Stefán á Glæpaleiti vill endurráðningu

Útvarpsstjóri, Stefán Eiríksson, kynnti á Bylgjunni þann 1. nóvember í fyrra að hann ætlaði ekki að sækjast eftir endurráðningu er skipunartími hann rynni út. Undir stjórn Stefáns er rekin fréttastofa sem brýtur lög eftir hentisemi og stundar siðlausa fréttamennsku. Nú hefur stjóranum á Glæpaleiti snúist hugur, er hættur við að hætta. 

Stefán tilkynnti fyrirhuguð starfslok í kjölfar athugasemda stjórnar RÚV við háttsemi undirmanna útvarpsstjóra. Á stjórnarfundi í lok september í fyrra bókaði varaformaður stjórnar RÚV, Ingvar Smári Birgisson (ISB) eftirfarandi í fundargerðina:

ISB árétti mikilvægi þess að fréttastofa starfi í samræmi við lög og virði friðhelgi borgaranna í hvívetna.

Stefán lét sér vel líka að lögreglurannsókn stóð yfir á starfsemi RÚV í rúm þrjú ár, byrlunar- og símamálið, án þess að útvarpsstjóri hreyfði legg eða liði til að upplýsa málið. Þegar sakamálarannsókn var felld niður, a.m.k. í bili, sagðist Stefán ekkert hafa að segja. Leiddi rannsóknin þó í ljós að afbrot voru framin undir nefinu á útvarpsstjóra. Tekið var við stolnum síma, fengnum með byrlun, og síminn afritaður á símtæki sem gagngert var keypt til verksins fyrir byrlun.

Glæpir og siðleysi á vinnustaðnum en æðsti yfirmaðurinn þegir þunnu hljóði. Raunar leggur útvarpsstjóri sig fram um að búa í haginn fyrir siðlausa starfshætti er brjóta lög og vanvirða friðhelgi borgaranna, sbr. bókun stjórnarmanns RÚV hér að ofan. Fyrir tveim árum lagði Stefán niður siðanefnd RÚV, sem hafði úrskurðað fréttamann brotlegan á siðareglum. Nú ætlast Stefán til að stjórn RÚV skrifi upp á að hann stýri skipbrotinu í önnur fimm ár. Enn á hann einhverja óhæfu eftir að framkvæma.

Björn Bjarnason fyrrum menntamálaráðherra, og sem slíkur yfirmaður RÚV, bendir á að hvergi nærri sé sjálfsagt að RÚV þekkist tilboð útvarpsstjóra að sitja áfram. Björn skrifar að

stjórn RÚV þarf ekki að taka Stefán á orðinu heldur getur ákveðið að auglýsa stöðuna. Stefán myndi líta á það sem vantraust á sig og láta hjá líða að senda inn umsókn.

Val stjórnar RÚV er að verðlauna vangetu með endurráðningu annars vegar og hins vegar að auglýsa stöðu útvarpsstjóra.

Stefáni útvarpsstjóra snýst hugur

Leynifundir Sigríðar Daggar og sakborninga, fjölmiðlar bregðast

Í fyrradag, þriðjudagskvöld klukkan átta, var fundur eingöngu ætlaður félagsmönnum Blaðamannafélags Íslands. Sakborningarnir sex úr niðurfelldu byrlunar- og símamáli sátu í pallborði sem Sigríður Dögg formaður BÍ stjórnaði. Sérstakur gestur var Flóki Ásgeirsson lögmaður BÍ. Flóki hefur einnig sinnt málsvörn fyrir Aðalstein Kjartansson sakborning og fyrrum varaformann BÍ, mætti m.a. í skýrslustöku hjá lögreglu.

Fundurinn var boðaður fyrir rúmri viku. Yfirskriftin var Pressukvöld um tilhæfulausa rannsókn á blaðamönnum. Fyrir hádegi á þriðjudag í þessari viku, sama dag og fundurinn var haldinn, sendi Sigríður Dögg tölvupóst á félagsmenn og hvatti þá til að mæta á pressukvöldið. Fundurinn var sem sagt stórmál að áliti formanns blaðamanna sem og sakborninga sem ætluðu að sitja í pallborði. En það eru engar fréttir af fundinum. Skilaboð blaðamanna og fjölmiðla eru að almenningi komi ekki við innri málefni stéttarinnar sem stjórnar fréttaflutningi í landinu.

Fjölmiðlar láta eins og fundurinn hafi ekki farið fram. Ekkert er sagt frá fundinum á heimasíðu BÍ, press.is. Engar myndir, enginn texti, engin ályktun. Ekkert.

Hvers vegna þessi hyldjúpa þögn? Almenning varðar byrlunar- og símamálið miklu. Þar er undir hvort blaðamenn hafi heimild til að sækja sér stolið efni sem fæst með byrlun og flytja fréttir á milli fjölmiðla undir þagnarhjúpi. Sími Páls skipstjóra var afritaður á RÚV en fréttirnar birtust í Stundinni og Kjarnanum. Samráð RSK-miðla veitir innsýn í baktjaldamakk fjölmiðla við fréttavinnslu. Baktjaldamakkið og meintar heimildir blaðamanna til lögbrota eru stórfréttir. Viðbrögð þeirra við niðurfellingu lögreglu á sakamálarannsókn er einnig fréttamál. Þóra Arnórsdóttur hefur til dæmis ekki sagt orð á opinberum vettvangi. Hvað sagði Þóra á fundinum í fyrradag? Mætti hún kannski ekki?

