Heilagt stríð múslíma; sjálfsvörn eða kjarninn sjálfur?

Þegar nítján múslímar drápu sjálfa sig og þúsundir annarra 11. september 2001 var árásin á New York og Pentagon réttlætt með heilögu stríði múslíma gegn Vesturlöndum og Bandaríkjunum sérstaklega. Hugtakið heilagt stríð, jihad, og merking þess í trú múslíma er mörgum hugleikin eftir atburðinn.

Í grófum dráttum skiptast sjónarmiðin í tvö horn. Annars vegar að heilagt stríð sé afbrigði í trúarkerfi múslíma og komi aðeins til álita í nauðvörn. Múslímatrú sé friðsöm og leggi ekki blessun sína yfir blóðsúthellingar saklausra. Hins vegar eru þeir sem telja trúarbrögðin af Arabíuskaganum vera í kjarna sínum ofbeldishneigð. Heilagt stríð sé birtingarmynd hneigðarinnar.

Umræðan um heilagt stríð er jafngömul sjálfri trúnni sem óx og dafnaði í kjölfar hernaðarsigra fylgismanna spámannsins. Í yfirlýsinga Osama Bin Laden frá árinu 1998 er vísun í múslímskan fræðimann frá þrettándu öld.

Í nýjustu útgáfu New York Review of Books, ræðir Malise Ruthven um múslímatrú, heilagt stríð og nútímann. Til grundvallar leggur Ruthven þrjár bækur (John Kelsay: Arguing the Just War in Islam; Hans Küng: Islam. Past, Present and Future og Michael Bonner: Jihad in Islamic History).

Ruthven segir þá Küng og Bonner komast að sömu niðurstöðunni: Heilagt stríð er ekki afbrigði í múslímatrú sem aðeins sé beitt í sjálfsvörn. Í sögu trúarbragðanna og iðkun þeirra er hugmyndin um stríð gegn vantrúuðum veigamikill þáttur. Umræðan í samfélagi múslíma sé ekki um það hvort heilagt stríð falli innan ramma trúarinnar heldur hvenær og hvernig beita skuli þessu vopni.

Ruthven dregur upp þá mynd af múslímatrú að hún sé kviksett í fyrnsku og geti ekki átt samleið með veraldlegum stofnunum í lýðræðisþjóðfélagi. Endurnýjun sem kaþólska kirkjan, mótmælendatrú og gyðingdómur fóru í gegnum síðustu fimm hundruð árin eða svo hefur ekki snert múslíma. Þeir eru enn fangar bókstafstrúar með heimssýn sem leyfir ekki fjölræði.

Sjálf umræðan um múslímatrú er dauðans hættuleg, samanber hótanir sem vofa yfir þeim rithöfundum og gagnrýnendum er voga sér óhefðbundna nálgun á spámanninum og orðum hans.