Okrað á sjónvarpsáhorfendum í skjóli einokunar og samráðs

Íslensku sjónvarpsstöðvarnar komast upp með að okra á sjónvarpsáhorfendum í skjóli einokunar og samráðs sín á milli. Fyrirkomulagið er þannig að sjónvarpsstöðvarnar tryggja sér einkarétt sjónvarpsefni, til dæmis íþróttaviðburðum, og selja til áhorfenda á óguðlega háu verði.

Ef allt væri með felldu, og eðlileg samkeppni væri á þessum markaði, ættu íslenskir sjónvarpsáhorfendur að geta valið hvort þeir keyptu enska boltann í áskrift af íslenskri sjónvarpsstöð eða erlendri. Tæknilega er því ekkert til fyrirstöðu og reyndar er það svo að ýmsar erlendar sjónvarpsstöðvar sem seldar eru í áskrift hér bjóða sama efni og þær íslensku.

Íslensku sjónvarpsstöðvarnar stunda samráð sín á milli sem felst í því að ef ein stöðin hefur keypt einkarétt á íþróttaviðburði þá lokar önnur stöð á erlendar sjónvarpsrásir sem áskrifendur hafa borgað fyrir ef svo stendur á að erlenda rásin sendir út sama efni.

Þessir viðskiptahættir stríða gegn heilbrigðri samkeppni og eru í mótsögn við grunnreglur evrópska efnahagssvæðisins sem við erum aðilar að.

Það má furðu sæta að löggjafinn hafi ekki gripið inn í málið og skerpt á samkeppnislöggjöfinni til að koma í veg fyrir óheyrilega háa sjónvarpsreikninga íslenskra heimila.

Athugasemdir

[Steinn Bjarnason (IP-tala skráð) 8.3.2007 kl. 00:41]

Einfalt Páll að sjá við þessum sjónvarpsstöðvum, einfaldlega að setja upp hjá sér gervihnattadisk og fá efnið frá stöðvum eins og Astra 1 og Astra 2, sem eru með bæði bíómyndir og íþróttaefni ásamt mörgum fréttarásum.

                                                 Steinn Bjarnason. 

[B Ewing, 8.3.2007 kl. 11:54]

Í nýjasta hefti Krónikunnar er fjallað um skylt efni.  Þar er hinsvegar sýnt fram á hve auðvelt það er að komast hjá flestum áskriftargjöldum, og það á fullkomlega löglegann hátt.  Sem tæknimenntaður maður get ég staðfest að á meðan maður sjálfur á búnaðinn sem notaður er til móttöku á sjónvarpsmerkinu þá má maður gera allar þær breytingar sem nauðsylegar eru á búnaðinum til að opna fyrir annars læsta dagskrá. 

Til dæmis þess vegna eru myndlyklar ekki lengur seldir heldur leigðir.

Persónulega myndi ég glaður borga áskrift að SKY hér á landi en helst ekki í gegnum SKY digital á Íslandi, frekar beint í gegnum einhvern búsettann á Englandi.  Það er a.m.k. ódýrara.

[Garðar Vilhjálmsson (IP-tala skráð) 8.3.2007 kl. 12:38]

Evrópusamvinna nýtt sem rök fyrir betra samfélagi..... noh!

kv

Garðar

[Marinó G. Njálsson, 8.3.2007 kl. 13:34]

Ég furða mig á þekkingarleysi Páls á þessum hlutum.  Allar sjónvarpsstöðvar, hvar sem er í heiminum, kaupa rétt á efni til útsendingar á tilteknu markaðssvæði og greiða höfundarréttarhafa fyrir þann fjölda sjónvarpsáhorfenda sem eru í dreifingarkerfi þeirra eða dreifing efnisins nær til á þessu tiltekna markaðssvæði.  Þeim er óheimilt samkvæmt þessum samningum að dreifa efni á svæði, þar sem annar aðili hefur dreifingarrétt.  Sjónvarpsstöðvar eru að kaupa útsendingarrétt á tilteknu efni vegna þess að þetta efni eykur áhorf og þar með tekjumöguleika og ef segjum BBC gæti sent enska boltann án endurgjalds til Íslands, þá mynd rétthafi efnisins hér á landi missa tekjur vegna þess að hann hefði ekki sama möguleika á að selja auglýsingar eða afla styrktaraðila.  Við erum sem sagt með tvær ástæður fyrir þessu fyrirkomulagi:  Í fyrsta lagi höfundarréttur og í öðru lagi dreifingarréttur. 

