Hægrikrókur Kristrúnar á Sjálfstæðisflokkinn

Á samfélagsmiðlinum Instagram, og e.t.v. víðar, má sjá ræmu af Kristrúnu Samfylkingarformanni innan um þjóðfánann og lögreglumenn að störfum. Styrkjum löggæslu og ákæruvald er yfirskrift ræmunnar. Fyrrum var málaflokkurinn réttarríkið skuldlaus eign Sjálfstæðisflokksins. Það hefði ekki tekið sex vikur að úrskurða um kýrskýrt málefni, eins og beiðni vinstrisinnaðs ríkissaksóknara um að fjarlægja vararíkissaksóknara sem ekki spilar vók.

Þrír hægriflokkar eru stærstir samkvæmt yngstu könnun. Samfylking er 25% flokkur, Miðflokkur 15% og Sjálfstæðisflokkur 14%. Samtals 54 prósent. Sé Framsókn með sín 9% bætt við er hægrifylkingin komin upp í 63%. 

Nú má auðvitað deila um hvort Samfylkingin sé hægriflokkur. Sögulega er fylkingin popúlískur vinstriflokkur, stofnaður síðustu aldamót til að verða ,,hinn turninn" í íslenskum stjórnmálum. Kristrún er aftur hægrimiðuð og hefur bakgrunn sem hæfir.

Eftir síðustu skoðanakönnun rjúka sumir sjálfstæðismenn upp til handa og fóta, barma sér og kenna Bjarna formanni um prósenturnar fjórtán. Þröngt flokkssjónarhorn er eitt, annað er raunsætt mat pólitískum aðstæðum.

Bjarni setti þjóðarhagsmuni ofar flokkshagsmunum og persónulegum metnaði er hann myndaði Katrínarstjórnina 2017. Þjóðin þurfti pólitískan stöðugleika eftir stjórnarkreppu sem skildi tvær fyrri ríkisstjórnir eftir í valnum án þess að ljúka kjörtímabili. Bjarni skaffaði.

Á meðan Bjarni gaf þjóðarskútunni kjölfestu til að sigla milli skers og báru kvarnaðist fylgið af móðurflokknum. En hvert fór það? Ekki til vinstri, svo mikið er víst. Miðflokkur Sigmundar Davíðs er næst stærsti flokkurinn í mælingum, á eftir Samfylkingu. Þrír hægriflokkar á verðlaunapalli útiloka vinstristjórn eftir næstu þingkosningar. Spurningin er hvernig hægristjórn, ekki hvort.

 

  

 

 

Hreinsanir í Blaðamannafélaginu

Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands stendur að tillögu um að taka atkvæðisréttinn af hluta félagsmanna. ,,Ég kaus Sigríði Dögg sem formann," segir gamalreyndur blaðamaður, ,,það er það versta sem ég hef gert félaginu." Tillaga Sigríðar Daggar er á dagskrá framhaldsaðalfundar BÍ í næstu viku.

Sigríður Dögg játaði skattsvik fyrir ári en hefur neitað að gera nánari grein fyrir umfangi og fjárhæðum, segir skattsvikin einkamál. Hún var látin fara frá fréttastofu RÚV eftir að upp komst um undanskotin frá samneyslunni. Margir blaðamenn telja ófært að skattsvikari stjórni félaginu. Til að koma ár sinni betur fyrir borð í sjóðsstreymi stéttafélagsins rak Sigríður Hjálmar Jónsson framkvæmdastjóra BÍ um síðustu áramót og tók sér fullt starf í félaginu. Formennska í BÍ var áður hlutastarf.

Sigríður Dögg tilheyrir hópi blaðamanna sem kenndur er við RSK-miðla (RÚV, Stundin og Kjarninn, sem heita nú Heimildin). Hópurinn hefur ráðið ferðinni í stéttafélaginu síðustu ár. Fimm blaðamenn á RSK-miðlum eru með stöðu sakborninga í byrlunar- og símastuldsmálinu. Formaður BÍ hefur lagt sig í líma að taka undir ófrægingarherferð sakborninga gagnvart lögreglu, sem rannsakar alvarleg afbrot, byrlun og símastuld. Eins og formaðurinn segir, þá er það einkamál, en ekki opinbert mál, þegar blaðamenn komast í kast við lögin.

Andspyrna er gegn vegferð Sigríðar Daggar og RSK-liða. Trúverðugleiki stéttarinnar er í húfi. Fyrir skemmstu sendu 26 félagar í BÍ fyrirspurnir til formannsins um útgjöld sem stofnað var til að hrekja Hjálmar Jónsson úr starfi framkvæmdastjóra og hirða af honum mannorðið í leiðinni. Í hópnum eru eldri blaðamenn, flestir ef ekki allir komnir á eftirlaun.

Sigríður Dögg hugsar blaðamönnum með múður þegjandi þörfina. Áður hefur hún úthýst hópnum úr húsnæði BÍ en þar höfðu eldri blaðamenn vikulega fundi til að ræða landsins gagn og nauðsynjar. Hópurinn flutti fundi sína í Gunnarshús, húsnæði Rithöfundarsambandsins.

Nú lætur Sigríður Dögg kné fylgja kviði, hyggst með lagabreytingu svipta blaðamenn á elli- og örorkulífeyri atkvæðisrétti á félagsfundum. Núgildandi lagagrein er eftirfarandi:

2.3. Félagsmaður, sem kominn er á eftirlaun og er ekki lengur í fullu starfi eða býr við örorku, skal vera undanþeginn greiðslu félagsgjalda. Hann skal þó sem áður njóta félagsréttinda.

