ESB-Evrópa betlar Trump um meira stríð

ESB-Evrópa og Bretland vilja halda áfram stríðinu í Úkraínu. Leiðtogar Evrópu mega ekki til þess hugsa að friður verði á milli Úkraínu og Rússlands. Evrópuleiðtogar hyggjast fylkja liði með Selenskí Úkraínuforseta á fund með Trump og biðja um meira stríð.

Í upphafi átaka við Rússland, sem má tímasetja við Búkarestfund leiðtoga Nató árið 2008 (já, þú last rétt, fyrir 17 árum) var hugmyndin að nota Úkraínu til að knésetja Rússland. Markmiðið var að Rússland yrði forðabúr ESB-Evrópu, skaffaði olíu og gas og aðra hrávöru. Fyrir miðja síðustu öld töluðu Þjóðverjar um lebensraum, lífsrými, í austri. Að breyttu breytanda keyrði ESB-Evrópa sömu stefnu og austurríski liðþjálfinn með frímerkjaskeggið. Helsti munurinn er sá að þýska hernum blæddi út á austurvígstöðvunum; nú eru það Úkraínumenn einir sem færa mannfórnir fyrir vestrænt hagrými í austri.

Þangað til Trump kom til skjalanna hafði ESB-Evrópa stuðning Bandaríkjanna í Úkraínu-verkefninu. Viðskiptin voru þau að vestrið útvegaði fjármagn og vopn en Úkraína mannskap. Vestrið bjóst við snöggum sigri, að Rússar myndu annað tveggja gefast upp eða bylting yrði gerð líkt og í fyrra stríði.

Alaskafundur Trump og Pútín á föstudag var myndbirting á umpólun Washington gagnvart ESB-Evrópu almennt og Úkraínustríðinu sérstaklega. Bandaríkin vilja eðlileg samskipti við Rússland. Forsenda er að Úkraínustríðinu linni. ESB-Evrópa vill aftur fresta fram í rauðan dauðann afleiðingum af misheppnuðum austurvíkingi. Tilhugsunin um sterkt Rússland fær Brussel til að skjálfa á beinunum. Til að bæta gráu ofan á svart bendir flest til að Bandaríkin hverfi frá meginlandi Evrópu með herlið sitt. Nató-samstarfið er í uppnámi en þar borga Bandaríkin brúsann og standa undir mesta varnarviðbúnaðinum.

Verði samskiptin við Rússland vinsamlegri er enn minni ástæða fyrir Bandaríkin að ábyrgjast ytri landamæri ESB-Evrópu. Það veldur hryllingi á meginlandinu sem býr enn að minningunni um seinna þrjátíu ára stríðið 1914-1945. Í sögubókum er tímabilinu skipt í fyrra og seinna stríð. Í báðum tilvikum komu Bandaríkjamenn Evrópu til bjargar, stöðvuðu blóðbaðið - með dyggu stuðningi Rauða hersins í seinna stríði.

Trump á það til að vera sammála síðasta ræðumanni. Ef Selenskí og leiðtogum Bretlands og ESB-Evrópu tekst vel upp er ekki að vita nema friðarferlið taki að hökta og skrölta.

Það yrði skammgóður vermir. Rússar hafa yfirhöndina á vígvellinum. Tíminn vinnur með þeim, ekki Úkraínu og ESB-Evrópu. Vestrænir fjölmiðlar hlynntir Úkraínu vekja athygli á þverrandi baráttuþreki úkraínska hersins, að ekki sé talað um skort á mannskap. Eftir því sem Rússar leggja undir sig meira úkraínskt land versnar samningurinn sem Selenskí og ESB-félögum býðst.

Eftir Alaskafund Trump og Pútin er búið að blása af vopnahlé sem undanfara friðarsamninga. Á diplómatísku þýðir það að endanlegur friðarsamningur þarf að liggja fyrir áður en vopnin þagna. Valið stendur á milli friðarsamnings núna eða uppgjafar síðar. Hvort heldur sem verður munu stríðslok í Úkraínustríðinu valda straumhvörfum í Evrópu. Líkt og uppgjöf Þjóðverja vorið 1945. 

Meginkröfur Rússa eru að Úkraína verði hlutlaust ríki utan hernaðarbandalaga með takmarkaðan herstyrk og að austurhéruð landsins verði hluti af Rússlandi ásamt Krímskaga. Hingað til hefur ekki verið tekið í mál að svo mikið sem nálgast sjónarið Rússa. Á fundi Trump og Pútín á föstudag voru útfærslur ræddar en þær ekki gerðar heyrinkunnar. Í dag, er Selenskí og evrópskir leiðtogar hitta Trump, spyrst út hvaða drög að samkomulagi Trump og Pútín urðu ásáttir um.

Herská ESB-Evrópa stendur andspænis friðarboðskap Trump. Sjaldan eða aldrei í valdapólitík á alþjóðavísu er stærri gjá staðfest á milli pólitísks vilja og vanmáttar. ESB-Evrópa vill stríð í álfunni en krefur Bandaríkin um herstyrk í hildarleikinn.