Þetta er alveg sambærilegt við blaðamennsku og greinarskrif.  Morgunblaðið ræður blaðamann til sín til að skrifa fréttir og greinar.  Morgunblaðið vill að sjálfsögðu ekki að þessi sami blaðamaður selji Fréttablaðinu þessar sömu fréttir og greinar.  Morgunblaðið vill heldur ekki að einhver annar aðili hér á landi taki sig til og dreifi efni þess til aðila sem ekki eru áskrifendur að Morgunblaðinu vegna þess að þessi aðili getur selt þeim efnið ódýrar.  Það kæmi nú svipur á ritstjórn Morgunblaðsins, ef í ljós kæmi að fréttaskýringar Agnes Bragadóttur birtust í Krónikunni eða Mannlífi undir hennar nafni, en bara ítarlegri.

Einkaréttur til útsendingar er eðlilegur hlutur.  Hér á landi er sjónvarpsstöðvunum aftur á móti skylt að gefa keppinautnum kost á að dreifa efni um sitt dreifikerfi, þó svo að rétthafi efnisins fái tekurnar (a.m.k. að mestu).  Hvort að verið sé að orka á neytendum er örugglega umdeilanlegt.  

[Jóhann (IP-tala skráð) 8.3.2007 kl. 16:24]

Garðar tók þá umræðu sem ég hugðist opna hérna. Skýrasta dæmið um hversu lítið samráð er á milli sjónvarpsstöðvanna og hversu hörð samkeppnin um efni í raun er má sjá á verði enska boltans. Sýn tók þá ákvörðun að borga rétthöfum enska boltans c.a. 1,3 milljarða fyrir efni sem er engan veginn svo verðmætt til að tryggja að þeir hefðu efnið á sínum snærum en ekki skjásport áfram. Ef það væri samráð þá hefðu stöðvarnar í sameiningu boðið 130 milljónir (loren ipsum tala) og svo barist um hvor aðilinn gæti selt sínum áskrifendum efnið byggt á þjónustu og öðru þess háttar. Eða samnýtt þetta algjörlega og tryggt sér þannig hámarksfjölda áskrifenda og þannig grætt meira miðað við tekjur - kostnað.

Annað dæmi svipað eru einkaréttarsamningar sem Stöð 2 hefur gert við FOX og að mig minnir warner bros að kaupa af þeim allt sjónvarpsefni sem þessir aðilar búa til. Þar borguðu þeir yfirverð til að tryggja sér aðgang að þáttum eins og 24, prison break og fleirum en þurfa á móti að kaupa allt vonda efnið líka.

Samráð á milli sjónvarpsstöðva er ekkert ég get fullyrt það.

[Púkinn, 8.3.2007 kl. 19:12]

Það sem er spurningin í þessu er hvort það samrýmist í raun EES reglum um frjálst flæði vöru og þjónustu að banna mönnum að kaupa aðgang að efni frá þeirri sjónvarpsstöð sem þeir vilja.  Ef ég vil til dæmis frekar borga Sky heldur en Stöð 2 fyrir að fá að horfa á sama efnið, hvers vegna má ég það ekki?

Sjóvarpsstöðvarnar fela sig bakvið að þær hafi ekki rétt til að selja efnið nema til tiltekinna markaðssvæða, en þá er spurningin um rétt framleiðenda efnisins til að takmarka dreifingu þess innan EES á þennan hátt. 