Tillaga Sigríðar Daggar er að lagagreininni verði breytt. Nýja útgáfan hljómar svona: 

Félagsmanni, sem hættir störfum vegna aldurs eða örorku, skal vera heimilt að vera áfram félagi hafi hann greitt félagsgjöld til félagsins næstliðna 6 mánuði áður en hann lét af störfum. Hann skal eftir það vera undanþeginn greiðslu félagsgjalda og hafa málfrelsi og tillögurétt á fundum félagsins en ekki atkvæðisrétt. (leturbr. pv)

Rökstuðningur formannsins er að ekki sé tilhlýðilegt að örorku- og ellilífeyrisþegar fari með atkvæðisrétt í félagi sem þeir þó hafa, margir hverjir, átt aðild að mestan hluta starfsævinnar. Fremur kaldar kveðjur frá formanni Blaðamannafélags Íslands til eldri félagsmanna og þeirra sem glíma við örorku. Atkvæðisréttur í stéttafélagi er hliðstæður kosningarétti í þjóðfélaginu. Að taka réttinn af fólki til að greiða atkvæði er félagslegt ofbeldi. 

,,Fyrst var rænt úr félaginu, nú á að ræna félaginu," sagði sami blaðamaður, og vitnað er í að ofan, í samtali við tilfallandi.

Skattsvikarinn í formennsku stéttafélags blaðamanna lætur ekki að sér hæða. Framhaldsaðalfundurinn, sem tekur afstöðu til lagabreytinganna, er 4. september, haldinn í húsnæði sem ekki er (enn) komið í svarta Airbnb-útleigu.

 

Kamala Harris tapar í haust falli Úkraína

Tapi Úkraína stríðinu gegn Rússum fyrir bandarísku forsetakosningarnar í nóvember næstkomandi nær tæplega kjöri Kamala Harris frambjóðanda Demókrataflokksins. Harris er sitjandi varaforseti, ber ábyrgð á stjórnarstefnunni, sem er að halda Úkraínu gangandi. Líklegur úkraínskur ósigur má ekki raungerast fyrir forsetakosningarnar í byrjun nóvember er viðkvæðið vestra.

Stjórnvöld í Washington kappkosta að Úkraína haldi í horfinu næstu tvo mánuði. Tap í Úkraínu fyrir kosningar yrði reiðarslag fyrir Harris og demókrata. Selenskí og félagar í Kænugarði eru vel læsir á stöðu mála vestra. Eftir 60 daga er óvíst hvort Úkraína fái áfram bandarískan stuðning. Keppinautur Harris, Trump, segist ætla að binda endi á stríðið með hraði, nái hann kjöri.

Stríðsbloggarinn Military Summary segir grunsamlegt hve Úkraínuher hörfi hratt á austurvígstöðvunum síðustu daga, í Suður-Donbass. Tilgáta bloggarans er að Selenskí og félagar séu með ráðnum hug að sýna Washington fram á að óvíst sé að úkraínski herinn hafi úthald næstu tvo mánuði. Nema, auðvitað, að vesturveldin stórauki stuðninginn við Kænugarð, í reiðufé og vopnum og afnemi að auki kvaðir um að nota ekki vestræn vopn langt að baki víglínunnar.

Hér er um að ræða lítt dulda fjárkúgun, sem hvorki verður sönnuð né afsönnuð. Langsótt samsæriskenning, gætu sumir sagt.

Tilfellið er að stríðsbloggarar eins og Military Summary og fleiri eru betur með puttana á púlsinum en meginstraumsmiðlar.

Fyrir hálfum mánuði sagði tilfallandi frá tilgátu stríðsbloggara að Rússar hefðu gefið Úkraínuher færi á Kúrsk-aðgerðinni, að færa stríðsátökin á rússneskt land. Tilgátan virtist fjarstæðukennd. En fyrir þrem dögum gaf meginstraumsmiðillinn CNN meintri samsæriskenningu undir fótinn. Pútin gæti hafa séð í gegnum fingur sér í Kúrsk-héraði, til að sannfæra rússneskan almenning að Úkraínustríðið sé dauðans alvara, móðurlandið sé undir árás.

Úkraínustríðið, líkt og þorri nútímastríða, er háð á tvennum vígstöðvum. Í einn stað á sjálfum vígvellinum en í annan stað á vettvangi fjölmiðla og stjórnmála. 

Vegna viðkvæmrar stöðu í bandarískum stjórnmálum eru stjórnvöld í Kænugarði með spil á hendi, að ekki sé sagt tromp. Það er eitt. Annað er að hanna atburðarás á vígvelli til að hræða bandarísk yfirvöld. Stríð lýtur eigin lögmálum. Skipulagt undanhald getur fyrr en varir orðið óskipulagt.

Nú í morgunsárið segir stríðsbloggið War in Ukraine að ástandið í Suður-Donbass, svæði sem kallast Selidovo-Pokrovsk, sé katastórfa fyrir Úkaraínu. Bloggarinn er hlynntur málstað Úkraínu og með þeim raunsærri sem fjalla reglulega um stríðið.

Samkvæmt War in Ukraine er lítil hreyfing á allri víglínunni, Kúrsk meðtalin. Í Selidovo-Pokrovsk er aftur í uppsiglingu algert afhroð Úkraínuhers. Haldi fram sem horfir eru líkur á að Rússar komist fljótlega að Dnjepr-fljóti. Þar með er Úkraína klofin í tvennt.