Leiðtogar Evrópu sitja fund Selenskís og Trumps

Háskóli Íslands fyrir hunda, ketti og páfagauka

Ég ,,vil að Háskóli Íslands verði fyrir öll" segir Silja Bára rektor. Á íslensku segir maður ,,öll dýrin" en við tölum um ,,alla menn." Málnotkun rektors felur í sér að Háskóli Íslands sé dýraskóli.

Öll dýrin í skóginum fá skráningu í menntastofnun sem sett var á fót fyrir rúmri öld og nefnd þjóðarskóli Íslendinga. Ekki hvarflaði að nokkrum manni að búfé ætti í framtíðinni aðgang að æðsta menntasetri landsins. Málleysingjar eiga vitanlega sín réttindi á guðs grænni jörð - en nýmæli er akademísk menntun handa kvikfé. 

Ekki eru tveir mánuðir síðan Silja Bára fékk innsetningu í embætti rektors. Á stuttum tíma hefur Silju Báru tekist að myrða menntun og skepnuvæða háskólann. Margur fengi sparkið fyrir minni yfirsjónir.

Hvað er á milli eyrna þeirra er studdu Silju Báru til rektors? Höfðu ferfætlingar og fiðurfé atkvæðisrétt í rektorskjöri?

Trump og Pútín ráða örlögum Evrópu

Úkraínustríðið var leyst á Alaskafundi Pútín og Trump. Forsetarnir ákváðu að láta ekkert uppi um niðurstöðuna. Úkraínustríðið skiptir sköpum um framtíð Evrópu. En leiðtogar Evrópu þurfa að giska á niðurstöðuna. 

Alaskafundur Trump og Pútín tekur af allan vafa um stöðu Evrópu í alþjóðastjórnmálum. Hvorki fulltrúum Evrópusambandsins né Úkraínu var boðið að sitja fundinn. ESB-Evrópa er upp á náð og miskunn Bandaríkjanna og Rússlands. Það er meginniðurstaða fundar Trump og Pútín.

Fjarvera ESB og Úkraínu á Alaskafundinum opinberar hve veik og áhrifalaus Evrópa í raun er, skrifar Jacques Schuster ritstjóri Die Welt. Hann telur einsýnt að eftir þvingaðan og niðurlægjandi frið, kallaður Karþagó-friður á þýsku, verði Úkraína ósjálfbært ruslríki. Engu að síður segir ritstjórinn að ríkjanefnan sem eftir stendur er til framtíðar útvörður ESB-Evrópu gegn Rússlandi. Tillaga Schuster er að Úkraínu verði boðin hraðferð inn í ESB annars vegar og hins vegar að ESB-ríkin margfaldi herstyrk sinn á næstu árum til að fæla Rússa frá frekari landvinningum í vestri. 

Ritstjóri Die Welt, sem er ábyrg þýsk útgáfa, lætur sér ekki detta í hug að friðmælast við Rússa og finna lausn á ágreiningsmálum. Í erfðamengi ESB-sinna er krafa um óvin, eða óvinaímynd, sem þéttir raðirnar. Schuster ritstjóri endurómar ráðandi viðhorf í Brussel, að Rússar stefni á yfirráð yfir allri Evrópu. Dálítið kjánalegt sé tekið mið af íbúafjöldanum einum saman. Rússar telja um 140 milljónir en ESB-Evrópa um 500 milljónir.

Trump og Pútín ætla sér ekki þá dul að ráðskast með ESB-Evrópu. Þeirra hugur beinist að tvennu. Í fyrsta lagi að ljúka Úkraínustríðinu. Í öðru lagi að koma samskiptum Bandaríkjanna og Rússlands í sæmilegt horf. Gangi það fram, að samskipt stórveldanna tveggja taki stakkaskiptum til hins betra leiðir það sjálfkrafa til gengislækkunar Evrópu. Fyrirsögn í Telegraph segir að breskir hermenn séu tilbúnir innan viku í friðargæslu semjist um vopnahlé. En það eru Trump og Pútin sem gefa heimildina og harla ólíklegt að sá rússneski samþykki Nató-hermenn sem friðargæsluliða í Úkraínu. Forsetarnir tveir ákveða, Evrópa hlýðir eins og barinn rakki.

Fyrir Pútin er Alaskafundurinn einn og sér risasigur. Ekki er nema rúmur áratugur síðan að áhrifamikill bandarískur öldungadeildarþingmaður, John McCain, sagði Rússland stóra bensínstöð í líki þjóðríkis og spáði falli Rússlands innan tíðar. Orðin féllu við vatnaskilin er Rússar tóku Krímskaga er vestrið beitti sér fyrir stjórnarbyltingu í Kænugarði. Nú ræður örlögum Evrópu verkstjóri á plani bensínstöðvar í félagi við fyrrum fasteignasala í New York. Á ýmsu gengur í veraldarvolkinu. 

