Múslímar, fjölmenning og jafnrétti

Múslímar sumir hverjir komast upp með að lítilsvirða vestræn gildi, svo sem einstaklingsfrelsi og jafnrétti kynjanna, án verulegra andmæla. Þegar múslímar móðgast rís upp fjölahreyfing víða um lönd með hótunum um viðskiptabann ef ekki líflát, samanber rithöfundinn Salman Rushdie og dönsku skopmyndirnar af spámanninum.

Margvíslegar spurningar vakna um þetta ójafnvægi. Ein er þessi: Hvernig réttlæta vestrænir talsmenn fjölmenningar að múslímskum viðhorfum og lífsgildum skuli gert jafnhátt undir höfði og vestrænum?

Múslímaklerkur segir brjálæðislegt frelsi ríkja í Ástralíu

Virtu ekki rauða kallinn á eigin ábyrgð

Enskur sagnfræðingur var snúinn niður af lögreglumanni og handtekinn fyrir að virða ekki umferðarljós og ganga yfir götu í miðborg Atlanta í Bandaríkjunum. Sagnfræðingurinn Felipe Fernandez-Armesto skrifaði meðal annars bókina Hugmyndir sem breyttu heiminum kveðst ekki hafa haft hugmynd um að viðurlög væru við athæfinu.

Ástæðan fyrir því að Fernandez-Armesto var felldur í götuna er sú að hann áttaði sig ekki á að lögreglumaðurinn sem spurði hann um skilríki eftir brotið væri opinber starfsmaður og svaraði spurningunni með gagnspurningu. Lögreglumaðurinn taldi sagnfræðinginn veita viðnám, skellti honum umsvifalaust á götuna og fékk starfsfélaga sína í lið með sér að yfirbuga brotamanninn.

Sagnfræðingurinn fékk að dúsa í átta klukkustundir í varðhaldi en var ekki ákærður, samkvæmt frétt á BBC.

Engin viðurlög eru við því í Bretlandi að virða ekki rauða kallinn á umferðarljósum en margar borgir í Bandaríkjunum taka hart á slíku framferði.

Í Þýskalandi, aftur á móti, geta ökumenn verið sektaðir fyrir að hleypa ekki vegfarendum yfir götu, jafnvel þótt engum umferðarljósum sé til að dreifa.

Lærdómur: Gerum eins og við kennum börnunum að gera og göngum ekki gegn rauða kallinum.

Brotnir flokkar velja Evrópu

Brotnir stjórnmálaflokkar velja stór mál í kosningum til að draga athyglina frá vanhöldum flokkanna sjálfra. Því stærri sem málin eru því meiri líkur eru á að hægt sé að fela sig á bakvið þau. Innganga í Evrópusambandið er heljarstórt mál og þangað leita þeir flokkar skjóls sem annars væru berrassaðir á almannafæri rétt fyrir kosningar.

Alþýðuflokkurinn sálugi setti inngöngu á flot fyrir kosningarnar 1995. Ráðherra flokksins, Guðmundur Árni Stefánsson, hafði orðið að segja af sér ráðherradómi veturinn fyrir kosningar vegna ásakana um spillingu. Jóhanna Sigurðardóttir fráfarandi varaformaður flokksins sagði sig úr honum og stofnaði nýjan flokk, Þjóðvaka. Í stuttu máli var Alþýðuflokkurinn með allt niðrum sig og gerði þess vegna Evrópusambandið að kosningamáli sínu.

Fyrir síðustu kosningar var Samfylkingin í vandræðum vegna klofnings í forystunni. Össur Skarphéðinsson var formaður en honum var ekki treyst og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir stóð kortéri fyrir kosningar úr stól borgarstjóra og fór í baráttusætið í Reykjavík sem forsætisráðherraefni. Aftur var Evrópusambandsaðild sett á dagskrá.

Í Keflavíkurræðu sinn í desember síðast liðnum sagði Ingibjörg Sólrún formaður Samfylkingarinnar að fólk treysti ekki þingflokknum. Skoðanakannanir sýna minnkandi fylgi við flokkinn og umræða er þegar hafin um eftirmann Ingibjargar Sólrúnar.

