Bloggið bjargar stjórnmálaumræðunni

Tvö til þrjú ný framboð eru í bígerð fyrir þingkosningarnar í vor og er það til marks um líflegan stjórnmálaáhuga landsmanna. Ekki síður eru framboðin vitnisburður um að áhugafólk telji sig hafa möguleika á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri. Bloggið er án efa snar þáttur í þeirri sannfæringu væntanlegra framboða að útgerðin geti gert sig.

Bloggið jafnar að nokkru þann lýðræðishalla sem myndaðist þegar starfandi stjórnmálaflokkar komu sér saman um stóraukinn opinberan fjárstuðning sér til handa. Þrátt fyrir að rök stóðu til þess að réttmætt væri að auka opinberan stuðning til stjórnmálaflokka, m.a. til að þeir geti betur staðist þrýsting peningaafla í landinu, þá var hætta á að erfitt yrði fyrir ný framboð að keppa við ríkisstyrkta flokka.

Bloggið hefur þegar sannað sig fyrir Margréti Sverrisdóttur sem bloggaði sig í gegnum átökin í Frjálslynda flokknum fyrr í vetur. Ómar Ragnarsson nær eyrum, eða á maður að segja augum, þúsunda með bloggsíðu sinni. Þá eru margir ungir stjórnmálamenn í gömlu flokkunum sem hafa nýtt sér þennan vettvang til að ræða sín mál. Eygló Harðardóttir, Sóley Tómasdóttir, Andrea Ólafsdóttir og Bryndís Ísfold Hlöðversdóttir eru í þessum flokki auk fjölda annarra.

Í blogginu tala stjórnmálamenn milliliðalaust við fólk. En ekki síður er bloggið mikilvægur milliliður milli nýrra framboða og ungra stjórnmálamanna annars vegar og hins vegar ráðsettu fjölmiðlanna (hrútana og sauðina, þið vitið). Starfandi blaða- og fréttamenn fylgjast með blogginu og gera sér mat úr því eftir efnum og ástæðum. Tveggja þrepa fyrirkomulag af þessu tagi er báðum aðilum til gagns og þjónar einnig almannahagsmunum. Ef ekki væri fyrir bloggið myndu færri raddir heyrast í fjölmiðlum.

Er nokkuð ofmælt að bloggið bjargi stjórnmálaumræðunni?

Morgunblaðið telur fjölmiðla hafna yfir gagnrýni

Víkverji Morgunblaðsins í dag tekur sjálfan sig til bæna fyrir að hafa gagnrýnt fjölmiðil í liðinni viku. Ritstjórn Morgunblaðsins telur að fjölmiðlum sé ekki sæmandi að gagnrýna fjölmiðla. Þetta viðhorf er einstætt meðal fjölmiðla á Vesturlöndum. Ef dagblað í Evrópu eða Bandaríkjunum vogaði sér að tefla fram þessu sjónarmiði yrði það sakað um svik við upplýsta umræðu. Með því að gefa fjölmiðlum undanþágu frá gagnrýni er með öðrum orðum sagt að þeir séu hafnir yfir gagnrýni.

Morgunblaðið hefur áður haldið fram sama sjónarmiði. Í nóvember árið 2000 skrifaði höfundur þessarar síðu grein í Morgunblaðið. Kjarninn í greininni fer hér á eftir.

Í leiðara Morgunblaðsins frá 7. nóvember er fjallað um orð forsætisráðherra á fundi með sagnfræðingum í vikunni áður um griðabandalag fjölmiðla.

,,En er til griðabandalag á milli fjölmiðla? Frá sjónarhóli Morgunblaðsins er skýringin á því, að fjölmiðlar gera lítið af því að gagnrýna fagleg vinnubrögð hver annars þessi: veruleikinn er sá, að hver fjölmiðill um sig og þar á meðal Morgunblaðið á fullt í fangi með að halda uppi viðunandi faglegum vinnubrögðum á eigin vettvangi. Það er því hætt við að þeir, sem taka upp á því að gagnrýna aðra á þeim forsendum, séu að kasta grjóti úr glerhúsi. Þetta er áreiðanlega meginskýringin á því að svo lítið er um innbyrðis gagnrýni á milli fjölmiðla."

Ef sama röksemdafærsla væri notuð á stjórnmál ætti stjórnarandstaðan ekki að gagnrýna ríkisstjórnina. Ríkisstjórnir hvers tíma eiga jú fullt í fangi með að halda uppi réttu og góðu stjórnarfari og stjórnarandstaðan kastaði grjóti úr glerhúsi ef hún leyfði sér að gagnrýna stjórnina í dag því hún var ríkisstjórnin í gær og gæti farið á ný í stjórn á morgun.

Vísindi og fræði yrðu ekki stunduð ef rök Morgunblaðsins væru tekin gild. Framþróun vísinda byggist á að fyrri aðferðafræði og niðurstöður eru gagnrýndar. Þar með er ekki sagt að gagnrýnin sé ávallt réttmæt, fremur en gagnrýni stjórnarandstöðu á stjórn. Gagnrýni er tilraun til að bæta það sem fyrir er. Og oftast þarf margar tilraunir til að bæta úr ríkjandi ástandi, hvort heldur það er í stjórnmálum, vísindum eða - hjálpi okkur - blaðamennsku.