ESB-Evrópa elur með sér þá von að Alaskafundurinn fari út um þúfur, leiðtogarnir tveir hverfi til síns heima að brugga hvor öðrum launráð. Trump komi aftur í opinn evrópskan faðm og heljarslóðaorustan á gresjum Garðaríkis standi enn um stund. Það segir nokkra sögu um menningarlegt og pólitískt ástand Evrópusambandsins að stríð slavneskra bræðraþjóða sé helsta bjargráð gömlu nýlenduveldanna. Inn í ESB-svartholið vilja viðreisnar- og samfylkingarmenn troða Íslandi. Svei þeim. 

 

Tala um mikinn árangur á fundinum

Þorgerður Katrín og vinslitin við Bandaríkin

Þorgerður Katrín utanríkisráðherra gengur erinda Evrópusambandsins á Norður-Atlantshafi. Bandaríkjamönnum mislíkar og setja Ísland undir hatt varhugaverðra þjóða sem þarf að hafa gætur á. Þorgerður Katrín gengur í berhögg við bandaríska öryggis- og varnarhagsmuni á mikilvægu hafsvæði sem kallast GIUK-hliðið. Hástafirnir vísa í Grænland, Ísland og Bretland.

Í viðtengdri frétt kemur fram að Ísland fær ískalda þögn frá Washington í viðleitni til að semja um tollamál. Í milliríkjasamskiptum er það skýrt merki um vanþóknun. 

Evrópusambandið er í leiftursókn á Norður-Atlantshafi og ætlar sér Grænland, Ísland og Noreg inn í sambandið. Ísland er auðveldasta bráðin enda Viðreisn og Þorgerður Katrín smurðir Brusselagentar og Kristrún forsætis grænjaxl er lætur glepjast.

Þorgerður Katrín vílar ekki fyrir sér að fórna samskiptum við Bandaríkjunum, þar á meðal varnarsamningunum frá 1951, til að þóknast Evrópusambandinu.

Engin umræða er um yfirvofandi vinslit Íslands og Bandaríkjanna vegna ESB-stefnu ríkisstjórnarinnar. Vandræðin geta skollið á af fullum þunga næstu vikurnar þegar samstarf Íslands við Evrópusambandið um öryggis- og varnarmál verður keyrt í gegn. Upplýsingarnar liggja fyrir, menn fljóta sofandi að feigðarósi. Þegar Úrsúla von der Leyen forseti framkvæmdastjórnar ESB heimsótti Ísland fyrir mánuði, í boði Þorgerðar Katrínar og Kristrúnar, sagði hún skýrt og ákveðið hvað stæði til. Í texta á heimasíðu ESB, sem unninn er af sendinefnd ESB á Íslandi, er haft eftir von der Leyen:

Ísland fer með lykilhlutverk í viðbúnaði Nató á norðurslóðum og Norður-Atlantshafi. Ísland er sterkur og áreiðanlegur bandamaður. [...] Ég er ánægð með að viðræður eru hafnar um aðild Ísland að öryggis- og varnarsamvinnu ESB. Ég er viss um að viðræðum verði lokið innan fárra vikna eða mánaða. Þær munu skila Íslandi inn í öryggis- og varnarsamstarf Evrópusambandsins. (feitletrun pv)

Takið eftir hvernig von der Leyen byrjar að tala um Nató en fer síðan yfir í öryggis- og varnarsamvinnu ESB. Þetta er ekki sami hluturinn. Bandaríkin eru í Nató en taka ekki þátt í öryggis- og varnarsamstarfi ESB, sem er hreint ESB-verkefni. Ástæðan fyrir öryggis- og varnarsamstarfi ESB er sá ótti að Bandaríkin yfirgefi Nató. Bandaríkin hafa stórlega dregið úr viðbúnaði sínum í Evrópu á síðustu árum.

Í stað þess að ytri öryggis- og varnarlína bandaríska meginlandsins liggi í Evrópu, líkt og í kalda stríðinu, mun hún liggja um GIUK-hliðið á Norður-Atlantshafi, Grænland-Ísland-Bretland, með snertiflöt við Noreg/Svalbarða.

Stöðutaka Evrópusambandsins á Norður-Atlantshafi mun fyrr heldur en seinna leiða til árekstra við Bandaríkin. Ísland verður þar leiksoppur stórveldahagsmuna. Norðurslóðastefna Evrópusambandsins var birt í sumar af hugveitunni Heinrich Böll Stiftung undir heitinu Stækkun ESB í norður í sjónmáli? Frumkvæði á óvissutímum. Tilfallandi fjallaði um skýrsluna, sem kom í framhaldi af stefnuræðu von der Leyen, og skrifaði:

Ísland er talið lykilríki til að fá Grænland og Noreg inn í sambandið. Vísað er til þess að sitjandi ríkisstjórn Íslands sé áhugasöm um ESB-aðild. Lagt er til að ESB geri Íslandi tilboð í sjávarútvegsmálum ,,sem ekki er hægt að hafna." Orðalagið er beint upp úr mafíubókmenntum - þýðir að dauðasök sé að neita tilboði guðföðurins. ESB hefur ýmsar leiðir til að herja á íslenska hagsmuni, ekki síst í gegnum EES-samninginn.

