Davíð, Kaupþing og Borgarnesræðan

Í lok nóvember árið 2003 fréttist að stjórnendur Kaupþings, Sigurður Einarsson stjórnarformaður og Hreiðar Már Sigurðsson forstjóri, höfðu gert kaupréttarsamning við bankann sem tryggði þeim í það minnsta nokkur hundruð milljóna króna kaupauka. Davíð Oddsson þáverandi forsætisráðherra gerði sér ferð í útibú Kaupþings og tók út sparnað, eins og má lesa í þessari frétt.

Sigurður og Hreiðar Már hættu við kaupréttarsamninginn vegna mótmæla í þjóðfélaginu. En þeir fundu aðrar leiðir til að efnast, eins og kom á daginn.

Davíð Oddsson bar pólitíska ábyrgð á stjórnarstefnunni sem gerði auðmönnum kleift að sölsa til sín auðæfi og sólunda þeim. Davíð reyndi hins vegar að sporna við þróuninni þegar hann sá að út í ógöngur var komið. Hálfu ári eftir að hann tók út sparnaðinn í Kaupþingi stóð Davíð að fjölmiðlafrumvarpi sem átti að takmarka eignarhald auðmanna á fjölmiðlum. Með Samfylkinguna í broddi fylkingar tókst með aðstoð forseta Íslands, Ólafs Ragnars Grímssonar, að koma frumvarpinu fyrir kattarnef.

Borgarnesræða Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur forsætisráðherraefnis Samfylkingarinnar fyrir kosningarnar vorið 2003 sló tón sem Samfylkingin hélt æ síðan. Hún nefndi sérstaklega þrjá aðila í viðskiptalífinu sem hún taldi Davíð Oddsson hafa farið illa með; Baug, Kaupþing og Norðurljós, sem þá voru í eigu Jóns Ólafssonar.

Samfylkingin gagnrýndi Sjálfstæðisflokkinn almennt og Davíð Oddsson sérstaklega fyrir stjórnlyndi. Þessi taktík Samfylkingarinnar var til að sækja stuðning frá viðskiptalífinu en þar á bæ vildu menn fá meira svigrúm til athafna. Í Borgarnesræðunni gekk Ingibjörg Sólrún svo langt að taka undir með Baugsfjölskyldunni að rannsókn yfirvalda á starfsemi félagsins væri í þágu hins stjórnlynda Davíðs.

Samfylkingin er ekki saklaus af því að hlaða undir útrásarauðmenn og grafa undan yfirvöldum sem tóku háttsemi auðmanna til rannsóknar - löngu fyrir hrun, vel að merkja.

Ímyndaður auður Kaupþings

Stjórnendur Kaupþings trúðu á ímyndaðan auð. Myndskeiðið boðar að ímyndaður auður sé sannur og eftirsóknarverður. Dæmið í myndskeiðinu, um að stækka efnahagsreikninginn um 500 prósent á þrem árum, er sett í samhengi við Martin Lúter King, móðir Teresu, Albert Einstein og Muhamed Ali. Ævistarf þess fólks var ekki unnið á spretthlaupi Kaupþings frá veruleikanum inn í heim ímyndana.

Auður Kaupþings var ímyndaður vegna þess að tölurnar í bókhaldi bankans voru ekki með bakhjarl sem allir bankar þurfa að hafa til skapa raunverulegan og varanlegan auð. Bakhjarlinn heitir traust.

Kaupþing fór á hvínandi kúpuna í alþjóðakreppunni vegna þess að úti í hinum stóra heimi eru járnhörð lögmál sem ímyndanir íslenskra bankamanna breyta ekki. Ofmælt væri að segja að Kaupþing hefði byggt bankann á sandi; Kaupþing var tilbúningur í huga manna sem ekki voru í neinum tengslum við veruleikann.

Gamalt Kaupþingsmyndskeið vekur athygli