Tilbúnar fréttir til að fela slæmar fréttir

Forsíðufrétt Viðskiptablaðsins í gær var að útgáfufélag Baugs íhugaði að stofna dagblað í Bandaríkjunum. Það er álíka trúlegt og að West Ham verði meistari í ensku úrvalsdeildinni í ár. Fréttin í Viðskiptablaðinu var til að fela slæmu fréttina um að Post Danmark hefur hætt samstarfi við útgáfufélags Baugs í Danmörku eftir meira en 100 milljón króna tap á aðeins nokkrum mánuðum.

Þegar systurblaði Fréttablaðsins í Danmörku var hleypt af stokkunum í haust var auglýsendum lofað einni milljón lesenda á dag út árið en gengi það ekki eftir fengju þeir það bætt upp með aukabirtingum og 33% afslætti, hafði Viðskiptablað Morgunblaðsins eftir útgefendum Nyhedsavisen 25. ágúst síðastliðinn. Lesendur systurblaðsins rétt skríða yfir 200 þúsund og eftir því hefur eini tekjustofn útgáfunnar hrunið.

Þegar fyrstu fréttir bárust í haust af erfiðleikum við að fjármagna Nyhedsavisen og erfiðleika í dreifingu komu óðara tíðindi frá Baugsmönnum að þeir væru með í bígerð fríblaðaútgáfur í Evrópu, gjarnan í millistórum ríkjum með 8 - 14 milljónum íbúa.

Núna þegar Post Danmark hefur afþakkað frekara samstarf við Baug og dreifingin er í uppnámi ætla þeir vitanlega að opna útgáfu í Bandaríkjunum.

Fastlega má búast við tilkynningu frá Baugi að félagið ætli sér hlutdeild í blaðamarkaðnum í Kína. Það verður gert opinbert rétt áður en Nyhedsavisen leggur upp laupana í Danmörku.

Ímynd Íslands og siðaskrá útrásarmanna

Forkólfar útrásarinnar voru á fremsta bekk Viðskiptaþings í gær og ræddu ímynd Íslands í samhengi við viðskiptatækifæri í útlöndum. Þeim var sérstaklega uppsigað við hvalveiðar okkar. Nú er það svo útrásardrengirnir eru sjálfir hluti af ímynd Íslands.

Er til of mikils mælst, í ljósi þess að þeir gera kröfur á aðra, að útrásarmenn setji sjálfum sér siðaskrá? Nærtækt væri að byrja á sjöunda boðorðinu.

Jón Ásgeir jafnar út matarverðið

Á Viðskiptaþingi í dag jafnaði forstjóri Baugs út matarverðið á Íslandi og Spáni með röksemdafærslu sem gefur hugboð um hvers vegna hann er í margfaldri rannsókn lögreglu- og skattayfirvalda. Maður sem tileinkar sér þessa umgengni við tölur og staðreyndir hlýtur að reka sig á.

 

„Hátt matarverð skiptir hugsanlega ferðamenn sem koma til landsins máli en það þarf að skoða þetta í réttu samhengi, við notum minni hluta af okkar tekjum til matvæla en Spánverjar en tómatar kosta meira hér og þetta jafnast því út," sagði Jón Ásgeir Jóhannesson er hann var spurður hvort hann teldi að hátt matarverð hefði neikvæð áhrif á ímynd Íslands erlendis.

Hvalveiðarnar eru fíaskó og skattur ætti að vera 10%

Breiðavík, ofbeldisfrásagnir og fjölmiðlar

Hversu mörg viðtöl við grátandi fullorðna karlmenn þarf maður að sjá til að sannfærast um að vistheimilið Breiðavík var vettvangur níðingsverka? Eykur það skilning á ástandinu að kynferðislegir tilburðir voru hafðir í frammi við húsdýr staðarins? Er frétt að einhver hafi sloppið að mestu óskaddaður á líkama og sál frá Breiðavík?