Heimsókn von der Leyen til Íslands í síðustu viku sýnir að Evrópusambandinu er dauðans alvara að hrinda í framkvæmd áætluninni um innlimun tveggja örþjóða, Grænlendinga og Íslendinga. Í framhaldi er á matseðlinum smáríkið Noregur. Þar með kemst ESB til áhrifa á Norður-Atlantshafi, verður þar stórveldi.

Fyrr heldur en seinna vakna Bandaríkjamenn upp við vondan draum. Evrópusambandið hyggst með leiftursókn sölsa undir sig Grænlandi og Íslandi - sem er óaðskiljanleg tvenna í varnar- og öryggismálum á Norður-Atlantshafi. Washington mun ekki líta það vinsamlegum augum að Ísland veiti Evrópusambandinu brautargengi inn á bandarískt öryggis- og varnarsvæði.

Í sumar hefur sama og engin umræða farið fram um hvert stefnir með stórháskalega utanríkispólitík Þorgerðar Katrínar og Kristrúnar. Menn ættu að ná áttum með hraði. Það stefnir í pólitíska vargöld á tvennum vígstöðum, innanlands og í samskiptum við erlend stórveldi. Átökin um Nató og varnarliðið rétt eftir lýðveldisstofnun voru sama marki brennd, klofin þjóð og utanríkispólitík í uppnámi. Lengra aftur í sögunni liggur öld Sturlunga. Vítin eru til að varast.

 

Bandaríkin forgangsraða öðrum ríkjum en Íslandi

Silja Bára styður menntamorð

Ísaelskur gestafyrirlesari í Háskóla Íslands varð fyrir aðkasti og öskrum svo að hætta varð fyrirlestri í miðjum klíðum. Hamas-vinir vestur á Melum kalla þöggunina ,,sniðgöngusigur." Silja Bára rektor HÍ lætur gott heita enda sjálf afsprengi öskrandi vinstritjáningar.

Silja Bára hefur velþóknun á ofbeldi er þaggar skoðanir sem henni eru ekki að skapi. Rektur þykist hlynntur tjáningarfrelsi en það er yfirvarp. Í setningarræðu sinni sem rektor HÍ sagði Silja Bára:

 Meðvituð eyðilegging menntainnviða verður ekki kölluð annað en „menntamorð“. Það er alvarlegt og þarf að fordæma. En önnur og lævísari birtingarmynd þess er hugmyndafræðilegt ofbeldi sem felst í því að brjóta niður tjáningarfrelsi og akademískt frelsi með því að refsa og ógna fræðafólki um allan heim. Það þarf hins vegar ekki alltaf að beita ofbeldi heldur er fræðasamfélaginu gert ljóst að betra sé að þegja en að stíga fram. Það er á ábyrgð okkar allra að verja akademískt frelsi.

Í Dýrabæ Örwells eru sum dýrin jafnari en önnur. Í hugarheimi Silju Báru er öskrandi vinstritjáning rétthærri en háttvís orðræða. Menntamorð, samkvæmt skilgreiningunni sem rektor notað sjálfur við innsetningu í embætti.

Silju Báru er hjartanlega sama um tjáningarfrelsið. Hún og háskólamenn henni líkir eru aðgerðasinnar sem rökræða ekki heldur öskra. Málstaðurinn er ýmist manngert veður, kynjarugl eða að Hamas séu mannvinir en ekki fjöldamorðingjar. Imbafræði stunduð af þorpsfíflum í bergmálshelli.

Akademískt frelsi til að öskra á fyrirlesara er einskins virði. Háskólar aðgerðasinna eru einskins virði. Fyrrum voru háskólar miðstöðvar þekkingar og frjálsrar orðræðu. Nú sitjum við uppi með heimska dygðaflaggara á ríkislaunum í þægilegri innivinnu.

 

Þögn rektors áhyggjuefni

Skólar kenna bágindi

Grunn- og leikskólar stjórnast af meðvirkni með bágindum. Slagorðið ,,B er best" endurspeglar skólastefnu þrotafólks. Undir fölskum formerkjum fjölbreytileika er náttúrulegur breytileiki barna afnuminn, öllum skal þröngvað undir bókstafinn B. Enginn fær A og fáir C. Nær allir með B - fyrir bágindi.

Ástæðurnar fyrir meðvirkni með bágindum eru margvíslegar og ekki við kennara eina að sakast, þótt þeir og samtök þeirra beri drjúga ábyrgð. Sú hugsun varð ráðandi á síðasta fjórðungi liðinnar aldar að allir ættu að fara í framhaldsnám. Á þessari öld er sannfæringin að allir eigi að ljúka háskólanámi, jafnvel þeir ólæsu. Menntastefna fyrir alla verður á endanum menntastefna fyrir enga - nema bágindin.

Upp úr aldamótum verður vellíðan nemenda forgangsmál í skólastarfi. Barn sem ekki býr við sæmilegt atlæti heima hjá sér er ekki líklegt að þrífast í skóla. Vandinn sem fylgir að heiman verður ekki lagfærður nema að takmörkuðu leyti í skólanum. Vinstrimenn halda annað en það er rangt. Skólinn getur aldrei borið ábyrgð á misheppnuðum foreldrum. Illu heilli eru vinstrimenn nær allsráðandi í skólastarfi.