Og hvað gerist? Jú, Evrópusambandsaðild, takk fyrir. Í síðasta mánuði hét það að „skoða af fullri alvöru aðild að Evrópusambandinu" eins og hún komst að orði í Keflavíkurræðunni. Sex vikum seinna er krónan ónýt og við verðum að ganga í Evrópusambandið, segir Ingibjörg Sólrún í viðtali við Sjónvarpið í fyrradag.

Samfylkingin hefur ekki unnið heimavinnuna sína á kjörtímabilinu. Flokkurinn er stefnulaus í umhverfismálum og ótrúverðugur í málflutningi um jöfnuð í samfélaginu. Samfylkingin hefur enga framtíðarsýn að bjóða þjóðinni og þess vegna dregur hún upp Evrópufánann. En það plagg mun ekki hylja nekt Samfylkingarinnar í vor.

Ónýt króna eða ónýt Samfylking?

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir formaður Samfylkingarinnar sagði í fréttum Sjónvarps að krónan væri ónýt og gjaldmiðillinn ásamt tollum útskýrði hátt matarverð á Íslandi. Erlendu bankarnir sem gefa út krónubréf telja myntina við hestaheilsu. Evra í stað krónu og innganga í Evrópusambandið er kosningaboðskapur Samfylkingarinnar.

Formanninum skal hrósað fyrir að tala skýrt og skorinort. Formaður félagshyggjuflokks vill breyta efnahagsstjórnuninn hér á landi og taka upp hagstjórn sem kennd er við harða nýfrjálshyggju. Ef evran kemur í stað krónu verður hvorki gengislækkun né vaxtabreytingum til að dreifa sem stýritækjum í næstu efnahagslægð. Atvinnuleysi og samdráttur ríkisútgjalda eru einu úrræðin eftir. Ef forgöngumenn félagshyggju á Íslandi mættu snúa sér við í gröfum sínum gerður þeir það allir sem einn við tíðindin.

Tilefni yfirlýsingar Ingibjargar Sólrúnar er könnun sem sýnir matarverð hærra hér en að meðaltali í ríkjum Evrópusambandsins. Fyrir rúmu ári var samskonar könnun til umræðu. Bændasamtökin tóku þá saman nokkur atriði sem Evrópusinnum og talsmenn verslunarinnar flíkuðu ekki. Þar kom fram að verð á kornvöru s.s. brauði, sem er ekki tolluð, er 67 prósent hærri hér en að meðaltali í og verð á fatnaði er 50 prósent hærra. Sjá umfjöllun hér.

Í Sjónvarpsfréttinni lék fréttamaðurinn undir hjá formanni Samfylkingarinnar, fór vítt og breitt um Melabúðina og reiknaði út Evrópusambandsverð til að sýna hátt verðlag hérlendis. Gaman væri að sjá fréttamanninn í kjörbúð í Danmörku og biðja um 500 grömm af nautahakki á Evrópusambandsverði. Ekkert slíkt verð er til, það er meðaltal en ekki raunverð í einstökum ríkjum. Fréttamaðurin gæti þvínæst deilt kjörum sínum með starfsbróður á rúmenska ríkissjónvarpinu og sagt okkar hversu frábær lífskjörin séu í Evrópusambandslandinu Rúmeníu.

Formanni Samfylkingarinnar gæti orðið að þeirri ósk sinni að trúverðugleiki íslensku krónunnar biði slíka hnekki að ekki yrði aftur snúið. Þess verður þá minnst hvað hún lagði til málanna í aðdragandanum.

Atvinnuleysi sem hagstjórnartæki

Vill Samfylkingin beita atvinnuleysi sem hagstjórnartæki? En Framsókn? Af ákalli ýmissa samfylkingarmanna og ráðherra Framsóknarflokksins um upptöku evru í stað krónu mætti ætla að hörð nýfrjálshyggja sé komin í öndvegi hjá flokkunum sem einu sinni kenndu sig við félagshyggju.

Í áratugi hefur í orði, en kannski ekki alltaf í verki, verið samstaða um þola heldur verðbólgu og háa vexti fremur en atvinnuleysi hér á landi. Pólitísk sannfæring hefur verið fyrir því að skárra sé að umbera gjaldfellingu myntar en að þúsundir glati sjálfsvirðingu sinni í atvinnuleysi.