Fundurinn í fyrradag er ekki sá fyrsti sem Sigríður Dögg heldur með sakborningum til að ræða stöðu blaðamennsku. Tilfallandi bloggaði í síðustu viku um fund sem hún átti með sexmenningunum og lögmanni félagsins:

Sigríður Dögg tilkynnti fundinn í Silfrinu á RÚV mánudagskvöld [30. sept.]. ,,Við erum öll að fara að hittast á morgun, þessir sexmenningar og lögmaður okkar til að ræða næstu skref," sagði formaðurinn.

Einkafundur Sigríðar Daggar með sakborningum í síðustu viku fékk enga umfjöllun í fjölmiðlum. Pallborðsumræður sakborninga í fyrradag, undir stjórn Sigríðar Daggar, eru heldur ekki fréttaefni fjölmiðla.

Hvað myndu blaðamenn segja um félagsskap, meira og minna á framfæri almennings, sem hegðaði sér svona? Blaðamenn og fjölmiðlar fá hundruð milljóna króna á ári úr ríkissjóði til að segja almenningi fréttir. En þegar kemur að stóru fréttamáli sem varða blaðamenn og fjölmiðla, skyldur þeirra og ábyrgð gagnvart almenningi er hávær þögn.

Síðasta vetur stóð Blaðamannafélag Íslands fyrir herferð um mikilvægi blaðamennsku fyrir lýðræðið. Hvergi í þeirri herferð var sagt að blaðamenn ættu ekki og mættu ekki fjalla um mál er sýndu blaðamennsku og fjölmiðlun í vafasömu ljósi - til dæmis upp á kant við landslög og viðurkennd siðaboð: þú skalt ekki byrla, stela og afrita.

Þagnarmúrinn um málefni sakborningana í niðurfelldu refsimáli er reistur í meðvirku samráði blaðamanna og fjölmiðla. Skýlaus svik blaðamanna og fjölmiðla við almenning hljóta að kalla á umræðu á alþingi þar sem farið er ítarlega yfir ríkisstuðning við fjölmiðla. Skattfé má ekki misnota svona herfilega til að fela þau ógeðfelldu vinnubrögð sem tíðkast í íslenskri blaðamennsku.

Viðreisn og Jón Gnarr: frægð og frekja

Þorgerður Katrín formaður Viðreisnar tók Jóni Gnarr með kostum og kynjum. Á Facebook sagði formaðurinn: ,,Það verður sko gaman hjá okkur í vetur!". Sitjandi þingkonum finnst aftur engin skemmtun að grínarinn taki af þeim forystuhlutverkið í höfuðborginni.

Meining Þorgerðar Katrínar var að Jón lífgaði upp á dauflyndan flokk gærdagsstjórnmála. Gamanið tók að kárna er nýliðinn gerði tilkall til valda. Án gríns.

Óðara gerði Hanna Katrín sitjandi fyrsti þingmaður flokksins í Reykjavík Gnarrinn að freka kallinum sem vildi upp á dekk án þess að hafa til þess nokkra burði nema fáeina fimmaura.

,,Jón er ekki fyrsti karl­inn sem ger­ir ráð fyr­ir rauða dregl­in­um þegar hann mæt­ir á svæðið. Það er göm­ul saga og ný," segir þaulsetna valdakonan.

Jón kveðst ekki ,,kok­hraust­ur kven­hat­ari" þótt hann hljómi þannig, aðeins kall út í bæ í leit að þægilegri innivinnu.

Í vestrænum stjórnmálum er reglulega reynt að fá fræga og flotta til liðs við pólitíska flokka. Þekkt vörumerki trekkja á markaðstorgi kjósenda. Frægðarmenni svala hégómanum eða fá aðra umbun. Á Fróni eru bitlingarnir nokkuð færri en meðal stórþjóða. Hégómi skilar ekki salti í grautinn. Soltinn frægur gerist frekur og heimtar öruggt þingsæti í skiptum fyrir vörumerkið.

„Skyndilega orðinn kokhraustur kvenhatari“

Einkasamtöl Atla Þórs og Páls skipstjóra

,,Fólk sem tek­ur þátt í flokk­spóli­tík á ekki að þurfa að búa við að þing­flokk­ur stjórn­mála­hreyf­ing­ar hnýs­ist í einka­sam­töl," segir Atli Þór Fanndal fyrrum samskiptastjóri Pírata.

Setjum opinber umræða í stað ,,flokkspólitík" og fjölmiðla í stað ,,þingflokkur stjórnmálahreyfingar". Þá hljómar setningin svona:

Fólk sem tek­ur þátt í opinberri umræðu á ekki að þurfa að búa við að fjölmiðlar hnýs­ist í einka­sam­töl.