Kvenvæðing kennarastéttarinnar er ein skýringin. Um og yfir 90 prósent kennara í leik- og grunnskólum eru konur. Mæðrahyggja er góðra gjalda verð en aðeins í bland við feðragildi. Eins og nærri má geta er engin umræða um stórkostlegan kynjahalla skólanna.

Skólastarf í ógöngum verður ekki leiðrétt nema ástæðurnar séu greindar. Af sjálfu leiðir að þegar margvíslegar orsakir liggja að baki er ekki heiglum hent að ráða bót á. Engin allsherjarredding er í boði. Ásamt greiningu á vandanum verður að hafa einhverja hugmynd um að hverju skal stefnt.

Ágætis byrjun á endurreisn skólastarfs er að spyrja um tilganginn með leik- og grunnskólum og forgangsraða. Leikskólar eru til að annast börn frá því þau eru ómálga og verða stautfær. Leikir, föndur, ærsl og umhyggjusamur agi stuðla að alhliða þroska. Í grunnskólum hlýtur forgangurinn að vera lestur og reikningur og námsgreinar er stuðla að skilningi á náttúru og mannlífi. Ekkert flókið og margreynt fyrirkomulag við kennslu barna.

Meðvirkni með bágindum birtist hvað skýrast í afneitun á grunnstaðreyndum mannlífsins. Lífsskoðunarfélagið Samtökin 78 fær aðgang að skólum með þá bágindasérvisku að sum börn séu fædd í röngum líkama. Fávísi er milt orð um kenninguna. Sami félagsskapur boðar að kynin séu ekki tvö heldur óteljandi. Kynjaruglið í leik- og grunnskólum þarf að afskaffa með hraði. Sértrúarsöfnuðir fullorðinna eiga ekkert erindi í skólastarf barna og ungmenna.     

Í skólastarfi þarf menntun að koma í stað meðvirkni með bágindum. Einfalt.

 

 

 

 

 

Reiknar í laumi einkunnir eftir gamla kerfinu

Rússneskt neitunarvald í Nató

Úkraínuher tapar tíu til tuttugu ferkílómetrum lands á hverju degi og hefur gert um hríð. Þótt Úkraína sé nær tvöfalt stærri en Þýskaland fer að muna um landið sem Rússar hafa lagt undir sig. Ef ekki tekst að semja frið í þessari atrennu er hætt við að landtaka Rússa mælist í mörgum tugum ferkílómetra á degi hverjum.

Landflæmi er ekki ástæða stríðsins. Aðild Úkraínu að Nató ógnaði öryggi rússneska ríkisins, sögðu Pútín og félagar. Vesturlönd hugðust, með Úkraínu sem verkfæri, setja Rússlandi afarkosti. Með Nató-ríki á öllum vesturlandamærum Rússlands yrði fyrrum stórveldið í heljargreipum Washington og Brussel. Vestrið taldi Kremlarbændur ekki leggja í bein átök og keyrðu áfram Úkraínu-áætlunina þrátt fyrir áköf andmæli Rússa, sem vildu Úkraínu hlutlaust ríki utan hernaðarbandalaga.

Á leiðtogafundi Nató í Búkarest árið 2008, fyrir 17 árum, var tilkynnt að Georgíu og Úkraínu yrði brátt boðin aðild að hernaðarbandalaginu. Í framhaldi varð eitt smástríð, í Georgíu, og annað langvinnt í Úkraínu. Innrás Rússa í febrúar 2022 er afleiðing af misheppnaðri pólitík. Litið um öxl er erfitt að sjá vitið í bægslagangi vesturveldanna. 

Opinbert markmið Rússa með stríðinu er ekki að leggja undir sig land, þótt það geti sjálfsagt verið undirliggjandi tilgangur. Meginmarkmið Rússa er að tryggja að Úkraína verði aldrei Nató-ríki. Þar stendur hnífurinn í kúnni.

Aldrei í sögu Nató hefur þjóðríki utan bandalagsins haft neitunarvald um hvaða ríki skuli fá aðild. Verði Rússum í reynd veitt neitunarvald er Nató ekki sama bandalagið og það áður var. Veikt Nató þjónar verr hagsmunum aðildarþjóða. Ísland verður háðara varnarsamningnum við Bandaríkin frá 1951. Evrópusambandið er ekki í færum veita hervernd á meginlandinu og enn síður á Norður-Atlantshafi.

Úkraínu-áætlun vestursins gekk út á að Nató-aðild héldist í hendur við inngöngu Úkraínu í Evrópusambandið. Trauðla verður Úkraína í bráð ESB-ríki en verður engu að síður pólitískt, siðferðilega og efnahagslega á ábyrgð ESB. Bandaríkin munu ekki axla ábyrgðina, líta á Úkraínu sem evrópskt vandamál.

Friður núna er besti kosturinn. Haldi stríðið áfram stækkar landsvæðið sem Rússar leggja undir sig. Vesturveldin töpuðu óþurftarstríðinu í Úkraínu.