War in Ukraine segir innanlandsástand Úkraínu þannig að hermenn í vaxandi mæli telji ekki þess virði að berjast. 

F-16 orustuþoturnar, sem Selenskí gortar af í viðtengdri frétt, eru algjört aukaatriði. Bandaríkin geta áfram veitt aðstoð til Úkraínu. En sé baráttuþrek hersins gengið til þurrðar þarf ekki að spyrja að leikslokum. Hvort þau leikslok verði fyrir eða eftir forsetakosningarnar í Bandaríkjunum er opin spurning.

 

 

 

F-16-þotur Úkraínu í viðbragðsstöðu

Blaðamannasiðareglur í þágu sakborninga

Í viðtengdri frétt, um úrskurð siðanefndar Blaðamannafélags Íslands, segir að almennir borgarar njóta minni verndar en áður er þeir verða fréttaefni óvandaðra blaðamanna. Núverandi siðareglur tóku gildi í fyrra. Þáverandi varaformaður Blaðamannafélags Íslands, Aðalsteinn Kjartansson á Stundinni/Heimildinni, fór fyrir nefndinni sem endurskoðaði gömlu siðareglurnar, sem höfðu verið í gildi í 30 ár.

Aðalsteinn er frá febrúar 2022 sakborningur í byrlunar- og símastuldsmálinu. Í hlutverki sakbornings breytti Aðalsteinn siðareglum blaðamanna í þágu siðlausra blaðamanna. Tilfallandi skrifaði blogg um þessa sérkennilegu háttu forystu blaðamanna. Yfirskriftin Siðareglur miskunnarlausra blaðamanna. 

Einu sinni voru siðareglur sem tóku vara á að óvandaðir blaðamenn nýttu sér bágindi fólks.

Þriðja grein siðareglna Blaðamannafélags Íslands hljómaði til skamms tíma svona:

Blaðamaður vandar upplýsingaöflun sína, úrvinnslu og framsetningu svo sem kostur er og sýnir fyllstu tillitssemi í vandasömum málum. Hann forðast allt, sem valdið getur saklausu fólki, eða fólki sem á um sárt að binda, óþarfa sársauka eða vanvirðu.

Um svipað leiti og RSK-blaðamenn tóku til við að misnota alvarlega veikan einstakling var settur kraftur í að breyta siðareglum blaðamanna. Endurskoðaðar siðareglur litu dagsins ljós í vor. Búið er að fella út innihald þriðju greinarinnar um að ,,forðast allt, sem valdið getur saklausu fólki, eða fólki sem á um sárt að binda, óþarfa sársauka eða vanvirðu."

Varaformaður Blaðamannafélags Íslands, Aðalsteinn Kjartansson, á Heimildinni, áður RÚV, var í forystu nefndarinnar sem endurskoðaði siðareglunar. Aðalsteinn er sakborningur í yfirstandandi lögreglurannsókn á byrlun Páls skipstjóra og stuldi á síma hans. Aðrir sakborningar eru Þórður Snær Júlíusson, Arnar Þór Ingólfsson, Ingi Freyr Vilhjálmsson, allir á Heimildinni, og Þóra Arnórsdóttir sem var ritstjóri Kveiks á RÚV.

í viðtengdri frétt er vörn kærðra blaðamanna að nýjar siðareglur verndi ekki einkalíf fólks. Þær vernda heldur ekki minni máttar. Blaðamenn, samkvæmt siðareglum, hafa fullan rétt til að vaða á skítugum skónum inn í líf fólks og misbjóða virðingu þeirra sem eiga um sárt að binda.

Siðareglur, sem vernda ekki fólk er stendur höllum fæti eða hefur orðið fyrir áföllum í lífinu, eru ekki heilbrigðar. Ekki frekar en blaðamannastéttin.

Vísir braut gegn siðareglum með myndbirtingu

Fjölmiðafrelsi og falsfréttir: 3 dæmi RSK-miðla

Sjö af hverjum tíu landsmönnum telja dreifingu falsfrétta mikið áhyggjuefni, samkvæmt könnun Maskínu. Önnur spurning úr sömu könnun, um frelsi fjölmiðla, var rædd í bloggi gærdagsins. Þar kom fram sú afstaða aflmennings að íslenskir fjölmiðlar nytu mikils frelsis.

Í einn stað telur íslenskur almenningur fjölmiðla búa við mikið frelsi en í annan stað er almenningur áhyggjufullur yfir útbreiðslu falsfrétta.

Meginuppspretta frétta er fjölmiðlar.

Sjaldnast lýgur almannarómur, segir gömul orðskviða. Könnun Maskínu gefur til kynna að frelsið noti íslenskir fjölmiðlar til að dreifa falsfréttum. Alþjóð sér í gegnum sjónarspilið.

Getur verið að fjölmiðlar segi vísvitandi ósatt? Jú, það er sannanlega tilfellið.

Í vor var greint frá lista Blaðamanna án landamæra um fjölmiðlafrelsi í heiminum. Ísland skipar 18. sætið. Ólíkt könnuninni um viðhorf íslensks almennings, sem fjallað var um í bloggi gærdagsins, fékk listi Blaðamanna án landamæra rækilega umfjöllun, sérstaklega hjá RSK-miðlum, RÚV og Heimildinni (áður Stundin og Kjarninn). Blaðamannafélag Íslands lagði sitt af mörkum. Skoðum þrjú dæmi frá í vor.