Seinni setningin gæti verið höfð eftir Páli skipstjóra Steingrímssyni. Hann tók þátt í opinberri umræðu. Skipstjóranum var byrlað, síma hans stolið og hann afritaður á RÚV. Fjölmiðlar tóku einkasamtöl Páls og skálduðu fréttir um að hann stjórnaði skæruliðadeild Samherja.

Í tilfelli Atla Þórs var engin byrlun og ekki þjófnaður. Hann telur þó freklega á sér brotið:

Að það þurfi að standa í því að út­skýra það sér­stak­lega fyr­ir Pír­öt­um að friðhelgi einka­lífs og per­sónu­vernd séu eitt­hvað sem er ekki bara hægt að svipta fólk út frá geðþótta er það hlægi­leg­asta í þess­um farsa öll­um, þó þar sé af nógu að taka.

Nú hljóta Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands, fréttamenn á RÚV og blaðamenn á Heimildinni (áður Stundin/Kjarninn) að stíga á stokk og lýsa yfir að málefni stjórnmálaflokks eigi erindi við almenning og heimilt sé á þeim forsendum að svipta fólk friðhelgi einkalífs og persónuvernd.

 

„Þingflokkur Pírata braut á mér og átta öðrum“

Svandís boðar samkeppni um atvinnu, húsnæði og velferð

Nýkjörinn formaður Vinstri grænna, Svandís Svavarsdóttir, boðar aukinn straum hælisleitenda til Íslands. Þar með eykst samkeppnin um takmörkuð gæði, eins og atvinnu, húsnæði og velferð. Auðvaldið kætist enda hælisinnflutningur Svandísar ávísun á ofsagróða af ónýtum eignum, samanber JL-húsið í Reykjavík.

Tveir hópar hælisleitenda koma til Íslands. Í einn stað fólk sem vill setjast hér að og koma undir sig fótunum. Sá hópur keppir við þá landsmenn sem fyrir eru um atvinnu og húsnæði. Hinn hópur hælisleitenda sækir í ókeypis uppihald, fæði, húsnæði og dagpeninga. Þessi hópur er í harðri samkeppni við aðra sem eru á félagslegri framfærslu.

Aukið innstreymi hælisleitenda eykur samkeppina á milli þeirra hópa sem minnst eiga og höllustum fæti standa í samfélaginu.

Loforð Svandísar um Ísland sem paradís hælisleitenda bitnar á þeim sem nýkjörinn formaður Vinstri grænna þykist í orði kveðnu styðja til betra lífs.

Formannsræða Svandísar er hunang fyrir Flokk fólksins, Samfylkinguna og Viðreisn sem fiska á sömu kjósendamiðum og Vinstri grænir. Talmönnum þessara flokka dettur ekki í hug að bjóða kjósendum upp á aukið innstreymi hælisleitenda. Samkeppni um takmörkuð gæði þeirra efnaminnstu er vinstri grænn félagsdarwinismi; þeir ósvífnustu og ólöghlýðnustu lifa af.

Snillingur hún Svandís, gerir smáflokk að örflokki í sinni fyrstu formannsræðu.

Svandís: Skuli stefnt að kosningum í vor

Jóhannes er fallin stjarna í Namibíu, ekki á RÚV

Fyrrum stjarna ákæruvaldsins í Namibíu, Jóhannes uppljóstrari Stefánsson, er fallin, segir í fyrirsögn namibíska dagblaðinu Informaté, sem viðtengd frétt byggir á. Framhald fyrirsagnarinnar: eiturlyfjafíkill með ólögmæta friðhelgi.

Ákæruvaldið í Namibíu virðist hafa gefið Jóhannesi friðhelgi eftir að hann játaði á sig stórar sakir í nóvember 2019 í Kveiks-þætti Helga Seljan og Aðalsteins Kjartanssonar. Jóhannes hefur ekki látið reyna á friðhelgina, aldrei komið til Namibíu eftir að hann hvarf þaðan sumarið 2016 og skildi eftir sig sviðna jörð.

Frétt Informaté, og viðtengd endursögn Mbl.is, er um ráðstöfun á söluandvirði togarans Heina­ste sem namibísk yfirvöld kyrrsettu og var seldur með samkomulagi málsaðila. Dótturfélög Samherja koma við sögu í þessu dómsmáli en ekki sem sakborningar heldur hagaðilar er eiga fjárhagslegra hagsmuna að gæta.

Stóra dómsmálið þar syðra er eingöngu með namibískum sakborningum, eins og tilfallandi rakti í bloggi. Þar er ekki réttað yfir Samherja heldur namibísku stjórnarfari.  

Líferni Jóhannesar og um leið trúverðugleiki hans sem heimildar er þekkt. En ekki á RÚV sem spinnur enn frásögn um að héraðssaksóknari sé á lokametrunum með rannsókn á ásökunum Jóhannesar á hendur Samherja. Samkvæmt RÚV var Namibíurannsókn að ljúka í nóvember fyrir tveim árum. Í fyrradag heitir það á RÚV að rannsóknin ,,sé langt komin". Fréttin er brandari; RÚV segir fyrir tveim árum að Namibíurannsókn sé um það bil að ljúka. Samsærisbrandari í formi frétta er sérgrein RÚV-ara.