 

 

 

Útilokar ekki að eftirláta Rússum hernumin svæði

Vitvél til skoðanaskipta

Björn Bjarnason fyrrverandi ráðherra lét vitvél svara skoðanapistli ESB-sinna og birti með skýringum. Niðurstaða Björns:

Svo mörg voru þau orð vitvélarinnar sem svaraði mér á næstum lýtalausri íslensku, á stöku stað þurfti ég að færa textann í betra horf. Hvergi var hnikað við rökunum sem fram eru borin.

Þennan texta birti ég ekki aðeins vegna þess að ég er sammála honum heldur til að sýna svart á hvítu hvernig nota má vitvélar í rökræðum um gamalkunn ágreiningsmál. Þær verða ekki sakaðar um annað en að draga fram staðreyndir, séu þær spurðar.

Björn bað vitvélina, ChatGPT-5, að svara ESB-grein Ágústar Ólafs á gagnrýninn hátt. Líklega hefði Björn fengið önnur rök hefði hann óskað eftir texta frá vitvélinni er styddi málflutning Ágústar Ólafs. Að þessu leyti er vitvélin rökfærsla að gefnum forsendum. Svipað og málfærsla fyrir dómstól. Lögmenn taka að sér málflutning fyrir aðila að dómsmáli og flytja bestu útgáfu málavöxtu fyrir skjólstæðinginn.

Fyrirspurn til vitvélar sem hljóðaði svona: gefðu mér 3 góðar ástæður fyrir sölu áfengis í matvöruverslunum myndi gefa eina niðurstöðu. Fyrirspurnin: gefðu mér 3 góðar ástæður fyrir ríkiseinokun í áfengissölu gæfi aðra niðurstöðu.

Vitvélar byggja á gagnaleit og forsendum. Allar vitvélar, sem standa undir nafni, gefa sama svarið við spurningunni: hvenær var lýðveldi stofnað á Íslandi? Spurningar sem lúta kostum og göllum lýðveldis gefa svör í samhengi við forsendur í spurningunum. Staðreyndin, að lýðveldi var stofnað á Íslandi 17. júní 1944, býður upp á fjölmargar ályktanir og sjónarmið. Vitvél getur haft þær allar enda sjálf ekki með neina sannfæringu.

Eflaust er laukrétt hjá Birni að hægt sé að nýta vitvélar til að skrifa texta um þekkt álitamál og fá greinargóða ritsmíð á fljótvirkan hátt. Líklega munu menn í auknum mæli nýta sér gervigreindina til þess arna. Vitvélar sæju um skoðanaskipti á báða bóga, líkt og lögmenn í dómssal.

Tilfallandi hættir sér á hálan ís með pælingum um vitið í vitvélum, hefur ekki prófað að nota gervigreind til að skrifa texta. Sá grunur læðist að tilfallandi huga að vitvél án sannfæringar gefi eitt en taki annað.

 

Trump, Úkraína og endalok ESB-Evrópu

Trump og Pútín hittast í Alaska, sem einu sinni var rússnesk. Bandaríkin keyptu landið af Rússakeisara 1867. Land skiptir oftar um hendur í stríði en friði. Fundurinn í Alaska er um Úkraínustríðið. Tilgangurinn er að koma á friði.

Selenskí Úkraínuforseti fær ekki að koma á fundinn, eins og staðan er núna. Hvernig geta Pútín og Trump samið um frið í Úkraínu án aðildar Úkraínu? Stutta svarið er það sé ekki hægt. Úkraínumenn berjast á vígvellinum og taka við fyrirskipun frá Kænugarði, ekki Washington.

Lengra svarið er já, Trump hefur í hendi sér að ljúka stríðinu. Án vopnastuðnings Bandaríkjanna er Úkraínuher nánast bjargarlaus, úkraínska ríkið er varla gjaldfært án dollara að vestan. Trump og Pútín gætu komist að samkomulagi og Bandaríkjaforseti þvingað fram niðurstöðu í andstöðu við stjórnina í Kænugarði.

Óstaðfestar fréttir herma að Rússar fái að halda landsvæði sem þeir hafa lagt undir sig gangi fram áætlun Trump og Pútín.

Trump hefur svikið Úkraínu og gert heiminn hættulegri, skrifar Daníel Hannan í Telegraph og bætir við að vesturlönd munu súpa seyðið af svikum Trump næstu áratugi. Hannan túlkar ráðandi sjónarmið í Evrópu gagnvart Trump og hvernig hann höndlar Úkraínustríðið. Forveri Trump, Biden, var á bandi Evrópumanna.

Heimssýn Trump er stórveldahagsmunir. Hann sér Bandaríkin sem fremsta stórveldið, vitanlega, en síðan Kína og Rússland. Hannan nefnir tvö dæmi, ásælin Trump í Grænland og hugmyndina um að innlima Kanada í Bandaríkin, er lýsi ráðandi viðhorfum í Washington.