RÚV sagði:

Fjölmiðlafólk sem rannsakað hafi spillingarmál í Namibíu, kennd við Samherjaskjölin, hafi mátt þola ófrægingarherferð og lögreglurannsókn.

Þórður Snær á Heimildinni sagði:

Þá er sérstaklega tekið fram að blaðamenn sem stóðu að umfjöllun um Samherja og meinta glæpi þess fyrirtækis frá árinu 2019 hafi þurft að sæta lögreglurannsókn og opinberri ófrægingarherferð.

Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands sagði:

Einnig er í skýrslunni rætt um þá staðreynd að blaðamenn skuli enn vera til rannsóknar í tengslum við afhjúpun á meintum brotum Samherja í Namibíu auk þess sem þeir hafi orðið fyrir ófrægingarherferð vegna þess.

Í öllum þremur tilvikum er sagt að blaðamenn séu til lögreglurannsóknar vegna Namibíumálsins, ásakana RSK-miðla um að Samherji hafi stundað mútugjafir í Afríkuríkinu um miðjan síðasta áratug. Þetta er falsfrétt, efnislega kolröng. Enginn blaðamaður er til rannsóknar vegna Namibíumálsins.

Fimm blaðamenn eru aftur sakborningar í lögreglurannsókn á byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar og stuldi á síma hans. Páll skipstjóri kom hvergi við sögu Namibíumálsins, sem hófst 2019. Skipstjórinn á hinn bóginn skrifaði greinar til stuðnings vinnuveitanda sínum, Samherja, og benti á ósæmileg og óvönduð vinnubrögð fjölmiðla. Árás var gerð á Pál skipstjóra vorið 2021, honum byrlað og síma hans stolið. Í framhaldi var hann uppnefndur skæruliði í RSK-miðlum.

Allir sem fylgjast með fréttum á Íslandi vita að Namibíumálið er afmarkað sakamál, þar eru engir blaðamenn með stöðu sakbornings. Byrlunar- og símastuldsmálið er annað sakamál; þar eru fimm blaðamenn sakborningar. Þegar RÚV, Þórður Snær og Sigríður Dögg skrifa að blaðamenn séu til rannsóknar vegna Namibíumálsins halla þau vísvitandi réttu máli.

Tilgangur falsfréttanna er augljós. Það á að telja almenningi trú um að blaðamenn séu til lögreglurannsóknar fyrir að skrifa Namibíufréttir. En þeir eru sakborningar vegna byrlunar og þjófnaðar - sem er dálítið annað og alvarlega en fréttaskrif.

Nú gæti einhver sagt að í dæmunum þrem hér að ofan er vitnað í erlendan texta, frá Blaðamönnum án landamæra. En blaðamenn eiga að sannreyna staðhæfingar. Íslenskir blaðamenn vita að Namibíumálið annars vegar og hins vegar byrlunar- og símastuldsmálið eru aðskilin sakamál. Þess utan; er ekki líklegt að Blaðamenn án landamæra fái upplýsingar sínar um Ísland frá einhverjum íslenskumælandi - t.d. íslenskum blaðamönnum? Það yrði ekki í fyrsta sinn að RSK-miðlar ljúgi að útlendum blaðamanni til að flytja ósannindin heim sem útlensk sannindi um Íslands. Lasse Skytt-málið er dæmi um það.

Almenningur í vaxandi mæli, samanber könnun Maskínu, áttar sig á að íslenskir blaðamenn nota ríkulegt fjölmiðlafrelsi til að semja og dreifa falsfréttum. Næsta skref í almannaþágu er að afnema alla opinbera styrki til falsfréttafjölmiðla. Við það myndi snarlega draga úr upplýsingaóreiðunni.

 

Ímyndarkreppa blaðamanna, fagna ekki fjölmiðlafrelsi

Afgerandi meirihluti Íslendinga, 57 prósent, telur fjölmiðlafrelsi mikið hér á landi, samkvæmt nýrri könnun. Aðeins 14 prósent landsmanna telja fjölmiðlafrelsi lítið. Tæpur þriðjungur telur frelsi fjölmiðla í meðallagi.

Á milli ára hækkar hlutfall þeirra sem telja þjóðina njóta mikils fjölmiðlafrelsis um 7 prósentustig, úr 50% í 57%. Maskína gerði rannsóknina.

Hvers vegna lítt eða ekkert sagt frá þessum tíðindum? Þjóðin er afgerandi ánægð með stöðu fjölmiðla hvað frelsi þeirra áhrærir en blaðamenn þegja þunnu hljóði. Ættu blaðamenn ekki að kætast opinberlega og ræða í frásögnum og viðtölum magnaða stöðu frelsis fjölmiðla í vitund almennings? Er ekki hlutverk blaðamanna að ,,setja fréttir í samhengi"? En hvorki er frétt né samhengi.

Þögn blaðamanna skýrist af ímyndarkreppu. Í rúm tvö ár, frá febrúar 2022, hafa blaðamenn hér á landi keppst við að telja almenning trú um að þeir sæti ofsóknum yfirvalda, sem sigi lögreglu á blaðamenn er hafi það eitt til saka unnið að segja fréttir. Blaðamenn sannfærðu sjálfa sig að þeir njóti ekki frelsis. En ófrelsið er innanmein blaðamennskunnar, ekki ytri skilyrði frjálsrar fjölmiðlunar. Blaðamenn sökktu sér fyrir rúmum tveim árum djúpt í eigin lygavaðal. Þeir eru ekki enn komnir upp úr kafinu. Vegna sakamáls tapaði blaðamannastéttin dómgreindinni, trúir lyginni en hafnar sannindum.

