þeim sem býr að henni. Ein meðvitund hefur ekki beinan aðgang að annarri. Að því leyti er stök meðvitund lokað kerfi.

Maður ályktar um meðvitund annarra út frá fasi, framkomu og orðræðu. Sá sem talar ruglingslega er sennilega í uppnámi ef ekki í verra ástandi. Elskendur horfast í augu og finna ástarhug en komast aldrei inn í aðra meðvitund en sína eigin. Reiðisvipur er túlkaður þannig að sá sem hann hefur sé gramur, í það minnsta í þykjustunni.

Að lesa í meðvitund annarra þykir svo mikilvægur eiginleiki að þeir sem slakir eru fá sjúkdómsgreiningu.

Meðvitundin er ekki með sérstakt hólf fyrir kynhugsun eða kyntjáningu. Ekki frekar en að meðvitundin hafi sérherbergi fyrir fegurðarskyn, réttlætiskennd eða löngun til að veiða silung í Elliðavatni.

Meðvitundin er í senn einangruð við þann sem hana hefur og altæk, verður ekki smættuð í einingar til frekari rannsóknar. Allt er þetta vitað frá 17. öld er tekið var til að hugsa fræðilega um vitundarlífið. Frakkinn og fjölfræðingurinn Descartes orðaði hvað skýrast eðli og einkenni meðvitundarinnar. Cogito, ergo sum. Ég hugsa, ég er.

Hver þremillinn, kynni einhver að segja, vísindi samtímans hljóta að geta gert betur en einhver dúddi á 17. öld, þótt franskur sé og íhugull. Svarið er nei.

Heilasérfræðingurinn og geðlæknirinn Iain McGilchrist skrifaði doðrant um samspil vinstri- og hægri heilahvels (það er flókið). Bókin var tuttugu ár í smíðum. Hér skrifar hann um þekkingu okkar á meðvitundinni, bls. 19:

Er meðvitundin afurð heilans? Eina örugga svarið við spurningunni er að hver sem telur sig hafa öruggt svar - hefur örugglega rangt fyrir sér. Við höfum aðeins hugmyndir um meðvitundina og heilann til að vinna með; eina sem við vitum fyrir víst er að þær hugmyndir eru afurð meðvitundarinnar. Þetta er, vísindalega talað, mun öruggara en að meðvitundin sé afurð heilans.

Ekki jafn snjallt og orðfæri Descartes en segir sömu sögu.

Meðvitundin býr í heilanum þótt hún sé ekki endilega afurð hans. Heiladauður maður er meðvitundarlaus.

Í meðvitundinni verða til aðskiljanlegar langanir. Einhvern langar í kaffi, annan í tölvuleik, þann þriðja í útilegu og svo framvegis. Langanir spretta fleiri upp, hjá flestum, en hægt er að ráða við. Ævina á enda stendur yfir glíman við langanir og forgangsröðun þeirra. Sumar langanir eru skaðlegar, t.d. í fíkniefni, en aðrar saklausar; kaffibollinn.

Hafi maður löngun í eitthvað, sem er manni óhollt eða veldur öðrum skaða, er freistandi að telja sér trú um að látið sé undan lönguninni af nauðsyn. Ef frá er talin sú nauðsyn halda líkamanum gangandi með fæðu er, strangt tekið, engin nauðsyn í lífinu. 

Nú þegar eðli og einkenni meðvitundarinnar liggur fyrir má slá einu föstu. Sá sem segist ,,upplifa" sig í röngum líkama tjáir löngun en ekki röklegt samhengi hlutanna. Hugsanlegt er, og raunar dæmi um, að einhver vilji kynbreyta sjálfum sér. Það er löngun en ekki nauðsyn. Lögráða einstaklingur má gera hvað hann vill við líkama sinn, fá sér tattú eða skera undan sér. Láta undan löngunum sínum, brjóti hann ekki á öðrum.

Börnum og unglingum ætti aftur að halda utan við kynbreytingapælingar byggðar á löngun. Á æskuskeiði er altítt að ein löngun sé ráðandi fyrir hádegi en önnur síðdegis. Hlutverk fullorðinna er að sjá til þess að ungviðið valdi sér ekki óbætanlegum skaða með heimskulegum hugdettum. Kallast uppeldi. 

Meðvitundin er órjúfanlega tengd líkama þess sem hana hefur. Tal um þessa og hina vitundina, eins og meðvitundin sé safnhaugur margra vitunda, er merkingarlaust þvaður. Meðvitundin er heil og óskipt hjá þeim sem býr að henni. Meðvitundin er ekki til utan líkamans sem hýsir hana - líkami án meðvitundar er lífvana.

Það er á forræði handhafa meðvitundar að hugsa vitrænt eða vitleysu, ráða við langanir sínar og stilla þeim í hóf eða gefa þeim lausan tauminn. Einstaklingur þræll langana sinna og á valdi ranghugmynda er ekki á góðum stað í lífinu.

 

 

 

Athugasemdir

[Ingólfur Sigurðsson, 30.8.2023 kl. 14:44]

Þessi pistill er troðfullur af ranghugmyndum, misskilningi og gamaldags bulli. 

Svonefndir vísindamenn nútímans hafa næstum ENGA hugmynd um hvað vitund er eða meðvitund og sé pistlahöfundur að sækja í þann brunn er ekki von á vitrænum svörum.

ALLUR samtíminn er á valdi ranghugmynda. Örfáir fá brot af sannleikanum, en slík brot eru bæld niður og kæfð og púuð niður sem geðveiki eða rasismi eða hvaðeina annað sem þóknast ekki dáleiddum fjöldanum eða yfirvöldum á valdi púka.

Við lifum í víti og teljumst vítismannkyn. Ranghugmyndir halda okkur á lífi því stilliafl menningarinnar er djöfullegt. 

Kynvitund er eins og önnur vitund háð aðstillingu eða sendingum til þess sem við tekur og er eða ætti að vera meðvitaður einstaklingur með meðvitund, þótt svo sé í fæstum tilfellum í nútímanum. Þetta mannkyn er ekki einusinni komið uppá mannsstigið ennþá, það féll niður á dýrsstigið eftir 1945 og er sífellt að fara lengra niður í dýrsstigið fyrir utan fáeina.

Það er er til lítils eða einskis að segja fólki hvernig það ætti að vera. Við erum öll hluti af stillilögmáli og ef þeir sem geta hjálpað fá ekki vinsældir eða fjármagn til þess, þá fer allt til fjandans, og þannig hefur þetta verið lengi.

Það er þó rétt sem þarna kemur fram að uppeldið er algjörlega nauðsynlegt til að koma þjóðfélögum í lag, en einsog Macron Frakklandsforseti sagði í viðtali er agaleysið eitt versta einkenni nútímans. 

Sigmund Freud gerði reginskyssu í túlkun á draumum. Þótt nú sé búið að snúa baki við honum að mestu halda ranghugmyndir hans áfram að eitra út frá sér og eimir eftir af þeim víða, eins og að draumar séu ekki aðfengnir frá öðrum mannkynjum eða háðir hugsanaflutningi þótt svo sé einmitt.

Hvað þá með venjulega meðvitund, sem sífellt verður fyrir slíkum ytri áreitum og er stundum gjörsamlega horfin, eða bæld, undir stjórn annarra, fullkomlega, og það er mjög algengt.