Enron-bókhald, leyfilegt eða ekki

Héraðsdómur tekur núna, að þinghaldi í Baugsmáli loknu, afstöðu til þess hvort Enron-bókhald sé leyfilegt á Íslandi, hvort mismuna megi hluthöfum í almanningshlutafélögum með sjálfsafgreiðslu stærstu hluthafa á lánum sér til handa og hvort forstjórum leyfist að nota sjóði almenningshlutafélaga til að fjármagna einkaneyslu.

Í hnotskurn er þetta spurning hvort landsmenn séu jafnir fyrir lögum eða hvort stóreignamenn séu á undanþágu.

Kostnaður vegna sérfræðiþjónustu 55 milljónir

Lán, viðskipti og þjófnaður í Baugsmálinu

Málsvörn Baugsmanna fyrir héraðasdómi fól í sér nýstárlega skilgreiningu á jafn hversdagslegu fyrirbrigði og láni. Gestur Jónsson, aðalverjandi Jóns Ásgeirs Jóhannessonar vill gera lán í viðskiptum að einhverju allt öðru en venjulegu láni. Lán í viðskiptum væri í raun ekki lán, ekki einu sinni viðskiptalán heldur bara viðskipti. Til að brúa bilið milli heilbrigðrar skynsemi og Baugsheima talar lögmaðurinn um lán í lagalegum skilningi, og er það lexía í fabúleringu.

Í endursögn af málflutningi Gests hljómar röksemdafærslan svona

Þá sagði Gestur að gera yrði skýran greinarmun á kröfum, sem stofnist til í viðskiptum og eiginlegum lánum. Gestur sagði að lán í skilgreiningu laganna væri það þegar fjármunir væru afhendir án nokkurra annarra skilyrða en að þeir verði endurgreiddir. Um leið og önnur skilyrði fylgdu, svo sem um að viðtakandi eigi að nota féð í tilteknum tilgangi, t.d. til að kaupa nýtt hlutafé, væri þetta orðið þáttur í viðskiptum og skilgreiningin félli úr gildi. Þetta ætti við um þau viðskipti, sem ákært væri fyrir í þessu máli.
„Ef það eru hagsmunir Baugs sem eru hafðir í huga þegar lánið er veitt er það klárlega ekki lán. Sama á við þegar lánsmóttakandinn hefur ekki frjálsar hendur um ráðstöfun fjárins," sagði Gestur og bætti við að þrengri skilgreining á venjulegum viðskiptalánum ætti ekki við.

Ef röksemdafærslan er mátuð við daglega reynslu fólks koma undarlegir hlutir í ljós. Maður sem tekur húsnæðislán í banka og kvittar upp á að hafa launareikninginn hjá bankanum er í raun ekki að taka lán, hann er að stunda viðskipti. Taki hann lánsfé án sérstakra skilyrða heitir gjörðin ekki lengur viðskipti heldur lán. Annar maður sem tekur bílalán með skilyrðum um að bifreiðin sé kaskótryggð er ekki að taka lán, samkvæmt skilgreiningu Gests, heldur er hann í viðskiptum. Ef sami maður kýs að borga bílinn sinn með yfirdráttarláni er hann aftur á móti ekki lengur þáttakandi í viðskiptum, heldur að taka lán.

Skilgreining Gests er sniðin fyrir fingralanga kaupsýslumenn sem taka aldrei lán, þeir stunda bara viðskipti. Þegar grannt er skoðað er röksemdafærsla verjanda forstjóra Baugs þessi:

Þjófnaður er viðskipti - í lagalegum skilningi.