Ráðherrann, Evrópa og einkamál

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins gaf Evrópusambandsaðild og upptöku evru undir fótinn í lóðbeinu framhaldi af hruni bankanna. Eins og við var að búast varð nokkur fjölmiðlaumræða í kjölfarið. Nokkrum dögum síðar kom í ljós að eiginmaður menntamálaráðherra, sem var í stjórnendahópi Kaupþings, hafði tapað stórfé þegar bankinn var þjóðnýttur. Í framhaldi er upplýst að aflétting persónulegra ábyrgða stjórnenda bankans kunni að varða við lög.

Menntamálaráðherra er varaformaður í stærsta stjórnmálaflokki landsins sem jafnframt hefur verið kjölfestan í stjórnkerfinu um áratugaskeið. Sjálfstæðisflokkurinn mótaði sér varkára og íhaldssama stefnu gagnvart Evrópusambandinu. Grundvöllur stefnu Sjálfstæðisflokksins er að hagsmunir gömlu iðnríkjanna í Evrópu, sem mynda kjarnann í sambandinu, séu aðrir en hagsmunir Íslands.

Þjóðin hefur verið sammála stefnu Sjálfstæðisflokksins í Evrópuumræðunni. Enginn stjórnmálaflokkur hefur gengið til kosninga með aðild á dagskrá. Samfylkingin dró tilbaka áherslur sínar í Evrópuumræðunni fyrir síðustu kosningar. Samfylkingin notar hins vegar Evrópumál til að berja á samstarfsflokknum og skapa sér sérstöðu í umræðunni.

Íslenskir útrásarvíkingar töluðu ekki um evru og Evrópusambandsaðild fyrr en halla tók undan fæti og einboðið að efnahagslegt örendi þjóðarinnar væri þrotið vegna útþenslunnar. Útrásaraðallinn var eins og langt leiddur fíkill. Hann þurfti sterkari efni, evru í stað krónu.

Hvorki evra né Evrópusambandsaðild bjarga okkur úr efnahagslegum ógöngum. Yfirstandandi þrengingar munu ganga yfir á fáum árum. Evrópusambandsaðild er aftur á móti ákvörðun um framtíð Íslands til næstu áratuga. Slík ákvörðun verður ekki rædd af yfirvegun í núverandi ástandi.

Það er ábyrgðarhluti af varaformanni Sjálfstæðisflokksins að gefa Evrópusambandsaðild undir fótinn við þær kringumstæður sem nú ríkja. Stjórnmálamenn verða að aðgreina einkamál sín frá opinberum málum.

Viðskipti, réttlæti og traust

Viðskiptalegt sakavottorð er lykilhugtak umræðunnar um hvernig þjóðin vinnur sig úr þeim vandræðum sem kennd eru við útrásina og bankagjaldþrotið. Bankarnir, sem núna eru í eigu þjóðarinnar, eiga ekki að veita lánafyrirgreiðslu til þeirra sem hafa óhreint sakavottorð í viðskiptum.

Tvær ástæður eru fyrir kröfunni um vottorðið. Í fyrsta lagi verður að koma til móts við réttláta reiði almennings í garð þeirra auðmanna sem komu þjóðinni á vonarvöl.

Í öðru lagi þurfum við að sýna að við getum tekið á vandanum sem skapast hefur og að við höfum lært okkar lexíu. Það er forsenda þess að Íslendingar geti endurvakið traust alþjóðasamfélagsins.