Skammturinn af ofbeldis- og nauðgunarsögum í Breiðavík í fjölmiðlum undanfarna daga er ríflegur. Má biðja fjölmiðla um að grafast fyrir um skýringar á ástandinu og hvers vegna það var látið viðgangast jafn lengi og raun var á? Fleiri frásagnir um misþyrmingar bæta ekki skilning okkar á tilveru drengja á vistheimilinu.

Breiðavík er á ábyrgð samfélagsins og góðu heilli hafa yfirvöld ákveðið að gera úttekt á málinu. Fjölmiðlar gerðu vel í því að halda yfirvöldum við efnið og flytja fréttir af undirbúningi úttektarinnar og framvindu.

Það versta sem fjölmiðlar gerðu væri að fara i samkeppni um hver byði upp á hryllilegustu frásögnina. Slík samkeppni gjaldfellir blæbrigði mennskunnar mitt í allri ómennskunni og það væri illa gert gagnvart drengjunum í Breiðavík, lífs og liðnum.

Fjögur ár í lífi Samfylkingar

Fyrir fjórum árum, í febrúar 2003, mældist Samfylkingin með 38 prósent fylgi og var enginn flokkur með meira fylgi. Í tæpt ár hafði flokkurinn klifrað upp úr 21 prósent og endaði í kosningunum með 31 prósent greiddra atkvæða. Núna mælist flokkurinn með 22 prósent fylgi og hefur frá í maí í fyrra sigið niður úr 30 prósentum.

Forysta Samfylkingarinnar þarf að spyrja sig hvað hún gerði rétt í aðdraganda þingkosninganna fyrir fjórum árum og hvað hún hefur gert rangt síðustu misserin. En kannski þarf að leita lengra aftur til að skýra núverandi stöðu.

Samfylkingin var stofnuð til höfuðs Sjálfstæðisflokki Davíðs Oddssonar og þegar hann hvarf úr brúnni var eins og Samfylkingin hefði misst andstæðing til að fylkja sér gegn. Sögulega hefur Sjálfstæðisflokkurinn gengt sambærilegu hlutverki og jafnaðarmannaflokkar á Norðurlöndum lengst af á síðustu öld, verið hryggstykkið í stjórnmálakerfinu og byggt upp velferðarþjóðfélagið.

Frjálshyggjan sem gróf um sig í Sjálfstæðisflokknum á síðasta fimmtungi aldarinnar var, með réttu eða röngu, skrifuð á reikning Davíðs. Eftir stendur fremur huggulegur borgaralegur flokkur með rétt einstaklingsins til orða og athafna í öndvegi en jafnframt hlynntur félagslegu réttlæti.

Á tímabili reyndi Samfylkingin að gera sig að sjálfstæðisflokki vinstrimanna. Það tókst ekki, og gat ekki lukkast, vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn býr að langri sögu málamiðlana helstu hagsmunaafla íslensks samfélags. Flokkurinn er vettvangur málamiðlana sem stór hluti þjóðarinnar treystir í ljósi reynslunnar. Samfylkingin gat ekki steypt saman sögu þeirra þriggja stjórnmálaafla sem lögðu saman í púkkið fyrir sjö árum, til þess var saga hvers og eins of sérstök.

Það er kenning í stjórnmálum sem segir að árangur í kosningum ráðist ekki af kosningabaráttunni heldur af starfinu á kjörtímabilinu. Meinið hjá Samfylkingunni er að hún hefur aldrei starfað sem stjórnmálaflokkur, aldrei farið í umræðuna hvernig flokkur hún eigi að vera og aldrei fundið sér málefnagrunn. Í dag er Samfylkingin Evrópuflokkur, á morgun skattalækkunarflokkur og í næstu viku flokkur velferðarkerfisins. Það vantar samfellu og það skortir samræmi. Almenningur fær á tilfinninguna að flokkurinn segi það sem þykir henta hverju sinni. Það vekur ekki traust.