Þegar háborg íslenskrar blaðamennsku gefur það út að íslensk blaðamennska geti ekki haldið úti gagnrýni á sjálfa sig vegna þess að hún er svo léleg þá eru höfð endaskipti á sannleikanum. Íslensk blaðamennska er í kreppu vegna þess að stéttin sjálf og forráðamenn fjölmiðla eru í þegjandi samkomulagi um að grið skuli haldin og fjölmiðlagagnrýni höfð í lágmarki.

Drykkjavenjur Morgunblaðsins

Að jafnaði eru forystugreinar Morgunblaðsins alsgáðar og í borgaralegum anda. En þegar kemur að umræðu um drykki, áfengum eða ekki, hættir blaðinu til að beita röksemdafærslu sem heldur ekki vatni. Nú síðast um sykraða gosdrykki.

Í Staksteinum á miðvikudag var Ágústi Ólafi Ágústssyni þingmanni Samfylkingarinnar hrósað fyrir að vilja leggja af skatt á sykraða gosdrykki. Rökin sem Ágúst færir fyrir máli sínu eru gamalkunn úr áfengisumræðu í leiðaraskrifum Morgunblaðsins.

Ágúst Ólafur segir að þrátt fyrir að við séum með háa skatta á sykurgosdrykki sé neyslan mikil. Því ættum við að leggja skattana af, enda séu þeir forsjárhyggja. Við eigum að setja fjármuni í fræðslu og treysta fólki að fara eftir skynsamlegum ábendingum um hollustu. Margsinnis hefur Morgunblaðið farið með áþekka rullu um áfengi, blaðið vill selja það í matvörubúðum og treysta fólki.

Ef við prófum röksemdina á öðrum sviðum þjóðfélagsins sést hversu haldlítil hún er. Treystir Ágúst Ólafur sér til þess, nú eða þá Morgunblaðið, að halda eftirfarandi fram?

Á Íslandi eru meiri hraðatakmarkanir í umferðinni en víðast hvar í nágrannalöndum okkar. Þrátt fyrir það er há slysa- og dánartíðni hér á landi vegna hraðaksturs. Við eigum að afnema hámarkshraða í umferðinni, það er gamaldags forsjárhyggja, og treysta fólki til að aka varlega.

Hægt er að setja fíkniefni inn í rökhenduna og fá út að við eigum að leyfa þau; skotvopn og afnema skotvopnaleyfi; læknaleyfi og hætta að gefa þau út því að þrátt fyrir læknaleyfin eru gerð læknamistök. Og svo má áfram telja lög og reglur sem ætti að afnema samkvæmt rökleiðslunni.

Sjálfsagt er að ræða hvort eitt eigi að leyfa en banna annað og endurskoða reglulega gildandi lög og reglur. En það er full langt gengið að setja málefni eins og offitu barna og áfengisneyslu inn í jöfnu sem gefur alltaf sömu niðurstöðuna og kalla það rökstuðning.

Ef Ágúst Ólafur og Staksteinn telja að offita barna sé ekkert tiltökumál og óþarfi að samfélagið reisi skorður við sykurneyslu fer betur á því að segja það upphátt.

Ágúst Ólafur er með í því að gera Samfylkinguna að hægrisinnuðum popúlistaflokki með eftirtektarverðum árangri. En má ekki gera þær kröfur til Morgunblaðsins að vera ekki ónærgætið sjálfu sér þegar það fjallar um drykki, áfenga sem óáfenga?

Kostar Baugur dómskerfið 12 prósentustig?

Almenningur treystir síður dómskerfinu en áður. Það skyldi þó ekki hafa eitthvað með Baugsmál að gera og hvernig dómstólar hafa tekið á málinu? Lögreglan heldur sinni tiltrú hjá almenningi samkvæmt könnuninni.

Háskóli Íslands nýtur mest trausts í Þjóðarpúlsi Gallup

Lykilorðið er hugleysi

Nafnlaust bréf um Baugsmálið og vinnubrögð dómstóla fékk all nokkra umfjöllun um síðustu helgi og fram eftir viku. Óvenjulegt er að nafnlaust bréf með kunnuglegum sjónarmiðum fái viðlíka umræðu. Fjölmiðlar, álitsgjafar og sóknar- og varnaraðilar í Baugsmálinu voru með skoðanir á bréfinu. Skýringin á uppnáminu liggur í stílbragði höfundar.

Höfundur segist huglaus og útskýrir þar með nafnleysið. Stílbragðið vakti athygli á því að fjölmargir aðilar sem búa að vitneskju um Baugsmálið eru hræddir og hafa ýmist þagað um málavöxtu eða breytt frásögn sinni af málsatvikum til að komast ekki í ónáð.

Lifi hugleysið.