Vald frásagnarinnar - Breivik selur ekki í Orlando

Múslímskir harðlínumenn nota hryðjuverkið í Orlando til að sýna fram á mátt sinn og getu til að herja á háborg trúleysisins, Bandaríkin. Sá sem framdi voðaverkið var líklega einn að verki en gerði það í nafni spámannsins og það er nóg. Á bloggi, netmiðlum og samfélagsmiðlum munu harðlínumenn nota hryðjuverkið til að auglýsa trúarsannfæringuna að baki fjöldamorðunum.

Obama Bandaríkjaforseti virðist taka Breivik á þetta, segir sem svo að tilræðismaðurinn sé morðóður rugludallur sem fóðri morð með trúarsannfæringu. Faðir tilræðismannsins rennir stoðum undir slíka greiningu. Sá kynnir sig á You Tube-ræmum sem forseta Afganistan, hvorki meira né minna, segir Washington Post.

Breivik-lína Obama selur ekki. Ástæðan er sú að harðlínumúslímar og vaxandi hreyfing andstæðinga þeirra, sem Donald Trump er málpípa fyrir, styðja sömu frásögnina - að múslímatrú komi töluvert við sögu í ódæðinu í Orlando. 

 

 

Hryðjuverk eða hatursglæpur?

Orlando, vestræn gildi og næsta stríð

Jafnrétti án tilits til kyns, kynþáttar, þjóðernis, trúar eða kynhneigðar má kenna við vestræn gildi ásamt mannréttindum á borð við tjáningarfrelsi. Önnur menningarsamfélög, til dæmis í Austur-Evrópu, Asíu, að ekki sé talað um miðausturlönd (Ísrael er undantekning), búa ekki við sambærileg mannréttindi.

Vestræn samfélög eru i veikri stöðu. Stórt vestrænt verkefni, Evrópusambandið, stendur höllum fæti, ekki síst vegna innbyrgðis átaka um efnahagsmál og viðtöku múslímskra flóttamanna. Bandaríkin loga í deilum, sem bæði sést á kynþáttóeirðum síðustu missera og forsetakosningum þar sem Trump og Sanders ráðast að valdaelítunni frá vinstri og hægri.

Sagnfræðingurinn Njáll Ferguson, stórkanóna á sinu sviði, segir Þýskaland verða undirlagt múslímum árið 2050 og talar um Evrópu sem Evrarabíu. Bandaríkin verði yfirtekin af þjóðum rómönsku Ameríku - og þau megi prísa sig sæl að það eru kristnir Mexíkóar en ekki múslímskir Marakóar sem ráða ferðinni.

Atburður eins og fjöldamorðin í Orlando auka á hnignunartilfinningu vesturlandabúa en hvetja jafnframt til sterkra viðbragða. Eftir hryðjuverkin 11. september 2001 fóru Bandaríkin í stríð við Írak, sem þó átti enga aðild að árásinni á tvíburaturnana í New York. Fjöldamorðin í Orlando verða hvatning til frekari stríðsreksturs í miðausturlöndum. Líkur eru á að það verði háð með Donald Trump sem forseta og í bandalagi við ESB/Nató. Markmiðið verði að skapa hófsömum múslímum lífsrými (þ. Lebensraum) í norðanverðri Afríku, t.d. Líbíu.

Morðið á Frans Ferdínand erkihertoga og Soffíu í Sarajevo sumarið 1914 var upphafið að fyrri heimsstyrjöld. Tilefni styrjalda er einn atburður en ástæða þeirra er iðulega ótti við vaxandi vanmátt. Vestræn ríki búa enn að hernaðaryfirburðum sem þau munu vilja nota í þágu varnar fyrir vestræn gildi - á meðan eitthvað er eftir af þeim.

Stríðið gegn hinsegin fólki

Vestrænn lífstíll og múslímar

BBC hefur eftir föður múslímska fjöldamorðingjans Omar Mateen að árásin í Orlando hafi ekkert með múslímatrú að gera. Þó gæti verið að Omar hafi sé tvo karlmenn kyssast á götu úti og það hafi verið kornið sem fyllti mælinn.

Mateen's father Mir Seddique told NBC News that the incident had nothing to do with religion, but may have been triggered by the sight of a gay couple kissing in Miami.

Það kemur út á eitt. Líkt og trú er kynhneigð á vesturlöndum einkamál hvers og eins. Múslímatrú fellst ekki á vestræna veraldarhyggju. Það er vandinn.

Sú mannskæðasta í sögu Bandaríkjanna

Einsetukonur og innfluttir ESB-galdrar

Til að skýra þá staðreynd að konur voru brenndar fyrir galdra í Evrópu en karlar á Íslandi er nærtækast að líta til tveggja atriða.