Hér er vitanlega átt við byrlunar- og símastuldsmálið. Það hófst vorið 2021 með byrlun Páls skipstjóra Steingrímssonar. Í febrúar 2022 fengu fjórir blaðamenn á þrem fjölmiðlum, RÚV, Stundinni og Kjarnanum (RSK-miðlum) stöðu sakbornings. Síðar bættist við fimmti blaðamaðurinn grunaður um glæp, Ingi Freyr Vilhjálmsson, áður á Stundinni/Heimildinni en nú á RÚV.

Blaðamenn ruku upp til handa og fóta þegar tilkynnt var um sakborningana. Blaðamannafélag Ísland fordæmdi að blaðamenn skyldu boðaðir í skýrslutöku hjá lögreglu. Að undirlagi blaðamanna efndu ungliðahreyfingar vinstriflokkanna til mótmæla á Austurvelli. Í fundarboði sagði

Fjölmennum á Austurvöll og sýnum samstöðu með frjálsum fjölmiðlum. Að lögreglan á Norðurlandi Eystra skuli kalla til yfirheyrslu fjölmiðlafólk fyrir gagnrýna umfjöllun með erindi til almennings er óásættanleg skerðing á tjáningarfrelsi

En almenningur er á allt annarri skoðun en blaðamenn. Hér á Íslandi er fjölmiðlafrelsi. Almenningur veit sem er að fjölmiðlafrelsi er eitt en alvarleg lögbrot annað. Sumir blaðamenn líta aftur svo á að blaðamennska veiti sérstaka heimild til siðleysis og lögbrota. Hvergi á byggðu bóli, nema Íslandi, gætir þessara sjónarmiða. Drep er komið í beinmerg blaðamennskunnar hér á landi.

Ímyndarkreppa íslenskra blaðamanna felst í því að forysta Blaðamannafélags Íslands og sakborningar í byrlunar- og símastuldsmálinu hafa klappað þann stein í rúm tvö ár að hér á landi séu saklausir blaðamenn ofsóttir. Aðrir blaðamenn ljúga í meðvirkri þögn með sakborningum. Engum blaðamanni eða fjölmiðli dettur í hug að skera upp herör gegn ósómanum og upplýsa aðild þriggja fjölmiðla að byrlun og þjófnaði vorið 2021. Blaðamenn véluðu andlega veika konu til verksins. Greinargerð lögreglu frá 23. febrúar 2022 staðfestir aðild blaðamanna og óverjandi framkomu þeirra gagnvart veikum einstaklingi. En það er ekkert að frétta. 

Afleiðingin er að gjá er staðfest á milli blaðamanna og almennings. Gjáin birtist í skringilegum skilaboðum, svo vægt sé til orða tekið, frá forystu blaðamanna. Þannig skrifar Sigríður Dögg formaður Blaðamannafélags Íslands í síðasta tölublað Heimildarinnar: 

Blaðamannafélag Íslands skorar hér með á tekjuhæsta hóp landsmanna að sýna samfélagslega ábyrgð og styðja duglega við fjölmiðla landsins og stuðla þannig að öflugri blaðamennsku sem skiptir samfélagið máli. Til þess eru margar leiðir, svo sem að fyrirtæki kaupi áskriftir að fjölmiðlum handa hverjum einasta starfsmanni, ...

Auðmenn eiga sem sagt að halda uppi starfandi fjölmiðlum, kaupa áskrift að fjölmiðlum þótt enginn sé áhuginn, segir formaður félags blaðamanna. Hvers konar skilaboð eru þetta? Er það í þágu almannahagsmuna að auðmenn ráði ferðinni í fjölmiðlum? Falbýður formaðurinn blaðamenn til hæstbjóðenda? Tilboð formanns BÍ er í hæsta máta siðlaust. Fjölmiðlar eiga að vaxa og dafna eigi þeir erindi til almennings en lélegir miðlar deyja drottni sínum. Fjölmiðlafrelsi tryggir að hver sem er getur stofnað miðil. 

Sigríður Dögg er hluti af ímyndarkreppu blaðamannastéttarinnar. Hún er skattsvikarinn sem heldur fram að það sé einkamál hvort og hve mikið stolið er frá samneyslunni. Með Sigríði Dögg sem formann blaðamanna er hræsnin gerð formleg. Blaðamenn þýfga mann og annan um hitt og þetta ósiðlegt eða ólöglegt en formaður þeirra er skattsvikari og kemst upp með það.

Blaðamenn verða sjálfir að vinna sig úr siðferðilegri kreppu sem hægt en örugglega grefur undan tiltrú og trúverðugleika stéttarinnar. Þeir ættu að taka sér til fyrirmyndar Fríðu Björnsdóttur, handhafa blaðamannaskírteinis númer eitt. Fríða er á níræðisaldri, orðin sjóndöpur. En hún hefur skýra sýn á kjölfestuna sem blaðamennska getur ekki verið án. Kallast heiðarleiki. Blaðamenn eiga ekki að brjóta lög, hvorki með byrlun, þjófnaði eða skattsvikum. Þeir eiga heldur ekki að misþyrma andlega veiku fólki og fá það til óhæfuverka. Skrítið að þurfa segja þetta, en svona er komið fyrir blaðamannastéttinni á Íslandi.

