Félagsauður, launaójöfnuður og pólitík

Bandaríkin gefa tóninn í pólitískri umræðu á vesturlöndum. Um aldamótin síðustu kom út bók þar í landi um hnignandi félagsauð. Bowling alone eftir Robert Putnam skóp fræðasmiðjur vestan hafs og austan um tapaða félagslega samkennd vestrænna samfélaga.

Fimmtán áður síðar er Putnam enn á ferðinni með pólitíska stefnubók, - um launaójöfnuð í þetta sinn. Bókin Our kids, the american dream in crisis gerir launaójöfnuð að samfélagsóvini númer eitt.

Kynningin á bókinni, bæði hjá Putnam sjálfum, og samstarfsmönnum hans ber öll einkenni þess að nú skal launaójöfnuður settur á pólitíska dagskrá.

Launaójöfnuður í Bandaríkjunum hólfar tekjuhópa í efnahagslegar stéttir. Himinn og haf skilur að efstu og neðstu stéttirnar. Annars staðar í heiminum, til dæmis á á Norðurlöndum, og Íslandi sérstaklega, er ekki sá launamunur að fólk skiptist í stéttir sem eiga nánast ekkert sameiginlegt. Framhaldskólakennari á Íslandi er í sama launaflokki og Meðal-Jóninn á ASÍ-taxta. Börn ófaglærðra ganga í sama skóla og börn prófessora hér á landi.

Engu að síður munum við heyra á næstunni margt um voðalegan skaða íslenskan sem hlýst af því að ekki séu allir með sömu launin. Bandaríkin vísa veginn í pólitískri umræðu og bylgjan um launaójöfnuðinn er rétt að rísa.