Lúther, Lenín og byltingar sem heppnast

Hálft árþúsund er frá mótmælum þýska munksins Marteins Lúther og 100 ár frá rússnesku byltingunni þar sem Lenín var forgrunni.

Munkurinn Marteinn ætlaði ekki að bylta kaþólsku kirkjunni. Yrðingarnar 95 sem hann gerði heyrinkunnar voru siðbót. Lenín á hinn bóginn ætlaði að bylta kapítalísku samfélagi.

Siðbót Lúthers lauk með klofningi kirkjunnar. Norður-Evrópa fékk trúarsetningar sem rímuðu betur en kaþólska við meðvitund vaxandi borgarastétt. Nýöld er saga evrópskrar borgarastéttar, sem lagði undir sig heimsálfur, stokkaði upp atvinnuhætti miðalda og skóp megindrætti nútímans.

Verkalýðsstétt Leníns, og hins þýska Marx, skyldi sigra í hólmgöngu stéttabaráttunnar og verða ráðandi afl í mótun sögunnar. Í kennisetningum marxisma er sumt huggulega norrænt og eftir því saklaust; sérhver skal vinna eftir getu og fá umbun eftir þörfum.

Þjóðverjar eru stoltir af arfleifð Lúthers. Rússar hálfskammast sín fyrir Lenín. Lúterska byltingin lukkaðist en ekki sú rússneska.

Munurinn liggur í þeirri staðreynd að Lúther bylti í þágu guðs en ekki manna. Bylting Leníns var verk guðlausra manna.

Maðurinn er vanþakklát skepna, syndugur í kristnu orðfæri. Trúarbrögð kenna betrun mannsins. Markmiðið er hlutdeild í fullkomleika. Lúther var þjálfaður til að túlka vanmátt mannsins gagnvart æðri máttarvöldum. Lenín trúði nýaldarhroka um flekklausa menn í fullkomnu samfélagi. Rússneska byltingin hlaut að enda illa. 

 

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 6.11.2017 kl. 12:55]

Þetta er býsna vel mælt hjá þér.  Hinn stóri misskilningur kommúnista var að gera ráð fyrir að allir menn séu syndlausir. Vandi skefjalauss kaptítalisma er að hluta hliðstæður marxismanum, felst í barnalegri ofurtrú á flekkleysi allra manna, að hinn galopni og óhefti markaður leysi öll vandamál af sjálfu sér og "leiðrétti sig ævinlega sjálfur" í hvívetna. 

[Páll Vilhjálmsson, 6.11.2017 kl. 13:26]

Jú, líklega er það rétt hjá þér, Ómar, markaðurinn og marxismi eru nánast tvær hliðar á sama peningi að þessu leyti.