Verðbólga, DNA og krónan

Seljandi vöru og þjónustu hækkar verðið í trausti þess að kaupendur kippi ekki að sér höndunum. Kaupendur, sem hafa ekkert að selja nema vinnuaflið, hækka launataxta til móts við verðlagshækkun. Með verkföllum ef ekki vill betur.

Fyrirkomulagið, sem lýst er hér að ofan, kallast víxlhækkun og var við lýði á Íslandi öll lýðveldisárin og fram að þjóðarsáttinni 1990. Víxlhækkun verðlags og launa er í erfðamengi íslenska vinnumarkaðarins, eins og Sigurður Ingi fjármálaráðherra vakti athygli á og fékk bágt fyrir, einkum frá vinstrimönnum.

Þjóðarsáttin 1990 þurrkaði ekki upp verðbólguerfðamengið, það tekur tíma. 34 ár eru ekki langur tíma í hagsögunni.

Heimska er ríkari erfðaþáttur í samfélaginu en verðbólga. Viðreisn og margir í Samfylkingu vilja skipta út íslensku krónunni til að ná niður verðbólgu. Skipta út víxlhækkun verðlags og launa fyrir víxlhækkun launa og atvinnuleysis. 

Menningarkristni og vísindi

Menningarstríðið er komið á það stig að jafnvel vantrúaðir á vesturlöndum halla sér að kristni. Vitfirrta vinstrið er komið svo langt inn í vúdú (manngert loftslag og trans) að gamaldags trú á föðurinn, soninn og heilagan anda er jarðbundin í samanburði.

Frægasti trúleysingi samtímans er án efa líffræðingurinn Richard Dawkins. Hann hefur í áratugi í bókum, greinum og fyrirlestrum herjað á trú almennt og kristna trú sérstaklega. Dawkins er síðdarwinisti, útskýrir jarðlíf og mennsku út frá þróunarkenningu Darwin. Ef einhver einn er ábyrgur fyrir vísindalegu guðleysi seinni ára er það Dawkins.

Dawkins er kominn á níræðisaldur og man tímana tvenna. Á sokkabandsárum hans og fram undir nýliðin aldamót var í menningu okkar gengið að vísu að sitthvað væri huglæg reynsla, s.s. tilfinningar, og annað hlutveruleiki. Menn geta fundið hitt og þetta í huga sér, sumt svarar til ytri veruleika en annað ekki. Maðurinn er þannig gerður, getur ímyndað sér hluti sem eru ekki. Vísindin voru, á uppvaxtarárum Dawkins, kirfilega á bandi þeirra sem sögðu að staðhæfingar um heiminn yrðu annað tveggja að vera röklega réttar, t.d. tveir plús tveir eru fjórir, eða staðfestar í ytri veruleika, með athugunum eða tilraunum, til að staðhæfingarnar teldust sannar.

Dawkins hefur áður komið við sögu í tilfallandi athugasemdum:

Hann afgreiðir trans-menninguna með þeim orðum að segist karl vera kona geti hann allt eins sagst vera hundur, þá líklega rakki fremur en tík.
Dawkins segir trans jaðra við geðveiki. Í viðtalinu vill hann ekki útiloka að í heila karls gætu leynst kvenlegir drættir. En að karl geti hoppað úr sínu líffræðilega kyni í andstætt kyn með tilfinningunni einni saman sé brjálæði.

Guðleysi Dawkins er byggt á vísindum hlutveruleikans, stundum kölluð náttúruvísindi. En nú segist Dawkins orðinn kristinn. Ekki persónulega trúaður á frelsarann og heilaga ritningu en kristinn engu að síður.

Dawkins segist menningarkristinn.

Hvað á líffræðingurinn við? Jú, menningarkristinn er sá sem telur trúarlegan grunn vestrænnar menningar mikilvægan. Fyrir fimm árum var haft eftir Dawkins að kristni, og trú almennt, væri ómissandi þáttur í siðferði samfélagsins. 

Dawkins er sem sagt menningarlega og siðferðilega kristinn. En líklega ekki vísindalega kristinn. Enda er það enginn maður með öllum mjalla. Eða svo skyldi ætla.

En bíðum við. Frumkvöðlar vísindanna, Descartes og Newton, svo aðeins tveir séu nefndir, voru kristnir í merkingunni trúðu á guð. Einstein hafnaði ekki guði. Hugmyndin að vísindi og kristni samrýmist ekki er ný af nálinni.

Guðstrú og vísindi eru falskar andstæður. Vísindi fást við hlutveruleikann. Vísindin starfa í heimi röklegra sanninda annars vegar og hins vegar hlutlægra sanninda. Guð, samkvæmt skilgreiningu, er hvorki röklegur né hlutlægur.

Sannindi vísindanna eru alltaf með þeim fyrirvara að við vitum ekki betur. Fyrirvarinn er forsenda vísindalegra framfara. Vísindalegt guðleysi er aðeins þeirra sem sannfærðir eru um endanlegan sannleika. Það er trúarlegt sjónarhorn, ekki vísindalegt.

Efi og óvissa er hlutskipti mannsins. Fyrrum sefaði trúin en nú sækja menn líkn í vísindin. Skurðgoðadýrkun heitir sú iðja. 

 

Kúrsk blekking, Krím markmiðið?