Í byrlunar- og símamálinu voru sex blaðamenn með stöðu sakborninga frá febrúar 2022 til september í ár. Það þótti voðalega langur tími og reyndi á sálarlíf viðkomandi, samkvæmt fjölda frétta. Í Namibíumálinu eru níu með stöðu sakborninga frá 2019 en það eru engar fréttir um að þeim kunni að þykja óþægilegt að sitja í fimm ár undir ásökunum Jóhannesar og RSK-miðla sem héraðssaksóknari tók góðar og gildar. Engar fréttir eru um að ákæruvald og fjölmiðlar séu i vafasömu samkrulli með ótrúverðugri heimild og teygi lopann til að halda í gíslingu mannorði fólks sem ekki byrlaði, stal engu og afritaði ekkert - heldur vann vinnuna sína.

 

 

Vandar Jóhannesi ekki kveðjurnar

Aðalsteinn og Arnar Þór staðfesta samráð í byrlunar- og símamáli

Tveir sakborningar í byrlunar- og símastuldarmálinu, Aðalsteinn Kjartansson og Arnar Þór Ingólfsson, skrifa leiðara um málið í Heimildina. Ber vel í veiði að tvímenningarnir skrifi. Aðalsteinn er skráður höfundur fréttar Stundarinnar 21. maí 2021 um ,,Skæruliðadeild Samherja." Arnar Þór ásamt Þórði Snæ Júlíussyni er merktur höfundur sömu fréttar í Kjarnanum, sem birtist samtímis Stundar-fréttinni eða morguninn 21. maí fyrir þremur árum.

Vorið 2021 voru Stundin og Kjarninn sjálfstæðir miðlar og ótengdir. Eftir að byrlunar-og símastuldarmálið fór í lögreglurannsókn, og varð báðum útgáfum þungur ljár í þúfu, sameinuðust Stundin og Kjarninn undir merkjum Heimildar.

Í leiðaranum, sem birtist í gær, þegja Aðalsteinn og Arnar Þór þá staðreynd að sama fréttin um ,,Skæruliðadeild Samherja" birtist samtímis í báðum útgáfum, Stundinni og Kjarnanum. Engir aðrir fjölmiðlar birtu fréttina þennan morgun.  Þegar tilfallandi byrjaði að kynna sér byrlunar- og símastuldarmálið, haustið 2021, var það samtímabirting sömu fréttar annars vegar og hins vegar skyndileg breyting á starfsstöð Aðalsteins, sjá 1. hér að neðan, sem kom honum á sporið.

Tveir fjölmiðlar með sömu fréttina á sama tíma er sterk vísbending um skipulag. Einhver sá til þess að einmitt þessir tveir miðlar sátu einir að fréttinni. Að kveldi dags þann 21. maí 2021 skrifaði Þóra Arnórsdóttir, sem var yfirmaður Aðalsteins þrem vikum fyrr, sjá 1. hér að neðan, eftirfarandi færslu á einkareikning sinn á Facebook:

Mér er eiginlega þvert um geð að deila þessu. En stundum þarf að gera fleira en gott þykir.

Með færslunni deildi Þóra frétt Aðalsteins á Stundinni. Hvers vegna sagði Þóra ekki stolt frá því að Aðalsteinn væri strax farinn að skúbba á Stundinni, þrem vikum eftir að hann hætti á RÚV? Hvers vegna gaf Þóra til kynna, með orðunum ,,þvert um geð," að frétt Aðalsteins væri subbufrétt, eiginlega á mörkum þess að standa undir nafni? 

Þegar á daginn kom að Aðalsteinn á Stundinni og Þórður Snær á Kjarnanum hringdu í Pál skipstjóra með ellefu mínútna millibili 20. maí 2021, daginn fyrir birtingu, þurfti ekki frekari vitnanna við. Spurningin var aðeins hver skipulagði. Frúin á Glæpaleiti varð strax líkleg tilgáta.

Leiðari Aðalsteins og Arnars Þórs frá í gær er afhjúpandi fyrir þær sakir sem ekki er fjallað um. Hér eru atriði sem leiðari tvímenninganna þegir um enda segja þau sögu sem sakborningarnir í niðurfelldri lögreglurannsókn vilja ekki að heyrist.

1. Aðalsteinn tilkynnti á Facebook starfslok á RÚV/Kveik þrem dögum fyrir byrlun Páls skipstjóra Steingrímsson, eða 30. apríl 2021. Aðalsteinn hætti fyrir hádegi á RÚV en var kynntur sem nýr liðsmaður á Stundinni eftir hádegi sama dag. Einsdæmi er að blaðamaður skipti um vinnustað í hádeginu. 

2. Páli skipstjóra var byrlað kvöldið 3. maí heima hjá sér á Akureyri. Um nóttina varð að lífga hann við með til þess gerðum tækjum. Hann var tæknilega dauður um stund, áður en lífgunartilraunir báru árangur. Flogið var með hann meðvitundarlausan á gjörgæslu Landsspítalans um hádegisbil daginn eftir. Síðdegis sama dag, 4. maí 2021, fer þáverandi eiginkona skipstjórans með síma hans yfir götuna, Bústaðarveg, sem liggur á milli spítala og RÚV á Efstaleiti. Á RÚV tekur á móti henni Arnar Þórisson framleiðslustjóri á Kveik. Þau setjast inn á skrifstofu, Arnar fer fram og sækir yfirmann sinn, Þóru Arnórsdóttur. Þau þrjú fara á aðra skrifstofu þar sem þriðji RÚV-maðurinn bíður. Hann tekur við símanum úr höndum Þóru. Daginn eftir fær konan síma skipstjórans afhentan á ný og skilar honum á sjúkrabeð Páls, sem var enn meðvitundarlaus. Skipulagið er byrla, stela, afrita og skila.