Til að Trump geti lagt línurnar í heimsmálum, með Kína og Rússlandi, þarf að klára Úkraínustríðið. Í þeim skilningi er Úkraínustríðið síðasta andvarp bandalagsins þvert á Atlantshaf, milli Bandaríkjanna og Vestur-Evrópu, sem varð til eftir seinna stríð. Á þeim tima fæðist fyrirbærið ESB-Evrópa, félagsskapur gamalla nýlenduvelda sem lifa á fornri frægð. Ljósmóðir fyrirbærisins er bandarískt hervald.

Trump lítur ekki á ESB-Evrópu sem stórveldi heldur héraðsríki vestast á Evrasíu-landflæminu. Austar í sama heimshluta eru stórveldin sem skipta máli, Rússland og Kína. 

Gangi það fram, sem nú er á teikniborðinu, að Trump og Pútín ákveði örlög Úkraínu þrátt fyrir andstöðu ESB-Evrópu yrði það staðfesting á orðnum hlut. ESB-Evrópa er aðeins áheyrnarfulltrúi þegar stórveldin setjast niður og ákveða skipan heimsins.

Skringilegt er að sumir vilji að Ísland hoppi upp í fangið á ESB-hornkerlingunni. Hagsmunir Íslands eru að eiga bein samskipti við ríki sem skipta máli á alþjóðavísu, einkum þeirra er gera sig gildandi á Norður-Atlantshafi. Bandaríkin eru þar stórveldið, Bretland hjáleigan en ESB-Evrópa hreppsómaginn. 

Evrópuleiðtogar hvetja til aukins „þrýstings“ á Rússland

Helgi á RÚV og Heimildin auglýsa byrlunarmálið

RSK-miðlar, sem eru RÚV, Stundin og Kjarninn bjuggu til tvö af stærri sakamálum síðustu ára, Namibíumálið annars vegar og hins vegar byrlunar- og símamálið. Í fyrra málinu voru blaðamenn ásakendur en í því seinna sakborningar.

Namibíumálið hófst nóvember 2019 með alræmdum Kveiksþætti Helga Seljan og Aðalsteins Kjartanssonar á RÚV. Leiddur var fram Jóhannes Stefánsson, kallaður uppljóstrari, sem sagði tröllasögur af mútugjöfum Samherja í Namibíu um miðjan annan áratug aldarinnar. Sakamálarannsókn hófst á Íslandi og Namibíu sem sex árum síðar hefur engu skilað.

Fyrir tæpu ári greindi tilfallandi frá stöðunni:

Jóhannes var rekinn frá fyrirtækinu 2016 vegna óreglu. Þremur árum síðar hóf hann samvinnu RSK-miðla um að ásaka Samherja, og í leiðinni sjálfan sig, um mútugjafir þar syðra til að fá veiðirétt i landhelgi Namibíu. Engar sannanir hefur uppljóstrarinn lagt fram, aðeins ásakanir.

RSK-miðlar með ríkisfjölmiðilinn í fararbroddi fela skipulega orðsporið sem fer af Jóhannesi sem ógæfumanni. Nýverið sagði namibískt dagblað að Jóhannes væri eiturlyfjafíkill og ómarktækur eftir því. Tölvupóstur sem Jóhannes skrifaði í október 2014 til vinar síns staðfestir að hann átti bæði í vandræðum með drykkju og efni í nös. Tölvupósturinn hefur ekki birst áður, jafnvel þó blaðamenn RÚV og Heimildarinnar hafi haft hann undir höndum. RSK-miðlar stinga undir stól upplýsingum sem falla ekki að myndinni sem þeir draga upp, að Jóhannes sé trúverðug heimild. Tölvupósturinn er svohljóðandi í heild:

08.10.2014 kl. 09:17, JS: Sælir, hvernig gengur. Búið að vera jákvætt hérna og ljóst að maður þarf að passa sig og vera edrú. Traustið er mikið hérna og menn vilja byggja enn frekari upp í Namibíu. Ingvar talaði við mig um málið í Cape Town og ég sagði honum að ég hafi tekið nokkrar stikkprufur en væri hættur. Væru bara töfftímar sem að maður væri að ganga í gegnum. Hann skildi það vel og ekkert mál.

Jóhannes þarf að passa sig að vera edrú en leyfði sér að taka ,,nokkrar stikkprufur". Slíkar prufur eru duft en ekki drykkur. Samt væri Jóhannes ,,hættur". Hann hætti vitanlega ekki og hélt áfram líferni sem fer ekki saman við heilbrigða dómgreind. DV sagði frá stjórnlausri kókaínneyslu og öðru miður fallegu í aðdraganda þess að Jóhannes keyrði sjálfan sig og Samherja í þrot í Namibíu.

Tilfallandi fékk upplýsingar frá lögmanni sem hlustaði á yfirheyrslu íslensku lögreglumannanna sem heimsóttu Jóhannes í London. Lögmaðurinn sagði Jóhannes í því ásigkomulagi að hann gat ekki farið rétt með eigin kennitölu. Lögreglumenn urðu að leiðrétta kennitöluna sem uppljóstrarinn margfrægi gaf upp, ekki einu sinni heldur tvisvar.

