Tilveruréttur Vinstri grænna er í vafa

Ólíkt orðalag Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar á blaðamannafundi þegar ný ríkisstjórn var kynnt vísaði í tvær áttir. Jóhanna Sigurðardóttir talaði um að félagshyggjuflokkarnir hafi náð saman á meðan Steingrímur sagði að í fyrsta sinn hefðu vinstriflokkarnir myndað meirihlutastjórn.

Tilvísanir flokksformannanna eru í gagnólíka menningarheima íslenskra vinstrimanna. Jóhanna er fulltrú krata sem lengstum áttu heimilisfestu í Alþýðuflokknum. Á lýðveldistímanum voru kratar þriðja hjólið undir vagni Sjálfstæðisflokksins. Kratar fengu sinn hlut í hermanginu, voru bitlingasæknir og lögðu undir sig heilu og hálfu embættin, t.d. Tollgæsluna á Keflavíkurflugvelli.

Steingrímur J. og Vinstri grænir eru á hinn bóginn arftakar róttæka vinstrisins sem byggði Alþýðubandalagið, Sósíalistaflokkinn og stofnaði Kommúnistaflokk Íslands fyrir daga lýðveldisins. Eftir herstöðvarsamninginn við Bandaríkin og inngöngu Íslands í Nató voru róttækir vinstrimenn þjóðfrelsissinnar og leiddu í áratugi baráttuna gegn innlimun Íslands í hernaðar- og menningarveldi Bandaríkjanna. Róttækri vinstrimenn voru sjaldan í stjórn en létu sér það í léttu rúmi liggja, lengi vel eða þangað til þykjustumenn eins og Ólafur Ragnar Grímsson komust til áhrifa.

Bandaríska öldin leið undir lok á alþjóðavísu fljótlega eftir Víetnamstríðið, þótt hryglurnar af tímabilinu hafi heyrst fram undir níunda áratuginn. Í Íslandssögunni hófst aftur Evrópuöldin með sameiningu Þýskalands sem hraðaði samrunaferli Evrópusambandsins og víkkaði út áhrifasvæði þess inn á Norður-Atlantshaf þar sem Bandaríkjamenn létu undan, líkt og annars staðar í heiminum.

Saga og þróun róttækra vinstristjórnmála á Íslandi segir að Vinstri grænir eigi að vera í fyrirsvari fyrir andstæðingum aðildar Íslands að Evrópusambandinu. Hvernig víkur því við að Vinstri grænir skrifa upp á stjórnarsáttmála sem gerir ráð fyrir aðildarumsókn? Eina skýringin er að valdaglýjan hafi borið forystuna ofurliði.

Forysta Vinstri grænna mun reyna að selja þá hugmynd að flokkurinn sé líka grænn og náttúruvernd vegi á móti töpuðu þjóðfrelsi. Það er blekking. Þjóð án forræðis eigin mála hefur álíka not fyrir ósnortna náttúru og geldingur gjafvaxta stúlku.