Samfylkingin er kosningabandalag um völd. Og ef ekki er einum höfðuandstæðingi til að dreifa, samanber Davíð Oddsson fyrir síðustu kosningar, er fátt til bjargar. Stjórnmálaflokkur fær ekki kjörfylgi út á valdafíkn.

Steingrímur J. ekki forsætisráðherraefni?

Samfylkinguna skortir ekki drambið þótt fylgið sé lítið samanber sunnudagspistil stjórnmálafræðings sem handgenginn er forystu Samfylkingarinnar. Þar er kveðið upp úr með það að Steingrímur J. Sigfússon formaður Vinstri grænna gæti aldrei orðið forsætisráðherra óháð fylgi sem hann fengi í kosningum.

Birgir Hermannsson stjórnmálafræðingur og fyrrum aðstoðarmaður Össurar Skarphéðinssonar í umhverfisráðuneytinu skrifar grein í sunnudagsútgáfu Fréttablaðsins til að setja raunsæi í íslenska stjórnmálaumræðu, að eigin sögn. Þar segir Birgir:

Í fyrsta lagi verður Steingrímur J. Sigfússon aldrei forsætisráðherra. Engum kollega hans á Norðurlöndum dytti í hug að verða forsætisráðherra og slíkt dytti heldur engum öðrum í hug.

Makalaust er að í grein um íslenska stjórnmálaumræðu skuli helstu rökin um meginstef greinarinnar vera hvað stjórnmálamenn á Norðurlöndum gera eða gera ekki. Stjórnmálafræðingnum til upprifjunar er rétt að halda til haga að jafnaðarmannaflokkar á Norðurlöndum eru hundrað ára gamlir en Samfylkingin verður sjö ára í vor.

Forveri Samfylkingarinnar, Alþýðuflokkurinn, var öll lýðveldisárin minnsti og spilltasti stjórnmálaflokkurinn í íslenska fjórflokkakerfinu. Á sama tímabili voru jafnaðarmannaflokkar á Norðurlöndum ráðandi afl hver í sínu landi. Hér á Íslandi stundaði Alþýðuflokkurinn hækjulifnað í skjóli Sjálfstæðisflokksins.

Hvort sem Birgi og Samfylkingunni líkar betur eða verr er engin niðurstaða komin í samkeppni Vinstri grænna og Samfylkingar um hvort stjórnmálaaflið sé í forystu á vinstri væng stjórnmálanna. Líkt og Alþýðubandalagið og forverar þess voru stærri en Alþýðuflokkurinn bróðurpartinn af síðustu öld er allt eins líklegt að Vinstri grænir muni hafa vinninginn á nýhafinni öld.

Það sem ber á milli er að Vinstri grænir hafa málefnastefnu en Samfylkingin hefur valdadrauma. Það er innihald í Vinstri grænum en tækifæriskennt tómahljóð í Samfylkingunni.

Fái Vinstri grænir meira kjörfylgi en Samfylkingin í vor er einboðið að umboð til stjórnarmyndunar fari til Steingríms J. áður en það fer til Ingibjargar Sólrúnar, verði hún enn formaður Samfylkingarinnar.

Í niðurlagi greinar Birgirs er að finna pælingar um að forsetinn kynni að setja á utanþingsstjórn ef Samfylkingin nær ekki tilætluðum árangri. Í ljósi vinfengis forystu Samfylkingarinnar við Ólaf Ragnar Grímsson forseta er eðlilegt að velta fyrir sér hvort til sé áætlun um að breyta lýðræðislegri niðurstöðu kosninga.

Ólafi Ragnari munaði ekki um að hnekkja þingræðinu þegar hann neitaði að skrifa undir fjölmiðlalögin. Hvers vegna skyldi hann víla fyrir sér að ómerkja svona eins og einar þingkosningar?

Landfyllingardraumur gæti breyst í martröð

Borgaryfirvöld taka vel í hugmyndir Þyrpingar að byggja fimm þúsund manna íbúðahverfi á landfyllingu út frá Ánanaustum og yfir í Örfirisey. Viðvaranir vísindamanna ættu að fá menn til að  hugsa sig tvisvar um.