Reynslurökin sýna að stefnan var rétt. Þrátt fyrir suður-amerískt verðbólgustig á áttunda áratug síðustu aldar fylgdi hvorki siðferðileg né fjármálaleg spilling, þótt nærri lægi í sumum kreðsum. Það tókst að vinna bug á verðbólgunni með samstilltu átaki þjóðarinnar og við tók, með óverulegum hléum, efnahagsskeið sem enn stendur yfir.

Áhugi á evrunni kom fyrst fram hjá íslenskum stórfyrirtækjum sem eru með verulegan hluta umsetningarinnar erlendis. Hlutabréfalukkuriddarar og málpípur þeirra komu í kjölfarið og eru að undirbúa jarðveginn fyrir afsökunarflauminn sem þjóðin mun heyra þegar harðnar á dalnum og hlutabréfin falla.

Það eru heimildir í lögum fyrir fyrirtæki að gera upp í erlendri mynt. Og þótt þær hafi ekki verið skrifaðar fyrir fjármálafyrirtæki heldur framleiðslu- og þjónustufyrirtæki væri, undir venjulegum kringumstæðum, ekkert tiltökumál að þeir lögaðilar sem þess æsktu gerðu upp í evru, dölum eða yenum.

En kringumstæðurnar eru ekki eðilegar. Efnahagslífið er yfirspennt, vextir eru í hæstu hæðum og kosningar eru í vor. Blandan er býsna eldfim. Til að kvikni ekki á eldspýtunni fyrir slysni er æskilegt að stjórnmálamenn stigi varlega til jarðar í yfirlýsingum um framtíð krónunnar.

Ef íslenska krónan fuðrar upp og við í óðagoti gerðum evruna að lögeyri þá blasir við að vextir sem stýritæki heyra sögunni til. Þegar slakar á þenslunni og hægist svo á atvinnulífinu að lágir vextir verða bráðnauðsynlegir munum við búa við vexti sem ákveðnir eru í Frankfurt, ekki Reykjavík. Og þeir gætu verið mun hærri en svaraði okkar þörfum.

Við þær aðstæður verður atvinnuleysi hagstjórnartæki. Samfylkingin og Framsóknarflokkurinn ættu því að gera hreint fyrir sínum dyrum og tala skýrt um afstöðu sína til gjaldmiðilsins.

Víst er að Samfylkingin þykist hafa það bjargráð að genginni krónu og innleiðingu atvinnuleysis að segja sig til sveitar og ganga í Evrópusambandið. Það þóttu þung spor hér áður að segja sig til sveitar og ekki var risið á þeim hátt sem þvinguðust til þess. Móttökurnar sem við fengjum hjá Evrópusambandinu yrðu hliðstæðar þeim sem ríki Austur-Evrópu fá núna. Yfirlætisfullt klapp á kollinn.

Árangursrík þöggun Baugsmiðla

Baugsmiðlum tókst að þagga stærsta fréttamálið á Íslandi á síðasta ári. Nálega helmingur þjóðarinnar telur að Baugsmálið hafði verið stærsta fréttamálið á Íslandi, samkvæmt skoðanakönnun. Umfjöllun fjölmiðla er í engu samræmi við mikilvægi málsins. Dagskrárvaldi Baugsmiðla, Fréttablaðinu, Stöð 2, DV og öðrum var beitt til að stýra umræðunni en mest til að þagga hana.

 

Ritstjórar og yfirmenn Baugsmiðla hljóta að fá Bónusgreiðslur fyrir árangurinn.

Baugsmálið stærsta fréttamálið 2006 að mati almennings

Staksteinar, Helförin og Palestína

Staksteinar í sunnudagsútgáfunni virðast gefa þeirri hugsun undir fótinn að tilvera Palestínumanna sé á einhvern hátt sambærileg við þjóðarmorð evrópskra gyðinga í seinni heimsstyrjöld. Til skamms tíma var vestrænn almannarómur að Helförin hafi verið einstæður atburður. Á síðari árum er reynt að draga úr sérstöðu Helfararinnar og jafnvel afneita henni sem sögulegri staðreynd, samanber nýafstaðna ráðstefnu í Íran.