Úkraínuher sækir fram í Kúrsk-héraðinu í Rússlandi. Samvkæmt DPA-rásinni er víglínan fljótandi. Frumkvæðið í höndum Úkraínuhers en Rússar elta. Vestrænir meginstraumsmiðlar vita ekki í hvorn fótinn þeir eiga að stíga: flýtir Kúrsk-aðgerðin falli Úkraínu eða er hún snjallasta herbragð seinni tíma stríðssögu og færir Selenenskí og félögum sigur yfir Pútín og Kremlarherrum?

Þýska útgáfan Die Welt er dæmi um tvísagnir af Kúrsk-aðgerðinni. Um hádegisbil í gær birtist fréttaskýring sem sagði aðgerðina flýta ósigri stjórnarhersins. Vitnað er í sérfræðinga sem draga upp dökka mynd af möguleikum Úkraínuhers í Kúrsk. Meginniðurstaða er að Úkraínu skorti mannskap og vestræn hergögn til að knýja fram sigur í Kúrsk og leggja undir sig rússneskt land svo nokkru nemi.

Síðdegis í gær birtist í sömu útgáfu, þ.e. Die Welt, fréttaskýring, einnig með vísanir í hernaðarsérfræðinga, er segir Kúrsk-aðgerðina í norðri líklega blekkingu af hálfu stjórnarinnar í Kænugarði. Raunverulegt markmið er leifturárás í suður, til að ná aftur Krímskaganum, sem Rússar hertóku fyrir áratug. Málsmetandi sérfræðingar virðast trúa að Úkraínuher sé í stakk búinn að stríða samtímis í norðri og suðri með árangri. En sami her gefur eftir á meginvíglínunni í Austur-Úkraínu.

Rússar ná síðustu daga verulegum landvinningum á austurvígstöðvum, á Donbass-svæðinu. Sé Kúrsk blekking og Krím næst á matseðlinum verður árangur í norðri og suðri keyptur með tapi í austri. Ef, og það er stórt ef, þetta sé raunveruleg áætlun Úkraínu. 

Fréttir eru af stórfelldum liðssafnaði í Hvíta-Rússlandi, bandamanni Rússlands, við landamæri Úkraínu vestur af Kúrsk-héraði. Hersveitirnar í Hvíta-Rússlandi gætu verið rússneskar. Sé það tilfellið eru uppi áform um sókn að Kænugarði, höfuðborg Úkraínu.

Stríðsþoka er hugtak úr hernaðarfræðum. Átt er við að kvik staða á vígvellinum geri ómögulegt að spá um úrslit. Stríðsþoka virðist hafa lagst yfir stríðið í heild sinni síðustu daga. Tilfallandi skoðun er að Kúrsk sé ekki blekking og það verði engin árangursrík leifturárás á Krímskaga. Kúrsk-aðgerðin mun ekki skila niðurstöðunni sem vænst var, að Rússar flyttu herlið í stórum stíl frá Donbass til að verja móðurlandið. Kúrsk-hérað er ekki hernaðarlega mikilvægt svæði. Rússar hafa efni á að láta Úkraínuher leika þar lausum hala um hríð. Úkraína, aftur, hefur ekki efni á að tapa Donbass, austurvígstöðvunum. Eftir sigur þar er Rússum leiðin greið að Dnjepr-fljóti sem klýfur Úkraínu í tvennt.

 

Drónaárásir á báða bóga

Sigríður Dögg: byrlun, bruðl og skattsvik

Sigríður Dögg Auðunsdóttir, þá fréttamaður á RÚV, var frambjóðandi RSK-miðla til formennsku Blaðamannafélags Íslands vorið 2021. Hún fékk sigur. RSK-bandalagið, RÚV, Stundin og Kjarninn, réðu ferð íslenskra fjölmiðla. Ferðalagið er markað lögbrotum og siðleysi.

Sigríður Dögg fékk kjör í lok apríl 2021. Fáeinum dögum síðar hófst byrlunar- og símastuldsmálið. Það er framhald af Namibíumálinu, ásökunum RSK-miðla að Samherji hafi stundað stórfelldar mútugjafir í Afríkuríkinu. Páli skipstjóra Steingrímssyni var byrlað í byrjun maí, síma hans stolið og hann afritaður á RÚV. Stundin og Kjarninn birtu 21. maí skáldskap með vísun í gögn skipstjóra Samherja.

Sigríður Dögg, nýkjörinn formaður Blaðamannafélagsins, fékk það hlutverk að ljá herferð RSk-miðla trúverðugleika. Þrem vikum eftir að Stundin og Kjarninn birtu falsfréttirnar um ,,skæruliðadeild" Samherja hélt Sigríður Dögg norrænt málþing um fjölmiðlafrelsi á Íslandi. Ein meginspurning málþingsins var eftirfarandi:

Hafa blaðamenn á hinum Norðurlöndunum upplifað viðlíka árásir á fréttamenn og Samherji hefur ástundað?

Samherja gerði aldrei eina eða neina árás á fjölmiðla. Úr slitrum í síma Páls skipstjóra bjuggu blaðamenn til tröllasögur. Samræmdur málflutningur RSK-miðla bjó til þá ímynd að Samherji hefði öll ráð fjölmiðla í hendi sér. Veruleikinn var allur annar. Samherji var skotmark RSK-miðla. Á málþinginu voru heiðraðir tveir RSK-liðar, Helgi Seljan og Þórður Snær Júlíusson. 