Magnús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræðingur sagði í fréttum Útvarpsins að vegna landsigs og hækkandi sjávarstöðu væri landfylling undir íbúðarbyggð varasöm. Haft er eftir Birni Inga Hrafnssyni borgarfulltrúa og formanni stjórnar Faxaflóahafna að hann hafi ekki áhyggjur þótt land sigi og sjávarstaða hækki.

Áhyggjuleysi borgarfulltrúans gæti orðið væntanlegum íbúðareigandum á landfyllingunni dýrkeypt.

Af fréttum að dæma hefur fasteignafélagið Þyrping óskað eftir heimild borgaryfirvalda fyrir undirbúningsvinnu að landfyllingu. Það verður freistandi fyrir borgaryfirvöld að semja við fasteignafélagið og láta það um rannsóknir og mat á hvernig staðið skuli að landfyllingunni.

Á hinn bóginn væri almannahagsmunum illa þjónað ef ekki geru gerðar ítrustu kröfur um sjálfstætt og hlutlaust mat á aðstæðum og hvað þurfi til að landfylling standist ágang náttúruaflanna. Slíkt mat getur ekki verið á forræði fasteignafélagsins.

Það er engin ástæða til að láta hagnaðarvon byggingaraðila og framkvæmdagleði borgarstjórnarmeirihlutans stefna öryggi og hagsmunum íbúum landfyllingarinnar í voða.

Reykvíkingar ættu að taka Seltirninga sér til fyrirmyndar og vísa landfyllingaráformum út í hafsauga.

Palestínumenn ofsóttir í Írak

Shítar í Írak eru sakaðir um þjóðarmorð á palestínskum aröbum þar í landi. Eftir fall Saddams Husseins hafa tugþúsundir Palestínumanna flúið Írak. Í fyrra voru 600 Palestínumenn drepnir í höfuðborginni Bagdad. Palestínumenn biðla til alþjóðsamfélagins og Ísrael um aðstoð.

Fyrir þrem árum bjuggu um 30 þúsund Palestínumenn í Írak. Á valdatíma Saddams Husseins nutu þeir ýmissa fríðinda sem meirihluta íbúa Íraks, shítum, stóð ekki til boða eins og ókeypis heilbrigðisþjónustu og menntunar. Núna eru eftir um 10 þúsund Palestínumenn í Írak og margir þeirra óttast um líf sitt og eru í felum.

Í frétt Jerusalem Post er sagt frá skipulögðum morðum shíta á Palestínumönnum. Morðsveitir fara um götur og stræti og krefjast skilríkja af vegfarendum. Palestínumenn eru umsvifalaust skotnir. Shítar telja að Palestínumenn hafi stutt einræðisstjórn Saddams Husseins og eru núna að jafna sakirnar.

Talsmenn Palestínumanna ákalla alþjóðasamfélagið um hjálp en þeir tala fyrir daufum eyrum. Ofsóknirnar eru aðeins neðanmálsgrein í skálmöldinni í Írak.

Ráðherra flóttamála í heimastjórn Hamas á hernumdu svæðunum, Atef Udwan, segir ráðuneyti sitt vinna að því að fá leyfi Ísraelsstjórnar að taka við flóttamönnum frá Írak.

Udwan segir pólitíska lausn nauðsynlega og biður Ísraelsstjórn í nafni mannúðar að taka við flóttafólki.

Það eru nýmæli að hugtakið mannúð komi fyrir í samskiptum Hamas og Ísraelsmanna.

Beitt fjölmiðlun

Kastljósiðviðtalið í kvöld við þolanda ofbeldis í Breiðuvik og forsíða Morgunblaðsins í morgun um dóm Hæstaréttar í kynferðisbrotamáli eru dæmi um beittari efnistök ábyrgra fjölmiðla en áður tíðkuðust. Mörk beittrar fréttamennsku og bilaðrar eru ekki auðgreinanleg en það eru kennileiti sem ber að líta til ef ritstjórnir vilja ekki missa sig í DV-forina.