3. Fyrir byrlun, eða í apríl 2021, var Þóra búin að kaupa Samsung-síma, samskonar og Páls skipstjóra og valdi á hann símanúmer sem var það sama og á síma skipstjórans, nema síðasti tölustafurinn, 680 2140, en númer Páls var 680 214X. Úr afritaða símanum á RÚV með númerið 680 2140 voru einkagögn Páls send á Kjarnann og Stundina, m.a. skjáskot sem voru tekin af samskiptum skipstjórans. Skjáskotin voru notuð til að myndskreyta. Sjálfar fréttirnar voru að öllum líkindum skrifaðar á RÚV og sendar með tölvupósti á Stundina og Kjarnann til birtingar. 

4. Veturinn og vorið 2021 voru eiginkonan og Páll skipstjóri í skilnaðarferli. Skilnaðarlögmaður konunnar var Lára V. Júlíusdóttir. Í rannsóknagögnum lögreglu er tölvupóstur frá konunni dagsettur 3. október 2021. Viðtakendur eru Lára V. Júlíusdóttir, Þóra Arnórsdóttir, Aðalsteinn Kjartansson og Ingi Freyr Vilhjálmsson blaðamaður og fyrrum sakborningur. Textinn:

Sæl Lára.
Ég gef hér með Þóru Arnórsdóttur og Aðalsteini Kjartanssyni umboð til að ná í símkortin mín til þín ef þau óska eftir því að fá þau í hendur ásamt öðru efni sem þú kannt að hafa frá mér.

Dagsetningin, 3. október 2021, er mikilvæg. Búið var að boða konuna í fyrstu yfirheyrslu, sem fór fram tveim dögum síðar. Konan átti tvo síma, enda talar hún um ,,símkortin" í tölvupóstinum. Augljóst er af samhenginu að um er að ræða svar konunnar við tilmælum um að hún veiti aðgang að símkortum sínum, sem geyma samskiptaupplýsingar. Hvers vegna vildu blaðamenn komast í einkagögn konunnar ef hún var þeim ókunn og óviðkomandi?

5. Áður en konan veitti blaðamönnum aðgang að símkortunum á skrifstofu Láru var Þóra Arnórsdóttir í reglulegu sambandi við konuna, samkvæmt símtalaskrá í gögnum lögreglu. Þann 24. ágúst 2021 töluðu þær saman í átta skipti. Hluti samskiptanna er í sms-skeytum. Þar ráðleggur Þóra konunni að ,,breyta ÖLLUM lykilorðum alls staðar." Þá fer Þóra fram á að konan afhendi ónafngreindum manni einkasíma sinn. Þóra skrifar:

Hann vill helst ekki hittast (mjög varkár maður, skiljanlega) en spyr hvort þú treystir honum fyrir símanum einn dag?

Leiðari Aðalsteins og Arnars Þórs nefnir ekkert af atriðum 1.- 5. hér að ofan. Fyrstu þrjú atriðin lúta að undirbúningi og framkvæmd tilræðisins gegn Páli skipstjóra. Seinni tvö snúa að viðbrögðum fyrrum sakborninga eftir að lögreglurannsókn hefst. Atriði 2.- 5. sýna veruleg tengsl við andlega veika konu sem byrlaði eiginmanni sínum, stal síma hans og færði blaðamönnum. 

Með þögn sinni um þessi efnisatriði viðurkenna tvímenningarnir að þeir hafa ekki frásögn sem rímar við þekktar staðreyndir úr málsgögnum lögreglu. Fleiri efnisatriði eiga eftir að bætast við er skipstjórinn fær aðgang að öllum rannsóknargögnum. Hingað til er aðeins hluti gagnanna kominn í umferð til sakborninga og brotaþola.

Leiðarinn eyðir löngu máli í að gagnrýna rannsókn lögreglu. Mestu mistök lögreglunnar eru þau að byrja ekki strax að rannsaka aðdraganda byrlunar og þjófnaðar. Tilfallandi hefur þar samúð með lögreglunni. Á Íslandi á það ekki að gerast að RÚV er miðstöð alvarlegra afbrota, þar sem tekið er við stolnum síma er fékkst með byrlun. En það gerðist.

Það þekkist ekki á fjölmiðlum, hvorki hér né erlendis, að ein ritstjórn taki við gögnum og vinni úr þeim en láti fréttirnar síðan í hendur ritstjórna annarra fjölmiðla. En einmitt þetta gerðist. RÚV tók við síma skipstjórans og afritaði og sendi efnið til birtingar í Stundinni og Kjarnanum. RÚV vissi ósköp vel að fréttirnar héldu ekki máli. En það mátti freista þess að birta þær í jaðarmiðlum til að reisa reiðibylgju í samfélaginu. Það tókst. Reiðibylgjan var notuð til að réttlæta fréttirnar. En ef fréttirnar áttu erindi til almennings hvers vegna birti RÚV þær ekki? Hvers vegna þessi leyniaðgerð RSK-miðla? 

