Krugman, kreppan og Framsókn

Rætur kreppunnar á Vesturlöndum liggja í stjórnartíð Ronalds Reagans í Bandaríkjunum í byrjun níunda áratugsins, samkvæmt nóbelsverðlaunahafanum Paul Krugman. Í pistli í New York Times rifjar Krugman upp breytingar sem Reagan stóð fyrir á fjármálalöggjöf er auðveldaði brask og ruddi úr vegi hindrunum og opinberu eftirliti sem fjármálastarfsemi var sett undir í kjölfar heimskreppunnar á fjórða áratugnum.

Frjálshyggja Sjálfstæðisflokksins var skilgetið afkvæmi Reagans og Thatchers hinu megin við sundið. Ein málsgrein í pistlinum rifjar upp hlutdeild annarra stjórnmálaflokka í gullkálfadansinum. Krugman skrifar

But there was also a longer-term effect. Reagan-era legislative changes essentially ended New Deal restrictions on mortgage lending - restrictions that, in particular, limited the ability of families to buy homes without putting a significant amount of money down.
These restrictions were put in place in the 1930s by political leaders who had just experienced a terrible financial crisis, and were trying to prevent another. But by 1980 the memory of the Depression had faded. Government, declared Reagan, is the problem, not the solution; the magic of the marketplace must be set free. And so the precautionary rules were scrapped.

Hér á Íslandi bauð Framsóknarflokkurinn 90 prósent húsnæðislán og gerði að meginloforði í kosningabaráttunni 2003. Framsóknaflokkurinn er löngum þefvís á loforð sem gefa atkvæði og las rétt í spilin. Fólk var tilbúið að slá til og taka meiri lán en áður, í trausti þess að hækkandi eignaverð myndi réttlæta djarfar lántökur. Spilavítishugsunarhátturinn fékk snöggan endi í október 2008. Höfum við heyrt afsökunarbeiðni frá þeim sem héldu vitleysunni að fólki? 

 

Svikalogn Jóhönnu Sig.

Meðbyr ríkisstjórnarinnar var mældur áður en tilkynnt var um skattahækkanir og umræða var ekki hafin þingsályktun Össurar Skarphéðinssonar um að Ísland sæki um aðild að Evrópusambandinu. Þjóðin er þess meðvituð að hrunið leiðir til versnandi lífskjara og er án efa tilbúin að fallast á hækkandi skatta og auknar álögur.

Þjóðin verður aftur ekki ýkja ánægð ef ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur kemur sér ekki að því síðsumars eða í haust að útskýra hvert hún stefnir og leggi fram trúverðuga áætlun um það hvernig við vinnum okkur úr vandanum.

Ríkisstjórn Jóhönnu Sig. mun ekki geta lagt fram slíka áætlun á meðan annar ríkisstjórnarflokkurinn heldur fast í þá stefnu sína að afsala fullveldi og forræði þjóðarinnar til embættismanna í Brussel. Svo einfalt er það.

Stuðningur við stjórnina eykst

Bernsk aðildarrök

Íslenskir aðildarsinnar að Evrópusambandinu tefla fram ýmsum rökum. Sum spretta af vantrú; við getum ekki séð um okkur sjálf, sjáið bara hrunið o.s.frv. Önnur eru mörkuð oftrú; við göngum í ESB og breytum sjávarútvegsstefnunni innan frá. Glýjurökin eru þriðja útgáfan; ESB er svo stórmerkilegt fyrirbæri í veraldarsögunni að við verðum að ganga inn. Árni Snævarr, smurður Brusselagent Samtaka iðnaðarins, færi glýjurökin í þennan búning:

Það tala mjög fáir um andstöðu við aðild að ESB í aðildarríkjunum. Það er dálítið eins að segjst vera á móti fjármálum, manni getur verið uppsigað við magt í fjármálakerfinu en það er þýðingarlaust að vera á móti fjármálakerfinu og sama gildir um ESB. ESB er staðreynd.
Við getum ekki einu sinni selt fisk til Rússlands án þess að ESB komið við sögu.

Samkvæmt Árna og skoðanabræðrum eru þeir ofstækismenn sem vilja standa fyrir utan dýrðarríki Evrópusambandsins. Fyrri dýrðarríki álfunnar, bæði í vestri og austri, beittu sömu rökum þegar sérviskuþjóðir vildu halda sjálfstæði og forræði eigin mála. Og alltaf eru til menn eins og Árni Snævarr að vísa okkur veginn að framtíðarríkinu.