Skáld í ábyrgðalausu stríði

Þessi mánaðarmót marka hundrað ára afmæli upphafs fyrri heimsstyrjaldar. Á meginlandi Evrópu hófst stríðið með stríðsyfirlýsingu Austurríkis-Ungverjalands á hendur Serbíu 28. júlí en Bretar miða við 4. ágúst þegar þeir sögðu Þjóðverjum að stríðsástand væri á milli landanna.

Deilur um hver ber ábyrgð á fyrri heimsstyrjöld eru jafngamlar stríðinu. Svefngenglarnir eftir Christopher Clark segir enga eina þjóð bera ábyrgð. Stríð þótti af nægilega mörgum nærtækari kostur til að leysa sambúðarvanda Evrópuþjóða en friðsamlegri lausnir - og því voru vopnin látin tala.

Hávaðinn af vopnaviðskiptum náði raunir ekki til almennings. Herstjórnir beggja vegna víglínunnar lögðu sig fram um að afflytja stríðsfréttir. Orustan við Somme, þar sem Bretar misstu á fimmta hundrað þúsund manna, flesta á fyrstu dögum orustunnar var kynnt sem breskur sigur í dagblöðum heima fyrir.

Ekki fyrr en eftir stríðið varð alþjóð kunnugt um hverskyns fjögurra ára sláturtíð fyrri heimsstyrjöld var ungu mönnunum sem urðu þar að fallbyssufóðri. Skáld vígvallanna á Flandri voru menn eins og Robert Graves, Wilfred Owen og Sigefried Sassoon.

Þremenningarnir þekktust, og um tíma var náið á milli Graves og Sassoon. Vinskapnum lauk tíu árum eftir stríðið þegar Graves gaf út Goodbye to all that.

Graves særðist í orustunni við Somme og var ekki hugað líf. Times birti nafn hans yfir látna. Í dag birtir háskólabókasafnið í Cambrigde dagbækur Sassoon á netinu. Þar er færsla daginn sem hann fréttir af dauða vinar síns.

Og nú hef ég heyrt að Róbert dó í gær af sárum sínum eftir árásina á High Wood. Og ég verð að halda áfram eins og ekkert hafi í skorist. Svo að hann og Jonnie eru saman og kannski kem ég brátt til þeirra.

Wilfred Owen dó 1918 á vígvellinum. Sassoon og Graves urðu aldraðir menn.