Byrlunar- og símamálið hófst tveim árum eftir Namibíumálið eða vorið 2021. Með vitneskju og e.t.v. í samráði við blaðamenn RSk-miðla var Páli skipstjóra Steingrímssyni byrlað, síma hans var stolið og tækið afritað á RÚV. Ein frétt, um ímyndaða skæruliðadeild Samherja, var samin á RÚV og send til birtingar á Stundina og Kjarnann. Fréttin birtist samtímis að morgni 21. maí 2021. Fyrir utan lögbrotin og siðleysið við öflun og vinnslu fréttarinnar lugu blaðamenn og fjölmiðlar þeirra blákalt að lesendum, sögðu að tveir fjölmiðlar, Stundin og Kjarninn, hefðu af sjálfsdáðum unnið frétt sem í reynd var samin á RÚV og stýrt þaðan. Það þurfti að fela glæpinn.

Á alla mælikvarða fréttamennsku er byrlunar- og símamálið stærri frétt en Namibíumálið. RSK-miðlar, sem nú mætti kalla RH-miðla, þar sem Stundin og Kjarninn sameinuðust undir heitinu Heimildin, vilja á hinn bóginn ekki neinar fréttir um byrlunar- og símamálið en eru áfram um að Namibíumálið sé til umræðu.

Í gær og fyrradag var samstarf á milli RÚV og Heimildarinnar að ýta úr vör endurtekinni fréttaumfjöllun um Namibíumálið. Í fyrradag flutti Helgi Seljan á RÚV tíu mínútna eintal um Namibíumálið, sem hann kallar auðvitað Samherjamálið, og stöðu þess í Namibíu. Enginn aðili frá Samherja er þar á ákærubekk. Jóhannes uppljóstrari Stefánsson hefur ekki mætt til Namibíu að gefa yfirvöldum þar skýrslu um athafnir sínar þegar hann stjórnaði dótturfélagi Samherja þar syðra um miðjan síðasta áratug. Dómsmálið í Namibíu er alfarið innanlandsmál.

Í eintali Helga er farið um víðan völl í dómsmálinu og lítt hirt um staðreyndir. Hann segir Namibíu álíka fjölmenna og Ísland - en Namibíumenn telja 3 milljónir manna. Þá hefur hann áhyggjur af sinaskeiðabólgu hraðritara við dómstóla í Afríkuríkinu. Helgi veður úr einu í annað og er ekki með neina frétt eða frásögn í höndunum. Tilgangurinn er sá einn að koma á framfæri að Namibíumálið, Samherjamálið í hugarheimi Helga, sé enn lifandi á suðurhveli jarðar.

Með eintalinu í fyrradag hitaði Helgi upp fyrir Heimildina sem kom út í gær. Þar er frétt sérstaklega hönnuð til að sverta Örnu McClure sem var lögfræðingur Samherja. Arna kom lítið sem ekkert að málum útgerðarinnar í Namibíu fyrr en eftir að Jóhannes uppljóstrari hafði keyrt reksturinn í þrot. Arna hefur barist fyrir því fyrir dómstólum að fá aflétt stöðu sinni sem grunuð í sakamálarannsókn hér á landi. Í frétt Heimildarinnar í gær er hún sett nr. 2 á lista yfir grunaða, á eftir forstjóranum (nú fyrrum) Þorsteini Má. Meiðandi, og vísvitandi rangar, fullyrðingar eru í Heimildinni um Örnu, t.d. þessi:

Fram hefur komið að Arna fundaði með mútuþegunum í Samherjamálinu, þeim James Hatuikulipi, Tamson „Fitty“ Hatuikulipi og Sacky Shangala, sem allir tengjast stjórnmálaflokknum SWAPO.

Meintur fundur var kvöldverður á veitingastað sem Arna lét til leiðast að sitja fyrir beiðni Jóhannesar uppljóstrara sem bauð Namibíumönnum til landsins. Í gögnum málsins kemur fram að Jóhannes vildi sýna gestum sínum íslenskar ljóskur - Arna er ljóshærð. Í dómsmálinu, sem rekið er í Namibíu, er enginn ákærður fyrir að þiggja mútur frá Samherja. Textinn í Heimildinni, ,,mútuþegar í Samherjamálinu", afvegaleiðir og jaðrar við að vera bein lygi.

Eins og gefur að skilja fjalla hvorki Helgi Seljan né Heimildin um byrlunar- og símamálið. Þar er þó Helgi frumheimild. Hann sat fund með byrlara Páls skipstjóra daginn eftir að skipstjórinn var lagður inn á gjörgæslu.

Lesendur Heimildarinnar, þeir fáu sem eftir eru, og hlustendur RÚV hljóta að velta fyrir sér fréttamati þessara fjölmiðla og þeirri starfsaðferð að fela risastóran bjálka í augum blaðamanna með Namibíuflís. Þegar RSK-miðlar fjalla um Namibíumálið auglýsa þeir flóttann frá byrlunar- og símamálinu. Grunaðir taka sér ákæruvald til að kaupa sér gálgafrest.