Tilefni Staksteina er endurútgáfa á dagbók Önnu Frank sem var drepin ásamt milljónum gyðinga í sérhönnuðum dauðabúðum Þjóðverja í Austur-Evrópu. Dagbók Önnu, sem hún skrifaði í Amsterdam í felum með fjölskyldu sinni, var lengi þekktasta heimildin á Vesturlöndum um að gyðingarnir sem skipulega var smalað saman til útrýmingar voru venjulegt fólk sem lifði hversdagslegu evrópsku lífi þangað til að Helförinni var hrint í framkvæmd.

Í niðurlagi Stakteina segir

Það er svo aftur önnur saga hvað gerast mundi ef Anna Frank gæti nú hitt að máli ungan Palestínuaraba og þau borið saman bækur sínar um það líf sem þeim hefur verið búið.

Jú, það er allt önnur saga í allt annarri bók en þeirri sem fjallar um Helförina. Þjóðarmorðið á gyðingum í seinni heimsstyrjöld er atburður sem mun ekki eiga sér hliðstæðu fyrr en Frakkar söfnuðu saman öllum þeim múslímum sem tækist að klófesta, settu þá í gripavagna og flyttu á afskekktan stað þar sem gasklefar tækju við þeim. Ef Bretar gerðu eitthvað sambærilegt við kaþólikka á Írlandi væri komin hliðstæða.

En staða Palestínuaraba á Vesturbakkanum eða Gaza er í engum skilningi hliðstæða við Helförina.

Steingrímur J. og heimilisofbeldið í Alþýðubandalaginu

Alræmdur ritdómur Jóns Baldvins Hannibalssonar í Lesbókinni fyrir jól um bók Margrétar Frímannsdóttur hefur orðið tilefni til flökkusögu um að Steingrímur J. Sigfússon formaður Vinstri grænna hafi lagt hana í einelti er þau voru bæði þingmenn Alþýðubandalagsins. Skrifari starfaði hjá Alþýðubandalaginu á sínum tíma og þykist nógu kunnugur til að vita hvernig kaupin gerðust þar á eyrinni.

Alþýðubandalagið á síðasta skeiði sínu var grimmur flokkur. Það var haft í flimtingum á skrifstofunni að þeim sem entust þar í starfi væri borgið það sem eftir væri starfsævinnar. Í annarri vinnu eða öðru félagsstarfi myndu menn aldrei aftur lenda í jafn vægðarlausum samskiptum samherja og í Alþýðubandalaginu. Sá sem hér skrifar starfaði á árunum  1992 - 1996 á Vikublaðinu sem Alþýðubandalagið gaf út. Ritstjórnin deildi húsnæði með flokknum.
 
Væringarnar í Alþýðubandalaginu, sem núna þykir sniðugt að kalla heimilisofbeldi, áttu sér margar skýringar og engar einhlítar. Fyrir það fyrsta einkenndi Alþýðubandalagsfólk afdráttarleysi, hlutirnir voru ekki bæði og heldur annað hvort eða. Af því leiddi að þegar fylkingar höfðu á annað borð myndast var nær engin leið að til að ná fólki saman á ný, skotgrafirnar voru of djúpar og einbeitt andstyggð á hinni fylkingunni vék ekki þegar hún var einu sinni meðtekin. Vopnahlé var samið í kringum kosningar til að flokkurinn gæti einbeitt sér að þeim en þess á milli flugust menn á.

Rætur Alþýðubandalagsins lágu aftur til Kommúnistaflokksins. Flokksleg arfleifð var m.a. inngróin tortryggni og einangrunarhyggja sem auðveldlega gróf um sig í flokksstarfinu í hópum og örmum flokksins. Á björtu hliðinni má ekki gleyma ósérhlífni flokksmanna og fórnarvilja fyrir málstaðinn eina og rétta. Margir flokksfélagar létu frá sér starfsframa og ýmis lífsins gæði vegna pólitíska starfsins.

En það er heimilisofbeldið sem er til umræðu. Skrifari varð vitni að nokkrum slíkum tilvikum. Eitt minnisstætt er þegar fjögurra manna nefnd, tveir frá hvorum armi, tókst á um einhvern tittlingaskít vegna kjördæmisráðsfundar í Reykjavík á lokuðum fundi í næsta herbergi við ritstjórnina. Það mátti heyra hvernig tónninn hækkaði og rifrildið stigmagnaðist. Skyndilega var dyrunum hrundið upp og út hljóp ung kona sem komin var langt á meðgönguna og hágrét. Sá sem harðast gekk fram í þessari hrinu hafði fremur óviðfelldið viðurnefni en stóð undir því í þessu tilviki.