Þegar Aðalsteinn skipti um vinnustað í hádeginu 30. apríl 2021, af RÚV á Stundina, var sími skipstjórans ekki kominn í hús á Efstaleiti. En Þóra Arnórsdóttir var búin að kaupa Samsung-síma til að afrita síma skipstjórans. Eru tveir plús tveir ekki fjórir?

Byrlun, þjófnaður og afritun: blaðamenn gætu náð sáttum

Byrlunar- og símastuldarmálið liggur fyrir í megindráttum. Páli skipstjóra Steingrímssyni var byrlað 3. maí 2021, síma hans var stolið og fluttur á RÚV til afritunar þann 4. maí. Eftir afritun var símanum skilað á sjúkrabeð skipstjórans. Þann 21. maí birtist sama fréttin í tveim útgáfum í óskyldum miðlum, Stundinni og Kjarnanum.

Persónur og leikendur í málinu eru þekktir. Byrlari og þjófur er fyrrum eiginkona skipstjórans. Hún glímir við andleg veikindi. Sex blaðamenn, sem fengu stöðu sakborninga, tóku við símanum og véluðu með gögnin sem voru afrituð. 

Undirbúningur var að byrlun, stuldi, afritun og fréttaflutningi. Afritunarsíminn var keyptur fyrir byrlun og þjófnað. Undirmaður Þóru Arnórsdóttur ritstjóra Kveiks á RÚV, Aðalsteinn Kjartansson, flutti starfstöð sína frá RÚV yfir á Stundina 30. apríl 2021, þrem dögum fyrir byrlun. Fréttirnar tvær, sem birtust samtímis í Stundinni og Kjarnanum 21. maí, eru af sama stofni.

Er fyrir liggur að alvarleg afbrot voru framin með vitund og vilja blaðamanna, að ekki sé sagt beinni aðild, ætti flestum að vera ljóst að við svo búið má ekki standa. Byrlunar- og símastuldarmálið þarf að upplýsa. Fjölmiðlar hafa vonum seinna áttað sig á að fyrir þá sjálfa, og blaðamannastéttina í heild, er mikilvægt að hið sanna um atburðina vorið 2021 komi í ljós. Viðtengd frétt, byggð á viðtali Andrésar Magnússonar við Sigurð G. Guðjónsson lögmann, sýnir vaxandi vilja fjölmiðla til að upplýsa málið. Vísir tekur málið upp.

Sakborningar og samtök þeirra, Blaðamannafélag Íslands, stukku ofan í skotgrafirnar þegar lögreglan tilkynnti niðurfellingu málsins. Vörn þeirra er að halda lokaðan félagsfund í næstu viku til að ráða ráðum sínum. Yfirbragðið er að fámenn klíka hafi málað sig út í horn og leiti huggunar í sameiginlegu skipbroti. Umræða á lokuðum félagsfund mun engu breyta og ekkert upplýsa. Tiltrú almennings á fjölmiðlum og blaðamönnum vex ekki, þvert á móti.

Óupplýst mun byrlunar- og símastuldarmálið eitra samfélag blaðamanna og fjölmiðla um langa hríð. Allir tapa; fjölmiðlar, blaðamenn og almenningur sem nýtir sér þjónustu þeirra. Mesta tapið bera sakborningarnir sjálfir. Nöfn þeirra verða órjúfanlega tengd óupplýstu sakamáli. Játning og sættir myndu aftur opna leiðina inn í siðað samfélag.

Tilfallandi vill benda á sáttaleið sem uppfyllir það skilyrði að málið verði upplýst annars vegar og hins vegar veit á sættir málsaðila. Á mánudag kvaðst tilfallandi þeirrar skoðunar að sættir mættu ekki takast, að málið yrði sem lengst á dagskrá umræðunnar. Tilfallandi hefur endurmetið afstöðu sína og telur farsælast, hvað alla málsaðila áhrærir, að sættir takist. Undir formerkjum sannleikans. 

Formleg staða málsins í dag er að niðurfelling þess stendur þangað til annað er ákveðið. Páll skipstjóri á þann kost að kæra niðurfellinguna til ríkissaksóknara, hefur til þess þrjár vikur. Ef kæra ber ekki árangur getur skipstjórinn höfðað einkamál, fleiri en eitt, á hendur blaðamönnum, RÚV og Heimildinni (áður Stundin/Kjarninn). Rannsóknargögn lögreglu, sem skipstjórinn fær í hendur, munu undirbyggja væntanlega málssókn.

En skipstjórinn gæti líka sleppt því að kæra niðurfellinguna og ekki farið í einkamál.

