Vinnumenn: tilgáta um orð

Í frétt RÚV um lokun Geirsgötu sagði fréttamaður að ,,vinnumennirnir" væru farnir í mat. Orðið vinnumenn er lítið notað á seinni tíð nema í talmáli barna. Í sveitasamfélaginu gamla þekktist orðið, var m.a. nýtt til aðgreiningar vinnuhjúa frá bændum.

Eftir að launavinna varð algengari, um og eftir miðja 19. öld, tíðkaðist að nota orðið verkamenn og þótti það gjaldgengt fram á síðustu öld. Pólitískar hreyfingar í nágrannalöndum okkar kenndu sig við verkamenn. Í Bretlandi starfar enn Verkamannaflokkurinn (Labour) og á Norðurlöndum heita þeir sama nafni, sbr. Arbeiderpartiet í Noregi.

En þegar Íslendingar stofnuð til sambærilegra flokka fengu þeir viðskeytið alþýða: Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag. Hvers vegna ekki Verkamannaflokkur á íslandi?

Í stað orða eins og vinnumaður og verkamaður notum við heldur starfsmenn eða launþegar. Um tíma á síðustu öld var orðið ófaglærður í umferð, sennilega til aðgreina verkamenn frá iðnaðarmönnum.

Hér er tilgáta um hvers vegna vinnumaður/verkamaður er almennt ekki notað. Orðin vísa til stéttskiptingar sem Íslendingar telja sér framandi, með réttu eða röngu. Við notum orð með víða merkingu (starfsmenn eða launþegar) til að forðast orðfæri sem vísar til stéttskiptingar.

 

 

 

Athugasemdir

[Wilhelm Emilsson, 11.7.2017 kl. 07:15]

"Orðin vísa til stéttskiptingar sem Íslendingar telja sér framandi, með réttu eða röngu."

Auðvitað er stéttskipting á Íslandi eins og annars staðar, þó að jöfnuður sér meiri á landinu en víða annars staðar.

[Ragnhildur Kolka, 11.7.2017 kl. 13:41]

Mér finnst verkamaður ágætis orð. Gagnsætt og lýsandi fyrir þann sem vinnur verkin. Væri enn brúklegt ef vinstri öflin hefðu ekki komið óorði á það