[VA (IP-tala skráð) 8.3.2007 kl. 19:57]

Jóhann segir: "Annað dæmi svipað eru einkaréttarsamningar sem Stöð 2 hefur gert við FOX og að mig minnir warner bros að kaupa af þeim allt sjónvarpsefni sem þessir aðilar búa til. Þar borguðu þeir yfirverð til að tryggja sér aðgang að þáttum eins og 24, prison break og fleirum en þurfa á móti að kaupa allt vonda efnið líka." 

Stöð 2 hefur ekki einkarétt efni neinnar erlendrar sjónvarpsstöðvar. Til dæmis. Fox er með 24 og House. House er á skjá einum.  Warner er með Smallville og Americas next top model sem er á skjá einum. NBC er með medium sem er á stöð 2 og Heroes sem er á skjá einum og Scrubs sem er á rúv. CBS er CSI(skjár 1), og Shark (stöð 2) og Without a trace (rúv). ABC er með Lost (rúv) og Grey's anatomy (stöð 2).                                             Hvernig væri að hætta þessu bulli?

[Páll Vilhjálmsson, 8.3.2007 kl. 20:49]

Ég sé að ég hef hætt mér út í umræðu sem er umsetinn mönnum sem vita mun meira um málið en ég. Það gerist.

Atriðið sem ég vildi benda á er að með tækni dagsins í dag ætti ég sem sjónvarpsnotandi að geta valið milli sjónvarpsrása sem seldar eru í áskrift, hvort ég vildi horfa á íþróttaviðburði á íslenskri rás eða erlendri.

Þessi einkréttarhugsun sem birtist í sumum athugasemdum minnir á þann tíma þegar danskar heildsölur tóku sér umboð fyrir breskar eða bandarískar vörur hér á landi. Við vorum neydd til að versla við danska aðila í stað þess að snúa okkur beint að framleiðendum. Almennt eru þessir viðskiptahættir á undanhaldi en virðast lifa góðu lífi í sjónvarpsrekstri.

[Marinó G. Njálsson, 8.3.2007 kl. 21:43]

Páll, fyrirkomulagið er vissulega byggt á einkarétti, en það er fyrst og fremst byggt á höfundarrétti eða eignarétti.  Þú getur alveg sest niður við sjónvarpið og horft á erlendar íþróttarásir, svo sem Eurosport, NASN o.s.frv., en málið er að hafi íslensk sjónvarpsstöð sýningarréttinn hér á landi, þá er Eurosport og NASN bannað samkvæmt skilmálum samninga að varpa þessu efni til Íslands.  BBC var með vefvarp frá HM í fótbolta síðast liðið sumar, en eingöngu þeir sem voru með breskar IP-tölur gátu nýtt sér þetta vefvarp.  Annað land, sama mál.  RÚV var með vefvarp frá HM í handbolta, en bara þeir sem voru með íslenskar IP-tölur gátu nýtt sér það.

[Páll Vilhjálmsson, 8.3.2007 kl. 22:09]

Þakka þér athugasemdina, Marinó, ég held ég sé farinn að skilja hvernig lögmál sjónvarpsmarkaðarins virka.

Ég fæ þó ekki varist þeirri tilhugsun að það sé verið að hafa okkur sjónvarpsnotendur að fíflum. Einhver aðili hér heima getur keypt einkarétt til að einoka markaðinn. Væri ekki eðlilegra að við gætum valið þá þjónustu sem við viljum kaupa, hvort heldur það er kaupa áskrift að íslenskri, norskri eða enskri rás sem allar bjóða sama efnið?

Hliðstæðan sem þú nefndir í fyrri athugasemd á ekki við. Sambærilegt fyrirkomulag á blaðamarkaði væri þetta: Morgunblaðið (eða þá Fréttablaðið) keypti einkaréttinn á því að gefa út dagblað á Íslandi. Þeir sem á annað borð vildu fá dagblað heim til sín yrðu að kaupa þá útgáfu sem væri búin að tryggja sér einkaréttinn.

[Eg. (IP-tala skráð) 9.3.2007 kl. 23:00]

Góð umræða en gleymið þið ekki einokun sem RUV hefur. Af hverju þarf ég að horfa á lélegustu sjónvarpsstöðina á Íslandi og borga fyrir það?