Tilfallandi talar ekki fyrir hönd skipstjórans en þykist vita að fyrir hann persónulega skipti mestu máli að fá vitneskju um hvernig það atvikaðist að honum var byrlað vorið 2021, síma hans stolið til afritunar og ráðist var á einkalíf hans. Upplýsingarnar eru í höndum fyrrum sakborninga. Blaðamennirnir vita öll málsatvik. Að því leytinu eru þeir í sterkri stöðu á meðan dómsmál hafa ekki risið, hvorki af hálfu ákæruvalds né skipstjóra. Blaðamenn búa að upplýsingum sem eftirspurn er eftir og geta veitt þær af fúsum og frjálsum vilja. Glugginn til sátta lokast um leið og málið fer fyrir dóm, hvort heldur fyrir atbeina ákæruvalds eða brotaþola.

Það væri í þágu blaðmanna sjálfra, sakborninganna sex, stéttarinnar í heild og fjölmiðla almennt að upplýsa málsatvik og sættast. Málsaðilar gætu haldið áfram með líf sitt eftir slíkt uppgjör. Óupplýst mál heldur áfram að eitra, skaðinn verður mestur þeirra sem bera sakir.

Undir lögreglurannsókn stóðu sakborningar saman allir sem einn og fengu stuðning frá Stefáni Eiríkssyni útvarpsstjóra. Hópurinn getur sýnt sömu samstöðuna, en nú með reisn og manndómi, og lagt spilin á borðið. Sannleikurinn gerir menn frjálsa - og er forsenda sátta. 

 

 

Byrlunarmálinu alls ekki lokið

Miðflokkurinn nálgast Samfylkingu, Stalíngrad Sjálfstæðisflokks

Miðflokkur Sigmundar Davíðs mælist 19 prósent hjá Gallup, Kristrún og Samfylking með 26. Frá síðustu könnun bætir Miðflokkur við sig þrem prósentustigum; Kristrún og félagar standa í stað.

Báðir flokkarnir hagnast á óvinsældum sitjandi ríkisstjórnar. Óvinsældirnar stafa ekki af slæmu árferði til sjávar og sveita (les: efnahagsmálum] eða stórvandræðum í afmörkuðum sviðum - nema ef vera skyldi útlendingamálum. Ekki svo að skilja að allt sé í fínu standi á Fróni en fjarstæða að ástandið sé í kalda koli.

Meginástæða óvinsælda ríkisstjórnarinnar er að hún átti sinn tíma fyrsta kjörtímabilið, 2017-2021, en varð viðskila við samtíma sinn í kringum kófið. Gagnólíkir flokkar, Sjálfstæðisflokkur og Vinstri grænir, fundu samnefnara, að forða landinu frá viðvarandi stjórnarkreppu, en hafa hvor í sínu lagi verið í vörn með sín stefnumál. Ef Sjálfstæðisflokki verður ágengt með einhver mál bitnar það á Vinstri grænum og öfugt. Þriðji stjórnarflokkurinn, Framsókn, ríður ekki feitum hesti frá orrahríðinni, mælist með sex prósent.

Langtímaþróun telur einnig. Sjálfstæðisflokkur líður enn fyrir kratisma sem hann tileinkaði sér eftir hrun. Með réttu eða röngu var frjálshyggju kennt um hrunið. Viðbrögð sjálfstæðismanna var að halla sér að alþjóðlegum kratisma, fylgisspekt við Brussel, bæði ESB-skrifstofuna og Nató-deildina. Þróun síðustu ára, einkum frá 2016 (Brexit og Trump) er mótdræg miðhægriflokkum með værðarleg stefnumál forsjárkennd.

Sjálfstæðisflokkur mælist með 14 prósent fylgi. Þrír stærstu flokkarnir eru skv. Gallup með 59 prósent stuðning kjósenda. Er nær dregur kosningum, og haldi núverandi fylgi í grófum dráttum, verður spurt hvort raunhæf sé ríkisstjórn Samfylkingar, Miðflokks og Sjálfstæðisflokks.

Pólitískt eiginlega ekki. Miðflokkur og Samfylking eru kannski ekki eins og olía og vatn, en stappar nærri. Gagnvart þeim tveim er Sjálfstæðisflokkur kominn í hlutverk Framsóknar í sitjandi ríkisstjórn.

Raunsæir kjósendur, ekki bundnir á flokksklafa, og þeir eru giska stór hópur, munu taka með í reikninginn á kjördag hvaða ríkisstjórnarmynstur sé í kortunum. Þar mun skipta máli hvaða skilaboð flokksformennirnir senda á síðustu dögum kosningabaráttunnar og hvernig pörun þeirra virkar á hug kjósenda.

Að þessu sögðu er langt í kosningar. Gömul sannindi eru að vika er langur tími í pólitík. Enn eru ómannaðir framboðslistar og það er þekkt jarðsprengjusvæði. Litlir flokkar sem verða stórir í könnunum skila ekki alltaf mældu fylgi í hús á kjördag.

Síðasta mæling Gallup sýnir að sókn Samfylkingar er á enda runnin í bili. Mjúka miðvinstrið hennar Kristrúnar hefur kjörþokka sem ræðst meira af þreytu á mussuvinstri VG en sannfæringu að Garðabæjarfrúin sé komin með fulla stjórn á óreiðuliðinu sem löngum ræður ferðinni í Samfylkingu. Velgengni skæruliðablaðamanna sem ganga til liðs við flokkinn í von um uppreist æru byrlaðs mannorðs verður mælikvarði á hvað þykir stofustáss í híbýlum Kristrúnar. 