Ef eitthvað væri hæft í ásökunum um að Samherji væri gerandi á fjölmiðlamarkaði, eða sæti færis að gera blaðamönnum skráveifu ættu að liggja fyrir heimildir um það. Að frátöldum RSK-uppspuna er engin heimild til um að Samherji stundi ,,árásir á fréttamenn." En sé logið nógu oft með samræmdum hætti á nokkrum fjölmiðlum verður til frásögn sem stór hluti almennings trúir. Til að auka trúverðugleikann eru manneskjur eins og Sigríður Dögg þénugt verkfæri, sama gildir um þingmenn Pírata og Samfylkingar.

Byrlunar- og símastuldsmálið felldi ekki Sigríði Dögg sem fréttamann RÚV. Tilfallandi fékk upplýsingar sumarið 2023 um að Sigríður Dögg hefði verið staðin að skattsvikum. Heimildin var traust en fór fram á nafnleynd. Fyrsta bloggið um skattsvik Sigríðar Daggar birtist 4. júlí. Ritstjórn Morgunblaðsins fékk áhuga á fjármálum formanns Blaðamannafélagsins tveim mánuðum síðar og birti frétt 11. september 2023. Í framhaldi játaði Sigríður Dögg skattsvik. En hún neitaði að tjá sig frekar, sagði sín skattsvik einkamál.

En skattsvik eru óvart opinbert fréttamál eins og fjöldinn allur af fréttum fjölmiðla um stærri og smærri skattaundanskot vitna um. Stefán Eiríksson útvarpsstjóri ræddi við Sigríði Dögg í september 2023. Í framhaldi var ákveðið að hún léti af störfum á fréttastofu RÚV um áramótin síðustu. Látið var heita að fréttamaðurinn þyrfti að sinna betur formennsku Blaðamannafélags Íslands. Í raun þurfti Sigríður Dögg nýtt starf. RÚV treysti sér ekki til að hafa skattsvikara á launaskrá. Kemur frekar illa út að ríkisfjölmiðill fjármagnaður með skattfé sem með á mála fréttamann af sort Sigríðar Daggar. Kallar RÚV þó ekki allt ömmu sína í þeim efnum.  Tilfallandi blogg frá 12. janúar í ár útskýrir:

Stefán gæti hafa sagt eitthvað á þessa leið við Sigríði Dögg: Eins og þú veist er fréttamönnum sjaldnast sagt upp þegar staða þeirra er faglega óverjandi. Það kemur illa út í fjölmiðlaumræðunni að fréttamenn séu reknir. Þá er í leiðinni viðurkennt að RÚV hafi orðið á mistök. Það viljum við ekki. En vegna skattsvikamálsins vil ég að þú takir þér til fyrirmyndar Rakel, Helga og Þóru sem tóku pokann sinn þegar öllum var ljóst að faglega var ótækt að þau störfuðu áfram á fréttastofu sem vill halda í trúverðugleika sinn.

Hafi Stefán sagt eitthvað á þessa leið varð Sigríður Dögg að leita sér að starfi. Ekki gat hún orðið blaðamaður á öðrum fjölmiðli með óuppgert skattsvikamál á bakinu. Ekkert fyrirtæki eða stofnun gæti gert hana að talsmanni sínum af sömu ástæðu. Sigríður Dögg hafði áður starfað sem almannatengill.

Hvað var þá eftir?

Jú, staða framkvæmdastjóra Blaðamannafélags Íslands. Eitt vesen þó. Fyrir á fleti er Hjálmar Jónsson. Í fyrradag var málið leyst. Sigríður Dögg rak Hjálmar úr starfi og settist sjálf í volgan stólinn og fær strax beinan aðgang að fjármunum félagsmanna. Sér til halds og trausts við brottreksturinn hafði Sigríður Dögg varaformann sinn, Aðalstein Kjartansson, sakborning í byrlunar- og símastuldsmálinu.

Hjálmur Jónsson átti að baki tveggja áratuga flekklausan feril sem framkvæmdastjóri og áður formaður Blaðamannafélagsins. Hvernig gat Sigríður Dögg réttlætt að víkja honum úr starfi? Jú, hún fór í smiðju RSK-miðla og skáldaði ávirðingar á Hjálmar. Til að gera ávirðingarnar trúverðugar keypti formaðurinn þjónustu lögfræðinga og endurskoðenda. Fjármunum félagsins var bruðlað til að réttlæta tilhæfulausan brottrekstur Hjálmars. Sigríði Dögg er ekkert heilagt, ekki frekar en öðrum RSK-liðum.

Fríða Björnsdóttir blaðamaður og félagi í Blaðamannafélaginu í 62 ár, já sextíu og tvö ár, gjörþekkir félagið. Hún er í fyrirsvari 26 félagsmanna sem vilja ekki láta gott heita að Sigríður Dögg fari með stéttafélag blaðamanna eins og skattsvikin; þetta er mitt einkamál.

Í viðtengdri frétt er haft eftir Sigríði Dögg að hún vilja ,,tryggja að vel sé hugsað um eign­ir fé­lags­manna og að sjóðir þeirra séu sjálf­bær­ir." Skattsvikarar eru auðvitað best til þess fallnir að gæta fjár annarra.

Þorri blaðamanna lætur sér vel líka að skattsvikari sé formaður þeirra. Aðeins tveir fjölmiðlar segja fréttina af andófi Fríðu Björnsdóttir og félaga. Morgunblaðið, samanber viðtengda frétt, og Mannlíf. Aðrir fjölmiðlar ljúga með þögninni.

 

 

 

Félagar í BÍ krefjast svara