Hausatalning upphlaupsmanna

Eftir nokkrar vikur, þegar jafnvel krónískir bölsýnismenn geta ekki annað en viðurkennt að efnahagshrunið var orðum aukið, fer fram hausatalning upphlaupsmanna. Hausarnir sem þarf að finna eru þeir sem vildu í örvæntingu fleygja krónunni og selja Íslandi Brusselvaldinu í hendur. Upphlaupsmenn þarf að nefna og muna. Þjóðin þarf að varast þá og koma í veg fyrir að þeir setjist á þing og í ábyrgðastöður.

Efnahagshrun er afsætt. Þjóð sem glímir við samdrátt þjóðartekna, fallandi gengi gjaldmiðils og vaxandi atvinnuleysi er í vanda. Mat á stöðu viðkomandi þjóðar er einkum háð tveim þáttum. Annars vegar hvernig nágrannaþjóðir standa sig og hins vegar hver staðan var fyrir kreppu. Þjóð með háar þjóðartekjur á mann hefur borð fyrir báru sem þjóð með lágar þjóðartekjur hefur ekki. Þjóðartekjur á mann á Íslandi voru 40,400 dollarar árið 2007. Meðaltalið fyrir Evrópusambandsþjóðir var 32,700 dollarar, um fimmtungi lægra en hér á landi.

Tökum Bretland sem dæmi. Þjóðartekjur á mann þar í landi voru 35, 000 dollarar. Gjaldmiðill Breta hefur fallið verulega undanfarið. Á hálfu öðru ári hefur pundið fallið um 25 prósent gagnvart dollar, 30 prósent á móti evru og heil 45 prósent andspænis japönsku yeni. Hressileg lækkun pundsins hefur hvorki leitt til upphlaups stjórnmálamanna né í almennri umræðu. Bretar eru giska kátir með pundið sitt.

Atvinnuleysi er sex prósent og fer hækkandi í Bretlandi. Handan við sundið gera Írar ráð fyrir 12 prósent atvinnuleysi.

Fyrir tveim árum kostaði breskt pund 142 íslenskar krónur. Í dag kostar pundið 181 krónu. Munurinn er liðlega 27 prósent. Evran kostaði fyrir tveim árum 95 krónur en í dag 171 krónu og er það 80 prósent munur. Dollarinn hefur hækkað um 70 prósent á tveim árum.

Þróun gjaldmiðla er háð mörgum þáttum og engin leið er að spá fyrir um hana. Roger Bootledálkahöfundur á Daily Telegraph vísar í rannsókn á vegum Englandsbanka sem sagði að engin vísindi gætu sagt til um með neinni vissu hvernig gjaldmiðlar þróuðust.

Íslenska krónan tekur knappari dýfur en flestir aðrir gjaldmiðlar. En það er ekki vegna þess að krónan sem mynt sé illa af guði gerð. Krónan er gjaldmiðill í efnahagskerfi sem fer í gegnum sveiflur. Sumir vilja kenna krónunni um sveiflurnar en það er ekki trúverðugur málflutningur að láta að því liggja að annar gjaldmiðill myndi gera íslenskt efnahagslíf stöðugt. Skörin færist upp á bekkinn þegar talsmenn kauphallarfyrirtækja gera atlögu að krónunni. Eða er íslenskur hlutabréfamarkaður ekki dálítið sveiflukenndur?

Örvæntingin sem greip marga í kjölfar bankahrunsins líður hjá. Krónan nær sér á strik og efnahagslífið sömuleiðis. Evrópusinnar og hælbítar krónunnar munu standa berstrípaðir, rúnir trausti og tiltrú sem maklegt er.