Kastljósviðtalið við miðaldra mann um vistina í Breiðuvík á sjöunda áratug síðustu aldar var sterkt sjónvarp. Maðurinn var trúverðugur í það heila, þótt sumt orkaði tvímælis, t.d. þegar hann bar móður sína fyrir því að hafa verið ódæll í æsku ein og hann vissi það ekki sjálfur. Viðmælandinn nafngreindi mann sem hann sagði hafa misþyrmt sér og þegar svo hátt er reitt til höggs verður fjölmiðillinn að hafa traust land undir fótum. Minni eins manns um atburð fyrir 40 árum er ekki nægilega traust heimild til að bera ofbeldisverk á nafngreindan einstakling.

Viðtalið í Kastljósi er hluti af stærri umfjöllun, DV var með málið í dag og unnið er að heimildarmynd um Breiðuvík. Það verður að gera ráð fyrir því að fréttamenn Kastljóss hafi kynnt sér gögnin sem liggja að baki og að þeirri athugun lokinni tekið viðtalið. Í viðtalinu sjálfu kom ekki fram að fréttamaðurinn hafði lesið sér til. Tilfinning áhorfandans var að viðmælandinn hafi verið nálægur og þá hafi verið stokkið til og viðtal tekið án mikils undirbúnings.

Í lok viðtalsins fór fréttamaður út af sporinu og gerði mistök sem vörpuðu rýrð á innslagið. Fréttamaðurinn leyfði viðmælandanum að vera með getsakir um að Breiðuvíkurástand væri að finna á ótilgreindum stofnunum í samtímanum. Viðmælandinn, eins og hann var kynntur og kom fram í viðtalinu, hefur engar forsendur til að hafa nokkra vitneskju um ástand mála á vistheimilum barna og unglinga í dag.

Það er vel hugsanlegt að maður sem á barnsaldri verður fyrir misþyrmingu á vistheimili myndi sér þá skoðun að sambærilegar stofnanir fóstri ofbeldi. En það er ábyrgðarhluti að varpa þeirra skoðun fram eins og almennum sannindum.

Misþyrmingar á minnimáttar er eftirsótt fjölmiðlaefni vegna þess að það vekur athygli og býður upp á spennu og drama. En fjölmiðli getur orðið hált á því að láta stemmninguna slæva dómgreindina.

Forsíða Morgunblaðsins er af öðrum toga en fer inn á álíka myrka kima samfélagsins. Með því að birta myndina af dómurum Hæstaréttar á þennan veg er blaðið að segja að þeir hafi gert mistök. Og forsíðan stenst ef rök eru fyrir mistökum. Í fréttinni sjálfri er ekki að finna þau rök - en þau gætu verið fyrir hendi.

Umræða um refsingar í kynferðisafbrotum er ástríðufull og eftir því varasöm. Ábyrgur fjölmiðill reynir að endurspegla umræðuna í samfélaginu en kyndir ekki undir múgæsingu. Forsíða Morgunblaðsins í dag er jaðartilfelli.

Beitt fjölmiðlun er tvíeggjað sverð.

Ekki grýta konur

Hvorki skal grýta konur né bera á þær eld eða umskera, segir í bæjarsamþykkt Herouxville, sem er lítill bær í frönskumælandi hluta Kanada. Samþykktinni er beint að nýbúum sem vilja setjast að í bænum og er ætlað að koma í veg fyrir menningarlegan misskilning.

Múslímar eru ekki hrifnir af framtaki bæjaryfirvalda og telja þau móðgandi.

Markmiðið með samþykkt bæjarráðsins er að koma þeim skilaboðum ótvírætt á framfæri að þeir sem hyggjast setjast að í bænum geti ekki tekið með sér framandi siði sem eru á skjön við það sem tíðkast í Herouxville.

Sérstaklega er tekið fram að konur megi aka bifreiðum, fara á kjöstað í kosningum, dansa og eiga fasteignir.

Hér er fréttin á BBC.