Í fyrsta lagi að einsetukonur þekktust ekki á Íslandi en voru algeng fórnarlömb galdraofsókna í Evrópu. Tortryggni var forsenda ásakana um galdra. Tortryggni beindist síður að konuhrói í íslenska torfbænum, sem bjó meðal manna, en einsetukerlingunni í útjaðri evrópska þorpsins.

Í öðru lagi eru galdrar innfluttir. ESB þess tíma, páfadómur, var að liðast í sundur og mótmælendur og kaþólikkar kepptust við að brenna villutrúarmenn. Stórtækustu galdrabrennumenn á Íslandi voru menntamenn sem ánetjuðust erlendri hugmyndafræði - líkt og ESB-sinnar samtímans.

Að skýra það að íslenskar konur voru síður brenndar en evrópskar með skorti á jafnrétti er álíka og að segja að helvíti sé betri staður fyrir karla en konur.

 

Af nornabrennum og fóstureyðingum

Listfengi og manndráp apakattanna

Neandertalsmaðurinn dó út, annað tveggja með samruna við homo sapiens eða að forfeður okkar hafi tortímt þessum frænda.

Apakattaættin sem við tilheyrum er listfeng að eðlisfari en jafnframt eina dýrategundin sem efnir til skipulagðra fjöldamorða á andstæðingum sínum, samanber fréttir hér og hér.

Manndrápin urðu skefjalausari þegar fram liðu stundir. Við köllum það þróun.

Neanderdalsmenn byggðu úr dropasteinum

Beta og Brexit - Boris og Churchill

Stuðningsmenn Brexit, útgöngu Breta úr Evrópusambandinu, fá byr í seglin þessa dagana. Þjóðerniskennd fær næringu á afmælum drottningar og sparki enskra í Frakklandi.

ESB-sinnar í Bretlandi reyna í örvæntingu að finna veilur á málflutningi Brexit-manna. Samkvæmmt Telegraph stendur til að ráðast gegn Boris Johnson sem fer fyrir Brexit-fylkingu íhaldssmanna.

Boris þykir sopinn góður að sögn. Jafnframt langar hann að leysa af hólmi David Cameroon forsætisráðherra. Spuninn gangur út á að Boris sé valdasjúk fyllibytta. Sami spuni var notaður um Winston Churchill. 

Níutíu ára afmæli Elísabetar fagnað

Trú, hús og einkamál

Fríkirkjan hýsir þann hluta múslímasafnaðarins sem úthýst var úr Ýmishúsinu. Hjörtur Magni prestur fríkirkjusafnaðar segir húsaskjólið kærleiksverk.

Hús eru löngum miðdepill trúariðkana. Rómverjar, sem skipulögðu borgir fyrir daga kristni, byggðu tilbeiðsluhús sem ásamt markaðstorgi, ráðhúsi og baðhúsi voru tákn siðmenningar og valds Rómar. Á miðöldum urðu kirkjur miðlægar í borgarskipulagi og þurfti þó ekki þéttbýli til; engin sveit var svo aum á Íslandi að ekki fyndist þar kirkjunefna.

Á þeim tímum sem við lifum er húsatrú á fallandi fæti. Fæstir koma í kirkju nema vegna athafna sem sérstaklega kalla á viðveru, s.s. skírn, jarðaför eða brúðkaup.

Þótt rök megi færa fyrir því að kristni sé menningararfleifð, sem ætti að rækta að marki, er trú einkamál. Hjörtur Magni fríkirkjuprestur ætti að segja þrasgjörnu múslímunum að hér um slóðir iðka menn trú sína heima hjá sér. En Hirti Magna finnst kannski skemmtilegra að hafa heldur einhverja en öngva í kirkjunni sinni. Ekki síst ef hægt er að kalla það kærleiksverk.

 

Forstakosningar: stjórnarskráin virkar

Andstæðingar stjórnarskrár lýðveldisins fóru mikinn í aðdraganda forsetakosninganna, þegar útlit var fyrir að um og yfir 20 frambjóðendur tækju slaginn. Lagst var í útreikninga um að einhver gæti hreppt forsetaembættið úr á 20 prósent fylgi. Þetta þóttu rök fyrir nauðsyn nýrrar stjórnarskrár.

Þegar til átti að taka urðu framboðin níu. Frambjóðendur hafa kynnt sig og áherslur sínar í fjölmiðlum og á fundum. Sigurvegar kosninganna mun að líkum fá á bilinu 35 til 45 prósent fylgi. Sem er vel ásættanlegt í fjölræðissamfélagi eins og okkar.

Forsetakosningarnar 2016 staðfesta enn og aftur að stjórnarskrá lýðveldisins virkar og algerlega ástæðulaust að breyta henni í fyrirsjáanlegri framtíð.

