Vitvél til skoðanaskipta

Björn Bjarnason fyrrverandi ráðherra lét vitvél svara skoðanapistli ESB-sinna og birti með skýringum. Niðurstaða Björns:

Svo mörg voru þau orð vitvélarinnar sem svaraði mér á næstum lýtalausri íslensku, á stöku stað þurfti ég að færa textann í betra horf. Hvergi var hnikað við rökunum sem fram eru borin.

Þennan texta birti ég ekki aðeins vegna þess að ég er sammála honum heldur til að sýna svart á hvítu hvernig nota má vitvélar í rökræðum um gamalkunn ágreiningsmál. Þær verða ekki sakaðar um annað en að draga fram staðreyndir, séu þær spurðar.

Björn bað vitvélina, ChatGPT-5, að svara ESB-grein Ágústar Ólafs á gagnrýninn hátt. Líklega hefði Björn fengið önnur rök hefði hann óskað eftir texta frá vitvélinni er styddi málflutning Ágústar Ólafs. Að þessu leyti er vitvélin rökfærsla að gefnum forsendum. Svipað og málfærsla fyrir dómstól. Lögmenn taka að sér málflutning fyrir aðila að dómsmáli og flytja bestu útgáfu málavöxtu fyrir skjólstæðinginn.

Fyrirspurn til vitvélar sem hljóðaði svona: gefðu mér 3 góðar ástæður fyrir sölu áfengis í matvöruverslunum myndi gefa eina niðurstöðu. Fyrirspurnin: gefðu mér 3 góðar ástæður fyrir ríkiseinokun í áfengissölu gæfi aðra niðurstöðu.

Vitvélar byggja á gagnaleit og forsendum. Allar vitvélar, sem standa undir nafni, gefa sama svarið við spurningunni: hvenær var lýðveldi stofnað á Íslandi? Spurningar sem lúta kostum og göllum lýðveldis gefa svör í samhengi við forsendur í spurningunum. Staðreyndin, að lýðveldi var stofnað á Íslandi 17. júní 1944, býður upp á fjölmargar ályktanir og sjónarmið. Vitvél getur haft þær allar enda sjálf ekki með neina sannfæringu.

Eflaust er laukrétt hjá Birni að hægt sé að nýta vitvélar til að skrifa texta um þekkt álitamál og fá greinargóða ritsmíð á fljótvirkan hátt. Líklega munu menn í auknum mæli nýta sér gervigreindina til þess arna. Vitvélar sæju um skoðanaskipti á báða bóga, líkt og lögmenn í dómssal.

Tilfallandi hættir sér á hálan ís með pælingum um vitið í vitvélum, hefur ekki prófað að nota gervigreind til að skrifa texta. Sá grunur læðist að tilfallandi huga að vitvél án sannfæringar gefi eitt en taki annað.