Höfundur var líka á vettvangi þegar Margrét Frímannsdóttir var kjörinn formaður Alþýðubandalagsins 1995. Hún kom á skrifstofuna á Laugaveginum og tók yfir skrifstofu þáverandi framkvæmdastjóra Einars Karls Haraldssonar. Þar voru nokkrir kallaðir inn til hennar, einn og einn í senn og rætt við þá bakvið luktar dyr. Það mátti sjá einstakling koma grátandi út. Skrifari var sjálfur kallaður inn til að fara yfir mál Vikublaðsins og var það spjall fremur þægilegt og lítt í frásögu færandi.

Svokallað heimilisofbeldi í Alþýðubandalaginu var í raun hvöss átakaframkoma sem reið húsum í flokknum. Það er ekki í neinu samræmi við veruleikann, eins og hann blasti við þeim sem þetta skrifar, að holdgera átakaframkomuna í Steingrími J. Sigfússyni.
 

Siðaskrá DV: Frægir blaðamenn en engir eigendur

DV er komið út í nýrri mynd en siglir áfram undir flaggi Baugs. Nýr ritstjóri, Sigurjón M. Egilsson, birtir á heilsíðu siðaskrá blaðsins til að lesendur viti hverju þeir eigi von á. Í slíkri stefnuskrá skyldi ætla að yrði að finna einhver orð um samskipti ritstjórnar og eigenda, einkum í ljósi þess að Baugsmiðlar eru reglubundið nýttir til að þjónusta samsteypuna sem gefur þeim nafn sitt. En DV virðist ætla að fela eigendur sína.

Siðaskráin er í heilum 33 köflum og tekur til aðskiljanlegustu atriða sem koma við sögu í blaðmennsku. Blaðið ætlar að sýna börnum og nýbúum aðgát, ekki vera hlutdrægt, aðgreina auglýsingar og fréttaefni, segja ekki frá sjálfsvígum og fara varlega að fólki sem orðið hefur fyrir áfalli. Ofantalið er í takti við almenn gildi í blaðamennsku.

Sérviska fær líka að fljóta með. Starfsfólk ritstjórnar safnar ekki ólöglega fengnum hugbúnaði í tölvur blaðsins, segir í einum kafla. Ekki er ljóst hvaða erindi svona klausur eiga í siðaskrá, en það skaðar engan að hafa þær með.

Aftur skaðar það almenning, og lesendur sérstaklega, að vita ekki hvaða afstöðu ritstjórnin hefur til eigenda sinna og samskiptin þar á milli. Baugur er eitt stærsta fyrirtæki á Íslandi og hefur víða hagsmuna að gæta, að ekki sé talað um opinberu sakamálin sem höfðuð hafa verið gegn eigendum Baugs og verða fyrirsjáanlega fréttaefni um langa hríð. Í siðaskránni eru eigendur útgáfunnar ekki nefndir sem slíkir.

Í eigin siðaskrá reynir DV að plata lesendur sína og talar um „helstu aðstandendur blaðsins" í sömu andrá og starfsmennina og reynir að fela mótsagnir sem alvöru fjölmiðlar viðurkenna og reyna að glíma við með því að skilja að hagsmuni eigenda og fagmennsku ritstjórnar. Eftirfarandi kafli verður feitletraður í annálum Baugsblaðamennskunnar á Íslandi.

<> Frægð: Starfsmenn og helstu aðstandendur blaðsins eru ekki frægðarfólk til umfjöllunar í blaðinu.
<>

Hér má spyrja: Hefur einhver haldið því fram að prentblaðamenn séu frægt fólk?

Tilgangurinn með kaflanum er vitanlega að búa DV skálkaskjól til að fjalla ekki um aðstandanda sinn númer eitt, Jón Ásgeir Jóhannesson forstjóra Baugs. Hugmyndin er að þegja um Jón Ásgeir en herja á andstæðinga hans, innan og utan réttarsalarins. Þetta er formúla sem þróuð hefur verið á Fréttablaðinu, systurblaði DV.