 

Kennarar og vantraustið á nærlýðræði

Sveitarfélög eru stjórnsýslustigið næst almenningi og þau reka grunnskólana. Veigamikil ástæða fyrir höfnun grunnskólakennara á nýjum kjarasamningum er vantraust í garð sveitarfélga.

Flestir kennarar eru íbúar þess sveitarfélags sem rekur skólann sem þeir starfa í og ættu að hafa beinni áhrif á stefnumótun sveitarfélagsins í menntamálum en t.d. framhaldsskólakennarar, sem heyra undir menntamálaráðuneytið.

Reynsla grunnskólakennara virðist vera að dyntir hvers sveitarfélags ráði ferðinni í túlkun kjarasamninga og það veldur tortryggni. Nálægð kennara við stjórnsýslustigið, sem kjaramál þeirra heyra undir, dregur ekki úr tortryggninni heldur þvert á móti eykur hana, sem segir all nokkra sögu um vankanta nærlýðræðis.

Kostir nærlýðræðis, samkvæmt kenningunni, er að það sé sveigjanlegt og lagi sig að aðstæðum. Ókostnirnir eru að nærlýðræði skortir meginreglur. Bæjaryfirvöld hafa sína hentisemi í útfærslu kjarasamninga og kennarar telja hagsmunum sínum ekki vel borgið hjá yfirvaldinu.

Vantraust grunnskólakennara á sveitarfélögum gefur tilefni til umræðu um kosti og galla nærlýðræðis.

 

Kennarar treysti ekki sveitarfélögunum

Feðraveldi, trúfrelsi og langtímaófriður

Í múslímskum arabaríkjum var stöðugt stjórnarfar, víðast hvar, á síðasta þriðjungi síðustu aldar. Stjórnarfarið byggði á feðraveldi sem sótti m.a. rök til kóransins, trúarrits múslíma. Feðraveldið útskýrir stöðugleika stjórnarfars í Sögu arabaþjóða eftir bresk-líbanska sagnfræðinginn Albert Hourani.

Valdstjórn feðranna var nátengd stöðu þeirra í samfélaginu þar karlmaðurinn er höfuð fjölskyldunnar og konur annars flokks þegnar. Arabaþjóðir stofnuðu ríki sín á grunni valdaætta. Eitt þeirra, Sádí-Arabía, heitir eftir Sádí-fjölskyldunni sem stofnaði konungsríkið árið 1932. Á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar tóku einræðisherrar völdin í sumum ríkjum, t.d. Líbíu, Sýrlandi og Írak. Valdagrunnur þeirra var ættin með sína trúarsannfæringu. Byggt var á forsendum feðraveldis þar sem karlinn útdeildi gæðum en fékk í staðin hollustu.

Innrás Bandaríkjanna í Írak 2003 steypti af stóli feðraveldi Saddam Hussein og sona hans. Bandaríkjamenn ætluðu sér að smíða lýðræðisríki í Írak. Feðraveldið hafnaði leiðsögn Bandaríkjanna um hvernig ætti að setja saman þjóðríki. Bandaríkin settu saman neyðaráætlun í staðinn, sem fól í sér uppgjöf á hugmyndinni um lýðræði - skilmerkilega lýst í bók Thomas E. Ricks, Veðmálið.

Afleiðingar innrásar Bandaríkjanna í Írak voru að feðraveldi í öðrum arabaríkjum riðuðu til falls, t.d. í Líbíu og Sýrlandi. Arabíska vorið, eins og það var kallað, var lýðræðishreyfing sem breiddi úr sér í miðausturlöndum og Norður-Afríku. Aðeins í einu ríki, Túnis, leysti arabíska vorið ekki úr læðingi langvinn átök milli stríðandi fylkinga, ef ekki hreinræktuð borgarastríð.

Malise Ruthven gerir því skóna í grein í New York Review of Books að uppgangur Ríkis íslam í arabaríkjum sé afleiðing af hruni feðraveldisins. Þegar valdstjórn missir tökin á samfélaginu myndast rými fyrir hreyfingar sem sem biðla til eilífra sanninda sem eingöngu fæst í trú. Feðraveldið hélt aftur af trúaröfgum og Baath-flokkar Hussein í Írak og Assad í Sýrlandi eru fremur veraldlegir á múslímskan mælikvarða.

Múslímar skiptast í tvær meginfylkingar, súnna og shíta. Verkefnið sem múslímar standa frammi fyrir er tvíþætt. Í fyrsta lagi að sættast á trúfrelsi, í það minnsta umburðarlyndi í trúmálum. Í öðru lagi að finna aðra tegund valdstjórnar en feðraveldi. Allar líkur eru að það muni taka kynslóðir að leiða fram lífvænlegar lausnir á þessum tvíþætta vanda. Á meðan munu þúsundir araba flýja heimkynni sín í leit að betra lífi á vesturlöndum.