Vandræði Sjálfstæðisflokksins eru sýnu mest af þrem stærstu flokkunum. Veikt þriðja sæti flokksins í þingkosningum yrði katastrófa. Óvíst er hvort Bjarni gefi kost á sér áfram. Missir yrði af honum. Bjarni er góður og gegnheill maður, þótt honum verði á mistök eins og gengur. Flokkurinn sakar þess að hafa ekki menn eins og Brynjar Níelsson og Sigríði Á. Andersen á fremsta bekk. Gefi Bjarni frá sér formennskuna er helst líklegt að Áslaug Arna nái flokksvopnum í tæka tíð fyrir kosningar. Áslaug Arna er voguð er aðrir hika. Sjálfstæðismenn leggja helst ekki á tæpasta vað. Í Stalíngrad-stöðu bjóðast ekki kostir án áhættu. 

 

Sigríður Dögg hitti sakborninga, fréttabann af fundinum

Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands hitti í gær sex fyrrum sakborninga í byrlunar- og símastuldsmálinu. Sigríður Dögg tilkynnti fundinn í Silfrinu á RÚV mánudagskvöld. ,,Við erum öll að fara að hittast á morgun [þriðjudag], þessir sexmenningar og lögmaður okkar til að ræða næstu skref," sagði formaðurinn. En það komu engar fréttir af fundinum í gær. Núll, nix, ekkert.

Fréttabann af fundinum er stórfurðulegt. Formaður BÍ segir á RÚV að hann ætli að funda með sex sakborningum, allt blaðamenn, sem voru skornir úr snörunni, a.m.k. tímabundið, með niðurfellingu lögreglu á sakamálarannsókninni s.l. fimmtudag. Efnið er aktúelt, spennandi og varðar mikilvæg samfélagsmálefni. Almenning varðar miklu hvort blaðamenn hafi sérstakar heimildir til lögbrota, líkt og formaður þeirra heldur fram.

Fundurinn er stórfrétt hvernig sem á allt er litið. Hvað var rætt á fundinum? Hver eru viðbrögð blaðamanna? Hyggjast blaðamenn krefja lögreglu um afsökun? Ætla þeir í málssókn? Myndi BÍ borga þá málssókn? Hvað segja blaðamenn um þá yfirlýsingu lögreglu að afbrot var framið, sími Páls skipstjóra var afritaður á RÚV, en ekki tókst að sanna hvaða blaðamenn afrituðu? Er aðild að þjófnaði hluti af starfslýsingu blaðamanna? Hvað segja siðareglur að blaðamenn eigi að gera er þeir hafa vitneskju um yfirvofandi afbrot, byrlun og þjófnað? Eiga blaðamenn að þegja og hirða afraksturinn af alvarlegum lögbrotum?

Ofanritað er aðeins hluti af þeim spurningum sem æskilegt er að blaðamenn myndu spyrja starfsfélaga sína, fyrrum sakborninga, og formann blaðamanna, Sigríði Dögg. Til að halda almenningi upplýstum um hlutverk og skyldur blaðamanna. Brýnt málefni, sem sagt.

En engar fréttir eru sagðar. Ekki einu sinni hvar fundurinn var haldinn og hve lengi fundurinn stóð og hvaða ,,næstu skref" voru rædd. Það er eins og fundurinn hafi ekki farið fram - tilkynnti Sigríður Dögg þó opinberlega með sólarhringsfyrirvara að til stæði að halda hann. Það væri sjálfstæð frétt ef fundurinn hefði verið tekinn af dagskrá og hvers vegna.

Í staðinn fyrir frásögn af boðuðum fundi í gær birtist á heimasíðu Blaðamannafélagsins tilkynning um að í næstu viku verði pressukvöld, opinn fundur um byrlunar- og símastuldsmálið.

Eina myndefnið með tilkynningu Blaðamannafélagsins er stór mynd af Þorsteini Má forstjóra Samherja. Ha, hugsaði tilfallandi með sér, ætlar Þorsteinn Már að tala á pressukvöldi blaðamanna? Nei, við lestur kemur á daginn að myndin af Máa er til að vekja athygli, smetti sakborninga trekkja ekki. Forstjóri norðlensku útgerðarinnar er aftur maður sem þjóðin þekkir og tekur mark á. En Mái verður sem sagt ekki á vettvangi, aðeins fyrrum-fólk að þegja um drýgðar syndir sem sópað var undir teppið á Glæpaleiti.

Á pressukvöldinu verða vinnubrögð blaðamanna til umræðu. Sigríði Dögg dettur ekki í hug að leita eftir aðild frægasta þolanda íslenskra blaðamanna fyrr og síðar, Páls skipstjóra Steingrímssonar. Enginn í annálum fjölmiðla hefur mátt þola viðlíka atlögu að heilsu sinni, fjölskyldu og einkalífi en einmitt skipstjórinn. Fundur með yfirskriftinni Skipstjórinn og sakborningarnir sex myndi troðfylla Hörpuna. Stefán útvarpsstjóri gæti verið fundarstjóri.