Til að kóróna þetta andans sköpunarverk sem er siðaskrá DV þá segir í kaflanum um hagsmuni:

Starfsmenn og helstu aðstandendur eru ekki til umfjöllunar í blaðinu nema að sérstaklega gefnu tilefni. Starfsmenn og helstu aðstandendur geta ekki unnið til verðlauna í leikjum á vegum blaðsins.

Viðbót við síðustu setninguna ætti að vera: Nema í feluleikjum.

Auðmýkjum múslíma - lærdómur í raunpólitík

Afganistan var ekki nóg, svaraði Henry Kissinger þegar hann var spurður hvers vegna hann var hlynntur Íraksstríðinu, róttækir múslímar auðmýktu okkur 11. september og við urðum auðmýkja þá og senda skýr skilaboð um að við myndum ekki búa við þeirra heimsmynd. Þetta er haft eftir fyrrum utanríkisráðherra Bandaríkjanna í bók Bob Woodward. State of Denial: Bush at War, Part III.

Blaðamaðurinn Mark Danner gerir úttekt á umræðunni um Írakstríðið í síðasta hefti New York Book Review, dagsettu 21. desember s.l.. Viðhorf Kissinger þykir endurspegla raunpólitík og vera tiltölulega hófsöm miðað við stefnu Bush forseta og ríkisstjórnar hans. Bandaríkjaforseti aðhyllist heittrúarpólitík sem gerir, eða öllu heldur gerði, ráð fyrir innrás, falli Saddams Husseins og endursköpun samfélagsins að bandarísk-vestrænni fyrirmynd.

Innrásin heppnaðist, Saddam féll en síðan fór allt í vaskinn, mest fyrir handvömm Bandaríkjamanna sjálfra. Danner ver drýgstum hluta úttektarinnar í að sundurliða skipulagsleysið og smákóngaveldið í bandarísku yfirstjórninni. Kostulegt dæmi eru hreinsanir á félögum stjórnarflokksins Baath, flokki Saddams. Paul Bremer landsstjóri hafði fyrirskipanir frá Washington um að reka Baath-félaga úr ráðuneytum. Þegar hann ætlaði að loka innanríkisráðuneytinu sagði reyndur bandarískur herforingi að það gæti hann ekki.

- Hvers vegna? spurði Bremer.
- Þú sagðir síðast í ræðu í gær að lögreglan væri mikilvæg fyrir endurreisn Íraks, svaraði Garner herforingi.
- Já, lögreglan er mikilvæg, samþykkti Bremer.
- Lögreglan tilheyrir í heild sinni innanríkisráðuneytinu, sagði Garner, og ef þú lokar ráðuneytinu fara allir heim.
Bremer varð undrandi þegar hann fékk þessar upplýsingar.

Það er ólíklegt að Bandaríkjamönnum hefði tekist að endurreisa Írak að vestrænni fyrirmynd þótt þeir hefðu haft betri áætlun og skynsamara fólk til framkvæmda. Samfélagsgerð verður ekki breytt í einni svipan, breytingar taka áratugi ef ekki aldir. Háleit markmið um að Írak yrði fordæmi fyrir Mið-Austurlönd almennt og leiða til friðar í heimshlutanum voru óraunsæ.

Þá erum við aftur komin að Kissinger og raunsæismönnum. Núna þegar um þrjú þúsund bandarískir hermenn hafa fallið í Írak, álíka og fjöldi þeirra sem lét lífið í árásum öfgamúslíma á Bandaríkin 11. september 2001, að ekki sé talað um tugþúsundir Íraka sem hafa fallið, hverju myndi Kissinger svara ef hann væri spurður af öðrum en fjölmiðlum og gæfi hreinskilið svar: Var þetta nauðsynlegt? (Fjölmiðlasvarið er hér).

Maður sér hann halla sér aftur í stólnum, styðja fingurgómum við fingurgóma og tala letilega  með þýska hreimnum.
- Jú, sjáðu til, þetta eru fórnirnar sem við verðum að færa fyrir frjálst og opið samfélag. Við báðum ekki um 11. september en við urðum að bregðast við. Auðmýkja múslíma meira en þeir auðmýktu okkur. Ef ekki hefðu þeir gengið á lagið og gert meiri óskunda í Bandaríkjunum. En eins og allir vita þá fer lítið fyrir öfgamúslímum hér í landi síðan við fórum inn í Írak.